Czy promieniowanie może być zdrowe?
Wykorzystanie naturalnej promieniotwórczości do celów medycznych w jedynym w Polsce Podziemnym Inhalatorium Radonowym w Jeleniej Strudze.
Na podstawie wykopaliska w Gastein w Austrii pochodzącego z epoki kamiennej, stwierdzono, że przed sześcioma tysiącami lat źródła radonu wykorzystywane były w leczeniu. Ujawnienie tego zjawiska, spowodowało, że radon należy do najstarszych naturalnie występujących środków leczniczych [1].
W praktyce zabiegi stosowane z udziałem radonu to antroterapia (inhalacje radonowe) i balneoterapia (kąpiele, kuracje pitne). Radon wchłaniany do organizmu może być przez drogi oddechowe, skórę lub przewód pokarmowy [2]. Najszybszą i najbardziej korzystną metodą stosowania radonu są inhalacje.
Działanie tego szlachetnego gazu opiera się o teorię hormezy radiacyjnej, która mówi o pozytywnych efektach radonu związanych z pobudzeniem procesów życiowych, przy niewielkich dawkach. Według badań, oddziaływanie radonu na ludzki organizm jest dwuetapowe. W pierwszym etapie radon wykazuje natychmiastowe działanie na receptory naczyniowe z następstwem zwiększonego przepływu krwi przez tkanki oraz podwyższoną ilością wydalanego moczu. Drugi etap związany jest w sposób bezpośredni lub pośredni z pobudzeniem czynności gruczołów wewnątrzwydzielniczych. Za pobudzenie prawdopodobnie odpowiedzialne jest promieniowanie emitowane przez produkty rozpadu radonu. Efekty działania związane z obecnością promieniowania alfa ujawniają się dopiero po kilku zabiegach radonowych [3].
Liczne opracowania profesora Bogumiła Halawy dowodzą pozytywnych efektów działania radonu na ludzki organizm, korzystający z terapii radonowych w uzdrowiskach. Przykładem może być grupa ludzi poddana działaniom leczniczego radonu, cierpiąca na schorzenia układu krążenia (głównie nadciśnienie tętnicze i choroba wieńcowa). Po tygodniu stosowania kąpieli i inhalacji radonowych zauważono spadek ciśnienia skurczowego o około 12% i rozkurczowego o 8%. Tak pozytywne efekty u osób chorych wydłużone były w czasie, nawet do kliku tygodni po zakończeniu kuracji [4]. Podjęto również próby leczenia kąpielami wodą zawierającą radon na pacjentach z chorobą wieńcową, które to wykazały, iż u 73% leczonych zmniejszyła się częstość występowania bólów wieńcowych. Korzystne rezultaty zanotowano u 80% cierpiących na bóle wieńcowe, po kąpielach w wodzie radoczynnej o aktywności radonu od 40 do 120 nCi/l (1480 Bq/l – 4440 Bq/l) [5]. Kąpiele radoczynne również obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów.
Badania przeprowadzone na grupach pacjentów z bólami stawowo-mięśniowymi dowiodły, że kąpiele radonowe przyczyniły się do zmniejszenia bólu do 14,9%, a stan ten utrzymywał się do sześciu miesięcy po zakończeniu kuracji [6].
Terapie radonowe pomagają również w różnych schorzeniach alergicznych skóry, bólach reumatycznych, wpływają również na wzrost poziomu testosteronu i estrogenów, co skutkuje lepszym samopoczuciem u ludzi.
Obecnie na świecie istnieje jedynie pięć miejsc uzdrowiskowych wykorzystujących antroterapię w leczeniu różnych chorób. Spośród nich wyróżnia się przede wszystkim „Jelenią Strugę POLSKIE MONTE BADEN” w Kowarach, która oprócz bogatej oferty związanej z zabiegami odnowy biologicznej i SPA proponuje inhalacje radonowe w sztolni.
Opracowała mrg inż. Marta Bujnicka
Literatura
Straburzyńska-Lupa A., „Nowe spojrzenie na radonoterapię w zagranicznym piśmiennictwie ostatnich lat”, Balneologia Polska, tom XLII, rok 2000, zeszyt 3-4,
Halawa B. „Wpływ zabiegów radoczynnych na czynności gruczołów wewnątrzwydzielniczych”, Problemy Uzdrowiskowe, Zeszyt 4/5 (102/103), Wrocław 1976,
Szczeklik E., Halawa B., „Badania nad wpływem działania radonu i produktów jego rozpadu na organizm ludzki”, Balneologia Polska, Tom XX, Zeszyt 1-2,
Halawa B., „Wpływ leczenia inhalacjami radonowymi na radioaktywność krwi, czynność gruczołów wewnątrzwydzielniczych i układ krążenia”,
Halawa B., „Wpływ zabiegów radoczynnych na układ krążenia”, Problemy Uzdrowiskowe, Zeszyt 3 (125), 1978,
Franke A., Reiner L., Pratzel H.G., Franke T., Resch K.L., “Long-term efficacy of radon spa therapy in rheumatoid arthritis-a randomized, sham-controlled study and follow-up”,
Marta Bujnicka - tytuł magistra obroniła w 2005r. na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej, tematem jej pracy magisterskiej była "Charakterystyka radiologiczna miasta Kowary". Jeden z jej rozdziałów poświęcony był leczniczemu działaniu radonu. Poza naturalną promieniotwórczością interesuje się motoryzacją, a w wolnych chwilach maluje obrazy na płótnie.