1. Wymień i omów podstawowe wymagania stawiane agregatom.

-spełnienie warunków przeznaczenia oraz transportu i montażu

-łatwa i wygodna eksploatacja, w tym obsługa, czyszczenie i naprawy

-bezpiecz i higiena pracy

-estetyka wyglądu

Z tymi wytycznymi ściśle wiąże się nowoczesność budowy przejawiająca się w dostosowaniu aparatury do najnowszych rozwiązań procesów jednostkowych, w zastosowaniu odpowiedniego stopnia mechanizacji i odpowiedniej techniki pomiarowej oraz w dostosowaniu aparatury do realizacji procesów ciągłych.

Podstawowym jednak wymaganiem są względy ergonomiczne, dotyczące higieny i bezpieczeństwa pracy, kontroli, właściwej obsługi oraz względy sanitarno-higieniczne. Zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczące maszyn spożywczych; należy przestrzegać zasad higieny:

*Materiał stykający się z żywnością musi spełniać określone wymagania w Dyrektywach

*Wszystkie powierzchnie powinny być gładkie i nie powinny mieć wypukłości powodujących gromadzenie się substancji pochodzenia organicznego

*Wszystkie powierzchnie będące w kontakcie z żywnością powinny nadawać się do łatwego czyszczenia

*Maszyna powinna być zaprojektowana w ten sposób aby do miejsc, których nie można oczyścić nie przeniknęły ciecze, organizmy żywe

*Maszyna powinna być zaprojektowana w taki sposób, aby żadne substancje pomocnicze nie mogły wchodzić w kontakt z żywnością

2. Wymień i omów materiały nie dozwolone do stosowania budowie maszyn i opakowaniach spożywczych.

-miedz i jej stopy

-kadm i antymon w jakiejkolwiek formie

-olów, za wyjątkiem wyst jako skł lutu w ilości do 5%

-porcelana, emalia, szklo ze wzgl na możliwość odprysku i stłuczeń

-inne metale, które stykając się z cieczami lub produktami mogą wytwarzać szkodliwe związki chem lub mieć działanie elektrolityczne

-wszelkiego rodzaju farby na jakichkolwiek urządzeniach w strefie kontaktu z produktem

-drewno z wyjątkiem miejsc, w których istnieje możliwośc zachowania ostrych wymagań sanitarnych np. palety magazynowe

-skóra i materiały podobne ze wzgl na porowatość

Elementy nie stykające się bezpośrednio z żywnością mogą

być ze stali pokrytej cynkiem lub materiałem nie korodującym nietoksycznym i niełuszczącym.

3. Wymień i omów kryteria techniczne jakim powinny odpowiadać środki smarne stosowane w przemyśle spożywczym.

*warunki temperaturowe ( smary powinny być odpowiednio dobrane do temperatury, w której pracują),

*obciążenia (powinny być dostosowane do wartości obciążeń aby mogły dobrze pracować),

*charakter smarowanych materiałów (nie mogą to być materiały do których smar może wniknąć w głąb- powinien się tylko ślizgać po powierzchni),

*geometria elementów będących w kontakcie (powinniśmy zwracać uwagę na budowę urządzeń , które są smarowane),

*proces smarowania nie może stać się źródłem zanieczyszczenia wyrobów.

4. Wymień i opisz urządzenia do oczyszczania gazów metodą suchą.

*rozdzielanie pod wpływem działania sił ciężkości – komory osadcze lub pyłowe

*rozdzielanie pod wpływem sił bezwładności – odpylacze bezwładnościowe

*za pomocą pola elektrostatycznego – odpylacze elektrostatyczne

*zatrzymywanie cząstek ciała stałego na przegrodzie porowatej- filtry suche

Cyklony

Odpylanie gazów w cyklonach zachodzi pod działaniem siły odśrodkowej. Gaz wraz z pyłem doprowadza się przewodem stycznym do cylindrycznej części cyklonu i nadaje się mu ruch wirowy. Pył odrzucony na skutek siły odśrodkowej ku ściance zewnętrznej cyklonu, traci energię kinetyczną, a pod działaniem siły ciężkości opada na dół aparatu do części stożkowej. Z części stożkowej odprowadzany jest w sposób okresowy lub w sposób ciągły, często za pomocą przenośnika ślimakowego. Odpylany gaz po kilkakrotnym okrążeniu środkowej rury odpływa tą rurą ku górze.

Elektrofiltr, odpylacz elektrostatyczny

Rodzaj odpylacza, w którym usuwanie pyłu z gazu następuje poprzez wykorzystywanie siły elektrostatycznej, działającej na cząstki tego pyłu.

5. Wymień i opisz podstawowe cechy charakteryzujące agregat.

*wydajność (ilość przetworzonego surowca w jednostce czasu lub ilość gotowego produktu otrzymanego w jednostce), mierzy się ją w jednostkach czasu albo w ilościach sztuk na jednostkę czasu

*intensywność lub natężenie procesu – wydajność odniesiona do jednostki powierzchni grzejnej, do jednostki powierzchni przepływu, itp.

*zużycie energii (dąży się do uzyskania dużej wydajności przy małych gabarytach, czyli do uzyskania dużej intensywności procesu oraz małego zużycia energii w odniesieniu do jednostki wytwarzanego produktu)

*poddawanie się przeglądom, naprawom (konstrukcja umożliwia przeprowadzenie naprawy bez wyłączania maszyny)

*dobór materiałów (materiały powinny być dobrane zależnie od tego w jakim środowisku pracują oraz z jakimi elementami się stykają)

*ergonomia (higiena i bezpieczeństwo pracy, kontrole, właściwa obsługa oraz względy sanitarno-higieniczne).

6. Wymień i omów zastosowanie metali kolorowych w budowie maszyn spożywczych.

*Cynk – służy do cynkowania wyrobów żelaznych i jako składnik stopów tj. mosiądz, stopy na odlewy pod ciśnieniem, do wyrobu bieli cynkowej.

*Cyna – stosowana jest do pobielania naczyń kuchennych oraz niektórych urządzeń w przemyśle spożywczym; stosowany jako składnik stopów brązu, metali łożyskowych. Z cyn produkuje się przewody do piwa, wina, wody mineralnej.

*Glin – stosuje się go w przemyśle spożywczym i elektrochemicznym do produkcji niektórych części aparatów i maszyn

*Brąz – łożyska, zawory

*Ołów – uszczelki

*Nikiel – do budowy aparatury

*Aluminium – ze względu na swoją wysoką wytrzymałość mechaniczną stosowany jest do produkcji części aparatury i maszyn spożywczych

7. Definicja strefy spożywczej i precyzowane dla niej wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny.

Strefa spozywcza: powierzchnia maszyn, aparatów, urzadzeń, która wchodzi w kontakt z artykułami spoż w normalnych warunkach uzytkowania. W strefie tej wymagania w zakresie higieny i bezp sa najostrzejsze.

W obszarze strefy spoż są precyzowane wymagania dla:materiałów, powierzchni, złączy, odpływów, napędów i łożysk, osłon, pokryw i drzwi.

Skojarzenia tnące, wyst w strefie spoz, powinny być smarowane smarem dopuszczonym do kontaktu z żywnością i powinny być latwe do czyszczenia.

8. Podział, charakterystyka i właściwości fizyczne pyłów organicznych.

Klasyfikacja pyłów: PYŁ( wym ziaren 1000-0,001µm):

a)pył o rozdr mikroskopowym, ziarna pyłu nie wykazują ruchów Browna

-gruby-wym ziaren fazy stałej 1000-500µm

-średni 500-60

-drobny 60-5

-bardzo drobny5-1

b)pył o rozdr koloidalnym, ziarna pyłu wykonują ruchy Browna:

-gruby1-0,2µm

-drobny 0,2-0,02

-bardzo drobny 0,02-0,002

-subkoloidalny 0,002-0,001

Wszystkie czast>50 µm to są zatrzymywane w górnych drogach oddechowych, 50-10-szkodliwe na pluca, 5-0,25-najb. szkodliwe.

9.Pojęcie procesu produkcyjnego i jego sposoby realizacji.

Proces prod-zespół operacji przetwarzania surowców półwyrobów lub wyrobów gotowych.

Obejmuje on wszystkie czynności od pobrania surowców do przetwarzania gotowych wyrobów.

Podst elementem procesu prod jest proces technologiczny podczas, którego zmieniają się kształt właściwości wyrobu, surowca lub prod gotowego.

Proces technologiczny składa się z procesów i operacji jednostkowych które nazywa się procesami jednostkowymi. Procesy mogą być realizowane okresowo lub w sposób ciągły

Procesy ciągłe-są wydajniejsze i bardziej nowoczesne od okresowych umożliwiają wieksza identyfikację produktu i jej automatyzacje.

Procesy okresowe- w aparaturze pracującej okresowo poszczególne procesy podst zachodza w sposób szeregowy, jeden po drugim a w aparaturze pracującej w sposób ciągły równolegle z podstawowym procesem technologicznym przy czym odpada wiele procesów pomocniczych.

10. Powłoki ochronne w budowie maszyn spożywczych. Klasyfikacja, przykłady zastosowań.

1)Metalowe powłoki ochronne

2)Niemetalowe

*nieorganiczne

*organiczne

1)powłoki metalowe

*anodowa - zaleta: długi okres ochronny, zastosowanie: np. cynkowanie blachy, aluminiowanie

*katodowa – zaleta: ładny wygląd, wady: korodowanie materiału podstawowego po uszkodzeniu powłoki, zastosowanie: np. niklowanie, miedziowanie, złocenie.

Metody nanoszenia powłok:

- elektrolityczna

- elektrometalizacja

- dyfuzja termochemiczna

2) Powłoki niemetalowe nieorganiczne

*emalie – produkowane na bazie krzemianów

podział: kwasoodporne i zasado odporne

zalety: gładkość, łatwość czyszczenia powierzchni, chemiczna obojętność w stosunku do witamin, enzymów i substancji zapachowych.

Zastosowanie: np. powłoki chromitowe, fosforowe.

3)Powłoki niemetalowe organiczne

- rodzaje: tworzywa sztuczne (polietylen, PVC, polistyren, poliamid), farby: gruntowe i nawierzchniowe

Lakierowane powłoki ochronne(do pokrywania powierzchni metalowych)

Najczęściej stosowane lakiery to:

*winylowe

+ całkowicie obojętne

+ wytrzymałe mechanicznie

+doskonała elastyczność

- mała odporność na wysoką temperaturę podczas sterylizacji

- wrażliwe na promieniowanie UV (degradacja)

Zastosowanie: do lakierowania kapsli, jako lakier wewnętrzny do puszek

*fenolowe

+ odporne na działanie kwasów organicznych i związków siarki

+ nie miękną pod wpływem tłuszczu

- mogą przekazywać obcy zapach

Zastosowanie: do lakierowania blach, puszek na kwaśne soki owocowe, konserwy rybne, warzywne oraz karmy dla zwierząt

*epoksydowo-fenolowe

+ wytrzymałe mechanicznie

+ elastyczne

+ dobrze przylegające do metalu

- mało odporne na związki siarkowe

Zastosowanie: do zabezpieczenia szwów w puszkach zgrzewanych.

*akrylowe

+ doskonałe właściwości barwiące

- mają zapach, który może być przekazywany otoczeniu

Zastosowanie: do zabezpieczania szwów zewnętrznych i wewnętrznych w trzyczęściowych puszkach zgrzewanych.

*Epoksydowo-mocznikowo-formaldehydowe

+dobra odporność na proces technologiczny, a także alkohol

Zastosowanie: do puszek wytłaczanych na napoje i piwo

*Epoksyaminowe

+ doskonała przyczepność do podłoża

+ bezzapachowe

+ elastyczne i odporne na ścieranie

Zastosowanie: jako powłoki w puszkach głęboko tłoczonych

11. Definicja strefy spryskiwania i precyzowane dla niej wymagania w zakresie bezp i higieny.

Stefa spryskiwania: każda powierzchnia maszyn, aparatów, urzadzeń, która może zostac opryskana przez artykuły żywnościowe nie powracające nast. do przygotow produktu. W strefie spryskiwania, łożyska, uszczelnienia itp. mogą być smarowane śr smarnym nie spełniającym wymagań dot śr dopuszczonych do kontaktu z żywnością pod warunkiem, ze nie ma to niekorzystnego wpływu na żywność.

12. Budowa i zasada działania wialni zbożowej.

Zasada działania wialni przedstawionej na ryc. 1.27. jest następująca: masa wejściowa z kosza zasypowego poprzez regulowaną szczelinę spada na sito pierwsze będące sitem wstępnego czyszczenia. Na sicie tym owiewanym strumieniem powietrza wydzielane są zanieczyszczenia lekkie (Z_l) porywane przez strumień powietrza i zanieczyszczenia duże zatrzymane na sicie i skierowane do wylotu (Z_g). Masa, która przesiała się przez sito pierwsza spada na sito drugie również owiewane strumieniem powietrza wytwarzanym przez wentylator. Na sicie drugim oddzielone są zanieczyszczenia wymiarowo większe od nasion celnych (Z_g) i kierowane do wylotu. Nasiona celne i nasiona drobne spadają na sito trzecie i na nim wydzielane są zanieczyszczenia drobne (Z_d), natomiast nasiona właściwe zsuwają się z niego i wypadają przed maszynę. Jeżeli jest czwarte sito, to spełnia ono rolę sita sortującego. Strumień powietrza ułatwia rozdzielenie nasion od zanieczyszczeń dużych i wydziela zanieczyszczenia lekkie, które wynosi poza maszynę. W wialni wykorzystano własności aerodynamiczne i cechy geometryczne czyszczonej mieszaniny. schemat wialni: a - trzysitowej, b - czterositowej; 1 - wentylator, 2 - kosz sitowy, 3 - dozownik; M_w - masa wejściowa, Z_l - zanieczyszczenia lekkie, Z_g - zanieczyszczenia grube, Z_d - zanieczyszczenia drobne

13. Zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczące maszyn spożywczych.

Realizuja ważniejsze procesy przygotow i przetwarz żywności tj. gotowania zamrazaniemycie, przemieszczanie, pakowanie,przechowywanie, transport, dystrybucja.

Ich projekt, wykonanie i zastosowane do ich budowy materialy powinny wykluczac ryzyko infekcji. W tym aspekcie należy przestrzegac nast. zasad higieny:

1. materiały stykające się z żywnością lub przeznaczone do kontaktu z nia powinny spełniac wymagania określone w konkretnych dyrektywach

2.wszystkie powierzchnie wraz ze złaczami powinny być gładkie bez wypukłości, szczelin powodujących gromadzenie się mater org

3.powinny być maszyny łatwo demontowalne i tak zaprojektowane aby ich utrzymanie w czystości nie sprawiało wiekszych problemów i latwa była ich dezynfekcja tych miejsc w których dochodzi do kontaktu maszyny z żywnością.

4. brak zbędnych krawędzi

5.ogólnie maszyna ma być zrobiona tak aby nie gromadzily się w niej resztki zywności i żeby nie dostawały się tam org zywe np. muchy, powinna być łatwa do mycia.

14. Wymień i omów stopy różnych metali wykorzystywanych w budowie maszyn spożywczych.

W przemyśle spożywczym do budowy aparatury stosuje się:

*Metale i ich stopy

*Materiały niemetaliczne

Do najczęściej stosowanych metali stopów należy: stal, staliwo, żeliwo, stopy aluminium, mosiądz i brąz.

Stal:

*Stale stosowane w ogólnym budownictwie maszynowym. Do nich należą stale konstrukcyjne, węglowe i stopowe

*Stale o właściwościach specjalnych (nierdzewne, kwasoodporne, żaroodporne).

Żeliwo:

*Oprócz żeliwa stosowanego do ogólnej budowy maszyn, stosuje się żeliwo modyfikowane

Metale kolorowe – stosuje się:

-miedź i jej stopy (brąz i mosiądz)

- aluminium i jego stopy

- ołów.

15. Definicja strefy nie spożywczej i precyzowane dla niej wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny.

Strefa niespozwcza- nie majaca kontaktu z żywnością. Nie ma sprecyzowanych wymagań.

16. Wymień i omów maszyny do suszenia surowców ziarnistych.

Suszarki konwekcyjne są najpowszechniej stosowane w przemyśle spożywczym. Służą one do suszenia produktów i odpadów przeznaczonych na pasze
*Suszarki komorowe – suszarki tego typu budowane są w postaci pojedynczej lub kilka komór, wewnątrz których materiał suszony jest umieszczony na odpowiednich sitach lub tacach. Przepływ powietrza może się odbywać nam materiałem lub może być prostopadły w stosunku do sit. Powietrze po przejściu przez kilka sit z materiałem obniża swoją temperaturę i tak nasyca się parą wodną, że z następnych sit nie następowałoby usuwanie wody. Dogrzanie powietrza umożliwia dalsze odparowanie wilgoci z materiału. Suszarki komorowe są suszarkami pracującymi okresowo, a materiał jest nieruchomy w stosunku do strumienia gazu. Suszarki komorowe mają małą powierzchniową zdolność do odparowania wody i wysokie całkowite zużycie ciepła. Czas suszenia zależy od rodzaju suszonego materiału.
*Suszarki tunelowe – są stosowane do suszenia dużych ilości jednorodnego materiału. Materiał na tacach lub sitach ułożonych na wózkach przesuwa się okresowo wzdłuż tunelu suszarki. Kierunek ruchu może być współ lub przeciwprądowy. Wózki załadowane świeżym materiałem są wprowadzane okresowo do tunelu. W tym samym czasie następuje odbiór wózków z suszem, a wszystkie wózki przesuwają się jedną pozycje wewnątrz tunelu. Powietrze przepływające przez tunel musi być dogrzewane, dlatego suszarki tunelowe są suszarkami z ogrzewaniem międzystopniowym.
*Suszarki bębnowe – w przemyśle spożywczym suszarki bębnowe są stosowane do suszenia niektórych materiałów odpadowych oraz materiałów krystalicznych i ziarnistych. Suszarka bębnowa ma postać bębna wykonanego z blachy litej, obracającego się wokół własnej osi z prędkością obrotową 1-15 obr/min. Oś bębna jest pochylona w stosunku do poziomu w celu wywołania wzdłużnego ruchu materiału. Istotnym elementem tej suszarki są przegrody wypełniające wnętrze bębna. Ich kształt i ułożenie umożliwiają przesypywanie się materiału, jego intensywne mieszanie i praktycznie indywidualny kontakt każdej cząstki z czynnikiem suszącym. Powietrze suszące jest doprowadzane do wnętrza bębna osiowo. Bęben może być wykonany z blachy perforowanej lub z płaskowników, zachodzących jeden na drugi i tworzących konstrukcję żaluzjową. Wtedy brak jest wypełnienia bębna a powietrze doprowadzane jest przez perforację bębna lub żaluzje.
*Suszarka talerzowa – zbudowana jest z perforowanych lub segmentowych półek, umieszczonych jednana drugą i osadzonych na wspólnej osi. Obracają się one z prędkością 01, - 1 obr/min. Nad półkami są umieszczone zgarniacze, które powodują przesypywanie materiału z jednej półki na drugą. Ciągłe odświeżanie powierzchni kontaktu międzyfazowego oraz przepływ czynnika suszącego przez przesypującą się warstwę materiału stwarzają dobre warunki wymiany ciepła i masy. Przepływ czynnika suszącego odbywa się w przestrzeni między pólkami, a materiał suszony porusza się z góry do dołu.
*Suszarki daszkowe – są stosowane do suszenia materiałów ziarnistych, najczęściej ziarna zbóż nasion oleistych. Materiał przemieszcza się z góry do dołu dzięki sile ciężkości i jest on omywany gorącym powietrzem. Suszarka jest najczęściej wykonana w postaci prostopadłościennej komory, której wnętrze wypełniają przegrody (daszki) zapewniające dobry kontakt materiału z czynnikiem suszącym. Daszki są ułożone w rzędach, a w przestrzeni między nimi przesypuję się materiał ziarnisty. Czynnik suszący doprowadzany jest do co drugiego rzędu daszków. Po przejściu przez warstwę ziarna zużyte powietrze jest doprowadzane przez następny rząd daszków połączonych z kanałem wylotowym powietrza. Powietrze przechodzi więc tylko przez warstwę ziarna zawartą miedzy dwoma rzędami daszków. Grubość tej warstwy nie przekracza 20 cm
*Suszarki fluidyzacyjne – w tych suszarkach wytwarza się stan fluidalny, dzięki któremu materiał suszony ma bardzo dobry kontakt z powietrzem. Suszarki te służą do suszenia materiałów ziarnistych. Suszarki fluidyzacyjne są konstruowane w postaci komór cylindrycznych lub prostokątnych. W komorze znajduję się przegroda przez którą przepływa powietrze i na której spoczywa warstwa materiału ziarnistego wprawiana w stan fluidalny. Przegrody są wykonane z różnych materiałów i muszą zapewnić równomierne rozprowadzanie gazu w warstwie fluidalnej. Komora suszenia może być wyposażona w przegrody kierujące i przedłużające czas pobytu materiału w suszarce.

17. Podział maszyn do czyszczenia i separacji. Omów jedną z grup tych maszyn.

1.Sortowniki- maszyny do rozdzielania mieszanin ziarnistych różniących się od ziarna wielkością oraz właśc. aerodynamicznymi:

-odsiewacze(sortowniki) graniaste-przemysł młynarski

-odsiewacze cylindryczne-do zbóż

-odsiewacze płaskie- wstepne czyszczenie i sortow zbóż

2.Separatory powietrzne do oddzielania domieszek z ziarna w strumieniu powietrza:

-wialnie kaskadowe-do oddzielania kurzu, lekkich zanieczyszczeń, luźnej łuski)

-separatory powietrzne do młynów z transportem pneumatycznym

-separatory do zboża typu Tarar

3.Wialnie zbożowe:

-sitowe wstepująco czynne

-zbozowe-Millerator

-zbozowe-Skalperator

4.Tryjery- maszyny do oddzielania domieszek różniących się od ziarna dlugości i kształtem; podział:

-ze wzgl na konstrukcje: cylindryczne, tarczowe, tarczowo-cylindryczne

-ze wzgl na obroty: wolnoobrotowe, szybkoobrotowe, typu Ultra

-ze wzgl. na kształt otworów (otwory wytłaczane, wyfrezowane), okrągło ziarnowe, podłużno ziarnowe.

5.Maszyny do oddzielania domieszek i do sortowania ziarna wg kształtu, rodzaju powierzchni i ciężaru właściwego.

-oddzielacz ślimakowy(odśrodkowy)

-separatory tasmowe

-selektory stożkowe typu Paddy

-suche oddzielacze kamieni

6. Separatory do oddzielania zanieczyszczeń ferromagnetycznych.

-separatory z magnesami stałymi

-separatory elektromagnetyczne

18. Rodzaje środków smarnych stosowanych w przemysle spożywczym.

W praktyce eksploatacyjnej są stosowane następujące rodzaje środków smarnych:
*środki smarne stopniowo zanikające – substancje z tzw. „suchym filmem”, rozkładające się cienką warstwą na smarowanej powierzchni po wyparowaniu rozpuszczalnika.
*środki smarne cienkie – substancje składające się z oleju białego lub innego, dopuszczalnego do stosowania w przemyśle spożywczym oraz dodatków z listy dopuszczalnych do kontaktu z żywnością, nadającym im szczególne, wymagane właściwości eksploatacyjne.
*emulsje wodno-olejowe – emulsje olejów bazowych dopuszczalnych do stosowania w przemyśle spożywczym, najczęściej olejów roślinnych, emulgatora z listy dopuszczalnych do kontaktu z żywnością oraz wody.
*smary plastyczne – używane jako klasyczne smary plastyczne, stanowią substancje złożone w części z białego oleju bazowego (min80%) i nietoksycznego środka zgęszczającego, uwalniającego stopniowo olej w czasie procesu smarowania.
*smary stałe używane jako dodatki do ciekłych środków smarnych lub smarów plastycznych ( w celu polepszenia właściwości w trakcie pracy warunków eksploatacyjnych)
19. Budowa i zasada działania cyklonu do wydzielania cząsteczek z zapylonego gazu.

Odpylanie gazów w cyklonach zachodzi pod działaniem siły odśrodkowej. Gaz wraz z pyłem doprowadza się przewodem stycznym do cylindrycznej części cyklonu i nadaje się mu ruch wirowy. Pył odrzucany na skutek siły odśrodkowej ku ściance zew. cyklonu traci energię kinetyczną, a pod działaniem siły ciężkości opada na dół aparatu do części stożkowej. Z części stożkowej odprowadzany jest w sposób okresowy lub w sposób ciągły często za pomocą przenośnika ślimakowego. Odpylany gaz po kilkakrotnym okrążeniu środkowej rury odpływa tą rurą ku górze. Stopień odpylania gazu w cyklonie będzie tym większy im większe będzie początkowe stężenie gazu.

20. Podział, budowa i zasada działania tryjerów zbożowych.

Tryjery- maszyny do oddzielania domieszek różniących się od ziarna dlugości i kształtem; podział:

-ze wzgl na konstrukcje: cylindryczne, tarczowe, tarczowo-cylindryczne

-ze wzgl na obroty: wolnoobrotowe, szybkoobrotowe, typu Ultra

-ze wzgl. na kształt otworów (otwory wytłaczane, wyfrezowane), okrągło ziarnowe, podłużno ziarnowe.

Podstawową cechą rozdzielczą wykorzystywaną w tryjerach jest długość nasion. W wyniku procesu rozdzielczego w tryjerze uzyskuje się dwie frakcje - frakcję nasion długich, która pozostaje na dnie cylindra tryjera oraz frakcję nasion krótkich, która kierowana jest do rynienki znajdującej się we wnętrzu cylindra. Elementem roboczym tryjera jest pobocznica walca mająca na swojej wewnętrznej stronie wgłębienia (komórki) o różnej wielkości i różnych kształtach. Wymiary wgłębień dobiera się do gatunku rozdzielanych nasion tak, aby mieściły się w nich tylko niektóre z nich (nasiona krótkie i poślednie). We wnętrzu cylindra znajduje się rynienka z regulowanym położeniem. Do rynienki kierowane są właśnie nasiona krótkie, czyli takie, które mieszczą się we wgłębieniach i wynoszone są na pewną wysokość i spadając wychwytywane są przez rynienkę.

21. Definicja procesu czyszczenia i separacji. Wymień warunki i parametry wpływające na skuteczność czyszczenia i separacji.

Czyszczenie- wydzielanie wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń, które są nieporzadane w materiale właśc. lub ich obecność jest zdecydowanie niedozwolona ze wzgl technolog, zdrowotnych,smakowych i jakościowych.

Sortowanie- podział materiału właśc.(zboża), już oczyszczonego na poszczególne frakcje pod względem wielkości na podstawie różnych cech rozdzielczych(wł fiz).

WARUNKI I PARAMETRY:
*odpowiedni dobór sit (otwory i ich wielkość) odniesiony do określonej mieszaniny ziarnistej,
*kąt ustawienia sit,
*określony rodzaj ruchu sit,
*obciążenie sit,
*odpowiednio dobrane natężenie strumienia powietrza,
*równomierne zasilanie strefy roboczej mieszaniną ziarnistą.

22. Skład chemiczny wybranych grup środków smarnych stosowanych w przemysle spożywczym.

OLEJE BAZOWE
*oleje mineralne głęboko rafinowane kwasowo lub z użyciem technologii wodorowych , tzw. oleje białe,
*odpowiednie rodzaje olejów syntetycznych (estry, PAO, PAG, silikony)
*ciekłe tłuszcze naturalne ( na bazie tłuszczy roślinnych i zwierzęcych )
DODATKI USZLACHETNIAJĄCE – jako dodatki do olejów i smarów mogą być stosowane wyłącznie substancje wymienione w wykazie publikowanym przez komisję europejską lub FDA. W składzie środków smarnych dla przemysłu spożywczego są stosowane:
*inhibitory utleniania i korozji,
*dodatki smarnościowe,
*środki antyadhezyjne.
ZGĘSZCZACZE I WYPEŁNIACZE – mogą być stosowane wyłącznie substancje wymienione w wykazie publikowanym przez komisję europejską lub FDA. Dozwolone są np. proste mydła wapniowe, mydła kompleksowe (Al, Ca, Li) nieograniczone zgęszczacze krzemionkowe.
23. Podział i charakterystyka sit stosowanych w maszynach czyszczących.

Podział sit:

Materiał:

a)sita metalowe:

-druciane z otworami kwadratowymi lub prostokątne(tkane, plecione, zgrzewane)

-blaszane dziurkowane(otwory okrągłe, prostokątne, trójkątne)

-segmentowe:z otworami stałymi(rurowe, krążkowe), z otwor regulowanymi(żaluzjowe)

b)sita z tworzyw sztucznych (gumowe, jedwabne, z włókien sztucznych)

Ruch okresowy:

a)z cyklem ciągłym:

-kołowo-postępowy(w płaszczyźnie poziomej)

-eliptyczny(w płaszczyźnie pionowej)

b)z cyklem przerywanym

-postepowo-zwrotny

-wahadłowy Sita stosowane w przemyśle spożywczym są wykonane z blachy, drutu, jedwabiu i tworzyw sztucznych.
*sita blaszane – są wykonane z cienkiej blachy stalowej. Otwory w sicie, zwykle o średnicy większej niż 4 mm są wiercone lub wytłaczane i lekko się rozszerzają w kierunku ruchu przesiewu w celu ułatwienia przesiewania. Sita blaszane stosowane są głównie do oczyszczania ziarna zbóż z zanieczyszczeń różniących się od niego rozmiarami i kształtem. Stosuje się je również do sortowania materiałów spożywczych pod względem wielkości. Przykładem może być sortowanie zboża przerabianego na kasze lub rozdzielenie groszku zielonego na frakcje wielkościowe.
*Sita druciane – są wykonane z drutu stalowego, miedzianego, mosiężnego i brązo - cynowego. Sito druciane jest gładkie i ma otwory prawie regularnie kwadratowe. Sita druciane stosuje się do przesiewania grubego, szorstkiego mlewa (po śrutowniku).
*Sita tkane –są wykonane z jedwabiu lub tworzyw sztucznych. Przy czym sita wykonane z tworzyw sztucznych są trwalsze niż sita jedwabne i nie ulegają wpływom atmosferycznym. Jednak nitki w sicie są ruchome i w czasie przesiewania wielkość otworów może ulegać zmianie. Sita te stosuje się je do przesiewania mąki, miałów oraz mocno rozdrobnionych materiałów sypkich.

Sita segmentowe (bierne) znalazły szerokie zastosowanie w kombajnach zbożowych a obrotowe w kombajnach do ziemniaków oraz w maszynach do sortowania ziemniaków, owoców i warzyw

24. Separatory pneumatyczne stosowane w procesie czyszczenia i separacji mieszanin ziarnistych.

W separatorach pneumatycznych proces rozdzielczy przebiega wyłącznie pod wpływem strumienia powietrza, który pełni rolę czynnika rozdzielającego. Rozdzielanie w strumieniu powietrza może przebiegać przy kącie nachylenia strumienia powietrza od 0 do 90 stopni. Najczęściej jednak rozdzielanie prowadzi się w strumieniu pionowym. Pomimo wielu rozwiązań konstrukcyjnych wszystkie rozdzielacze pneumatyczne zbudowane są z szeregu wspólnych elementów takich jak: wentylatory, kanały robocze, komory osadcze, oddzielacze pyłu oraz elementy uszczelniające. W większości sytuacji pneumatyczne separatory powietrzne jako samodzielne urządzenia stosowane są do usuwania jedynie lekkich zanieczyszczeń. Bardzo często pracują one również w zespołach roboczych z separatorami sitowymi lub innymi urządzeniami.

Czyszczalnie pneumatyczne, wykorzystujące w procesie separacji strumień powietrza i właściwości aerodynamiczne masy, podzielić można według systemu obiegu powietrza na dwie grupy:

1. czyszczalnie z obiegiem otwartym,

2. czyszczalnie z obiegiem zamkniętym

25. Zastosowanie metali kolorowych w budowie maszyn spożywczych.(pyt 6)

26. Powłoki ochronne w budowie maszyn spożywczych. Klasyfikacja, przykłady zastosowań.(pyt 10)

27. Klasyfikacja, zastosowanie i budowa wentylatorów.

Wentylatory:niskobrotowe, wysokobrotowe. Budowa: wirnik, łopata, piasta, obódowa. Praca wentylatora polega na wymuszaniu przepływu powietrza w danym kierunku oraz z wymaganą wydajnością (określona ilość powietrza, która musi przepływać w jednostce czasu).
Wentylator jest rodzajem sprężarki - zwiększa energię kinetyczną powietrza, czyli nadaje mu prędkość i wymusza jego ruch w określonym kierunku. Potrzebną energię wentylator pozyskuje dzięki pracy silnika elektrycznego. Ze względu na konstrukcję wyróżniamy:

Wentylatory osiowe (śrubowe). Przeznaczone do przetłaczania powietrza o niskim ciśnieniu - stosowane są tam, gdzie powietrze ma krótką drogę do przebycia - stosowane są jako wentylatory ścienne lub sufitowe. Powietrze, przepływając przez wentylator, nie zmienia kierunku (płynie wzdłuż osi silnika).

Wentylatory odśrodkowe (promieniowe). Ich zadaniem jest przetłaczanie większej ilości powietrza o dużym ciśnieniu, dlatego sprawdzają się jako wentylatory kanałowe. Powietrze jest rozrzucane przez łopatki wirnika i kierowane do wylotu.

Wentylatory o przepływie mieszanym nadają się szczególnie do długich kanałów wentylacyjnych o niewielkich spadkach.

28. Budowa, zasada dzialania i zastosowanie pompy samozasysającej.Pompa samozasysajaca- pompa wirowa w której uzyskano efekt samozasysania, to znaczy zdolność rozruchu bez konieczności zalania rurociągu ssawnego. Istnieje wiele różnych konstrukcji takich pomp. Należą do nich pompy z bocznymi kanałami pierścieniowymi, pompy peryferalne, pompy z wirującym pierścieniem wodnym i wiele innych.

Pompy samozasysające stosuje się tam gdzie istnieje konieczność rozruchu bez wstępnego zalania rurociągu, na przykład w pompach strażackich lub jako pompy rozruchowe (zalewające) w układach pompowych.

Zasada działania pomp wirowych samozasysających:Pompa jest umieszczona powyżej lub na poziomie cieczy. W tych przypadkach przewód ssący zawiera powietrze. Pompa samozasysająca potrafi je usunąć. Podciśnienie wytwarzane przez obracający się wirnik wciąga powietrze do wnętrza pompy, gdzie jest ono mieszane z cieczą, która juz się znalazła w korpusie pompy.

Mieszanina powietrza i cieczy jest wyprowadzana do strony tłocznej pompy, gdzie następuje jej rozdzielenie - powietrze jest wyprowadzane przez wylot pompy , podczas gdy ciecz na wskutek działania grawitacji wraca do komory pompy i jest ponownie używana w procesie zasysania.

Po usunięciu powietrza z wnętrza pompy następuje pompowanie cieczy. Część zasysająca pompy zawiera zawsze wystarczającą ilość cieczy, aby umożliwić napełnienie się pompy w każdym czasie. Zawór kontrolny strony zasysającej zapobiega wyciekowi cieczy i skraca czas napełniania.

29. Urządzenia do oczyszczania gazów metodą suchą.(pyt 4)

30. Zasada działania filtrów do cieczy o działaniu ciągłym i okresowym. Narysuj schemat dowolnego filtra. W filtrach o działaniu ciągłym zawiesinę doprowadza się do filtru w sposób ciągły, również w sposób ciągły odbierany jest filtrat i placek filtracyjny (osad). W filtrach okresowych zasilanie filtru zawiesina prowadzi się do momentu, kiedy opory przepływu filtru wzrastają gwałtownie, dalej następuje przemywanie placka wodą, rozbiórka filtru i wyładowanie osadu. Następnie filtr składa się i cykl filtracji powtarza się. Filtrat przechodzi przez kapilarne kanaliki utworzone przez osad i przegrodę, przy czym przepływ cieczy jest laminarny.

filtr taśmowy próżniowy (3-taśma gumowa,4-rynna,5-taśma filtracyjna

31. Budowa i zasada dzialania prasy filtracyjnej.

Prasa filtracyjna jest najczęstszym rodzajem filtru stosowanym w przemyśle spożywczym. Składa się z szeregu pionowo usytuowanych płyt lub ram i płyt. Między płyty lub między ramę a płytę wprowadza się przegrodę filtracyjną, całość dociska do siebie i w ten sposób otrzymuje się element roboczy prasy. Płyty są w kształcie kwadratów a ich grubość wynosi ok. 10mm.Konstrukcja płyty musi zapewniać dobry przepływ cieczy, dlatego jej powierzchnia jest rowkowana, a odpowiednio usytuowane króćce umożliwiają odprowadzenie filtratu. Ramy o wymiarach identycznych jak płyty mają grubość ok. 50mm.W ramie jest symetryczne kwadratowe wycięcie, które podczas filtracji wypełnia się osadem. Rama jest zaopatrzona w odpowiednie króćce odprowadzające ciecz mętną. W prasach filtracyjnych przegrodę filtracyjną stanowią kartony a proces filtracji szczególnie wstępnej można prowadzić z użyciem pomocy filtracyjnej. Powierzchnia i wydajność pras zależą od liczby zestawionych elementów roboczych czyli od liczby płyt lub ram i płyt.

32. Zasada działania urzadzeń sedymentacyjnych dzialaniu grawitacyjnym. Narysuj schemat dowolnego odstojnika.

Urządzenia te wykorzystuja działanie sił odśrodkowych do wydzielenia cząstek stalych z cieczy(wirówki i hydrocyklony) Sedymentacja w wirówkach zachodzi dzięki przyspieszonej sile grawitacji wynikającej z szybkiej rotacji. Może to zastąpić siłę grawitacji w normalnych warunkach sedymentacji zawiesiny lub zapewnić siłę sprawczą w czasie filtracji przez rożnego rodzaju filtry. Najpowszechniejszym zastosowaniem jest separacja substancji stałych (cząsteczek) przy silnie skoncentrowanej zawiesinie. Wirówki użyte przy traktowaniu osadów ściekowych zapewniają ich odwodnienie. Powstaje mniej więcej jednolity osad w zależności od pochodzenia osadu i prędkości z jaką zachodzi zagęszczanie nie skoncentrowanego osadu.

Separacja w hydrocyklonie zachodzi dzięki poruszaniu się osadów indukowanemu poprzez odpowiednie wprowadzenie materiału, który ma zostać traktowany. Zasada działania hydrocyklonu opiera się koncepcji prędkości osiadania cząsteczki w polu wirówki.

33. Budowa, zasada działania i zastosowanie wirówki talerzowej odśrodkowej.

Wirówki talerzowe zawierają szereg stożkowych dysków, na których zachodzi rozdział ciekłego układu niejednorodnego-w wyniku zwiększonej szybkości sedymentacji z wielu równoległych warstw na dużej powierzchni separacji. Surówka podawana jest osiowo od góry przez wydrążony wał i wpływa do przestrzeni poniżej dysków, a wstępnie do przestrzeni pierścieniowej pomiędzy ścianą bębna i zespołem talerzy. Z przestrzeni pierścieniowej mieszanina cienkimi warstwami wpływa między talerze,gdzie cząstki (lub faza cięższa mieszaniany) osiadają na powierzchni talerzy, po czym zsuwają się do obwodu i ściany bębna. Nachylenie talerzy wynosi 35-50*.Bęben wiruje z prędkością do 12tys obr/min. Wirówki talerzowe znajdują zastosowanie przy rozdzielaniu emulsji.

34. Budowa i zasada działania wirówki sedymentacyjnej ślimakowej.

Wirówki sedymentacyjne bębnowe ze ślimakowym wyładowaniem osadu są konstruowane jako pionowe lub poziome z bębnem cylindrycznym lub cylindryczno-stożkowym. Wewnątrz bębna zainstalowany jest ślimak do transportu wydzielonego osadu. Ślimak obraca się w tym samym kierunku co bęben, lecz z prędkością mniejszą lub większą(różnica prędkości=5-100obr/min). Surówka podawana jest osiowo pustym kanałem ślimaka, wypływa przez otwory w ślimaku i jest odrzucana na ścianki wirującego bębna. Ciało stałe wydzielone pod wpływem działania siły odśrodkowej jest zbierane ze ściany bębna ślimakiem i przenoszone do części stożkowej bębna, ponad poziom cieczy. Poziom cieczy utrzymywany jest przelewem cieczy klarownej po przeciwnej stronie bębna. W wirówkach ślimakowych wydzielane są cząstki większe od 2µm ze strumieniem wirówki 0,4-60m³/h przy stężeniu cząstek 2-50%obj. Wirówki ślimakowe są stosowane do odwadniania stężonych zawiesin. W przemyśle stosowane są do: odzyskiwania kryształów i polimerów, rozdzielania szlamów, odwadniania PVC itd. Cechą charakterystyczną dla wirówek ślimakowych jest to że bębny wykonane są z blachy pełnej.

35. Wymień warunki zaistnienia procesu czyszczenia mieszanin biologicznych i omów parametry wpływające na jego przebieg i skuteczność.

36. Podział cech rozdzielczych i ich wykorzystanie w maszynach czyszcząco-separujących.

*cechy aerodynamiczne(separatory i kanały pneumatyczne,suche oddzielanie kamieni)

*cechy geometryczne-grubość,szer,dł(sortowniki,przesiewacze sitowe o różnych kształtach i wielkości otworów,wialnie)

*ciężar właściwy-(separatory cieczowe,płuczki)

*cechy mechaniczne-sprężystość,twardość(selektor stołowy typu paddy)

*współczynnik tarcia(separatory odśrodkowe,żmijki)

*właśc elektryczne(separatory bębnowe,komorowe,taśmowe)

*właśc ferromagnetyczne(magnesy i elektromagnesy)

Czyszczenie-wydzielanie wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń które są niepożądane w materiale właściwym lub ich obecnośc jest zdecydowanie niedozwolona ze wzgl technologicznych,zdrowotnych,smakowych,jakościowych

Sortowanie-podział materiału właściwego(zboża)już oczyszczonego na poszcz frakcje pod wzgl wielkości i różnych cech rozdzielczych

37. Budowa, zasada działania i zastosowanie wialni zbożowej.(pyt12)

38. Budowa, zasada dzialania i zastosowanie triera bębnowego.

Budowa:tarcza tryjera,gniazdka,rynienki zbiorcze bęben,podnośnik ślimakowy,rozrzutnik ziarna

Triery sortują składniki masy ziarnowej wg długości.Elementem roboczym jest powierzchnia wew bębna z wgłębieniami o różnym kształcie.wymiary wgłębień dobiera się odpowiednio dla każdej mieszaniny ziarnistej.Wgłębienia rozmieszczone są w rzędach z zachowaniem określonej odległości.Trier okrągłoziarnowy wydziela zaniecz krótkie a podłużnoziarnowy-długie.Triery zazwyczaj pracują w zespołach

39. Budowa, zasada działania i zastosowanie suchego oddzielacza kamieni.

Suchy oddzielacz kamieni jest to oddzielacz wibracyjno powietrzny w którym oddzielanie zanieczyszczeń odbywa się w przeciwprądzie. Pod wpływem drgań płaszczyzny roboczej i działania w kierunku prostopadłym do płaszczyzny strumienia powietrza, mieszanina cząstek ulega „spulchnieniu” i rozwarstwia się.Cięższe składniki mineralne(kamienie)wpadają do warstw dolnych i kontaktują się z płytą rozdzielczą. W drugim etapie parametry kinematyczne maszyny oraz położenie płaszczyzny roboczej są tak dobrane, że płaszczyzna działa jak przenośnik drgający.Na skutek tego kamienie przemieszczają się w górę do wylotu kamieni, a ziarno spływa grawitacyjnie w kierunku nachylenia płaszczyzny do wylotu oczyszczonego ziarna.

40. Budowa i przeznaczenia urządzeń do wydzielania zanieczyszczeń ferromagnetycznych z mieszanin ziarnistych. Narysuj schemat dowolnego z nich.

Oddzielacz magnetyczny oddziela zaniecz ferromagnetyczne.Separatory te stosuje się zazwyczaj przed innymi urządzeniami i na końcu przed pakowaniem produktu.Przed oddzielaczem magnet ziarno powinno być wstępnie oczyszczone powietrzem. Występują separatory elektromagnetyczne i z magnesem stałym.Ziarno przepuszczane jest przez pole magnetyczne.Magnesy wyłapują zaniecz i muszą utrzymać je z siłą dostateczną do przezwyciężenia sił naporu strumienia ziarna.Separatory z magnesami stałymi oczyszczają się okresowo a w oddzielaczu elektromagnet element wychwytujący zaniecz obraca się wokół swojej osi i zanieczyszczenia są regularnie usuwane poza oddzielacz.W elektromagnesach siłę magnesy reguluje się natężeniem przepływu prądu

41. Ogólna klasyfikacja mieszarek. Zasady oceny skuteczności procesu mieszania różnych komponentów.

Mieszarki dzielimy na:

*o działaniu okresowym:

-poziome(ślimakowe, węziowe)

-pionowe(ślimakowe wpustowe,planetarne)

*o działaniu ciągłym:
-poziome(bębnowe,cząstkowe,ślimakowe)

-pionowe(śmigłowe,kaskadowe)

W zależności od sposobu mieszania mieszarki dzielimy na:mieszarki z mieszadłami mechanicznymi; mieszarki przesypowe; mieszarki pneumatyczne

Mieszarki z mieszadłami mechanicznymi-cząstki ciała sypkiego są wprowadzane w ruch w wyniku ruchu obrotowego mieszadła mechanicznego.

Mieszarki przesypowe(zbiornikowe)-nie mają czynnego mieszadła.Mieszanie zachodzi podczas obrotu zbiornika mieszarki.Materiał sypki wewnątrz mieszarki jest podnoszony w górę za pomocą różnego typu przegród, a następnie opada w wyniku działania siły ciężkości.Efektem wielokrotnego przesypu jest duża jednorodność mieszaniny.

Mieszarki pneumatyczne-działają na zasadzie mieszania materiałów sypkich w strumieniu powietrza.Są stosowane do mieszania dużych ilości materiałów,homogenizacji i aglomeracji proszków.Mieszanie odbywa się za pomocą gazu wstrzykiwanego przez dyszę mieszającą.gaz jest wstrzykiwany co pewien czas,tworząc główne strumienie mieszające.W wyniku dużej energii kinetycznej gaz unosi mieszany materiał i wprowadza go w ruch wirowy.Bezpośrednio nad dyszą tworzy się strefa obniżonego ciśnienia powodująca ruch cząstek ciała sypkiego w dół.W ten sposób jest zapewniona właściwa cyrkulacja mieszaniny.

42. Budowa i zasada działania mieszarki bębnowej.

Mieszarka bębnowa - obrabiarka której organem roboczym jest bęben mieszalny obracający się wokół osi poziomej lub skośnej. Do wewnętrznej ściany bębna przymocowane są łopatki wymuszające mieszanie się obrabianego materiału.

Zastosowania:

mieszanie różnych materiałów

docieranie bębnowe (bębnowanie)

Specjalizowane mieszarki bębnowe:

betoniarka

43. Budowa i zasada działania mieszarki wstęgowej.

Mieszarki wstęgowe do pracy porcjowej typu WBN składają się z poziomej, jednowałkowej spirali wstegowej umieszczonej w rurowym bębnie mieszającym, centralnego wlotu lub prostokątnego otworu wlotowego wzdłuż całej długości bębna mieszającego, otworu wylotowego z centralnym punktem rozładunkowym, króćca odpowietrzającego, dwóch zamykających bęben ścian, na których zamocowane są zespoły łożysk kołnierzowych wraz ze zintegrowanym, regulowanym modułem uszczelniającym wałka i zespołu napędowego wraz z transmisją mocy. zasada działania: Spirala zewnętrzna przesuwa materiał z obu końców naczynia do środka, podczas, gdy spirala wewnętrzna przenosi materiał w obu kierunkach dokonując mieszania konwekcyjnego. Wyrób jest przemieszczany łagodnie w relatywnie krótkim czasie mieszania.
Zazwyczaj mieszarek wstęgowych do pracy porcjowej typu WBN używa się do mieszania suchego PCW, suchych substancji pylistych ogólnie oraz cieczy i past o niskiej lepkości.

44. Budowa i zasada działania mieszarki planetarnej.

Mieszarka planetarna np. Nauta-składa się ze zbiornika o kształcie stożka, wału ze ślimakiem oraz napędu planetarnego. Ślimak obracając się podnośi materiał sypki do góry.Jednocześnie ruch precesyjny wału ślimaka wokół osi stożka zapewnia równomierne wymieszanie materiału w całej objętości aparatu. Pojedyncza mieszarka Nauta jest przystosowana do pracy okresowej a podwójna do pracy ciągłej.

45. Ogólna klasyfikacja dozowników. Zasady oceny skuteczności procesu dozowania różnych komponentów.

Systemy dozowania zależne są od stanu skupienia i właściwości fizycznych danego surowca i od rodzaju opakowania, zapewnienie odpowiedniej dokładności odmierzania . W zależność od rodzaju obrabianego produktu maszyny te można podzielić na dozowniki do produktów ciekłych, lepkich, sypkich sypkich, postaci keksów, dozowniki masowe {wagi} w przemyśle mięsnym,

Dozowniki i urządzenia dozujące:

1 OBJĘTOŚCIOWE: o działaniu ciągłym lub okresowym

• Bębnowe

• Ślimakowe

• Taśmowe

• Wibracyjne

• Tarczowe [ talerzowe]

2WAGOWE:

O działaniu ciągłym:

• Dozowniki ważące [ lub wagi przenośnikowe]

O działaniu okresowym

• Wagi porcjowe [systemy naważania sumującego]

46. Budowa i zasada działania dozownika objętościowego.

dozownik składa się z:- zbiornik ciśnieniowy, pojemnik, tłok,zawory,przenośnik rolkowy,belka prowadnica,śruba, nakrętka,belka górna, komora płytkowa, iglica ,pokrętło. Dozowanie objętościowe polega na odmierzaniu przez przesuwający tłok odpowiedniej ilości płynu. Tłok podczas ruchu wypycha przez zawór ciecz do opakowania, a podczas ruchu powrotnego zasysa kolejną porcję cieczy ze zbiornika. Metodą ta można napełniać opakowania o objętości 500, 1000, 250 ml. Tymi dozownikami możemy dozować ciecze uspokojone { ciecze pozbawione gazów np. mleko, soki}

47. Schemat instalacji dozująco- ważącej.

1-komory dozownikowe; 2-wybieraki ślimakowe; 3-zbiornik wagi gromadzącej składniki występujące w większych ilościach; 4-zbiornik wagi o mniejszej pojemności; 5-skale wagi; 6-pulpit sterowania ręcznego; 7-pulpit sterowania automatycznego; 8-mieszarka

48. Budowa i zasada działania jednoslimakowego dozownika do proszków.

Urządzenia przeznaczone są do precyzyjnego dozowania metodą objętościową materiałów sypkich w postaci proszków. Mieszanie materiału podstawowego i komponentu odbywa się w łączniku i cylindrze maszyny przetwórczej lub podczas transportu przenośnikiem ślimakowym. Zbiornik dozownika wyposażony jest w mieszadło zapobiegające zawieszaniu się dozowanego komponentu. Możliwe jest przyłączenie kilku dozowników podających różne komponenty bezpośrednio do łącznika albo połączenie ich w stację dozującą z udziałem mieszalnika dającego wstępne wymieszanie składników przed podaniem do maszyny przetwórczej lub na transporter ślimakowy.

49. Klasyfikacja maszyn i urządzeń do rozdrabniania. Wymień sposoby rozdrabniania i omów jeden z nich.

Klasyfikacja maszyn i urządzeń rozdrabniających:

1.Maszyny do rozdrabniania wstępnego(kruszarki szczękowe, stozkowe i walcowe)

2.Do rozdrabniania średniego(łamacze stożkowe, młotkowe, walcowe)

3.Do rozdrabniania drobnego(rozdrabniacze walcowe, młotkowe, udarowo-prętowe oraz gniotowniki obiegowe)

4. Do rozdrabniania bardzo drobnego: (młyny walcowe , kulowe, tarczowe, talerzowe, pierścieniowe, żarnowe oraz gniotowniki)

5.Do rozdrabniania ultradrobnego(młyny strumieniowe, wibr
cyje)

6. Do rozdrabniania koloidalnego (młyny tarczowe, stożkowe, udarowe)

Inne klasyfikacje:

-wg rodzaju rozdrabnianego materiału( rozdrabniacze do subst mineralnych, roślinnych, zwierzęcych)

-wg ogólnego przeznaczenia (łamacze, gniotowniki i młyny, rozdrabniacze udarowe i szarpiące, krajalnice)

-w technologii żywności w zależności od materiału poddawanego rozdrabnianiu i sposobu rozdrabniania rozróznia się maszyny:szarpania(owoce i warzywa), gniecenia(owoce, warzywa, ziarno zbóż), rozcierania(owoce, warz, ziarno zbóż), śrutowania(nasiona oleiste, ziarno zbóż), drobienia i mielenia(ziarno zbóż), przecierania(warzywa i owoce), kutrowania-mieso.

Rozdrabnianie:

a)mechaniczne

-siłami zewnętrznymi( zginanie, łamanie, ścieranie, łupanie, ścinanie itp.)

-siłami specjalnymi (szok termiczny, zmiana ciśnienia, bombardowanie cząsteczkami itp.)

b)chemiczne (roztwarzanie, rozpuszczanie, spalanie, bioługowanie)

Łamanie-(do łamania zalicza się głównie proces kruszenia oraz śrutowania)-łamanie jest procesem który stosuje się zazwyczaj do rozdrabniania dużych brył materiału o dużym stopniu kruchości na cząsteczki o wymiarach kilku centymetrowych. W procesach łamania stosuje się urządzenia nazywane łamaczami lub gniotoki (tzw. walcarki lub melanżory).

50. Wymień maszyny i urządzenia do rozdrabniania ziarnistych surowców pochodzenia biologicznego (ziarna zbóż i nasion). Omów budowę i zasadę działania jednej z nich.

Do rozdrabniania ziarna zbóż i nasion stosowane są:

-mlewniki i śrutowniki-stosowane do rozdrabniania ziarna zbóż i słodu.Są budowane jako urządzenia dwu- lub czterowalcowe

-gniotowniki-stosuje się w przemiale ziarna zbóż i produkcji kasz i płatków

-płatkownice-stosowane do rozdrabniania masy nasion oleistych oraz płatkowania wytłoków, w przemyśle paszowym przy produkcji śruty.

Maszyna składa się z układu wirników z ruchomymi prętami, perferowanej płyty wymiennej, osłony i instalacji wentylacyjnej współpracującej z cyklonem.

-młyny młotkowe-mają zastosowanie w przemyśle zbożowo-młynarskim

Śrutowniki-typowe maszyny zgniatające, zbudowane z 1 lub więcej par walców, urządzenia dozującego materiał, układu napędowego oraz układu regulacji szczeliny. Czasem są wyposażone w sita płaskie w celu klasyfikacji rozdrobnionego materiału.Do śrutowników dwuwalcowych należy mlewnik zaopatrzony w 2 równolegle pracujące pary walców. Urządzenie ma wspólny napęd ale obie pary walców są zasilane niezależnie.Niezależnie jest również podawany materiał. Zespół sterujący zasyp materiału reguluje grubość strugi ziarna kierowanego na wałki zasilające.Górny wałek rozdzielczy równomiernie rozprowadza ziarno na całą długość walców mielących.Dolny wałek podawczy rzuca ziarno z odpowiednią prędkością i pod odpowiednim kątem do szczeliny mielącej walców. Powierzchnie wałków są rowkowane a kształt rowków jest ściśle dostosowany do wielkości ziaren rozdrabnianego materiału.

51. Wymień maszyny i urządzenia do obróbki hydrotermicznej surowców biologicznych. Omów budowę i zasadę działania jednej z nich.

Blanszowniki-odbywa się w nich proces krótkotrwałego nagrzania warzyw lub owoców w celu unieczynnienia enzymów i usunięcia części powietrza z przestrzeni międzykomórkowych przy minimalnych stratach substancji rozpuszczalnych surowców.Wyróżnia się blanszowniki o działaniu okresowym i ciągłym. Blanszowniki o działaniu ciągłym mogą być tunelowe lub bębnowe.

Blanszownik bębnowy stanowi wanna z wodą w której jest zanurzony perforowany bęben. Wewnątrz bębna znajduje się przenośnik ślimakowy do przesuwania blanszowanego surowca wzdłuż bębna. Poziom gorącej wody w wannie jest regulowany rurą przelewową. Woda w wannie jest podgrzewana parą żywą. Temp wody zależy od dopływu pary, który jest regulowany ręcznie lub za pomocą regulatora. Bęben jest napędzany silnikiem elektrycznym za pomocą przekładni łańcuchowej.

Rozparzacze-urządzenia do ogrzewania owoców i warzyw za pomocą pary w celu przeprowadzenia ich w stan półpłynny, przed przecieraniem lub zacieraniem.

Pasteryzatory-do termicznego utrwalania produktów poprzez unieszkodliwienie form wegetatywnych mikroorganizmów.

Sterylizatory i autoklawy-urządzenia ciśnieniowe w których sterylizuje się produkty spożywcze

52. Wymień maszyny i urzadzenia do obłuskiwania surowców kaszarskich (jęczmień, owies, groch, soja itp.) Omów budowę i zasadę działania jednej z nich.

W obłuskiwaczach tarczowych dolnobiegunowych ziarno jest podawane działaniu ściskającemu i trącemu. Pod wpływem ruchu bieguna( tarcza dolna)oraz pod wpływem siły odśrodkowej tarcia ziarna miedzy tarczami ziarno to porusza się po torze w kształcie złożonej krzywej. Tor krzywej zależy również od kształtu ziarna oraz odległości między tarczami. Dobry efekt obłuskiwania uzyskuje się wówczas, gdy wysokość szczeliny obłuskiwacza, a więc odległość między tarczami, tj. leżakiem i biegunem, jest równa lub nieco mniejsza od średnich wymiarów obłuskiwanego ziarna. Występująca wtedy reakcja ziarna na ściskające działanie tarcz powoduje powstawanie sił tarcia ziaren o ich szerokie powierzchnie. Siła tarcia jest jest inna od strony nieruchomej tarczy górnej i inna od strony bieguna. To zróżnicowane działanie sił tarcia rośnie w miarę oddalania się ziarna( po spiralnym torze) od środka obłuskiwacza, na skutek wzrastającej prędkości obwodowej bieguna, co powoduje wzrost prędkości względnej ziarna. Z kolei wzrost prędkości ziarna i wzrost wielkości sił działających na ziarno powoduje złożone odkształcenia ściskająco-ścinająco-rozrywające ziarno, w wyniku, których następuje oderwanie okrywy. Obłuskiwacze tarczowe dolnobiegunowe mają najczęściej średnicę tarcz wielkości 450-1250 mm, a szybkość obwodową 16-22 m/s.

Bardzo ważne jest, by płaszczyzny robocze obłuskiwacza miały jednakową chropowatość, bez większych szczelin i bruzd. Obłuskiwacze tarczowe dolnobiegunowe stosuje się najczęściej do owsa i ryżu. Jednak często, ze względu na brak możliwości wyposażenia kaszarni w tzw. obłuskiwacze walcowo-klockowe, stosuje się również ten typ obłuskiwaczy dolnobiegunowych do obłuskiwania gryki i prosa.

Obłuskiwacze tarczowe pionowe, zwane popularnie ekonosami, stosuje się powszechnie do obłuskiwania jęczmienia i pszenicy, a więc ziarna, które ze względu na silnie zrośniętą z bielmem łuskę wymaga intensywnej obróbki powierzchniowej. Z takiego ziarna usunięcie łuski wymaga intensywnego działania ciernego elementów roboczych maszyny( tarcz ściernych) o powierzchnię ziarna. Maszyny te o szerokiej możliwości regulacji stopnia obłuszczania się również używane w czyszczarniach młyńskich( szczególnie żytnich). Zmiana parametrów roboczych tych maszyn, szczególnie w zakresie chropowatości tarcz ściernych, pozwala na ich wykorzystanie również do polerowania i obtaczania już wstępnie obłuszczonych całych lub pokrojonych ziaren. W obłuskiwaczu typu ekonos ziarno jest intensywnie obłuskiwane między szybko obracającymi się tarczami o średnicy najczęściej 250 mm, (ale również i 450mm) a nieruchomym bębnem sitowym. Odległość między tarczami może być regulowana i dostosowana do właściwości strukturalno-mechanicznych ziarna. W celu zapewnienia właściwej pracy obłuskiwacza cała przestrzeń między tarczami i sitem bębna powinna być wypełniona ziarnem. Stopień obłuszczenia, który jest wprost proporcjonalny do czasu przebywania ziarna w obłuskiwaczu, reguluje się zaworem wylotowym, przy całkowicie zapełnionej ziarnem strefie roboczej. Dlatego bardzo istotne jest, by przed ekonosem umieścić zbiornik ziarna z całkowicie otwartym wysypem. W obłuskiwaczach przeznaczonych do obtaczania i polerowania już obłuszczonego ziarna stosuje się tarcze, w których materiał ścierny ma granulację o 2-4 numery wyższą( materiał o 0,2-0,4 mm drobniejszy) niż do obłuskiwania ziarna.

Obłuskiwacze czołowe, zwane popularnie holendrami, stosuje się głównie do obłuskiwania jęczmienia, grochu i pszenicy oraz do obtaczania i polerowania rozdrobnionych części tych ziaren.

Obłuskiwacze walcowo-klockowe powinno się stosować do obłuskiwania głównie gryki i prosa, a więc ziaren w których okrywa jest dość luźno związana z bielmem

53. Wymień maszyny i urzadzenia do pakowania różnych wyrobów spożywczych. Omów budowę i zasadę działania jednej z nich.

54. Wymień maszyny i urządzenia do rozlewu róznych produktów spożywczych. Omów budowę i zasadę działania jednej z nich.

55. Wymień maszyny i urządzenia do aglomeracji ciśnieniowej materiałów biologicznych. Omów budowę i zasadę działania jednej z nich.

-prasy

-tabletarki

-glanuratory

tabletarki- budowa:tłok górny,kosz zasypowy,tłok dolny,matryca,wkładka

tabletarki są maszynami do prasowania materiału w postaci tabletek(pastylek). Tabletki otrzymuje się przez sprasowanie materiału sypkiego w odpowiedniej matrycy.Kształt tabletek może być różny.W przemyśle spożywczym stosuje się głównie tabletarki mimośrodowe. Na wale korbowym są osadzone odpowiednio ukształtowane krzywki, które synchronizują ruch tłoków i kosza zasypowego.Po napełnieniu matrycy materiałem sproszkowanym, kosz zasypowy zostaje odsunięty.Rozpoczyna się prasowanie materiału przez tłok górny.W końcowym etapie prasowania tłok dolny rozpoczyna swój ruch do góry.Po osiągnięciu wymaganego wymiaru pastylki tłok górny unosi się do góry a tłok dolny wypycha pastylkę z matrycy.

56. Wymień i omów podstawowe wymagania w zakresie certyfikacji i oznakowania maszyn spożywczych przed wprowadzeniem ich do produkcji.

ZASADNICZE Wymagania- wymagania w zakresie cech wyrobu, jego projektowania lub wytwarzania określone w dyrektywach nowego podejścia

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA- wymagania które powinien spełniać wyrób, określone w aktach prawnych Wspólnot Europejskich innych niż dyrektywy nowego podejścia[ art5 ust17 ustawy o systemie oceny zgodności]

Znak CE jest deklaracją producenta że oznakowany produkt spełnia wymogi dyrektywy tzw „Nowego Podejścia” UE

Znak CE powinien zachować proporcje podane na schemacie nie wolno go stosować na produktach nie objętych dyrektywami nowego podejścia. Oznakowanie powinno być naniesione na maszynie w sposób wyrażny, widoczny i trwały. Na maszynach nie wolno nanosić oznakowań których znaczenie mogłoby zostać mylnie zinterpretowane jako znak CE, jeżeli maszyna objęta jest również w niektórych aspektach postanowieniami innych dyrektyw przewidujących znakowanie CE powinno oznaczać że maszyna spełnia wymagania również innych dyrektyw.

57. Procedury dokonywania oceny zgodności.

Sposób dokonywania oceny zgodności z wymaganiami zasadniczymi regulują poszczególne dyrektywy nowego podejścia.

1 podczas dokonywania oceny zgodności z zasadniczymi wymaganiami wyrób może być poddawany badaniem przez

-producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela jeżeli nie jest wymagane przeprowadzenie badań przez laboratorium niezależnie od dostawcy i odbiorcy

- notyfikowane laboratorium, jeżeli jest wymagane przeprowadzenie badań laboratorium niezależnie od dostawcy i odbiorcy

2 sprawdzeniu zgodności z zasadniczymi wymaganiami przez notyfikowaną jednostkę kontrolującą

3certyfikacji przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą

Pozytywny wynik oceny zgodności zasadniczymi wymaganiami dokonywanej przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą stanowi podstawę do wydania producentowi lub jego upoważnionemu przedstawicielowi certyfikatu zgodności