Informacje ogólne

Teren Drawieńskiego Parku Narodowego i otuliny znajduje się na Równinie Drawskiej, która jest fragmentem Pojezierza Południowopomorskiego, w północno-zachodniej Polsce. Zajmuje centralną część kompleksu leśnego zwanego Puszczą Drawską. DPN reprezentuje krajobraz młodoglacjalnych równin sandrowych. W całości położony jest w zlewni rzeki Drawy, która razem ze swoim dopływem -Płociczną, stanowią jego główną oś hydrograficzną. Obie rzeki płyną przez szeroki pas sandrów, które powstały z piasków usypanych przez wody topniejącego lodowca spływające ku pradolinie Toruńsko-Eberswaldzkiej.

Położenie Drawieńskiego Parku Narodowego:

• Długość geograficzna od 15°45' do 16°45' E

• Szerokość geograficzna od 53°00' do 53°15' N

Fizyczno geograficzna regionalizacja Polski w układzie J. Kondrackiego:

• Mezoregion: Równina Drawska

• Makroregion: Pojezierze Południowopomorskie

• Podprowincja: Pojezierza Południowobałtyckie

• Prowincja: Niż Środkowoeuropejski

Położenie w stosunku do centrów miejskich:

Centrum obszaru Drawieńskiego Parku Narodowego leży w linii prostej:

• około 101 km od Szczecina

• około 61 km od Gorzowa

• około 97 km od Poznania

• około 230 km od Wrocławia

• około 280 km od Łodzi

• około 235 km od Gdańska

• około 360 km od Warszawy

Wszelkie czynności realizowane na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego podporządkowane są ochronie przyrody.
Podstawową funkcją DPN jest obserwacja środowiska naturalnego i ocena aktualnego stanu procesów przyrodniczych, wód powierzchniowych i podziemnych, zmian klimatu, elementów przyrody nieożywionej. Na jej podstawie można bowiem prognozować kierunki i tempo przemian ekosystemów oraz reakcje żywych organizmów na zmiany środowiska.
Z obszarem Parku i otuliny związana jest bezpośrednio zlewnia Drawy o powierzchni 567 km². Bystry nurt rzek rzeźbi efektowne jary i wąwozy wcięte w powierzchnię sandru, o zboczach dochodzących do 30 m wysokości, porośniętych wielogatunkowym drzewostanem. W ich dolinach zachodzą najważniejsze z procesów kształtujących współczesną rzeźbę terenu: praca rzeki prowadzi z jednej strony do punktowej erozji zboczy doliny w miejscach podcinanych przez rzekę, a z drugiej do akumulacji osadów rzecznych na porośniętych łęgiem olszowym terasach zalewowych.

Puszcza Drawska, obecnie zwarty kompleks leśny, jeszcze 100 lat temu była mozaiką lasów, pastwisk i pól. Jej dzisiejszy krajobraz jest w znacznym stopniu ukształtowany przez tradycyjną gospodarkę, zwłaszcza leśną, a jego elementami są relikty dawniejszej ludzkiej aktywności.
Należą do nich m.in:

• do dziś czytelny zespół dawnych bindug, na których składano drewno pozyskiwane w lasach Puszczy,

• ślady dawnych przemysłów leśnych: smolarni i hut szkła,

• brukowane drogi,

• kamienne kierunkowskazy,

• pozostałości kanałów nawadniających śródleśne łąki.

Duży udział w całości krajobrazu kulturowego Puszczy stanowią rozproszone w lasach resztki osad ludzkich i starych cmentarzy.  Obecnie, Drawieński Park Narodowy odznacza się bogactwem występujących tu typów ekosystemów. Miarą tego bogactwa jest liczba 224 udokumentowanych zbiorowisk roślinnych. Powierzchniowo dominują lasy - stanowią ponad 80 proc. powierzchni Parku - przede wszystkim buczyny, łęgi olszowe i olsy, a także płaty borów sosnowych. Charakterystycznymi elementami przyrody Parku są także torfowiska, oraz ekosystemy wodne i łąkowe.

Jeziora położone na obszarze Drawieńskiego Parku cechują się znaczną zmiennością pod względem trofii, powierzchni i głębokości. Kilka z nich wyróżnia się oryginalną fauną i florą.  Faunę Parku reprezentuje ponad 200 gatunków kręgowców, wśród nich najliczniejszą gromadę stanowią ptaki. Występuje też bogactwo bezkręgowców pośród których są szczególnie cenne gatunki, zagrożone wyginięciem. Zwierzęciem herbowym Drawieńskiego Parku Narodowego jest wydra.

Historia Parku

Pierwsze badania naukowe terenów projektowanego Parku i Puszczy Drawskiej rozpoczęły się w 1969 r. Specjaliści, którym udało się tu dotrzeć, zachwycili się pięknem terenu, głuszą i dzikimi ostępami. Zgromadzone materiały umożliwiły utworzenie w 1974 r. rezerwatu "Rzeka Drawa". Wydarzenie to stało się inspiracją i motywacją do powstania obiektu o randze parku narodowego.

Z wywiadu z wojewodą szczecińskim. "Kurier Szczeciński" 1974 r. "(...) Leży przede mną opasły tom maszynopisu, bogato ilustrowany fotografiami, pełen tablic, wykresów, map. To sporządzona przez zespół naukowców z Akademii Rolniczej w Szczecinie (przy współudziale specjalisty z Wyższej Szkoły Morskiej ze Szczecina) pod kierunkiem prof. Jasnowskich, szczegółowa monografia i dokumentacja flory oraz fauny 547 ha liczącego terenu Puszczy Drawskiej. To terytorium unikatowe w skali Europy (...)."

W latach 1978-79 członkowie Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Przyrody (WKOP) w Gorzowie Wlkp. wspólnie z Ligą Ochrony Przyrody zgłosili wniosek o utworzenie Drawieńskiego Parku Narodowego w oparciu o rezerwaty "Drawa" i "Radęcin". Wnioskodawcami byli: doc. Lucjan Agapow, mgr inż. Michał Chełkowski, i mgr inż. Jan Krawiec.

"Punktem zwrotnym była konferencja naukowa pt. "Zasoby przyrody w woj. gorzowskim", zorganizowana we wrześniu 1981 r. przez Ośrodek Badań i Konsultacji TWWP, Pracownię Biologii Filii Poznańskiej AWF i Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. Opublikowane materiały z konferencji stworzyły możliwość wprowadzenia korekt do obowiązującego programu ochrony środowiska z uwzględnieniem działań jakie należy podjąć by skorygować istniejącą sieć rezerwatów. Powrócono raz jeszcze do sprawy parku narodowego, którą tym razem podnieśli J. i M. Jasnowscy sugerując, że jezioro Ostrowiec wraz z chronioną już w sąsiedztwie Drawą i puszczą w Radęcinie może z powodzeniem być zalążkiem przyszłego parku o randze i pozycji godnej parku narodowego:. Lucjan Agapow, "Studia i materiały", 1983 r.

"Co wyróżnia okolice Drawna, że w ogóle zrodził się projekt parku narodowego ? - lasy i wody "odpowiedział prof. Mieczysław Jasnowski na to pytanie" i to jakie lasy i wody!".
"Ziemia Gorzowska", 14.06.1985 r.

Rada Naukowa Konferencji postanowiła wpisać na listę wniosek o utworzenie Drawieńskiego Parku Narodowego.
Z pisma Urzędu Wojewódzkiego do Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego:
";Na wyjazdowym posiedzeniu Egzekutywy KW PZPR w Gorzowie WLKP. w dniu 16 marca 1983 r., w którym uczestniczył pan minister osobiście oraz dyr. OZLP w Szczecinie, podjęto uchwałę o potrzebie utworzenia parku narodowego w rozsądnych granicach."

Uchwałą Państwowej Rady Ochrony Przyrody (PROP) z dnia 30 października 1984 r. Drawieński Park Narodowy został wpisany na listę projektowanych parków narodowych. Pozytywną opinię dotyczącą utworzenia parku narodowego wydał po konsultacji z PROP Departament Ochrony Przyrody w Ministerstwie Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego.

Badania naukowe oraz gromadzenie i uzupełnianie dokumentacji naukowej przyszłego parku narodowego trwały nadal. W badaniach uczestniczyli pracownicy naukowi z następujących ośrodków:

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• Akademia Rolnicza w Szczecinie

• Ośrodek Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp.

• Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Gorzowie Wlkp.

• Filia AWF w Gorzowie Wlkp.

• Osoby z innych ośrodków.

Powołano następujące zespoły badawcze:

• badający i oceniający wartości roślinności lądowej oraz rzecznej

• badający fizjografię

• badający florę jezior

• oceniający wartości faunistyczne terenu

• badający stan czystości wód

• opracowujący funkcje i zasady zagospodarowania turystycznej

• opracowujący funkcje dydaktyczne

• zasady gospodarki leśnej i łowickiej

• zasady gospodarki rybackiej

• inwentaryzację tarlisk łososia i zasady jego ochrony.

Kierownictwo i koordynację specjalistycznych zespołów powierzono doc. Lucjanowi Agapowowi. Wykonana dokumentacja została przekazana w 1985 r. Ministerstwu Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Leśnictwa, tym samym zakończył się podstawowy, najważniejszy etap tworzenia Parku.

Przykładem zaangażowania młodzieży szkolnej, nauczycieli, mieszkańców i lokalnych działaczy w starania o powołanie DPN, był zorganizowany w dniach 28-29 maja 1989 r. "Sejmik młodych działaczy z okazji 60-lecia LOP" w Drawnie. Opisała to Bernadeta Staszczyk - opiekun Koła LOP w Drawnie, która aktywnie działała na rzecz ochrony przyrody:
"Zorganizowano go już po raz trzeci, na terenach projektowanego parku narodowego. Celem spotkania było zapoznanie uczestników z osobliwościami flory i fauny terenu. W sejmiku uczestniczyli przedstawiciele wojewódzkich władz LOP i SOP oraz przewodniczący WKOP doc. Lucjan Agapow. Przyjechały delegacje zarządów wojewódzkich LOP oraz młodzież z województw: pilskiego, poznańskiego, zielonogórskiego, naczelnik miasta Drawna, dyrekcja szkoły w Drawnie, opiekunowie szkolnych kół LOP. Uczestnicy sejmiku podjęli następującą uchwałę w sprawie terenów nad Drawą: ...wnioskujemy pilną potrzebę objęcia ochroną tego terenu przez utworzenie parku narodowego".
B. Staszczyk "Biologia w Szkole" 1989 r.

Drawieński Park Narodowy powstał dzięki staraniom wielu ludzi nauki, społeczników, organizacji i urzędów, którzy byli przekonani o celowości ochrony tych pięknych zakątków. Dziś, wszelkie działania na jego terenie zmierzają do tego, by obecnym i przyszłym pokoleniom dać dowód świetności przyrody.

Przyroda

Geosystemy hydrogeniczne są znaczącym ogniwem środowiska przyrodniczego Drawieńskiego Parku Narodowego. Główne rzeki Drawieńskiego Parku Narodowego to Drawa i jej lewobrzeżny dopływ - Płociczna. Drawą przepływa średnio 15 m³ wody na sekundę, a Płociczną - 3 m³. Ponadto przez teren Parku przepływają: Słopica, Korytnica, Runica, Cieszynka, Moczel i Sucha.

W Parku występuje 20 jezior, bardzo zróżnicowanych pod względem charakteru ekologicznego: od torfowiskowych jeziorek dystroficznych (Pięć Jeziorek Torfowych zwanych także Głodnymi Jeziorkami), przez jeziora eutroficzne (Sitno, Płociczno, Ostrowiec) do mezotroficznych jezior ramienicowych (Martew, Płociowe, Pecnik Duży). Unikatem hydrologicznym jest głębokie, okolone lasami meromiktyczne jezioro Czarne. Zróżnicowanie ekologiczne jezior widać nawet na pierwszy rzut oka w barwie ich wody: mezotroficzne jeziora ramienicowe mają, zwłaszcza w słoneczne dni, wody intensywnie szmaragdowe, a jeziorka dystroficzne - toń ciemną, prawie czarną. Specyficznym elementem sieci wodnej Drawieńskiego Parku Narodowego są wypływy wód podziemnych: źródła, wycieki i wysięki, a także rozwinięte na takich wyciekach torfowiska źródliskowe.

Drawieński Park Narodowy odznacza się bogactwem występujących typów ekosystemów. Miarą tego bogactwa jest liczba 224 udokumentowanych zbiorowisk roślinnych.

W Parku dominują lasy. Powierzchniowo przeważają lasy sosnowe, będące wynikiem gospodarki leśnej prowadzonej niegdyś na tych terenach. Występują również bardzo cenne przyrodniczo: żyzne i kwaśne buczyny, łęgi, olsy, grądy oraz bory bagienne. Najrzadszymi z drzew są występujące na pojedynczych stanowiskach jarząb brekinia i cis. Ważnymi komponentami przyrody Parku są torfowiska oraz ekosystemy łąkowe.

Na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego występują ważne dla Wspólnoty Europejskiej, ujęte w Dyrektywie Habitatowej siedliska przyrodnicze. Są to: żyzne i kwaśne buczyny, grądy, lasy łęgowe, bory i brzeziny bagienne, ciepłolubne murawy napiaskowe, wilgotne i świeże łąki, jeziora dystroficzne, jeziora mezotroficzne, jeziora eutroficzne, rzeki włosienicznikowe, torfowiska niskie, przejściowe i wysokie.  

Na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego rośnie współcześnie 924 taksonów roślin naczyniowych. Najcenniejszym składnikiem flory roślin naczyniowych Parku jest storczyk- lipiennik Loesela, którego kilka osobników rośnie na jednym z torfowisk. Unikatem jest także obfite stanowisko chamedafne północnej, na torfowisku Sicienko. Cenne są populacje dwóch gatunków błotnych fiołków: torfowego i mokradłowego, a także cała grupa gatunków torfowiskowych z turzycą bagienną, rosiczką okrągłolistną i długolistną, bagnicą torfową, turzycą Buxbauma, narecznicą grzebieniastą.

Od otaczających terenów Park wyróżnia się bogactwem flory storczyków. Na trzech torfowiskowych stanowiskach rośnie tu kruszczyk błotny, na jednym - wspomniany lipiennik. Na Tragankowym Urwisku nad Drawą jest liczna populacja kruszczyka rdzawoczerwonego, a jego krewniak - kruszczyk szerokolistny jest pospolity w liściastych lasach. Łąki bogate są w stoplamki krwiste, szerokolistne i plamiste, w zaroślach odnotowano też podkolana białego i listerę jajowatą.

Inne interesujące gatunki to, np.: wawrzynek wilczełyko, dziewięciornik błotny, widłak jałowcowaty, spłaszczony i goździsty, nasięźrzał pospolity, pomocnik baldaszkowy i cała grupa gatunków torfowiskowych: turzyca nitkowata, żurawina, modrzewnica, bagno, przygiełka biała, lilia złotogłów, kopytnik pospolity, wiciokrzew pomorski i zimoziół północny.
Interesująca jest także flora roślin zarodnikowych oraz grzybów. Występują między innymi bardzo rzadkie gatunki mszaków - Helodium blandowii, Paludella squarrosa, Sphagnum fuscum i inne rzadkie torfowce z rodzaju Sphagnum. Porost Arthonia aspersella ma tu jedno z dwóch stanowisk w Polsce. Występują też rzadkie gatunki grzybów, np. soplówka gałęzista, monetka kleista, szmaciak gałęzisty i mleczaj rydz.
Obszar Drawieńskiego Parku Narodowego cechują walory faunistyczne wyróżniające go nie tylko w skali regionu, ale i kraju, a nawet Europy Środkowej. Zainteresowanych fauną przyciąga do Drawieńskiego Parku Narodowego łatwość zobaczenia bielika, rybołowa, kormorana, nurogęsi, gągoła, czy śladów żerowania bobra.

Ichtiofaunę rzek - szczególnie Płocicznej i Drawy - cechuje wyjątkowa różnorodność. Nie została ona dotknięta przez procesy degradacyjne w tak dużym stopniu, jak w innych polskich rzekach. Obok gatunków skrajnie zagrożonych, ginących - minoga rzecznego i strumieniowego, troci wędrownej i certy, zachowały się tu jeszcze liczne i stosunkowo stabilne populacje gatunków rzadkich w skali kraju - pstrąga potokowego, lipienia, strzebli potokowej i głowacza białopłetwego.

Rodzima populacja łososia wyginęła w latach 80-tych, obecnie w ramach ogólnokrajowego programu ochrony łososia wsiedla się do Drawy i Płocicznej łososie wyhodowane z populacji pochodzącej z rzek łotewskich. Także w jeziorach Parku zachowały się populacje rzadkich gatunków - bardzo rzadkiej w Polsce troci jeziorowej oraz coraz rzadszych w kraju sielawy i siei.

W torfowiskach, starych stawach rybnych i mokradłach, w miejscach dawnych stawów, jeziorach, śródleśnych oczkach wodnych, na polach i łąkach z podmokłymi zagłębieniami spotykamy płazy. Pospolite są żaby: zielone żaby wodne, żaba moczarowa i żaba trawna, kumak nizinny, wszystkie trzy gatunki ropuch, grzebiuszka ziemna. Spotyka się także rzekotkę. Spośród gadów, oprócz pospolitych jaszczurek (zwinki, żyworódki i padalca) oraz zaskrońca, na podkreślenie zasługuje występowanie żmii zygzakowatej. Tuż za granicami Parku notowano także występowanie gniewosza.

W Parku spotkać można ponad połowę występujących w Polsce gatunków ptaków. Do najcenniejszych należą: bocian czarny, tracz nurogęś, kania czarna, kania ruda, bielik, orlik krzykliwy, rybołów, jarząbek, puchacz i włochatka. Inne występujące tu gatunki rzadkie lub zagrożone w skali regionalnej, o wyspowym charakterze występowania, powiązane z zanikającymi typami ekosystemów to między innymi: kormoran, gągoł, trzmielojad, krogulec, kobuz, derkacz, żuraw, kszyk, samotnik, siniak, zimorodek, krętogłów, dzięcioł zielony, dzięcioł średni, pliszka górska, strumieniówka, zniczek, srokosz, czyż, krzyżodziób świerkowy i inne. Zagęszczenie populacji rybołowa, bielika, puchacza, żurawia, gągoła i nurogęsi jest w Puszczy Drawskiej i w Drawieńskim Parku Narodowym wyższe niż gdzie indziej, dlatego łatwiej tu o kontakt z tymi gatunkami. Spektakularnym elementem przyrody Parku jest kolonia kormoranów na wyspie jeziora Ostrowiec.

Spośród ssaków najłatwiej o spotkanie z jeleniem, sarną, dzikiem, lisem lub zającem. Populacja jeleni szczególnie liczna bywa jesienią i zimą, kiedy schodzą się one na teren Parku w poszukiwaniu spokoju. Niemal wszędzie widoczne są ślady działalności bobrów, choć trudno zobaczyć same zwierzęta. Herbowe zwierzę Parku, wydra, jest pospolita, lecz bardzo trudna do zobaczenia. Faunę ssaków uzupełniają ryjówki, gryzonie, nietoperze, jeże i drobne drapieżniki (m. in. oba gatunki kun, tchórz, gronostaj, borsuk). Sporadycznie zdarza się zachodzenie na teren DPN: łosia, daniela, a nawet żubra, pochodzących z żyjących w sąsiedztwie populacji. W spokojnych lasach Parku zadomowiła się wataha wilków.
Interesujący jest świat bezkręgowców. Wśród wstępnie przebadanych mięczaków, pijawek, chruścików, ważek i motyli, wiele jest gatunków rzadkich lub nawet unikatowych.

Klimat

Klimat Puszczy Drawskiej kształtuje się wpływami Morza Bałtyckiego i Oceanu Atlantyckiego. Zasadniczo nie różni się swym charakterem od klimatu reszty Pomorza, jednak stwierdzić można, że jest nieco ostrzejszy.

Zdarza się, że pogoda we wnętrzu kompleksu leśnego jest zupełnie różna od pogody na jego obrzeżach. Średnia roczna temperatura wynosi 7,9^oC. Zimy z reguły są tu mało śnieżne, śnieg leży znacznie dłużej a drogi są bardzo trudno przejezdne. Przeciętnie w ciągu roku występują tu 32 dni mroźne (poniżej 0^oC).

Wiosną i latem częste są lokalne deszcze i burze. Około 172 dni w roku to dni deszczowe, a średni roczny opad to 592 mm. Zdarzają się także długie okresy suszy, wtedy nadleśnictwa wprowadzają zakaz wstępu do lasu, co uniemożliwia zwiedzanie terenu. Takich gorących dni (powyżej 30^oC) występuje tu około 5 w ciągu całego roku.

Charakterystyczne cechy klimatu Puszczy Drawskiej:

• niska amplituda rocznych wahań temperatury,

• opóźniona wiosna,

• długa ciepła jesień,

• mało śnieżna, łagodna zima,

• przewaga wiatrów zachodnich i północno-zachodnich,

• późne przymrozki wiosenne,

• długotrwałe okresy suszy wiosennej.

Średnie miesięczne temperatury w Puszczy Drawskiej:

miesiąc:	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII
średnia temp:	-2	0	3	4	13	16	17	17	13	8	3	0

Lasy

Las jest dominującym elementem krajobrazu Puszczy Drawskiej.

Najbardziej typowe lasy dla Puszczy to żyzne i kwaśne buczyny, dobrze zachowane w dolinie Drawy i na zachód od niej. Niegdyś zajmowały one znacznie większą powierzchnię, zostały jednak w znacznej części zamienione na sztuczne sośniny, w wyniku dawniej gospodarki leśnej. Pozornie pospolite bory sosnowe, bez pomocy człowieka zajmowałyby najwyżej 15% powierzchni Puszczy. Znaczna część obecnych drzewostanów sosnowych to sztuczne lasy sosnowe, posadzone na siedliskach lasów liściastych. Część z nich to kilkudziesięcioletnie drzewostany pochodzące z sadzenia na gruntach porolnych. Żyzne i zabagnione miejsca zajmują olsy a w dolinach rzek, w partiach regularnie zalewanych lub podmaczanych rzecznymi wodami, rosną łęgi olszowe. Do unikatów należą łęgi jesionowo-wiązowe, wykształcające się tylko w kilku miejscach. Wąskie skrawki nadzalewowej terasy i niektóre zbocza dolin rzecznych opanowały grądy; na innych zboczach panują kwaśne buczyny.

Na kwaśnych, skąpożywnych torfowiskach rosną bory bagienne i brzeziny bagienne. Wilgotne zagłębienia i okrajki torfowisk zajęły mroczne świerczyny. Dzisiejszy obraz zróżnicowania szaty leśnej Puszczy Drawskiej (tzw. leśna roślinność rzeczywista) jest w znacznej części stworzony przez człowieka i odbiega od obrazu roślinności, jaka powstałaby gdyby mogły się zrealizować tendencje dynamiczne samej przyrody (tzw. roślinność potencjalna). Część lasów w parku narodowym poddana jest tzw. ochronie biernej, to znaczy człowiek nie ingeruje w przebieg zachodzących w nich procesów. Duża cześć lasów, także w granicach parku, podlega tzw. przebudowie: przy pomocy umiejętnego wycinania i podsadzania drzew przekształca się ich skład gatunkowy na bliższy naturalnemu.

Lasy poza Parkiem spełniają funkcje gospodarcze, to znaczy leśnicy hodują, pielęgnują i użytkują kolejne ich pokolenia. Stosują do tego cały arsenał środków, miedzy innymi tzw. rębnie zupełne i częściowe oraz tzw. cięcia pielęgnacyjne. Doświadczeni kilkusetletnią tradycją sztuki leśnej, starają się robić to z poszanowaniem leśnej przyrody, choć pogodzenie jej ochrony z użytkowaniem lasu jest zawsze pewnego rodzaju kompromisem

Jeziora

• Ostrowiec i Głuche

• Sitno

• Marta

• Płociowe

• Zdroje

• Jamno

• Płociczno

• Pecnik Duży

• Pecnik Mały

• Pustelnik

• Czarne

• Perkoz

• Arkońskie

• Moczel

• Kocie

• Głodne jeziorka

Fauna

Obszar Drawieńskiego Parku Narodowego cechują niebanalne walory faunistyczne wyróżniające go nie tylko w skali regionu, ale i kraju, a nawet Europy Środkowej. Charakterystycznym elementem fauny Parku jest występowanie i wysoka liczebność szeregu gatunków puszczańskich, typowych dla rozległych, zwartych kompleksów leśnych, a także dla naturalnego, młodoglacjalnego krajobrazu Pomorza. Istotne i godne podkreślenia, są także tendencje dynamiczne przyrody Parku, w kierunku spontanicznej renaturyzacji, obserwowane także w odniesieniu do fauny.
Jednym z najcenniejszych elementów przyrody Parku jest ichtiofauna. W wodach występuje obecnie 39 gatunków ryb i 2 gat. krągłoustych z 11 rodzin. Ciekiem najbogatszym w gatunki jest Płociczna - 28 gatunków, przed Drawą - 27, Cieszynką - 19, Korytnicą - 17 i Runicą - 16 gatunków. Ta różnorodność jest wynikiem dobrego stanu czystości wód, nie zostały one dotknięte przez procesy degradacyjne w tak dużym stopniu, jak inne polskie rzeki. Obok gatunków skrajnie zagrożonych, ginących - minoga rzecznego i strumieniowego, łososia, troci wędrownej i certy, zachowały się tu jeszcze liczne i stosunkowo stabilne populacje gatunków rzadkich w skali kraju - pstrąga potokowego, lipienia, strzebli potokowej i głowacza białopłetwego.
Najbogatszym w gatunki jest jezioro Ostrowieckie, jego ichtiofauna liczy 24 taksony. Spośród zamieszkujących jeziora gatunków zagrożonych i najbardziej interesujących wymienić można troć jeziorową, certę, sielawę i sieję.
Herpetofauna Parku liczy 20 gatunków - 13 gatunków płazów i 7 gatunków gadów. Do najrzadszych płazów należą rzekotka drzewna, kumak nizinny i ropucha paskówka. Spośród gadów na uwagę zasługuje występowanie żółwia błotnego, żmii zygzakowatej i gniewosza plamistego. Populacje większości gatunków płazów i gadów są stabilne i znajdują na terenie Parku doskonałe warunki rozrodu i bytowania.
Obszar Parku jest ważną ostoją awifauny. Na jego terenie w najbliższym sąsiedztwie w okresie badań stwierdzono ponad 160 gat. ptaków. W stosunku do awifauny Polski na terenie Parku stwierdzono lęgi około 55% gatunków. Biorąc pod uwagę stosunkowo niewielkie zróżnicowanie krajobrazu jest to liczba dość znaczna. Do najcenniejszych należą gatunki zaliczone do kategorii E (zagrożone wymarciem), V (narażone) i R (rzadkie) wg IUCN, gatunki objęte ochroną strefową oraz inne gatunki silnie zagrożone, wymierające lub faunistycznie interesujące. Zaliczono tu 10 gatunków: bociana czarnego, tracza nurogęsi, kanię czarną, kanię rudą, bielika, orlika krzykliwego, rybołowa, jarząbka, puchacza i włochatkę. Inne gatunki rzadkie lub zagrożone w skali regionalnej, o wyspowym charakterze występowania, powiązane z zanikającymi typami ekosystemów to między innymi: kormoran, gągoł, trzmielojad, krogulec, kobuz, derkacz, żuraw, kszyk, samotnik, siniak, zimorodek, krętogłów, dzięcioł zielony, dzięcioł średni, pliszka górska, strumieniówka, zniczek, srokosz, czyż, krzyżodziób świerkowy i inne.
Fauna ssaków Parku liczy ponad 40 gatunków. Na uwagę zasługuje liczne występowanie nietoperzy, reprezentowanych w Parku przez 8 gatunków, a także liczne populacje bobra i wydry. Dwa ostatnie gatunki uznać należy za charakterystyczne i reprezentatywne dla fauny Parku.
Jedną z lepiej poznanych grup bezkręgowców są chruściki. Na terenie Parku opisano 65 gatunków. Jeden ze stwierdzonych podgatunków Hydropsyche contubernalis borealis okazał się nowy dla Polski, natomiast trzy gatunki Crunoecia irrorata, Ceraclea annulicornis i Ceraclea dissimilis stwierdzono po raz pierwszy na Pojezierzu Pomorskim. 13 innych gatunków uznano za rzadkie lub zagrożone. Najcenniejsze zespoły chruścików zasiedlają żródliska, rzeki oraz jeziora dystroficzne i oligotroficzne.
Drugą, stosunkowo dobrze przebadaną grupą są ważki. Dotychczas na terenie Parku stwierdzono 47 gatunków. Za gatunki cenne lub bardzo cenne uznano Nehalennia speciosa, Aeshna subarctica elisabethae, Sympecma paedisca, Sympetrum fonscolombei i Leucorrhinia albifrons. Najcenniejsze taksony związane są przede wszystkim z torfowiskami i jeziorami o niskiej trofii.
Wstępne dane dotyczące kózkowatych, a także analiza możliwości potencjalnego występowania nie stwierdzonych jeszcze gatunków pozwalają stwierdzić, że teren Parku jest bardzo atrakcyjny dla tej grupy owadów. Związane jest to z bogatą bazą środowisk i występującymi w nich roślinami pokarmowymi, zarówno larw jak i owadów dorosłych. Dotychczas na terenie parku znaleziono 49 gatunków kózkowatych, w tym kilku rzadkich jednak wydaje się, że istnieje możliwość znalezienia conajmniej kilkunastu dalszych. Zwraca uwagę fakt występowania 8 gatunków ciepłolubnych (subpontyjskich i mediterranejskich). Bardzo interesujące jest stwierdzenie Phymatodes glabratus - rzadkiego monofaga jałowca.
Fauna motyli dziennych jest stosunkowo dobrze rozpoznana w skali kraju. Stwierdzone na terenie parku i jego bezpośredniego otoczenia 54 gatunki motyli dziennych nie wyróżniają tego terenu na tle Polski. Biorąc jednak pod uwagę położenie geograficzne, wysoki stopień zalesienia Parku i niewielką liczbę miejsc o dużym nasłonecznieniu, z bujną roślinnością zielną, liczba ta zasługuje na podkreślenie. Stwierdzone na terenie Parku stanowiska dostojki laodyce Argyronome laodice i kosternika palemona Carterocephalus palemon leżą na granicy ich zasięgu w Polsce, a czerwończyk nieparek Lycaena dispar jest gatunkiem zagrożonym w skali Europy. W miejscach kserotermicznych na uwagę zasługuje modraszek korydon Polyomnatus coridon.

Flora

Drawieński Park Narodowy to ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, prawie 150 gatunków drzew i krzewów i ponad 200 różnych zespołów roślinnych. Taka różnorodność szaty roślinnej jest nieczęsto spotykana w Polsce. Między innymi ze względu na to bogactwo Drawieński Park Narodowy jest jednym z ciekawszych botanicznie regionów w północno-zachodniej Polsce.
Do największych botanicznych osobliwości należą stanowiska chamedafne północnej, lipiennika Loesela, lilii złotogłów. Botaników zachwyca uroda wielu fitocenoz torfowiskowych, bogata flora łąk i flora związana z ekosystemami rzecznymi, flora źródlisk i jezior, a także dobrze zachowane ekosystemy buczyn i borów sosnowych.
Flora Drawieńskiego Parku Narodowego, dzięki stanowi swego zachowania jest ewenementem na polskim niżu i zasługuje na troskliwą ochronę

Turystyka wodna

Drawa uważana jest za jedną z najpiękniejszych rzek w Polsce. Swoje źródła ma na wysokości 150 m n.p.m. w Dolinie Pięciu Jezior koło Połczyna Zdroju. Płynie przez dwie krainy geograficzne: Pojezierze Drawskie, gdzie przepływa przez liczne jeziora i Równinę Drawską wijąc się wśród pomorskich lasów. Powierzchnia jej dorzecza wynosi prawie 3300 km². Kończy bieg wpływając do Noteci na wysokości 30 m n.p.m. w okolicy Krzyża Wlkp. Średni spadek Drawy wynosi 0,6‰.

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, rzeka Drawa w granicach Parku udostępniona jest od 1 stycznia do 15 marca i od 1 lipca do 31 grudnia, w godzinach 9:00 do 19:00. Maksymalna liczba osób mogących przebywać jednocześnie na rzece Drawie w granicach DPN wynosi 700 osób.

Na terenie DPN Drawa ma zmienny charakter; najpierw jest spokojna, następnie przyspiesza bieg, a w bystrym nurcie pojawiają się liczne zwalone drzewa. Kręte koryto wśród łąk i lasów podcina wysokie brzegi piaszczystych skarp. Szybki prąd i kamieniste dno zmieniają się na kolejnych jej odcinkach w leniwy nurt i piaszczyste dno porośnięte podwodnymi łąkami.

BEZPIECZEŃSTWO NA DRAWIE- KONIECZNIE PRZECZYTAJ !

 

Odległości pomiędzy miejscami udostępnionymi w granicach DPN

Długość Drawy w granicach Parku: 41 km.

• Drawno (wypływ z jeziora Dubie) –  Przystań Wodna „Drawnik” – 1 km

• Przystań Wodna Drawnik – Miejsce postoju dla kajakarzy „Most Barnimie” – 4,6 km

• Miejsce postoju dla kajakarzy „Most Barnimie – Miejsce biwakowania „Barnimie” – 3,5 km

• Miejsce biwakowania „Barnimie” – Miejsce postoju dla kajakarzy „Kładka Konotop” – 4,4 km

• Miejsce postoju dla kajakarzy „Kładka Konotop” – Miejsce odbioru kajaków „Most Zatom” – 4,4 km

• Miejsce odbioru kajaków „Most Zatom” – Miejsce biwakowania „ Bogdanka” – 0,4 km

• Miejsce biwakowania „ Bogdanka” – Miejsce biwakowania „Sitnica” – 7,9 km

• Miejsce biwakowania „Sitnica” – Miejsce biwakowania „Pstrąg” – 5,9 km

• Miejsce biwakowania „Pstrąg” – Miejsce odbioru kajaków „Most niskowodny” – 3,3 km

• Miejsce odbioru kajaków „Most niskowodny” – Miejsce biwakowania „Kamienna” – 2,5 km

• Miejsce biwakowania „Kamienna” – ujście rzeki Płocicznej (granica DPN) – 3,2 km

Szlaki turystyczne

Szlaki piesze

Wędrowanie po lasach Puszczy Drawskiej jest najlepszym sposobem na jej poznanie. Na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego wytyczonych zostało około 90 km szlaków pieszych, które udostępnione są przez cały rok od świtu do zmierzchu również do uprawiania turystyki rowerowej oraz biegów narciarskich.

Turysto Pamiętaj!  Dla zachowania bezpieczeństwa unikaj spacerów po lesie w trakcie burzy i silnych wiatrów. Nie szukaj schronienia pod koronami drzew, a zimą uważaj na okiść lodową.

	Szlak czerwony im. St. Czarnieckiego  Szczecin – Stare Osieczno - Kostrzyn

Całkowita długość szlaku: 125,06 km (do Buków Zdroiskich)
Długość w granicach DPN: 32,69 km
Szacowany czas przejścia szlaku w granicach DPN: 7 godz.
Szacowany czas przejechania na rowerze szlaku w granicach DPN: 3 godz. 45 min.

Trasa szlaku:
Drawno → Drawnik → Barnimie → miejsce biwakowania Barnimie → Obszar Ochrony Ścisłej Drawski Matecznik → Zatom (szlak zielony Zatom – Nowa Studnica oraz ścieżka dydaktyczna „Międzybór”) → Święta Hala (Wydrzy Głaz) → Radęcin → Moczele (szlak niebieski Moczele - jez. Ostrowieckie) → Głusko (szlak Pustelnia - Głusko), elektrownia Kamienna → Stare Osieczno

	Szlak czerwony im. IV Dywizji Piechoty  Człopa – Tuczno – Nadarzyce

Całkowita długość szlaku:  96,63 km (do jez. Dobre)
Długość w granicach DPN: 15,95 km
Szacowany czas przejścia szlaku w granicach DPN: 3 godz. 40 min.
Szacowany czas przejechania na rowerze szlaku w granicach DPN: 2 godz. 30 min (szlak pieszy w granicach DPN na odcinku Pustelnia– punkt widokowy „Śmiałkowe Wzgórza” nie jest dostępny dla rowerów).

Trasa szlaku:
Człopa → Pustelnia (szlak żółty Pustelnia - Głusko) → most na Płycinie (szlak niebieski most koło Miradza - Prostynia) → punkt widokowy „Śmiałkowe Wzgórza” → jez. Marta → Martwica (szlak niebieski Martwica – Krępa Krajeńska)→ Martew → Tuczno

 

	Szlak niebieski Dolina Cieszynki- jez. Czarne- Jagoda

Całkowita długość szlaku: 9,48 km|
Długość w granicach DPN: 7,68 km
Szacowany czas przejścia szlaku w granicach DPN: 1 godz. 45 min.
Szacowany czas przejechania na rowerze szlaku w granicach DPN: 1 godz.

Trasa szlaku:
Dolina Cieszynki → most za Węgornią (szlak czerwony Człopa - Tuczno - Nadarzyce) → punkt widokowy „Stara Węgornia”  (ścieżka dydaktyczna „Jezioro Ostrowieckie”) → osada  Ostrowite (szlak czarny Jez. Ostrowieckie - Osada Ostrowite) → jez. Czarne → most Karolinka → Jagoda

	Szlak niebieski  Martwica- Kępa Krajeńska

Całkowita długość szlaku: 7,62 km
Długość w granicach DPN: 2,41 km
Szacowany czas przejścia szlaku w granicach DPN: 45 min.
Szacowany czas przejechania na rowerze szlaku w granicach DPN: 20 min.

Trasa szlaku:
Martwica (szlak czerwony Człopa - Tuczno - Nadarzyce) → Obszar Ochrony Ścisłej Głodne Jeziorka → most na Runicy

 

	Szlak niebieski most koło Miradza- Drawno- Prostynia

Całkowita długość szlaku: 43,37 km
Długość w granicach DPN: 0,57 km
Szacowany czas przejścia szlaku w granicach DPN: 5 min.
Szacowany czas przejechania na rowerze szlaku w granicach DPN: 2 min.

Trasa szlaku:
Most na Płocicznej (Płycinie) koło Miradza (szlak czerwony Człopa - Tuczno - Nadarzyce) → Miradz

	Szlak niebieski Moczele- jez. Ostrowieckie

Całkowita długość szlaku: 4,19 km
Długość w granicach DPN: 4,19 km
Szacowany czas przejścia szlaku w granicach DPN: 55 min.
Szacowany czas przejechania na rowerze szlaku w granicach DPN: 30 min.

Trasa szlaku:
Moczele (szlak czerwony Szczecin - Stare Osieczno - Kostrzyn)) → jez. Ostrowieckie (szlak żółty Pustelnia - Głusko).

	Szlak czarny Jez. Ostrowieckie- osada Ostrowite (Ostrowiec)

Całkowita długość szlaku: 2,0 km
Długość w granicach DPN: 2,0 km
Szacowany czas przejścia szlaku w granicach DPN: 25 min.
Szacowany czas przejechania na rowerze szlaku w granicach DPN: 13 min.

Trasa szlaku:
Jez. Ostrowieckie (szlak żółty Pustelnia - Głusko, szlak niebieski Dolina Cieszynki - Jagoda) → osada Ostrowite.

	Szlak żółty Pustelnia- Głusko

Całkowita długość szlaku: 10,57 km                                                                             
Długość w granicach DPN: 10,57 km
Szacowany czas przejścia szlaku w granicach DPN: 2 godz.20 min
Szacowany czas przejechania na rowerze szlaku w granicach DPN: 1 godz. 15 min. (szlak pieszy w granicach DPN na odcinku Pustelnia – jezioro Ostrowieckie nie jest dostępny dla rowerów).

Trasa szlaku:
Pustelnia (szlak czerwony Człopa - Tuczno - Nadarzyce) → zach. brzeg jez. Ostrowieckiego → Głusko (szlak czerwony Szczecin - Stare Osieczno - Kostrzyn).

	Szlak żółty Człopa- Stare Osieczno- Wierzbno

Całkowita długość szlaku: 19,38 km
Długość w granicach DPN: 5,88 km
Szacowany czas przejścia szlaku w granicach DPN: 1 godz. 40 min.
Szacowany czas przejechania na rowerze szlaku w granicach DPN: 50 min.

Trasa szlaku:
Jagoda (szlak niebieski Dolina Cieszynki - Jagoda) → Stare Osieczno

	Szlak zielony Zatom- Nowa Studnica

Całkowita długość szlaku: 24,02 km3,96 km
Szacowany czas przejścia szlaku w granicach DPN: 45 min.
Szacowany czas przejechania na rowerze szlaku w granicach DPN: 30 min.

Trasa szlaku:
Zatom (szlak czerwony Szczecin - Stare Osieczno - Kostrzyn, ścieżka dydaktyczna „Międzybór”)  → leśniczówka  Międzybór → Jaźwiny → Bogdanka

 

 

Kolory szlaków i ich znaczenie:

	szlak główny, wytyczany najczęściej przez najciekawsze przyrodniczo i krajobrazowo miejsca danego regionu. Swym zasięgiem nie obejmuje wszystkich ciekawych tras, dlatego szlaki oznaczone pozostałymi kolorami stanowią jego uzupełnienie.
	szlak dalekobieżny, pokonujący duże odległości.
	szlak dojściowy, pokonujący krótkie trasy, łączący z innym szlakiem lub umożliwiający dojście do konkretnych miejsc ważnych krajobrazowo lub przyrodniczo.
	zlak dojściowy do charakterystycznych miejsc, łączący z innym szlakiem.
	szlak dojściowy, umożliwiający dotarcie do konkretnych miejsc, ale o mniejszym znaczeniu krajobrazowym lub przyrodniczym

 

Oznakowanie szlaku pieszego

znak podstawowy
znak początku i końca szlak
znaki zmiany kierunku przebiegu szlaku
znak nakazujący poruszanie się ze zwiększoną ostrożnością , zmiana kierunku przebiegu szlaku
drogowskaz szlaku (strzałka kierunkowa) z oznaczeniem koloru szlaku. W pierwszym i drugim wierszu umieszczona jest miejscowość (miejsce) pośrednia, a w trzecim miejscowość (miejsce) docelowa wraz z kilometrażem przejścia

Szlaki rowerowe

Wycieczki rowerowe po lasach Puszczy Drawskiej są dobrym sposobem na jej poznanie. Na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego wytyczonych zostało około 80 km szlaków rowerowych, oraz około 90 km szlaków pieszych, po których także można poruszać się rowerem. Szlaki w granicach DPN udostępnione są przez cały rok od świtu do zmierzchu.

 

	Czerwony szlak rowerowy „Pętla Zatom”

Długość szlaku: 20,64 km
Rodzaj nawierzchni: asfalt, utwardzona, bruk
Trasa szlaku:
Zatom - Bogdanka - Sitnica - Moczele - Zatom

 

	Niebieski szlak rowerowy „Pętla Barnimie”

Długość szlaku: 33,16 km
Rodzaj nawierzchni: asfalt, utwardzona, bruk, gruntowa (miejscowo utrudniona, podjazdy)
Trasa szlaku:
Przystań Wodna Drawnik -  Miejsce biwakowania „Barnimie” - Zatom - Miejsce biwakowania „Bogdanka” - Niemieńsko - Barnimie - Podegrodzie - Drawno - Przystań Wodna „Drawnik”

 

	Zielony szlak rowerowy „Pętla Głusko”

Długość szlaku: 23,50 km
Rodzaj nawierzchni: asfalt, utwardzona, bruk, gruntowa (miejscowo piaszczysta, wystające korzenie)
Trasa szlaku:
Moczele - Jez. Ostrowieckie - Most Karolinka - Żeleźnica - Miejsce biwakowania „Pstrąg” - Moczele

 

 

znak podstawowy
znak początku i końca szlaku
znaki zmiany kierunku przebiegu szlaku
drogowskaz szlaku (strzałka kierunkowa) z oznaczeniem koloru szlaku. W pierwszym i drugim wierszu umieszczona jest miejscowość (miejsce) pośrednia, a w trzecim miejscowość (miejsce) docelowa wraz z kilometrażem przejścia
znak zblokowany

Szlaki konne

Dla jeźdźców dużą atrakcją mogą być wyprawy po lasach Puszczy Drawskiej. Tereny Drawieńskiego Parku Narodowego można przemierzać na końskim grzbiecie po wyznaczonych szlakach konnych oraz drogach publicznych. Szlaki konne Drawieńskiego Parku Narodowego oznakowane są pomarańczowymi kołami o średnicy 6 cm na białym tle.

 

	Szlak konny „Drawnik - Zatom”

Długość szlaku: 24,02 km
Szlak konny „Drawnik - Zatom”, został podzielony na dwa odcinki: Drawnik - Barnimie - 11,05 km, łącznik 0,67 km, Barnimie - Zatom - 12,30 km)
Rodzaj nawierzchni: asfalt, utwardzona, gruntowa, bruk

 

	Szlak konny „Zatom” pętla 1

Długość szlaku: 7,14 km
Rodzaj nawierzchni: asfalt, utwardzona, gruntowa

 

	Szlak konny „Zatom” pętla 2

Długość szlaku: 6,30 km
Rodzaj nawierzchni: asfalt, utwardzona, gruntowa