Teoria liberalizmu ekonomicznego

• powstała w początku XIX w.

• Główni przedstawiciele to: Adam Smith, David Ricanow, John Batista Say

Główne tezy:

1. Warunkiem sprawnego funkcjonowania gospodarki powinny być:

• Pełna swoboda działania

• Prywatna Własność prywatna indywidualna przedsiębiorczość

• Niczym nie skrępowana zasada konkurencji – LESSEFERYZM

  2. Jedynym skutecznie działającym najdoskonalszym regulatorem procesów gospodarczych jest swobodnie działający mechanizm rynkowy. Siły działające na rynku według tej teorii zapewniają:

     • Optymalną alokacje cz. wytw

     • Optymalne ich wykorzystanie

     • Funkcjonowanie gospodarki w stanie równowagi optymalnej

  3. Skrajni liberałowie odrzucali potrzebę jakiejkolwiek ingerencji państwa w działalność gosp. Rolę państwa sprowadzali do dbania o spokój, ład wewn., bezpieczeństwo obywateli, ochronę własności prywatnej

  4. Umiarkowani liberałowie dopuszczali ograniczoną działalność państwa w 2 dziedzinach:

     • Zapewnienie działalności (tworzenie i finansowanie) pewnych instytucji publicznych świadczących usługi dla tych jednostek społecz., które z przyczyn obiektywnych nie mają szans na konkurencyjnym rynku, dot. Np. sierot, starców, inwalidów, wdów z dziećmi

     • Budowa przez państwo pewnych obiektów infrastruktury technicznej, niezbędnych do prawidłowego funkcjon gospodarki, których nie jest w stanie sfinansować sektor prywatny, np. budowa dróg, zbiorników

  5. Wszyscy liberałowie są przeciwni zbyt daleko idącej ingerencji państwa . teoria głosiła iż podatki (produkcja) tworzy dochody, które powodują wzrost popytu PODAŻ TWORZY POPYT

  6. Założenia tej teorii zostały podważone gdyż pojawił się kryzys nadprodukcji – nadwyżka podaży nad popytem, oraz duże bezrobocie wśród ludzi i innych czynników wytwórczych.

Teoria keynesowska 1936r.

1. Keynes przyjmuje, że podstawą regulacji procesów gospodarczych są nadal mechanizmy rynkowe, jednak nie są to już w pełni skuteczne mechanizmy, ponieważ nie zapewniają optymalnej alokacji i wykorzystania cz wytw, a także osiąganie przez gospodarkę równowagi optymalnej. Przyczyna obniżonej skuteczności mech rynk jest zmiana charakteru konkurencji z doskonałej na niedoskonała – monopolistyczną.

2. z uwagi na ułomność mech rynk teoria ta uznaje iż w gospod rynkowej poddanej działaniu mech rynk typowym zjawiskiem jest niepełne wykorzystanie cz wytw – BEZROBOCIE. Pełne wyk cz wytw wys. rzadko, w bardzo sprzyjających warunkach i trwa krótko

3. Keynes neguje słuszność prawa rynku, że podaż tworzy popyt, a w ręcz odwraca to twierdząc, że to popyt oddziałuje na aktywność gospodarek i decyzje producentów. POPYT TWORZY PODAŻ

4. Aby przeciwdziałać wahaniom aktywności gospod, należy utrzymywać gospodarkę w stanie wysokiej aktywności, pełnego wykorzystania cz wytw. Państwo i jego instytucje powinny ingerować w przebieg procesów gospod tzn. utrzymywać popyt na wysokim poziomie, podtrzymywać pobudzać popyt, gdy słabnie.

5. Keynesa nazywa się twórcą INTERWENCJONIZMU PAŃSTWOWEGO. Postuluje potrzebę ingerencji gdy:

   • Mech rynkowe nie działają, lub działają zbyt słabo

   • Działanie mech rynkowych powoduje osłabienie aktywn gospod.

   • Mech rynkowe wywołują negatywne zjawiska gospodarcze

Państwo ma uzupełniać, wzmacniać, korygować negatywne skutki działania mech rynkowych.

Neoliberalizm – uważany za kompromis względem liberalizmu i teorii keynesowskiej.. Przedstawiciele: Marshall, Friedman, Walroy, Solor, Lucas.

1. Mechanizm rynkowy to nadal najlepszy regulator procesów gospodarczych, choc nie doskonały. Powinien on być głównym regulatorem gospodarki, zaś jego uzupełnieniem może być ograniczona i poddana kontroli społecznej ingerencja państwa.

2. Z uwagi na zmianę charakteru konkurencji dopuszczalne są pewne formy ingerencji państwa, często stosowane z konieczności i dla dobra gospodarki rynkowej

3. państwo w tej teorii określa pewne zasady działalności gospod, ramy prawne powszechnie obowiązujące i czuwa nad ich przestrzeganiem ingerując gdy:

   • normy źle służą gospodarce

   • uczestnicy procesu gospod nie przestrzegają tych norm

4. formy, narzędzia państwowej regulacji gospodarki muszą być poddane kontroli społecznej, w praktyce parlamentu, który rozpatruje proponowane przez rząd formy ingerencji, zatwierdza, zmienia lub odrzuca.

5. Głównym celem regulacji rządowej jest utrzymanie stanu konkurencyjności gospodarki rynku wewn. Tzn. dopuszczane są takie formy ingerencji, które chronią istniejąca konkurencję, wzmacniają ją i rozwijają.

6. PODAŻ TWORZY POPYT - państwo powinno sprzyjać wzrostowi produkcji, podaży gdyż to tworzy dochody, pobudza popyt

7. Ingerencja rządu powinna odbywać się metodami pośrednimi, nie bezpośrednimi. Państwo może wykorzystywać środki polityki pieniężnej, podatkowej, budżetowej.