Dokumentacja biurowa
Materiały dla słuchaczy rachunkowości – semestr pierwszy
Temat: Informacja w pracy biurowej
Informacja to wiadomość rozszerzająca naszą wiedzę o otaczającej nas rzeczywistości. Nie wszystkie informacje mogą być wykorzystane do podejmowania decyzji. Istotny jest zakres informacji (co, jak, kiedy, kto). Aby odnieść korzyść z posiadanej informacji musi być ona: aktualna, rzetelna, dokładna, zrozumiała, kompletna, łatwo i szybko dostępna. Często pojawia się tzw. szum informacyjny - natłok wielu informacji o różnej wartości na ten sam temat. Często różnią się one od siebie, a wynika to ze zbyt małej precyzji wypowiedzi, celowo dokonywanych skrótów i uproszczeń, błędów, chęci manipulacji. Im bardziej skomplikowany problem, tym częściej pojawiają się błędy. Aby wyeliminować informacje nieprawdziwe konieczna jest weryfikacja, czyli sprawdzenie. Może to być poprzez uzyskiwanie opinii od kompetentnych rzeczoznawców, albo poprzez samodzielne sprawdzenie poprawności informacji w materiałach źródłowych (np. zbiorach przepisów prawnych).
Zarządzanie to takie działanie w wyniku którego następuje osiągnięcie przyjętych celów w jak najbardziej efektywny sposób. W tym celu przeprowadza się selekcję napływających informacji. Selekcja informacji polega na wybieraniu potrzebnych informacji i jednoczesnym eliminowaniu zbędnych.
Agregacja informacji polega na łączeniu informacji pojedynczych w informacje zbiorcze.
Decyzja to świadomy wybór dokonywany przez kierownika jednostki organizacyjnej, między różnymi wariantami rozwiązania problemu.
Podjęcie decyzji pozwala na wydanie konkretnych poleceń poprzez określenie szczegółowych zadań dla wykonawców. Muszą być one prawidłowo sprecyzowane, bowiem niejasne i nieprecyzyjne mogą spowodować działania niezgodne z przewidywaniami.
Działanie jest konsekwencją wydanego polecenia, poprzez działanie następuje realizacja zadania.
Kontrola polega na porównywaniu faktycznych rezultatów działania z przyjętymi założeniami. Powinna być ona prowadzona na każdym etapie działania, aby jak najszybciej wychwycić nieprawidłowości. Kontrola staje się także źródłem informacji, które mogą być wykorzystane w procesie podejmowania decyzji.
W procesie decyzyjnym informacje przepływają:
- pionowo w dół – od kierownictwa do wykonawców
- na tym samym poziomie – pomiędzy współpracownikami
- pionowo w górę – od wykonawców do zwierzchników
Wszystkie czynności biurowe wiążą się z przyjmowaniem, gromadzeniem, opracowywaniem informacji, a pismo jest nadal podstawowym nośnikiem informacji.
Głównym elementem zarządzania jest podejmowanie decyzji.
W przedsiębiorstwie można wyróżnić 3 podsystemy:
Informacyjny (zadaniem jest gromadzenie, przechowywanie, przetwarzanie i przekazywanie informacji)
Decyzyjny (zadaniem jest podejmowanie decyzji)
Wykonawczy
Elementy struktury informacji | Przykład |
---|---|
treść | oferta, zamówienie, upoważnienie |
nośnik | dyskietka, papier, taśma magnetyczna |
symbol lub nazwa, za pomocą których informacja jest identyfikowana | nazwa pliku złożonego w danym katalogu w programie komputerowym, symbol akt |
sposób przenoszenia | poczta, telefaks, telefon, Internet |
W zależność od sposobu przekazu informacje możemy podzielić na: | Rodzaje informacji: |
---|---|
|
|
I
nformacja powinna być:
Rzetelna i dokładna - opierać się na wiarygodnych danych i ściśle opisywać fakty
jasna, wyczerpująca i zwięzła - zrozumiale przedstawiona
szybko i terminowo dostarczona właściwemu odbiorcy
kompletna,
dostępna,
odpowiednio przetworzona.
Na obieg informacji składają się m.in. następujące czynności:
zbieranie danych
porządkowanie i systematyzowanie danych
przetwarzanie danych (sporządzanie zestawień, opracowań itp.)
przesyłanie danych
przechowywanie danych
likwidacja lub archiwizacja danych
Informacje powinny podlegać selekcji - należy wybrać tę informację, która jest przydatna, a następnie skierować ją do odpowiedniego działu firmy lub bezpośrednio do właściwego pracownika.
Nowoczesne zarządzanie, nowoczesna organizacja przedsiębiorstwa polega na optymalnym zaprojektowaniu
Systemu obiegu i przetwarzania informacji, skorelowanego ze strukturą organizacyjną
Wyposażenia biur
Procesów pracy biurowej
Obsady kadrowej
Warunków pracy
Temat: System kancelaryjny dziennikowy i bezdziennikowy – zasady obiegu pism
Typowa droga obiegu pisma w firmie to:
pismo wpływa do sekretariatu lub kancelarii,
pracownik kancelarii rozdziela pisma i przekazuje właściwym komórkom organizacyjnym,
kierownik dokonuje dekretacji - rozdziela pisma do załatwienia właściwym osobom,
pracownik załatwia sprawę i przygotowuje odpowiedź na pismo,
pismo zostaje przekazane do podpisu osobie upoważnionej,
pismo zostaje przekazane do wysyłki,
kancelaria wysyła pismo.
Czynności związane z obiegiem pism dzielimy na trzy fazy:
przyjmowanie pism
rozdzielanie i rozpatrywanie pism
wysyłanie pism
Czynności kancelaryjne – przyjmowanie pism, rozdzielanie i doręczanie, rejestrowanie, znakowanie, załatwianie spraw będących treścią pisma, aprobata spraw załatwionych, podpisywanie, wysyłanie pism, przechowywanie akt spraw bieżących i załatwionych.
Instrukcja kancelaryjna – zbiór wewnętrznych przepisów regulujących wykonywanie czynności kancelaryjnych. Ustalony instrukcją kancelaryjną sposób wykonywania tych czynności nazywamy systemem kancelaryjnym.
System kancelaryjny dziennikowy polega na rejestrowaniu i kwitowaniu odbioru pisma w specjalnie do tego przeznaczonym dzienniku, tzw. dzienniku korespondencyjnym (inaczej kancelaryjnym, podawczym lub książce korespondencyjnej). Wpisuje się w nim informacje dotyczące: nadawcy, daty i znaku pisma, treści (czego ono dotyczy). System ten umożliwia dokładną kontrolę, a szczególną troską otaczane jest pismo a nie czas pracownika. System ten jest bardzo rygorystyczny, jest wyjątkowo biurokratyczny i hamuje szybkie załatwienie spraw. Zaletą jest, że można zawsze sprawdzić, gdzie znajduje się pismo, kto się nim zajmuje, a także skontrolować sumienność pracowników. System kancelaryjny dziennikowy może być jedno- lub dwudziennikowy.
W rejestracji jednodziennikowej pisma wychodzące i wchodzące są wpisywane w jednym dzienniku korespondencyjnym. Pisma wchodzące są rejestrowane po prawej stronie dziennika, natomiast wchodzące po lewej. Pismo wychodzące (jeżeli jest odpowiedzią na pismo wchodzące) zapisuje się na prawej stronie, na poziomie tych samych wierszy, co odpowiednie pismo wchodzące.
W rejestracji dwudziennikowej pisma wchodzące i wychodzące są wpisywane w dwóch oddzielnych dziennikach korespondencyjnych.
Podstawowe czynności w ramach systemu dziennikowego:
rejestracja pisma wpływającego w dzienniku korespondencyjnym,
przesłanie pisma za pokwitowaniem właściwej komórce organizacyjnej (tam też zostanie zarejestrowane w ich dzienniku),
pismo nowe rejestruje się w dzienniku korespondencyjnym nadając mu znak pisma i za pokwitowaniem przekazuje do kancelarii,
kancelaria gromadzi pisma i wpisuje do tzw. pocztowego dziennika podawczego i wysyła (np. pocztą)
oryginały otrzymanych i kopie wysłanych pism, przechowuje się chronologicznie (wg dat), dla ułatwienia odszukania prowadzi się skorowidze alfabetyczne (wg nadawców czy adresatów)
System kancelaryjny bezdziennikowy rejestruje tylko poszczególne sprawy (zbiory dokumentów dotyczących jednej sprawy). Robi to pracownik bezpośrednio zajmujący się tą sprawą - on ponosi odpowiedzialność za pismo, które otrzymuje z sekretariatu (z pieczęcią: "Wpłynęło dnia...") i załatwia je. W tym systemie nie rejestruje się poszczególnych pism, lecz sprawy. Te akta sprawy znajdują się w teczce (segregatorze), oznaczonym specjalnym symbolem. Stosowanie systemu bezdziennikowego wymaga dokładnego określenia zakresu działań komórek organizacyjnych i szczegółowego opracowania sposobu klasyfikowania pism (aby nadać im odpowiedni znak), oraz odpowiedzialnych i kompetentnych pracowników.
Pracownik ma za zadanie:
zarejestrowanie sprawy w spisie spraw,
uzyskanie aprobaty od przełożonego na załatwienie sprawy,
załatwienie sprawy od początku do końca
sporządzenie pisma załatwiającego sprawę i jego kopii,
uzyskanie potrzebnych podpisów,
przekazanie pisma do wysyłki,
umieszczenia kopii pisma w odpowiedniej teczce.
Podstawowe czynności w ramach systemu bezdziennikowego:
w sekretariacie, na piśmie wpływającym odnotowuje się datę wpływu, przykładając stempel wpływu i wpisuje odpowiedni symbol (znak rozpoznawczy) komórki organizacyjnej, do której pismo ma być przekazane,
pismo zostaje przekazane tam, gdzie postanowiono,
otrzymuje je pracownik, któremu zlecono załatwienie sprawy,
pracownik rejestruje pismo w spisie dołączonym do teczki, przeznaczonej dla danej sprawy,
pismo będące odpowiedzią przekazane jest do sekretariatu, gdzie bez rejestrowania zostaje wysłane,
oryginały pism otrzymanych i kopie pism wysłanych przechowuje się w aktach sprawy.
System kancelaryjny bezdziennikowy jest ekonomiczniejszy. Obieg korespondencji jest szybszy niż w systemie dziennikowym. W praktyce można spotkać się również z systemami mieszanymi (np. rejestrację pism prowadzą tylko niektóre komórki organizacyjne lub w którym rejestruje się tylko pewne rodzaje pism). Każda firma ma prawo wyboru takiego systemu kancelaryjnego, który w warunkach organizacyjnych danego przedsiębiorstwa jest bardziej ekonomiczny i przydatny.
Zastosowanie środków technicznych, które przyspieszają obieg pism i ich rejestrację, to np. sieć komputerowa.
System rejestracji komputerowej pozwala szybciej uzyskać następujące informacje:
jakiego rodzaju i ile pism nadeszło w danym dniu,
kto załatwia określoną sprawę,
przegląd danych z dnia, tygodnia, miesiąca itd.
Stosowanie rejestracji komputerowej upraszcza czynności ewidencyjne i eliminuje zbędne (np. nie kwituje się odbioru). Zarejestrowanie pisma przez komórki organizacyjne, do których skierowano pismo w celu jego załatwienia, ułatwia odszukanie pisma. Po załatwieniu sprawy, odszukuje się dane pismo w rejestracji komputerowej i wpisuje się informacje, kiedy i w jaki sposób została załatwiona dana sprawa.
Temat: Wykaz akt, symbol sprawy w systemie bezdziennikowym.
W systemie kancelaryjnym bezdziennikowym, pracownik nadaje każdemu pismu odpowiedni znak, zgodny ze znakiem załatwianej sprawy. Sposób nadawania znaku jest opisany w instrukcji kancelaryjnej i opiera się na tzw. wykazie akt.
Wykaz akt jest to środek klasyfikowania wszystkich dokumentów przedsiębiorstwa według występujących w nich zagadnień.
Klasyfikacja może być:
treściowa (grupowanie wg treści czyli tematyki)
formalna (wg pewnych cech zewnętrznych np. wg wymiarów, rodzaju sprawy)
przedmiotowo-rzeczowa (jeżeli podział nastąpił wg przedmiotu sprawy)
podmiotowa (podział został dokonany wg osób w przedsiębiorstwie)
alfabetyczna (np. dla akt osobowych)
geograficzna (wg państw, do których wysyłany jest towar0
Wykaz akt jest stałą klasyfikacją akt, opiera się na klasyfikacji rzeczowej wg zagadnień których dotyczą, przy czym ogólniejsze dzielone są na coraz bardziej szczegółowe.
Wykaz akt opracowuje się wg dziesiętnego systemu klasyfikacji. Akta dzieli się na 10 klas zasadniczych (tj. pierwszego stopnia) o symbolach od 0 do 9. Każdą z tych klas zasadniczych można podzielić na 10 klas drugiego stopnia (powstanie więc symbol dwucyfrowy). Potem można tworzyć klasę trzeciego stopnia itd.
Przykład wykazu akt typowych - tytuły klas I, II i III rzędu (pojęcia) oraz hasła IV rzędu (nazwy teczek)
0 Zarządzanie
00 Organy kolegialne
01 Organizacja
010 Zarządzenia organizacyjne
0101 Zarządzenia w sprawie wewnętrznej struktury organizacyjnej komórki ruchu (teczka)
02 Akty normatywne. Pomoc prawna
03 Planowanie i sprawozdawczość. Statystyka
04 Informatyka
05 Skargi i wnioski
06 prace naukowo-badawcze, wydawnictwa, popularyzacja
07 Współpraca z krajowymi jednostkami organizacyjnymi
08 Współpraca z zagranicą
09 Kontrole
1 Kadry
10 Ogólne zasady pracy i płacy
100 Umowy zbiorowe i zakładowe
101 Taryfikatory kwalifikacyjne
11 Zatrudnienie
12 Ewidencja osobowa
120 Akta osobowe
13 Bezpieczeństwo i higiena
14 Szkolenie i doskonalenie zawodowe pracowników
140 Organizacja szkolenia i doskonalenia zawodowego
1400 Zasady, formy, metody i treści szkolenia
1400 Plany i programy szkolenia
Jakie dwie pierwsze cyfry symbolu liczbowego mieć będzie teczka z danymi osobowymi pracownika?
Podstawę do opracowania wykazu stanowią: zakres działania przedsiębiorstwa, struktura organizacyjna, podział zadań na poszczególne komórki organizacyjne i stanowiska pracy w firmie. Wykaz akt powinien mieć następujące cechy:
uwzględnione są zagadnienia występujące aktualnie, oraz przewidziana jest rezerwa na nowe
treść każdego hasła jest jasna i zrozumiała
każde hasło klasy wyższej jest logicznie powiązane z hasłami występującymi w klasach niższych
unika się haseł ogólnikowych, sprawy różne, sprawy ogólne
Pozycja wykazu akt, która nie ulega już dalszemu podziałowi staje się nazwą teczek. Każda jednostka organizacyjna wybiera z wykazu akt tylko te hasła, którymi posługuje się w swojej działalności.
Do jakiej teczki należy włożyć pismo dotyczące planu szkolenia pracowników?
Jeżeli do działu kadr wpłynie pismo dotyczące planu szkolenia bhp pracowników to trafi do teczki 1401. Otrzyma swój symbol literowy charakterystyczny dla komórki organizacyjnej - dział kadr to DK. W teczce może być kilka spraw, które są spisane w spisie spraw na bieżący rok (np. są już dwa pisma: nr 1 o szkoleniu komputerowym i nr 2 o szkoleniu z komunikacji interpersonalnej). Pismo dotyczy kolejnej sprawy, więc otrzyma numer 3w spisie spraw roku 2004.
Znak sprawy to DK-1041-3/2004, w którym:
DK - symbol literowy komórki organizacyjnej,
1401 - symbol z wykazu akt firmy,
3 - kolejny numer sprawy w spisie spraw,
2004 - rok 2004.
Poszczególne człony znaku oddziela się kreskami (dywizem, myślnikiem), a rok ukośnikiem.
Wszystkie pisma dotyczące tego szkolenia będą miały ten sam znak, będą zaś się różniły tylko datą pisma.
Załatwione sprawy spisuje się na formularzu Spis spraw. Formularz ten zawiera: rok, imię i nazwisko pracownika załatwiającego lub nazwę jednostki organizacyjnej, symbol teczki, krótką treść sprawy, od kogo wpłynęła, datę i znak pisma, datę wszczęcia i ostatecznego załatwienia sprawy. Spisy spraw prowadzi się dla każdej teczki, założonej oddzielnie wg wykazu akt. Ten spis można umieścić w teczce.
Temat: Instrukcja kancelaryjna
Bardzo ważne jest ustalenie zasad przepływu dokumentów biurowych (wszystkich pism: korespondencji wewnętrznej, zewnętrznej, sprawozdań, notatek służbowych). Na zasady przepływu informacji w formie pisemnej, czyli tzw. obieg dokumentów, składają się:
przyjmowanie dokumentów,
załatwianie spraw (np. przygotowanie odpowiedzi),
wysyłanie dokumentów,
właściwe ich przechowywanie.
Wszystkie dokumenty powinny być w odpowiedni sposób zbierane, porządkowane, gromadzone, przechowywane oraz oznaczane w czasie obiegu. Każde pismo dotyczące sprawy (zdarzenia lub stanu rzeczy wymagającego podjęcia i wykonania czynności służbowych) powinno być przechowywane w teczce spraw (teczce aktowej), służącej do przechowywania akt sprawy, czyli pism, dotyczących tego samego zagadnienia lub zdarzenia.
Instrukcja kancelaryjna jest zbiorem przepisów wewnętrznych, regulujących sposób wykonywania przez wszystkie komórki organizacyjne przedsiębiorstwa czynności, związanych z obiegiem pism oraz trybem formalnego postępowania z pismami i aktami. Wprowadzenie instrukcji kancelaryjnej powinno być poprzedzone wstępnymi rozwiązaniami organizacyjnymi. Należą do nich:
ustalenie zasad racjonalnego obiegu pism w przedsiębiorstwie,
przyjęcie określonego systemu kancelaryjnego,
opracowanie wykazu akt.
Instrukcja kancelaryjna reguluje:
zasady obiegu pism,
zasady przyjętego systemu kancelaryjnego,
czynności w zakresie przyjmowania i wysyłania pism,
tryb przesyłania i doręczania pism wewnątrz przedsiębiorstwa,
tryb przeglądania i przydzielania pism do załatwienia,
tryb rejestracji i znakowania pism,
dopuszczalne formy załatwiania spraw,
zakres aprobaty wstępnej i uprawnienia do podpisu,
zasady kontroli załatwiania spraw,
zasady przechowywania akt bieżących i tryb przekazywania akt do archiwum.
Instrukcja kancelaryjna jest zawsze dostosowana do struktury organizacyjnej firmy i zakresu jej działalności, ale ma typowy układ i zawiera wszystkie odpowiednie regulacje. Można w niej wyróżnić trzy podstawowe części:
Postanowienia wstępne, które podają: cel instrukcji, wyjaśnienia stosownych pojęć i terminów, zasady obiegu pism i podziału akt.
Przepisy szczegółowe, dotyczące trybu postępowania z pismami i aktami (przyjmowanie pism, otwieranie, sprawdzanie, rozdzielanie i doręczanie, przeglądanie i znakowanie pism, aprobata, podpisywanie pism, wysyłanie).
Przepisy specjalne, wskazujące, jak postępować w szczególnych wypadkach np. w sprawach pilnych.
Ponadto do instrukcji kancelaryjnej załącza się m.in.: wykaz akt, wzory stosowanych w obiegu pieczątek, druków i formularzy.
Instrukcję kancelaryjną wprowadza w życie zarządzenie wewnętrzne dyrektora (prezesa) przedsiębiorstwa. Sposób postępowania z pismami ściśle tajnymi, tajnymi, poufnymi i zastrzeżonymi regulują specjalne przepisy (Rozporządzenie Ministra Kultury w sprawie postępowania z dokumentacją, zasad jej klasyfikowania oraz zasad i trybu przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych DzU 1999 nr 11 poz. 95 wraz z załącznikami).
Temat: Przyjmowanie, rozdział i wysyłka korespondencji
Korespondencja do jednostki organizacyjnej może być dostarczana różnymi kanałami:
dostarczane bezpośrednio przez interesantów,
dostarczana przez listonosza,
dostarczona ze skrytki pocztowej,
dostarczana i odbierana przez gońców,
odbierane z poczty dworcowej (przesyłki kurierskie),
dostarczane i odbierane za pomocą środków łączności (fax, telex, poczta elektroniczna, internet)
dostarczana pocztą kurierską
Po otrzymaniu kancelaria wykonuje następujące czynności:
sortowanie - należy sprawdzić czy przesyłka:
nie jest błędnie dostarczona,
nie jest adresowana do konkretnego pracownika
nie jest przesyłką wartościową,
nie jest poufna lub tajna
otwieranie przesyłki,
kontrola poczty - należy sprawdzić czy:
pismo jest właściwie skierowane tj. czy adresat w piśmie jest ten sam co na kopercie,
w kopercie są wszystkie pisma, których znaki umieszczono na kopercie,
jeśli jest informacja o załącznikach, to sprawdzić czy są dołączone,
segregowanie poczty,
rejestrowanie poczty - zgodne z przyjętym w danej jednostce organizacyjnej systemem kancelaryjnym.
kompletowanie,
wstępne opracowanie poczty
Przydział pism i ich załatwianie - w kancelarii następuje przydział korespondencji poszczególnym komórkom organizacyjnym.
Przy odbiorze korespondencji kierownik:
Kwituje jej odbiór w specjalnej kartotece,
przegląda pisma,
dekretuje (nanosi na pisma kto, w jakim terminie i w jaki sposób ma załatwić sprawę oraz nanosi swój podpis i datę)
Po otrzymaniu pisma pracownik:
zapoznaje się z jego treścią,
rejestruje je w spisie spraw,
załatwia sprawę pod względem merytorycznym i formalnym,
Merytoryczne załatwienie sprawy dotyczy jej istoty, treści, sedna – uzależnione jest od stanu faktycznego.
Formalne załatwianie sprawy, to załatwienie sprawy zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Przed wysłaniem pism sekretariat lub kancelaria wykonuje następujące czynności:
Składanie pisma
Kartkę składamy najpierw wzdłuż a potem poprzecznie. Tekst pisma powinien być zawsze po wewnętrznej stronie złożonego pisma. Używając kopert podłużnych, pisma składamy wszerz na 3 części. Złożone pisma wkładamy zawsze złożeniem do dołu. W przypadku użycia kopert okienkowych, pisma składamy tak aby adres odbiorcy był widoczny przez okienko koperty.
Adresowanie - list do koperty wkładamy po jej zaadresowaniu (w przeciwnym wypadku łatwo się pomylić). Dopiski na kopertach typu: list polecony, lotniczy, priorytet są zbędne, gdyż na poczcie zostaną naklejone odpowiednie nalepki.
Naklejanie znaczków pocztowych.
Naklejanie znaczków
Rozliczenie ryczałtem
Frankowanie (przesyłki ofrankowane muszą być oddane na poczcie)
emat: Przechowywanie - archiwizacja akt
Akta spraw załatwianych nazywane są bieżącymi, a spraw już załatwionych nazywa się aktami spraw załatwionych.
Akta bieżące przechowywane są przez referenta (pracownika załatwiającego merytorycznie określoną sprawę) w jego biurze. Musi on zapewnić:
łatwe i szybkie odnalezienie akt,
łatwe i szybkie wyjęcie akt i odłożenie ich ponownie na miejsce przechowywania
W systemie dziennikowym strukturę zbioru przechowywanych dokumentów określa referent w porozumieniu z kierownikiem komórki organizacyjnej - powinna być przejrzysta i wyczerpująca.
System bezdziennikowy automatycznie wyznacza strukturę zbioru przechowywanych dokumentów- jest częścią wykazu akt.
Akta bieżące mogą być przechowywane w sposób tradycyjny lub z wykorzystaniem komputerów. Do tradycyjnego przechowywania służą: segregatory, skoroszyty, teczki i obwoluty, które muszą być czytelnie opisane (pełna nazwa akt oraz przy systemie bezdziennikowym znak wg wykazy akt, datę pierwszego i ostatniego dokumentu, oznaczenie kategorii archiwalnej tj. okresu przechowywania akt). Powinny one mieć stałe miejsce przechowywania.
Przy przechowywaniu informacji z wykorzystaniem komputera problemem jest skanowanie dokumentów papierowych korespondencji przychodzącej. Często przechowuje się w systemie komputerowym tylko dokumenty własne - co ułatwia odszukiwanie jeśli zostanie przygotowana właściwa struktura zbioru dokumentów.
Wszystkie teczki z aktami, nawet po załatwieniu sprawy, muszą być przechowywane w firmie przez jakiś czas. Część z nich ma znaczenie archiwalne, np. dane dotyczące zatrudnienia, i musi być odpowiednio zarchiwizowana, czyli oznaczona i przechowywana, co regulują właściwe rozporządzenia publikowane w dzienniku ustaw - DzU. Załącznik nr 1 do Rozporządzenia DzU 2002 nr 167 poz. 1375 określa Sposoby oznaczania kategorii archiwalnych dokumentów:
Symbolem A oznacza się kategorię archiwalną dokumentacji, stanowiącej materiały archiwalne tj. posiadają trwałą wartość historyczną, a czas przechowywania jest nieograniczony. Jest ich niewiele i należą do nich np. sprawozdania finansowe, akty powstania przedsiębiorstw,akty własności nieruchomości.
Symbolem B oznacza się kategorię archiwalną dokumentacji niearchiwalnej, z tym, że:
symbolem B z dodaniem cyfr arabskich oznacza się kategorię dokumentacji o czasowym znaczeniu praktycznym, która po upływie obowiązującego okresu przechowywania podlega brakowaniu (niszczeniu); okres przechowywania liczy się w pełnych latach kalendarzowych, poczynając od dnia 1 stycznia roku następnego od daty jej wytworzenia, po utracie przez dokumentację praktycznego znaczenia dla potrzeb danego organu lub jednostki organizacyjnej oraz dla celów kontrolnych. Należą tu m.in. dowody księgowe B5, akta osobowe B50, listy płac i karty wynagrodzeń pracowników B12, deklaracje podatkowe B5;
symbolem Bc oznacza się dokumentację mającą krótkotrwałe znaczenie praktyczne, która po pełnym wykorzystaniu jest przekazywana na makulaturę;
symbolem BE z dodaniem cyfr arabskich oznacza się dokumentację, która po upływie obowiązującego okresu przechowywania podlega ekspertyzie ze względu na jej charakter, treść i znaczenie. Ekspertyzę przeprowadza archiwum państwowe, które może dokonać zmiany kategorii tej dokumentacji. Zmiana kategorii może wiązać się z uznaniem dokumentacji za materiały archiwalne.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach archiwum państwowe może dokonać zmiany kategorii dokumentacji, o której mowa w ust. 2 pkt 1, uznając ją za materiały archiwalne.
Akta zaliczane do kategorii archiwalnej A nie mogą być niszczone, muszą być przechowywane w archiwum zakładowym, potem archiwum państwowym - mają wartość historyczną. Każda firma powinna mieć tzw. jednolity rzeczowy wykaz akt, który podaje właściwe dla firmy hasła klasyfikacyjne i kategorię archiwalną przy hasłach, dla których zakłada się teczki. W wykazie akt wskazane jest jaką kategorię archiwalną mieć będzie dokument o danym haśle klasyfikacyjnym dla komórki macierzystej i innych komórek.
Przykład: Jak będą archiwizowane dokumenty określone hasłem klasyfikacyjnym Zarządzanie akcjami spółki.
Hasło to ma symbol liczbowy 0170, gdzie kategoria archiwalna w komórce macierzystej jest określona jako A, a w innych komórkach Bc. Kategoria A oznacza, ze w komórce organizacyjnej, która jest bezpośrednio odpowiedzialna za zarządzanie akcjami, dokumenty należy przechowywać 25 lat, następnie oddać do archiwum państwowego. Kategoria Bc oznacza że po zakończeniu sprawy materiały można oddać na makulaturę. Jednakże jeżeli kategoria Bc podana jest dla komórki innej, natomiast A dla macierzystej, to po wykorzystaniu tych dokumentów należy je zwrócić komórce macierzystej.
Przed przekazanie akt do archiwum pracownik biurowy przegląda je i porządkuje, wykonując następujące czynności:
usunięcie akt kategorii Bc,
usunięcie zbędnych egzemplarzy (ew. brudnopisów) pism,
ułożenie akt wewnątrz teczek według liczb porządkowych spisu spraw,
ułożenie chronologicznie pism zaliczonych do akt jednej sprawy, poczynając od pisma rozpoczynającego sprawę
włożenie do teczek spisu spraw,
opisanie teczek na zewnętrznej stronie okładki.
Temat: Zasady korespondencji - cel, zadania i rodzaje
Sposób w jaki napisane jest pismo, często przesądza czy propozycja w nim przedstawiona zostanie przyjęta przez odbiorcę korespondencji. Każdy, kto dba o dobry wizerunek przedsiębiorstwa, dba o to, jak napisane są listy.
Poprawnie napisane dokumenty powinny cechować się:
dobrym i fachowym słownictwem,
zwięzłością,
komunikatywnością,
czystością języka.
List pozwala adresatowi zorientować się z kim ma do czynienia - jakie wykształcenie ma nadawca, a już na pewno pozwala ocenić umiejętności w zakresie posługiwania się językiem polskim. Dlatego należy starać się o to, aby forma i treść pisma były nienaganne.
Korespondencja służy wymianie informacji.
Aby podejmować właściwe działanie musimy dokonywać pewnych wyborów. Jest to proces decyzyjny. Aby był właściwy musimy posiadać właściwe informacje. Czasami nie możemy decydować, nie mamy wyboru - np. przepisy prawa decydują, że musimy płacić podatki. Im więcej mamy możliwości do wyboru, tym trudniej podjąć decyzję. Posiadanie rzetelnych, dokładnych i wyczerpujących informacji w istotny sposób ułatwia podejmowanie decyzji, chociaż zdarza się, że podjęte intuicyjnie decyzje też okażą się prawidłowe.
Decyzja to świadomy wybór, dokonywany między różnymi wariantami rozwiązania sprawy.
Podjęcie decyzji pozwala na wydanie konkretnych poleceń poprzez określenie szczegółowych zadań dla wykonawców. Muszą być one prawidłowo sprecyzowane, bowiem niejasne i nieprecyzyjne mogą spowodować działania niezgodne z przewidywaniami.
Działanie jest konsekwencją wydanego polecenia, poprzez działanie następuje realizacja zadania.
Kontrola polega na porównywaniu faktycznych rezultatów działania z przyjętymi założeniami. Powinna być ona prowadzona na każdym etapie działania, aby jak najszybciej wychwycić nieprawidłowości. Kontrola staje się także źródłem informacji, które mogą być wykorzystane w procesie podejmowania decyzji.
Informacja to wiadomość rozszerzająca naszą wiedzę o otaczającej nas rzeczywistości. Nie wszystkie informacje mogą być wykorzystane do podejmowania decyzji. Istotny jest zakres informacji (co, jak, kiedy, kto). Aby odnieść korzyść z posiadanej informacji musi być ona: aktualna, rzetelna, dokładna, zrozumiała, kompletna, łatwo i szybko dostępna. Często pojawia się tzw. szum informacyjny - natłok wielu informacji o różnej wartości na ten sam temat. Często różnią się one od siebie, a wynika to ze zbyt małej precyzji wypowiedzi, celowo dokonywanych skrótów i uproszczeń, błędów, chęci manipulacji. Im bardziej skomplikowany problem, tym częściej pojawiają się błędy. Aby wyeliminować informacje nieprawdziwe konieczna jest weryfikacja, czyli sprawdzenie. Może to być poprzez uzyskiwanie opinii od kompetentnych rzeczoznawców, albo poprzez samodzielne sprawdzenie poprawności informacji w materiałach źródłowych (np. zbiorach przepisów prawnych).
Wszystkie czynności biurowe wiążą się z przyjmowaniem, gromadzeniem, opracowywaniem informacji, a pismo jest nadal podstawowym nośnikiem informacji.
Korespondencję możemy klasyfikować według kilku kryteriów. Z punktu widzenia powtarzalności rozróżniamy:
korespondencję standardową (typową, szablonową) - pisma podobne, w sprawach powtarzających się, należą tu pisma przewodnie i list informacyjny. Pismo przewodnie - towarzyszy innym dokumentom, uzupełnia informacje, bywa potwierdzeniem wysłania pisma, a także wyrazem dobrych obyczajów. List informacyjny to komunikat typu zaproszenie czy zawiadomienie.
korespondencję niestandardową (nietypową)
Z punktu widzenia funkcji wyróżniamy:
pisma informacyjne - przekazanie informacji (np.: zaświadczenie, zawiadomienie, sprawozdanie)
pisma przekonywujące - mają przekonać do naszego poglądu.
Ze względu na stopień ochrony informacji wyróżnia się pisma:
ściśle tajne
tajne
poufne
zastrzeżone.
Korespondencję dzielimy także na:
zewnętrzną - pisma wysyłane poza firmę i otrzymane spoza przedsiębiorstwa
wewnętrzną - pisma nie opuszczające przedsiębiorstwa.
Ogół pism to korespondencja biurowa. Podstawowy element w korespondencji to dokument biurowy (pismo, notatka, protokół, sprawozdanie). Zbiór dokumentów dotyczących określonej sprawy to akta sprawy. A akta różnych spraw dotyczących jednego zagadnienia to dokumentacja biurowa.
Np.: Dokument to Podanie o pracę akta sprawy to komplet dokumentów dotyczących zatrudnienia jednego pracownika dokumentacja biurowa to całość dokumentacji dotyczącej zatrudnienia wszystkich pracowników firmy.
Dokumentacje biurową stanowią również dokumenty zapisane na : dyskach optycznych (CD), magnetycznych, taśmach magnetofonowych, video i innych nośnikach.
Temat: Blankiety korespondencyjne
Do prowadzenia korespondencji zewnętrznej wykorzystuje się zwykły papier maszynowy formatu A4 lub A5, w układzie poziomym lub pionowym oraz blankiety korespondencyjne (papier firmowy lub blankiet firmowy). Polska norma PN-76/P-55315 przewiduje cztery rodzaje blankietów oraz dziesięć odmian.
Na blankietach umieszczane są nadruki które mogą być:
Stałe - (znaki powoławcze: Wasze pismo z dnia, Znak…,Sprawa, linie nastawienia dziurkacza, zakończenia pisma, ramka adresowa)
Zmienne - zamówione przez naszą firmę najczęściej w polu nagłówkowym, zwłaszcza elementy reklamowe lub logo.
Nazwa | Typ | Format | Układ | Charakterystyka |
---|---|---|---|---|
Blankiet bezkopertowy | BB1 | A4 | pionowy | Przesyłanie korespondencji bez kopert, oszczędnościowy. Obecnie właściwie niestosowany. |
BB2 | A5 | pionowy | ||
Blankiet uproszczony | BU1 | A4 | pionowy | O ograniczonej liczbie nadruków, uproszczony układ graficzny. Przesyłanie w kopertach. |
BU2 | A5 | pionowy | ||
BU3 | A5 | poziomy | ||
Blankiet zwykły
|
BZ1 | A4 | pionowy | Powszechnie, stosowany posiada nadruki stałe. Przesyłanie w kopertach zwykłych oraz z okienkiem. |
BZ2 | A5 | pionowy | ||
BZ3 | A5 | poziomy | ||
Blankiet reklamowy | BR1 | A4 | pionowy | Z powiększonym polem nagłówkowym, posiada nadruki stałe. Wysyłany w kopertach zwykłych lub z okienkiem. Coraz częściej stosowana |
BR2 | A5 | pionowy |
Blankiet zawiera następujące pola:
Adresowe do umieszczenia adresu odbiorcy
Identyfikacyjne to cecha i symbol formularza drukowane podczas produkcji blankietu
Informacyjne zawiera informacje uzupełniające np. nr telefonu, faksu, konta bankowego identyfikator REGON, NIP
Firmowe zawiera znak firmowy (logo firmy) elementy o charakterze informacyjnym i okolicznościowym
Nagłówkowe zawiera adres nadawcy lub samą nazwę nadawcy
Korespondencyjne tu umieszczany jest tekst korespondencji
Marginesowe - lewy margines służy do wpięcia blankietu do skoroszytu lub segregatora
Reklamowe przeznaczone jest do umieszczania elementów o charakterze reklamowym
Wpływu tu umieszczane są adnotacje dotyczące wpływu, dekretację, decyzje.
Temat: Elementy składowe pisma
W każdym piśmie wyróżniamy następujące standardowe elementy składowe:
nagłówek (nazwa i adres nadawcy),
nazwa i adres odbiorcy pisma,
znaki powoławcze pisma,
określenie sprawy, której pismo dotyczy
treść (tekst) pisma,
podpis osoby (lub osób) uprawnionej,
elementy (informacje) dodatkowe.
Nagłówek zawiera nazwę i adres nadawcy pisma oraz inne elementy, to jest nr telefonu, faksu, konta bankowego, nr REGON czy NIP, nadruki reklamowe. Może być zastąpione pieczęcią nagłówkową jednostki organizacyjnej umieszczonej w lewym górnym rogu pisma. Adres wyrównujemy do lewego marginesu. Nazwę nadawcy oddzielamy od adresu interlinią. Nazwa miejscowości powinna być wyróżniona pogrubieniem lub pisana dużymi literami.
W polu adresowym umieszczamy pełną nazwę i adres odbiorcy pisma. W przypadku, gdy nazwa odbiorcy składa się z nazwy instytucji i nazwy komórki organizacyjnej tej instytucji, każdy z tych elementów umieszczamy w osobnym wierszu. Kierując pismo do konkretnej osoby, zawsze adresowanie rozpoczynamy od formy grzecznościowej (Pan, Pani). Specyficznych zwrotów grzecznościowych używa się, adresując pisma do osób zajmujących najwyższe stanowiska.
- Do prezydenta, premiera, ministra, ambasadora: Jego Ekscelencja
- Do rektora wyższej uczelni: Jego Magnificencja
- Do księdza wikariusza: Wielebny
- Do księdza kanonika, prałata, proboszcza lub dziekana: Przewielebny
- Do księdza biskupa: Jego Ekscelencja
- Do księdza kardynała: Jego Eminencja
- Do papieża: Jego Świątobliwość
Np.
Jego
Ekscelencja
Ksiądz Biskup Jerzy Mazur
Adresując pisma do osób, które mogą posiadać tytuły naukowe, zawodowe lub rodowe, aby nie urazić adresatów, należy zastosować zwrot Pleno Titulo, który oznacza dosłownie: pełnym tytułem, a w korespondencji tłumaczy się go: z zachowaniem należnych tytułów. Podając ten zwrot w adresie, pisze się go w skrócie P.T., np.:
Szanowni Państwo
P.T. Janina i Tomasz Polakowscy
Zwrotu tego można używać także w treści pism do grupy nieznanych nam bliżej osób np. w zawiadomieniach, ogłoszeniach, życzeniach.
Uprzejmie informujemy P.T. Klientów, że…,
Serdecznie zapraszamy P.T. Członków organów samorządu miasta…,
W następnym wierszu za zwrotem grzecznościowym, podajemy imię i nazwisko osoby; poniżej stanowisko i nazwę komórki organizacyjnej oraz nazwę instytucji i dokładny adres. Nazwę miejscowości wyróżniamy pogrubiając lub pisząc wielkimi literami. Określenie dotyczące charakteru przesyłki, np. polecony, tajny, poufne, umieszczamy nad adresem odbiorcy i oddzielamy je od nazwy adresata interlinią. Określenie to powinno być podkreślone. Nie skracamy nazw, imion, zwrotów grzecznościowych. Wszystkie wyrazy w nazwach instytucji rozpoczynamy wielkimi literami z wyjątkiem spójników i wyrazów pomocniczych np. ul. Jasna, im. Jana Husa
Znaki powoławcze zwierają datę i znak sprawy odbiorcy pisma, to jest pisma, którego dotyczy odpowiedź oraz datę i znak sprawy nadawcy pisma, to jest pisma stanowiącego odpowiedź. Na blankietach korespondencyjnych rozmieszczone są w następującej kolejności:
§ Wasze pismo z dnia-pod tym napisem umieszczamy datę pisma na które odpowiadamy
§ Znak (wasz) podajemy symbol cyfrowo-literowy pisma na które odpowiadamy
§ Nasz znak-wpisujemy symbol naszego pisma nadanych zgodnie z zaleceniami instrukcji kancelaryjnych
§ Data-umieszczamy datę wysyłki pisma
19.02.2003r.
2003-02-19
19 lutego 2003r. (nazwa miesiąca zawsze w dopełniaczu)
Dzień i miesiąc piszemy dwoma cyframi, rok zawsze czterema. Miesiąca nie piszemy cyfrą rzymską, gdyż umożliwia to fałszowanie daty przez dopisanie znaków za lub przed cyfrą miesiąca. Obecnie coraz częściej zaleca się pisanie „roku” zamiast skrótu „r.” Pisząc datę w prawym, górnym rogu, po nazwie miejscowości stawiamy przecinek i piszemy „dnia”.
System pisania dat w różnych krajach jest różny. Data 12/10/01 zostanie odczytana w Wielkiej Brytanii jako 12 października, zaś w USA jako 10 grudnia. W korespondencji pisanej za granicę, najlepiej miesiąc pisa słownie.
Szubin, dnia 19 lutego 2003 roku.
Określenie przedmiotu sprawy-jest to zwięzłe sformułowanie sprawy będące przedmiotem pisma. Pomaga to przy rejestracji i klasyfikacji pism. Często podczas rozdzielania pism, osoba dekretująca nie czyta tekstu pisma i kieruje je do załatwienia na podstawie samego określenia sprawy. Używamy słowa:
§ Sprawa:
§ Spraw:
§ Dotyczy:
Treść sprawy wpisujemy w tej samej linii po dwukropku i z małej litery, bez kropki na końcu. Wyróżniamy przez podkreślenie, kursywę lub pogrubienie albo pismo rozstrzelone. Treść ta nie powinna być dłuższa niż trzy wiersze.
Sprawa: reklamacja sprzętu- mianownik
Dotyczy reklamacji sprzętu- dopełniacz
Sprawa: zlecenie
Sprawa: awizo
Sprawa: oferta
Treść sprawy-jest to zasadnicza część pisma. Rozpoczynamy ją wyrównując do lewej po ostatnim wierszu sprawy lub zwrocie rozpoczynającym. Treść pisma może być napisana w układzie blokowym lub a’linea (najczęściej blokowy, a’linea do osób prawnych lub korespondencji o szczególnym charakterze). Jeżeli treść pisma przenosimy na drugą stronę, to w prawym dolnym rogu kartki umieszczamy./. lub piszemy słowo-verte-. Kolejne strony numerujemy zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami. Należy pamiętać, że nie przenosi się na drugą stronę mniej niż dwóch wierszy oraz samych podpisów i załączników. Dlatego należy odpowiednio rozplanować układu treści.
Podpisy osoby uprawnionej- umieszczamy pod treścią pisma. Podpis powinien zawierać stanowisko służbowe, imię i nazwisko, uwzględniamy tytuł naukowy. Jeśli pismo mają podpisywać dwie osoby lub więcej rozmieszczamy je symetrycznie. Osobę o wyższym stanowisku umieszczamy z prawej strony.
Główny księgowy Dyrektor
mgr Joanna Marchlewska dr inż. Marcin Tokarczyk
Pod nieobecność osoby odpowiedzialnej osoba podpisująca pismo zrobi to następująco:
Jeśli w zastępstwie: wz. Dyrektora.
Jeżeli pełniący obowiązki: p.o. Dyrektora.
Jeżeli z upoważnienia: z up. .Dyrektora
Podpis składamy w polu między funkcją a imieniem i nazwiskiem, najlepiej wiecznym piórem (długopisem). Podpis powinien być własnoręczny, pełny(można w imieniu tylko pierwszą literę), parafę można umieścić na kopiach. Przy wysyłaniu zawiadomień, wezwań lub zaproszeń można stosować zamiast podpisu pieczątkę, która go odwzorowuje, czyli tzw. faksymile.
Zwroty grzecznościowe-nadają pismom osobisty charakter i wyrażają szacunek.
Zwroty rozpoczynające:
Szanowny Panie,
Szanowny Panie, Burmistrzu
Szanowny Panie, Dyrektorze Janie Kowalski
Zwrot rozpoczynający piszemy 2-4 wiersze poniżej na druku sprawa. Po formule grzecznościowej stawiamy przecinek a treść pisma rozpoczynamy od następnej linii wielką literą.
Zwroty zakończeniowe:
Z poważaniem,
Z wyrazami szacunku,
Pozdrawiam,
Z pozdrowieniami,
Załączam pozdrowienia,
Załączam wyrazy szacunku,
Oczekując na odpowiedź, pozostaję z poważaniem,
Najczęściej formułę zakończeniową piszemy nad podpisem autora wyrównując tak samo jak podpis.
Elementy dodatkowe- jeśli do pisma dołącza się inne dokumenty to trzeba to odnotować pod tekstem na wysokości podpisu z lewej strony kartki. Jeżeli pismo podpisywało więcej osób to informację tę podajemy 2-3 wiersze poniżej lewego podpisu.
Załącznik – określa liczbę lub nazwę dokumentów dołączonych do pisma, np.:
Załączniki: 2
Załączniki:
1. świadectwo pracy.
2. opinia.
Jeśli pismo kierowane jest do kilku adresatów mamy do czynienia z rozdzielnikiem. Wówczas piszemy:
Otrzymują:
Agnieszka Szymańska
ul. Brzozowa 35
89-200 Szubin
Jeśli kopię pisma wysyłamy według rozdzielnika, to adresata należy przekreślić ukośną kreską, a podkreślić właściwego adresata umieszczonego w rozdzielniku.
Do wiadomości:
Jan Przybylski
ul. Mądra 2
88-400 Żnin
Temat: Rozmieszczenie elementów pism.
Rozmieszczenie elementów pisma (nagłówek, data, adresat, treść, sprawa:, podpisy itd.) zależy od tego czy piszemy na blankiecie z gotowymi elementami, czy drukowane na papierze maszynowym.
Na papierze maszynowym w lewym górnym rogu piszemy dane nadawcy pisma, a w prawym górnym rogu - miejscowość i datę. Nieco niżej po lewej stronie umieszczamy znak pisma. Dane adresata umieszczone są po prawej połowie kartki. Od lewej umieszczamy dalej kolejno: sprawę, lub zwrot rozpoczynający, treść, załączniki i rozdzielnik. Po prawej stronie umieszczany jest zwrot pożegnalny i podpis.
Na blankiecie nagłówek może zajmować całą szerokość kartki u góry, nie pisze się po prawej stronie miejscowości i daty. Te informacje znajdują wśród znaków powoławczych, umieszczonych poniżej adresata.
Układ pism w poszczególnych krajach różni się od obowiązującego w Polsce.
W pismach amerykańskich:
wszystkie elementy pisma zaczynają się od lewej strony,
zwrot rozpoczynający pismo bywa opatrzony dwukropkiem,
data zapisywana jest w kolejności: miesiąc, dzień, rok tj. marzec 1, 2004.
W pismach brytyjskich elementy wyrównane są do lewej jak w amerykańskich, ale zwroty grzecznościowe kończone są przecinkiem.
W pismach niemieckich i francuskich na blankietach z nadrukami elementy rozmieszczane są jak w Polsce. Na kartkach bez nadruków elementy umieszcza się od lewej jak w pismach amerykańskiej z wyjątkiem:
w korespondencji niemieckiej nazwę miejscowości i datę umieszcza się w prawym górnym rogu
w korespondencji francuskiej zwrot pożegnalny i podpis umieszcza się z prawej stronie
Temat: Zasady redagowania pism
Do podstawowych zasad redagowania pism należą:
- przejrzystość,
- kompletność,
- sugestywność,
- zwięzłość,
- uprzejmość,
- zrozumiałość,
- używanie skrótów,
- jedna sprawa – jedno pismo
- wyróżnienie fragmentów
- zwracanie się do adresata.
Przejrzystość – pismo powinno być przejrzyste graficznie. W tym celu należy stosować układ graficzny pisma oraz odpowiedni układ treści.
Kompletność – pismo powinno być kompletne, czyli powinno zawierać wszystkie informacje niezbędne do załatwienia danej sprawy. Brak nieraz nawet drobnej informacji powoduje dodatkową korespondencję, co wpływa na wydłużenie czasu załatwienia sprawy i tym samym obniża wydajność pracy pracownika administracyjno-biurowego.
Sugestywność – pismo powinno sugerować odbiorcy konieczność jego pozytywnego rozpatrzenia, czyli powinno zawierać odpowiednie argumenty w uzasadnieniu.
Zwięzłość – pismo powinno być sformułowane w sposób zwięzły i ścisły. Używać należy zdań prostych, niezłożonych. Nie należy stosować rozwlekłych opisów, porównań oraz zbędnych słów. Tego rodzaju zabiegi dopuszczalne są w korespondencji prywatnej, ale nie urzędowej.
Uprzejmość – pismo powinno być zredagowane w uprzejmej formie i w tym celu należy używać zwrotów grzecznościowych, jednak nie można przesadzać, gdyż ich nadmiar razi:
- w polu adresata pisząc do osoby fizycznej, można użyć zwrotów grzecznościowych,
- przed rozpoczęciem treści pisma, jeśli ma ono charakter listu, należy użyć zwrotów grzecznościowych, np.: Szanowna Pani Prezes, Szanowny Panie Dyrektorze,
- w treści pisma można używać zwrotów w rodzaju: "zwracamy się z uprzejmą prośbą, uprzejmie prosimy, serdecznie zapraszamy" itp.,
- po zakończeniu pisma można używać zwrotów pożegnalnych,
W żadnym wypadku nie wolno używać słów obraźliwych i pogróżek, nawet gdy sytuacja jest krytyczna dozwolone jest natomiast używanie sformułowań kategorycznych oraz gróźb legalnych, czyli takich w których nadawca odwołuje się do umów i obowiązujących przepisów, mówiących o konsekwencjach nieprawidłowego postępowania, np.:
W przypadku nieuregulowania zaległości czynszowych w terminie do dnia 15 kwietnia 2004 roku, zgodnie z § 31, ust. 9 Statutu Spółdzielni Mieszkaniowej, rozwiążemy z Panią umowę najmu lokalu użytkowego ze skutkiem natychmiastowym.
Zrozumiałość - pismo musi być zrozumiane przez adresata. Należy unikać wyrazów w językach obcych, jeśli są znane ich odpowiedniki w języku polskim. Nie należy stosować terminów fachowych, jeśli adresat może ich nie znać.
Jedna sprawa - jedno pismo - pismo powinno dotyczyć tylko jednej sprawy. Jeśli nadawca chce przekazać adresatowi więcej spraw, powinien sformułować je w odrębnych pismach, a następnie włożyć do jednej koperty. Takie postępowanie ułatwia adresatowi rozdzielenie spraw do załatwiania przez pracowników i tym samym skraca czas załatwiania.
Wyróżnianie fragmentów - szczególnie ważne części pisma powinny być wyróżniane. Do najczęściej używanych sposobów wyróżniania fragmentów pisma należą:
tłusty druk (pogrubienie)
kursywa
rozstrzelony druk
podkreślenie
zastosowanie innego koloru
podkreślenie słowne, np.: Najważniejszym w sprawie jest to, aby..., Głównie należy zwrócić uwagę na fakt...
wypunktowanie najważniejszych spraw
wyśrodkowanie najważniejszych fragmentów pisma
obramowanie
Zwracanie się do adresata - w korespondencji do jednostek organizacyjnych (przedsiębiorstw, urzędów, firm, instytucji), zwracając się do adresata, używa się sformułowań Wy, Wasz, Wam np.:
Odpowiadając na Wasze pismo z dnia...
Uprzejmie informujemy Was...
Zapraszamy Waszego przedstawiciela...
Nawiązując do rozmowy telefonicznej przeprowadzonej z Waszym pracownikiem...
W korespondencji do osób fizycznych używa się natomiast sformułowań Pani , Pan, Państwo, np.:
Odpowiadając na Pana pismo z dnia...
Zapraszamy Panią na posiedzenie komisji, które odbędzie się...
Zwracamy się do Pana z...
Pisząc sformułowania Wy, Wam, Pan, Pani, pisze się je zawsze dużą literą, aby w ten sposób okazać szacunek adresatowi. Jednocześnie, jeśli nadawcą pisma jest jednostka organizacyjna (firma), to o sobie w tym piśmie nadawca pisze zawsze małą literą, np.:
W związku z pobytem naszego pracownika w Waszym przedsiębiorstwie...
Proponujemy, aby dostawa zamówionych towarów odbywała się na nasz koszt i ryzyko.
Plan treści pisma
Przed przystąpieniem do pisania tekstu, należy sporządzić plan jego treści. Pozwoli to na kompletne i skuteczne zredagowanie treści. Należy wziąć pod uwagę wszystkie elementy, z których powinno się składać:
- wprowadzenie,
- przedstawienie problemu,
- uzasadnienie,
- wnioski.
Wprowadzenie to część wstępna i nieobowiązkowa. Najczęściej nawiązuje do poprzedniej korespondencji w danej sprawie, podając znaki powoławcze i sprawę np.
Odpowiadając na Wasze pismo z dnia 12 marca 2002 roku, znak DN-II 3/453/2001, w sprawie … uprzejmie informujemy…
o Stosownie do Waszej prośby, przekazanej nam w piśmie z dnia28 września 2002, znak NA-IV-5/56/2002 w sprawie zakupu …
o Uprzejmie informujemy, ze stosownie do Waszego zamówienia nr 12/DA-II-34/2002 z dnia…
Można też nawiązać do innego faktu, jaki miał miejsce w tej sprawie przed napisaniem pisma, np.
Nawiązując do Waszego ogłoszenia, zamieszczonego w „Gazecie Poznańskiej” Nr 125 z dnia 15 maja 2002 roku, uprzejmie informujemy, że…
Stosownie do rozmowy telefonicznej, przeprowadzonej dnia 14 października 2002roku z Waszym pracownikiem, Panem Janem Kowalskim…
Jak to już ustaliliśmy podczas rozmowy przeprowadzonej z Waszym pracownikiem, Panem Janem Kowalskim…
W związku z zasłyszaną informacją, iż zamierzacie sprzedać samochód osobowy marki Opel Vectra, informuję, że jestem zainteresowany jego kupnem.
Można wprowadzić adresata w zagadnienie, które chcemy w piśmie poruszyć, np.
W związku ze zmianą prawa, jaka miała miejsce w kwietniu br. …
Z uwagi na to, że w ostatnim czasie nasze przedsiębiorstwo znacznie zwiększyło liczbę sklepów …
Przedstawienie problemu jest zasadniczą i obowiązkową częścią każdego pisma. Nadawca powinien szczegółowo wyjaśnić sprawę. Problem powinien być zredagowany jasno, zwięźle, wyczerpująco i jednoznacznie. Błędy w tej części powodują dodatkowa korespondencję i wydłużają czas załatwiania sprawy. W decyzjach administracyjnych ta część pisma nazywana jest osnową.
Uzasadnienie ma na celu przekonanie adresata o słuszności stanowiska zajmowanego przez nadawcę pisma. Nadawca podaje motywy swego postępowania. Jest to obowiązkowa część pisma. Uzupełnienie jest z reguły dłuższe niż przedstawienie problemu. Jego treść powinna być jasna, zwięzła i jednoznaczna, powinna zawierać właściwe argumenty. Wyróżnia się dwa rodzaje uzasadnień:
Uzasadnienie faktyczne – podaje w nim:
Stan faktyczny sprawy, np.: Posiadam wykształcenie średnie…
Dowody świadczące o tym fakcie, np.: …na dowód czego w załączeniu przesyłam świadectwo dojrzałości;
Uzasadnienie prawne – podaje się w nim podstawę prawną zajętego stanowiska lub prawna ocenę stanu faktycznego, np.:
Zgodnie z § 19, ust.3. umowy o dostawę nr 27/2000, z dnia 22 grudnia 2000 roku, reklamacje z tytułu wad jakościowych w wyrobach mają być zgłaszane dostawcy w ciągu 14 dni od daty otrzymania przesyłki.
Jednocześnie informuję, że posiadam prawo jazdy kategorii B, co zgodnie z art.65. ustawy z dnia 27 kwietnia 1985 roku, prawo o ruchu drogowym (DzU Nr 28, poz.195), jest wystarczające do wykonywania zawodu kierowcy.
Wnioski są częścią końcowa pisma i zarazem nieobowiązkową. Są podsumowaniem i ponownym podkreśleniem istoty pisma. Można się ograniczyć do jednego zdania, np.:
Biorąc powyższe pod uwagę, uprzejmie prosimy o pozytywne rozpatrzenie naszej sprawy…
Podsumowując powyższe, uprzejmie proszę o przychylne ustosunkowanie się do mojego wniosku i …
Rekapitulując, uprzejmie prosimy o pozytywne i szybkie załatwienie naszej sprawy oraz …
Powyższe zdania należy uzupełnić istotą sprawy, np.: przyjęcie mnie do pracy, wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę, przydzielenie mi mieszkania komunalnego itd. Zdania te skłaniają adresata do przypomnienia sobie treści przed chwila przeczytanego pisma. Uwagi na to, że wprowadzenie i wnioski nie są obowiązkowymi częściami tekstu pisma, prawidłowo zredagowane pismo może zawierać wszystkie cztery elementy tekstu, trzy albo tylko dwa.
Temat: Skracanie wyrazów w korespondencji.
Skrótami nazywamy skrócone pojedyncze wyrazy (np., szt., zł), natomiast skrótowcami zespolenie skrótów poszczególnych wyrazów wchodzących w skład nazwy wielowyrazowej (PKP, ZUS, bm., itd.).
Przy redagowaniu pism używa się skrótów:
a) od często powtarzających się zwrotów potocznych,
pl. (plac) | tj. (to jest) | br. (bieżący rok) | w. (wiek) |
---|---|---|---|
ds. (do spraw) | tzn. (to znaczy) | bm. (bieżący miesiąc) | lp. (liczba porządkowa) |
z up. (z upoważnienia) | itp. (i tym podobne) | m. in. (między innymi) | ldz. (liczba dziennika) |
tzw. (tak zwany) | np. (na przykład) | wz. (w zastępstwie) | o. ojciec oo. ojcowie np. benedyktyni |
r. (rok) | ul. (ulica) | fra (faktura) | nr (numer) |
r-k (rachunek) | wg (według) | ekw. (ekwiwalent) | p.o. (pełniący obowiązki) |
itd. (i tak dalej) | jw. (jak wyżej) | nt. (na temat) | pn. (pod nazwą) |
p.n.e. (przed nasza erą) | Ps. postscriptum | tzw. (tak zwany) | ww. (wyżej wymieniony) |
b) od tytułów zawodowych i naukowych,
prof. | dyr. | dra (doktora) |
---|---|---|
inż. | gen. | mgr |
kpt. | dr | mgr. (magistra) |
hab. (habilitowany) | kier. | nacz. |
płk |
c) od skrótów miar wag i jednostek monetarnych,
mm | km | g | gr. |
---|---|---|---|
cm | a | dag | zł |
m | ha | kg | $ |
c) skróty liczebników i grup liczb,
12 tys., ton | m2 |
---|---|
20 mln szt., | m3 |
10 mld zł |
e) czasu i daty,
sek., s |
---|
min |
godz. 1.25 14.30 |
f) skrótowce
GUS – Główny Urząd Statystyczny
NBP – Narodowy Bank Polski
PAN – Polska Akademia Nauk
PKO – Powszechna Kasa Oszczędności
PKP – Polskie Koleje Państwowe
URM – Urząd Rady Ministrów
ZUS – Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Temat: Korespondencja osobowa - przyjmowanie pracownika do pracy.
Korespondencja w sprawach osobowych ma miejsce w momentach poszukiwania pracy, podczas zatrudnienia pracowników i rozwiązywania stosunku pracy. Można je umownie podzielić na cztery grupy :
Faza poszukiwania i nawiązywania stosunku pracy | Faza podczas trwania stosunku pracy | Faza rozwiązywania stosunku pracy | Sprawy ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych |
---|---|---|---|
|
|
|
|
Pisma występujące w fazie poszukiwania i nawiązywania stosunku pracy
Dokumenty, jakich może zażądać pracodawca od kandydata na dane stanowisko, określone są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 roku (DzU nr 62, poz.286). Należą do nich:
Podanie o pracę lub list motywacyjny,
Kwestionariusz osobowy (z niezbędną liczba fotografii),
Świadectwa pracy z poprzednich miejsc pracy,
Orzeczenie lekarskie, stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku
Dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, wymagane do wykonywania pracy (np. świadectwa ukończenia szkoły, kursów)
Dokumenty potwierdzające umiejętności i osiągnięcia zawodowe np. referencje.
W przypadku świadectw najlepiej jest wcześniej wykonać ich kserokopie i dostarczyć jednocześnie z oryginałami. Pracodawca, po stwierdzeniu ich zgodności, oryginały może natychmiast zwrócić. Świadectwo pracy służy m.in. do ustalania uprawnień urlopowych czy naliczenia nagrody jubileuszowej. Pracodawca nie może żądać od kandydata zaświadczenia o stanie zdrowia, a tym bardziej informacji, czy kobieta jest w ciąży, czy też nie.
Na podstawie tzw. pism pierwszego kontaktu tj. podania, listu motywacyjnego czy curriculum vitae, pracodawca wyciąga wnioski nie tylko o wykształceniu, ale i o umiejętnościach, w tym niezwykle ważnej umiejętności redagowania pism.
Przed rozpoczęciem sporządzania pisma pierwszego kontaktu należy:
Wypisać na kartce dane o sobie i pracy. Dokładny opis wymagań znajduje się zwykle w ofercie pracy. Należy skompletować informacje o kandydacie: wykształcenie, uzdolnienia, przebieg pracy zawodowej, cele kariery zawodowej, listę dotychczasowych doświadczeń i osiągnięć, osiągnięć także informacje o pracy: wymagane wykształcenie, wymagane doświadczenie zawodowe, zakres obowiązków, układ godzin i zmian.
Ustalić imiona, nazwisko i oficjalny tytuł stanowiska szefa firmy, aby prawidłowo zaadresować list motywacyjny.
Sprawdzić jakie są wymagania danej firmy, jeśli chodzi o sposób sporządzania listu motywacyjnego i curriculum vitae – odręcznie czy też za pomocą komputera.
Odpowiednio nastawić się psychicznie. Trzeba być przekonanym o swej przydatności na to stanowisko. Jedynie takie nastawienie umożliwia napisanie odpowiedniego listu motywacyjnego. Brak wiary siebie może tylko zaszkodzić.
Kwestionariusz osobowy jest to formularz, który zawiera usystematyzowane pytania dotyczące kandydata i wolne miejsca na udzielenie odpowiedzi. Do kwestionariusza wpisuje się m.in.: imiona i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, miejsce zameldowania, numer telefonu PESEL, NIP, stan cywilny, stan rodzinny, obywatelstwo, przebieg dotychczasowego zatrudnienia, umiejętności, np. znajomość języków obcych, stosunek do powszechnego obowiązku obrony, dane osoby, którą należy powiadomić w razie wypadku w pracy.
Podanie o pracę można przedłożyć nawet wtedy, gdy nie ma pewności, iż jednostka poszukuje pracowników. Sporządza się je zgodnie z typowym układem graficznym pisma. W polu nagłówkowym umieszcza się informacje o kandydacie do pracy: imiona, nazwisko, adres i numer telefonu. W prawym górnym rogu umieszcza się miejscowość i datę sporządzenia podania. Podanie może być zaadresowane zarówno do firmy, jak i jej szefa. Określenie sprawy to podanie o pracę. Treść podania rozpoczyna się zwykle od prośby o przyjęcie do pracy na określonym stanowisku:
Uprzejmie proszę o przyjęcie mnie do pracy na stanowisko….
Proszę o wzięcie mojej kandydatury przy obsadzaniu stanowiska….
Zgłaszam chęć podjęcia pracy na stanowisku….
Dalsza treść powinna zawierać informacje o wykształceniu i dotychczasowej pracy kandydata. Szczególnie trzeba podkreślić te elementy wykształcenia i praktyki, które maja wpływ na wykonywanie pracy na stanowisko o które się kandydat ubiega. Treść powinna kończyć się podsumowaniem i podkreśleniem istoty sprawy np.:
Biorąc powyższe pod uwagę, uprzejmie proszę o pozytywne rozpatrzenie mojego podania i przyjęcie mnie do pracy na stanowisko…
Podsumowując powyższe, uprzejmie proszę o pozytywne załatwienie mojego podania i przyjęcie mnie do pracy na stanowisko…
Załącznikami są kwestionariusz osobowy, świadectwa i dyplomy potwierdzające kwalifikacje, orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku, świadectwa z poprzednich miejsc pracy i zdjęcia. Koniecznym elementem jest podpis – własnoręczny i pełny.
Część korespondencji związanej z przyjmowaniem pracownika do pracy jest sporządzana przez pracownika, część przez pracodawcę.
Wykonywanie niektórych prac przez pracownika możliwe jest tylko wtedy gdy pracownik nie był wcześniej karany. Pracodawca zwraca się wtedy do Krajowego rejestru Karnego z zapytaniem o udzielenie informacji o osobie z Rejestru. Biuro Informacyjne KRK przesyła przedsiębiorcy informację na specjalnym formularzu jeżeli osoba była karana i jest w bazie Rejestru. Jeżeli osoba nie znajduje się w Rejstrze bo nie była karana, to na formularzu umieszczana jest adnotacja "nie figuruje". Za taką informację płacą tylko przedsiębiorcy, wszystkie inne podmioty uprawnione do otrzymywania informacji otrzymują ją bezpłatnie.
W niektórych przedsiębiorstwach wystawiany jest "wniosek w sprawie zatrudnienia pracownika". Sporządzany jest on przez kierownika komórki organizacyjnej, w której zatrudniony będzie przyszły pracownik. W przedsiębiorstwach w których nie stosuje się takiego formularza, przełożony wpisuje na podaniu pracownika swoje propozycje dotyczące: wysokości proponowanego wynagrodzenia, stanowiska oraz okresu zatrudnienia.
Umowa o pracę jest zgodnym oświadczeniem woli pracownika i pracodawcy, na mocy której pracownik zobowiązuje się do świadczenie na rzecz pracodawcy określonego rodzaju pracy, w określonym miejscu i czasie, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. przygotowywana jest przez pracodawcę, ale podpisywana przez obie strony. Wyróżnia się następujące rodzaje umów o pracę:
umowa na czas nieokreślony,
umowa na czas określony,
umowa na czas wykonania określonej pracy,
umowa o pracę w zastępstwie,
umowa na okres próbny.
Rodzaj umowy musi być wyraźnie zaznaczony w tym dokumencie.
Po podpisaniu umowy o pracę pracodawca zakłada dla każdego pracownika teczkę osobową, której oprócz dostarczonych przez pracownika dokumentów przechowuje się:
kopię umowy o pracę
potwierdzenie pracownika o zapoznaniu się z przepisami i zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy
potwierdzenie pracownika o zapoznaniu się z zakresem informacji objętych tajemnicą państwową i służbową
potwierdzenie pracownika o zapoznaniu się z treścią regulaminu organizacyjnego.
Zadanie
W pliku L26 napisz podanie ze swoimi danymi. Zwróć się do dyrektora naszej szkoły z prośbą o staż po ukończeniu szkoły. Zaproponuj stanowisko pomocnika magazyniera. Zaproponuj załączniki.
Temat: List motywacyjny.
List motywacyjny sporządza się w odpowiedzi na ofertę pracy. Ma on formę listu. Główne różnice pomiędzy podaniem a listem motywacyjnym, są następujące:
List motywacyjny sporządza się tylko i wyłącznie w odpowiedzi na ofertę pracy.
List powinien być zaadresowany do konkretnej osoby, która będzie go oceniać, zwykle szef firmy. Należy dokładnie ustalić dane dotyczące tytułu, imienia, nazwiska i nazwy stanowiska szefa. Pomyłki w tej kwestii z góry zniechęcają do nadawcy.
Pismo ma charakter listu więc nie stosuje się w nim określenia sprawy. W tym miejscu należy umieścić zwrot grzecznościowy.
List powinien być napisany odręcznie, choć coraz częściej spotyka się napisane za pomocą komputera. List musi być estetyczny, w miarę krótki, przejrzysty i czytelny.
Treść listu powinna składać się z następujących części:
powołanie się na ofertę,
podanie kwalifikacji,
przedstawienie motywacji,
wskazanie propozycji działań po podjęciu pracy,
prośba o rozmowę kwalifikacyjną.
Powołanie na ofertę jest obowiązkową częścią listu motywacyjnego, np.:
Z niezwykłym zainteresowaniem przeczytałem w … Wasze ogłoszenie o możliwości podjęcia pracy w Waszym przedsiębiorstwie na stanowisku….Proszę o rozpatrzenie mojej kandydatury, gdyż uważam, że świetnie spełniam wszystkie kryteria.
Państwa ogłoszenie przeczytałam w … z dnia…
Odpowiadając na Waszą ofertę pracy zamieszczoną w …nr… z dnia…
Nawiązując do Waszego ogłoszenia, które usłyszałam w radiu Pik dnia…
Podanie kwalifikacji to zwięzły opis swego wykształcenia i kwalifikacji zawodowych, koncentrując się na tych, które są przydatne na danym stanowisku. Wymienić należy ukończone szkoły, zdobyte zawody i tytuły, a także ukończone kursy. Dobrze jest wspomnieć o umiejętnościach, które mogą wydawać się niezwiązane z pracą, o którą się staramy, jak np. posiadanie prawa jazdy. W rzeczywistości takie umiejętności mogą nieraz przechylić szalę na korzyść kandydata.
Przedstawienie motywacji – to część od której list bierze swa nazwę. Musi być bardzo dobrze opracowana. Należy w niej wyjaśnić powody ubiegania się o pracę. Przedstawiając motywacje należy wyjść z założenia, że jest się najlepszym kandydatem. Należy:
zwrócić uwagę na powiązanie oferty pracy z wykształceniem i doświadczeniem zawodowym kandydata, np. W czasie nauki i praktyk zawodowych dużo czasu poświęcałam…. Nauczyłam się…. Potrafię …. Umiem …. Posługuję się …. Znam systemy….
wyrazić pewność, że jest się bardzo dobrze przygotowanym do wypełniania takich zadań i w związku z tym będzie się świetnie funkcjonować na tym stanowisku, np. Posiadam odpowiednie wiadomości i umiejętności do pracy w charakterze… i jestem pewna, że świetnie sobie poradzę na tym stanowisku.
wspomnieć o pracach dyplomowych, magisterskich itp. jeśli ich tematy odpowiadają pracy o którą kandydat się stara,
dokładnie opisać osiągnięcia np. Jestem pracowita i sumienna, czego dowodem jest stypendium Prezesa Rady Ministrów za wyniki w nauce. W czasie nauki brałam udział w Turnieju Wiedzy Administracyjnej.
przedstawić się w jak najlepszym świetle, nie wspominając o niepowodzeniach, oczywiście nie można pisać nieprawdy
można wskazać tradycje rodzinne w wykonywaniu danego zawodu
używać odpowiednich zwrotów, np. Jestem osobą młodą, dynamiczną, twórczą, ambitną i rzeczową. Szybko się uczę i jestem w pełni lojalny wobec pracodawcy. Cechuje mnie łatwość nawiązywania kontaktów, odpowiedzialność, wytrwałość w dążeniu do celu. Cenię sobie pracę w zespole, możliwość systematycznego podnoszenia kwalifikacji. Jestem gotowa przejść wszystkie niezbędne szkolenia oraz podjąć pracę w każdym wymiarze godzin.
Wskazanie propozycji działań po podjęciu pracy nie jest obowiązkowe. Umieszcza się je w liście tylko wtedy gdy ma się jakieś propozycje. Przedstawia się je zwięźle, w sposób ogólny. Szczegóły przedstawia się dopiero na rozmowie kwalifikacyjnej.
Prośba o rozmowę kwalifikacyjną w dowolnym wyznaczonym przez pracodawcę terminie, podkreśla dyspozycyjność kandydata, np.:
Jeśli moja kandydatura zainteresuje Państwa, kwalifikacje okażą się zgodne z oczekiwaniami, chętnie zgłoszę się na rozmowę w dogodnym dla Państwa terminie.
Mam nadzieję, że szczegóły proponowanych rozwiązań będę mógł przedstawić w czasie bezpośredniej rozmowy w dowolnym , zaproponowanym przez Pana, terminie.
Jednocześnie informuję, że chętnie wezmę udział w rozmowie kwalifikacyjnej w dowolnym, wyznaczonym przez Panią Prezes, terminie.
Chętnie stawię się na rozmowę kwalifikacyjną, aby móc osobiście Państwa przekonać o zaletach mojej kandydatury, w dogodnym dla Państwa terminie.
List powinien posiadać załączniki jak podanie Nie wymienia się ich w treści listu. Robi się to w polu informacji dodatkowych.
W załączeniu przesyłam:
1. Kwestionariusz osobowy.
2. Świadectwo dojrzałości.
3. Orzeczenie lekarskie.
4. Świadectwa pracy.
Na zakończenie stosujemy zwrot pożegnalny. W liście motywacyjnym w żadnym wypadku nie wolno pisać źle o poprzednim pracodawcy, gdyż wywiera to negatywne wrażenie na nowym, potencjalnym pracodawcy.
Oto przykładowy list motywacyjny:
Anna Maria Piątek Dziębowo, dnia 4 kwietnia 2003
ul. Nowa 12a m 24
64-610 Dziębowo
tel. (061) 782-38-43
Pan
mgr inż. Jan Marcin Ochran
Prezes zarządu
Bank Rozwoju S.A.
ul. Polna 17
61-900 Piła
Szanowny Panie Prezesie
Z dużym zainteresowaniem przeczytałam w „Tygodniku Regionalnym” nr 19 z dnia 2 kwietnia 2003 roku ogłoszenie o możliwości podjęcia pracy w Waszym banku na stanowisku asystenta prezesa. Proszę więc o rozpatrzenie mojej kandydatury, gdyż uważam, że świetnie spełniam wszystkie kryteria.
W roku 2002 ukończyłam Liceum o profilu administracyjno-ekonomicznym w Szubinie z wynikiem dobrym. Posiadam podstawy wiedzy i umiejętności do pracy w charakterze asystentki Pana Prezesa. Jestem gotowa uzupełniać swe kwalifikacje na odpowiednich kursach, a także podjąć studia zaoczne.
W czasie nauki dużo czasu poświęcałam na zapoznanie się z pracą sekretariatu. Nauczyłam się zasad przyjmowania i wysyłania korespondencji, przyjmowania interesantów oraz przyjmowania i łączenia telefonów. Potrafię planować pracę szefa i kontrolować jego terminy. Potrafię do tego celu wykorzystać program komputerowy „Lotus Organizer”. Umiem organizować narady i zebrania. Nauczyłam się dobrze obsługiwać komputer i inne środki techniczne pracy biurowej, jak choćby: telefaks czy kopiarka. Dobrze znam komputerowy edytor tekstu „MS WORD”. Piszę biegle i bezwzrokowo. Znam systemy kancelaryjne oraz zasady klasyfikacji archiwalnej i przechowywania akt. Potrafię tez redagować pisma w różnych sprawach.
Jednocześnie nadmieniam, że znam biernie język angielski i podstawy języka niemieckiego. Mam też prawo jazdy kategorii B. Jestem solidna i pracowita. Bardzo szybko zdobywam nowe umiejętności i dostosowuję się do wymagań. Uważam, że doskonale poradzę sobie na stanowisku asystentki szefa, gdyż dobra organizacja to moja mocna strona.
Mam nadzieję, że będę mogła się przedstawić w czasie bezpośredniej rozmowy, w dowolnym terminie zaproponowanym przez Pana Prezesa.
W załączeniu przesyłam: Z wyrazami szacunku
1. Curriculum vitae.
2. Orzeczenie lekarskie.
3. Świadectwo dojrzałości.
Zadanie
Na podstawie otrzymanej oferty pracy napisz w domu list motywacyjny.
Temat: Curriculum vitae.
Curriculum vitae (z łaciny bieg życia) to nowa forma życiorysu nazywana często CV (wymawiane z angielska si vi). Coraz częściej spełnia rolę jedynego pisma pierwszego kontaktu, które rozsyłane jest przez poszukującego pracę do różnych pracodawców. Staje się informacją, że kandydat zainteresowany jest praca u danego pracodawcy. Klasyczny życiorys sporządza się w formie opisowej, zaś w CV informacje są wypunktowane. Najczęściej wymagany typ CV ma układ chronologiczny, czyli zawierający kolejne etapy życia uporządkowane wg dat.
Stosowane są dwie formy zapisu:
Niemiecka – najpierw zamieszcza się dane personalne, potem dane dotyczące wykształcenia i dodatkowych kwalifikacji, następnie przebieg pracy zawodowej, pełnione funkcje i dokonania wg kolejności chronologicznej
Anglosaska – najpierw podaje się ostatnio wykonywaną czynność, a następnie wszystkie czynności i dokonania zawodowe (w odwrotnej kolejności chronologicznej)
Rozpoczyna się od podania w prawym górnym rogu miejsca i daty sporządzenia pisma. Poniżej nazwa pisma, a następnie wpisuje się kolejne grupy tematyczne;
dane osobowe,
wykształcenie,
doświadczenia praktyczne,
dodatkowe umiejętności,
zainteresowania,
referencje.
Dane osobowe wpisuje się po dwukropku. Muszą być czytelne i bez skrótów. Należy zwrócić uwagę na podanie telefonów kontaktowych.
Wykształcenie. Należy podać rok rozpoczęcia i ukończenia szkoły, nazwę szkoły, wydział, kierunek, uzyskany tytuł zawodowy lub naukowy, uzyskaną ocenę, ale tylko wtedy, gdy jest wysoka, temat pracy magisterskiej, ukończone kursy, seminaria i sympozja. Wyraźnie należy podkreślić profil szkoły i uzyskany zawód, a w przypadku studiów także wydział, kierunek i specjalizację.
Doświadczenie praktyczne. Wpisuje się tu przebieg pracy zawodowej, stanowiska, firmy, czas pracy, ważniejsze opracowania, prace, publikacje. Opisuje się tu wcześniejsze doświadczenia zawodowe. Dokładnie należy podać czas i pełnione funkcje. Można wspomnieć o udziale w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, wynalazkach, publikacjach i wnioskach racjonalizatorskich. Warto podać dodatkowo ukończone kursy i szkolenia jeśli są zgodne z przyszłym stanowiskiem.
Dodatkowe umiejętności. Wpisuje się tu znajomość języków obcych (określa się poziom znajomości danego języka), umiejętność obsługi urządzeń biurowych, prawo jazdy, umiejętność obsługi komputera. Dodatkowe umiejętności powinny być uszeregowane wg stopnia ważności i znajomości.
Zainteresowania to ciekawa informacja dla przyszłego pracodawcy. Dobrze, gdy charakter zainteresowań odpowiada przyszłej pracy.
Referencje. przedstawia się je gdy zostały wystawione przez osoby powszechnie znane. Najlepiej napisać: Referencje przedłożę na żądanie.
Przykładowe Curriculum vitae
Curriculum vitae
Dane osobowe
Imiona i nazwisko:
Urodzona:
Narodowość:
Stan cywilny i rodzinny:
Adres:
Telefony kontaktowe:
Wykształcenie
2002 – 2005 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Szubinie, Liceum Profilowane , o profilu administracyjno-ekonomicznym
1999 – 2002 Gimnazjum nr 2 w Szubini
1994 – 1999 Szkoła Podstawowa nr 2 w Szubinie
Doświadczenia praktyczne
2004 - Olimpiada prawno-administracyjna – laureat na szczeblu rejonowym
2003 - Biuro Podróży „ORBIS” w Bydgoszczy – praktyka
Dodatkowe umiejętności
- dobra znajomość języka angielskiego w piśmie
- bierna znajomość języka angielskiego w mowie
- znajomość podstaw języka niemieckiego
Zainteresowania
Referencje
Referencje przedłożę na żądanie
Pisemne podziękowanie za rozmowę kwalifikacyjną służy podtrzymaniu nawiązanego z pracodawcą kontaktu. Pismo tego rodzaju powinno mieć osobisty charakter i dlatego należy mu nadać formę listu pamiętając o:
odręcznym sporządzeniu podziękowania,
zaadresowaniu pisma, podobnie jak listu motywacyjnego, do konkretnej osoby,
użyciu zwrotu grzecznościowego w miejscu określenia sprawy,
utrzymaniu pisma w bardzo uprzejmym tonie,
użyciu zwrotu pożegnalnego.
Podziękowanie należy napisać natychmiast po powrocie z rozmowy kwalifikacyjnej i dostarczyć osobiście do sekretariatu pracodawcy następnego dnia, zaraz po rozpoczęciu dnia pracy. Takie pismo dodatkowo może przechylić szalę na korzyść jego autora.
Umowa o pracę jest zgodnym oświadczeniem woli pracownika i pracodawcy, na mocy której pracownik zobowiązuje się do świadczenie na rzecz pracodawcy określonego rodzaju pracy, w określonym miejscu i czasie, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Wyróżnia się następujące rodzaje umów o pracę:
umowa na czas nieokreślony,
umowa na czas określony,
umowa na czas wykonania określonej pracy,
umowa o pracę w zastępstwie,
umowa na okres próbny.
Temat: Pisma w fazie zatrudnienia
Jednym z pierwszych pism doręczanych pracownikowi jest zakres czynności i obowiązków.
Przeszeregowanie to pisma dotyczące podwyższenia wynagrodzenia. Powinno zawierać:
podanie terminu awansu,
powołanie się na podstawę prawną przyznanych składników wynagrodzenia i ich wysokości,
wyszczególnienie elementów płacowych, które otrzyma pracownik po awansie
wysokość elementów płacowych (miesięcznie lub stawka godzinowa),
informację, że pozostałe warunki umowy o pracę nie ulegają zmianie.
Zmiany warunków pracy i płacy można dokonać:
za porozumieniem stron, czyli obie strony wyrażają na to zgodę,
za wypowiedzeniem warunków umowy o pracę tzw. wypowiedzenie zmieniające.
Wypowiedzenie warunków umowy o pracę powinno zawierać:
warunki umowy, które podlegają wypowiedzeniu, nowe warunki pracy lub płacy,
długość okresu wypowiedzenia, który wynika z przepisów kodeksu pracy,
przyczynę wypowiedzenia dotychczasowych warunków umowy,
termin złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odmowie przyjęcia nowych warunków,
pouczenie o skutkach odmowy przyjęcia nowych warunków,
pouczenie o możliwości i terminie odwołania się do sądu pracy ze wskazaniem właściwego sądu,
pouczenie o możliwości złożenia wniosku o wszczęcie postępowania pojednawczego przed komisją pojednawczą z podaniem siedziby tej komisji.
W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych nowych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę ulega rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia.
Zaświadczenie o pracy – to pismo stwierdzające fakt zatrudnienia pracownika w przedsiębiorstwie wydającym zaświadczenie, zawierające informacje o stanowisku pracy, wynagrodzeniu i innych kwestiach związanych z zatrudnieniem.
Karta urlopowa informuje, w jakim okresie i jakim wymiarze oraz jakiego urlopu udzielono pracownikowi. Karty sporządzane są na specjalnych formularzach.
Zezwolenie na dodatkową pracę wystawiane jest na wniosek pracownika, który zamierza podjąć dodatkową pracę w innym przedsiębiorstwie.
Pisma z zakresu dyscypliny pracy sporządza się w przypadku naruszenia przez pracownika przepisów dyscyplinarnych lub z zakresu bhp. Wyróżnia się następujące kary:
porządkowe, wynikające z przepisów kodeksu pracy (art. 108): kara upomnienia, kara nagany, kara pieniężna,
pozostałe; zmniejszenie premii lub pozbawienie prawa do niej w całości, udzielenie ostrzeżenia, pouczenie.
Kary porządkowe, poprzedzone muszą być zawsze wysłuchaniem pracownika. Nie mogą być stosowane po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszaniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia. Pisma zawiadamiające o tych karach muszą zawierać:
określenie rodzaju kary,
wskazanie rodzaju naruszenia obowiązków pracowniczych,
datę dopuszczenia się tego naruszenia, informację o prawie i terminie (7 dni) wniesienia sprzeciwu.
Sprzeciw wnosi się do pracodawcy. O jego uwzględnieniu lub odrzuceniu decyduje pracodawca po rozpatrzeniu stanowiska organizacji związkowej, reprezentującej pracownika. Nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni jest równoznaczne z jego przyjęciem i wycofaniem udzielonej kary. W razie odrzucenia sprzeciwu pracownik ma prawo w ciągu 14 dni wystąpić do właściwego sądu pracy o uchylenie kary.
Temat: Pisma w fazie rozwiązywania stosunku pracy
Rozwiązanie stosunku pracy, nawiązanego na mocy umowy o pracę, może nastąpić:
na mocy porozumienia stron,
za wypowiedzeniem – przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
bez wypowiedzenia – przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia,
z upływem czasu na jaki była zawarta,
z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Rozwiązanie stosunku pracy na mocy porozumienia stron następuje z inicjatywy pracodawcy lub pracownika. Jedna ze stron umowy zwraca się do drugiej z pisemną propozycją rozwiązania umowy o prace za porozumieniem stron, określając dzień rozwiązania umowy. Treść tekstu musi zawierać trzy informacje:
datę umowy , która ma ulec rozwiązaniu, np.;…umowy o pracę, jaka została zawarta między nami dnia 24 marca 1992 roku,
datę z którą umowa ma być rozwiązana, np. …z dniem 21 kwietnia 2003 roku,
wskazanie sposobu rozwiązania stosunku pracy, np. za porozumieniem stron, na mocy porozumienia stron.
Raz złożone oświadczenie w tym zakresie może być wycofane jedynie po uzyskaniu na to zgody drugiej strony umowy o pracę.
Rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem oznacza możliwość rozwiązania stosunku pracy nawiązanego na czas nieokreślony i na okres próbny przez każdą ze stron umowy. Rozwiązanie umowy o prace następuje wtedy z upływem okresu wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia umowy, obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność, kończy się odpowiednio w sobotę lub ostatnim dniu miesiąca. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:
3 dni robocze – jeśli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
1 tydzień – jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
2 tygodnie – jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Okresy wypowiedzenia umowy o prace na czas nieokreślony wynoszą:
2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Nie są brane pod uwagę okresy zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy.
Jeśli to pracownik rozwiązuje umowę za wypowiedzeniem musi pamiętać o zachowaniu przewidzianego przez prawo okresu wypowiedzenia. Pismo w tej sprawie musi zawierać: wskazanie daty umowy o pracę, która ulega rozwiązaniu, oraz wskazanie okresu wypowiedzenia i daty jego końca. Pracownik nie musi podawać przyczyny wypowiedzenia. Treść pisma może zaczynać się od słów: Wypowiadam umowę o pracę zawartą … lub Rozwiązuję z zachowaniem 1 miesiąca wypowiedzenia…
Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę obwarowane jest wieloma warunkami:
zastosowanie odpowiedniego okresu wypowiedzenia,
przeprowadzenie konsultacji związkowej, jeśli związki zawodowe działają w danym przedsiębiorstwie,
istnienie uzasadnionej przyczyny do wypowiedzenia,
możliwość odwołania się przez pracownika do sądu pracy,
możliwość złożenia wniosku do komisji pojednawczej,
odpowiednie sformułowanie pisma zawiadamiającego,
zakaz wypowiadania umowy o pracę pracownikowi w wieku emerytalnym (gdy pracownikowi brakuje nie więcej niż 2 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, emerytalnego okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury),
zakaz wypowiadania umowy o pracę w czasie urlopu pracownika lub innej czasowej, usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Pismo zawiadamiające o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracodawcę musi zawierać:
datę umowy o pracę, która ulega rozwiązaniu,
długość okresu wypowiedzenia i datę jego końca,
informację o możliwości i terminie odwołania się do sądu pracy z jednoczesnym wskazaniem właściwego sądu i jego siedziby,
informację o możliwości złożenia wniosku o wszczęcie postępowania pojednawczego przed komisją pojednawczą ze wskazaniem jej siedziby,
podpis pracodawcy lub osoby upoważnionej,
potwierdzenie odbioru przez pracownika (podpis pracownika).
Rozwiązanie stosunku pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika, z natychmiastowym skutkiem, następuje w przypadkach przewidzianych w art. 52 kodeksu pracy. Takie rozwiązanie musi być też poprzedzone konsultacją związkową. Pismo zawiadamiające pracownika o rozwiązaniu z nim umowy o pracę z jego winy, bez zachowania okresu wypowiedzenia musi zawierać:
datę, z którą rozwiązuje się umowę o pracę,
datę umowy o pracę, która ulega rozwiązaniu,
przyczynę i podstawę prawną rozwiązania umowy o pracę,
informację o możliwości i terminie odwołania się do sądu pracy z jednoczesnym wskazaniem właściwego sądu i jego siedziby,
informację o możliwości złożenia wniosku o wszczęcie postępowania pojednawczego przed komisją pojednawczą ze wskazaniem jej siedziby,
podpis pracodawcy lub osoby upoważnionej,
potwierdzenie odbioru przez pracownika (podpis pracownika).
Odwołanie ze stanowiska. Rozwiązanie stosunku pracy, nawiązanego na podstawie powołania, odbywa się przez pisemne odwołanie ze stanowiska, które powoduje takie same skutki, jak wypowiedzenie umowy o pracę. Pracownik odwołany ze stanowiska jest, przeważnie z datą odwołania, zwalniany z obowiązku świadczenia pracy (przez cały okres do początku wypowiedzenia i przez cały okres wypowiedzenia), jednak otrzymuje normalne wynagrodzenie.
Świadectwo pracy. Jego treść została ustalona przepisami art. 97, § 2 kodeksu pracy oraz rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz.U. nr 60, poz. 282). W świadectwie pracy zamieszcza się następujące informacje:
okres i rodzaj wykonywanej pracy,
zajmowane stanowiska,
tryb rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy,
wzmianki o zajęciu wynagrodzenia.
W świadectwie pracy zamieszcza się też informacje o niezbędne do ustalenia uprawnień wynikających ze stosunku pracy i ubezpieczenia społecznego:
wymiar czasu pracy pracownika w czasie trwania stosunku pracy,
liczba dni urlopu wypoczynkowego wykorzystanych przez pracownika w roku, w którym ustał stosunek pracy,
wykorzystanie dodatkowego urlopu lub innego dodatkowego uprawnienia,
należność ze stosunku pracy uznana i nie zaspokojona przez pracodawcę do dnia ustania stosunku pracy z powodu braku środków,
okres korzystania z urlopu bezpłatnego i podstawa prawna jego uzyskania,
wykorzystany urlop wychowawczy,
okres, za który przysługuje pracownikowi odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
okres odbytej służby wojskowej,
okresy nieskładkowe, przypadające w okresie zatrudnienia, którego dotyczy świadectwo.
Wystawienie świadectwa jest obowiązkiem pracodawcy. Jeśli pracownik stwierdzi, że świadectwo zawiera informacje nieprawdziwe, krzywdzące go, może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpić o jego sprostowanie. W razie nieuwzględnienia jego wniosku, przysługuje mu, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o odmowie sprostowania, prawo wystąpienia z żądaniem sprostowania do właściwego sądu pracy.
Referencje wydawane są na wniosek pracownika. Powinny stanowić obiektywną i sprawiedliwą ocenę pracy pracownika w okresie trwania stosunku pracy. Mogą zawierać informacje o:
okresie zatrudnienia,
zajmowanych stanowiskach
osiągnięciach w pracy zawodowej,
naruszeniach obowiązków pracowniczych,
sposobie rozwiązania stosunku pracy, wyrządzonych przez pracownika szkodach,
toczącym się przeciwko pracownikowi postępowaniu karnym związanym z wykonywaną pracą.
Ponadto referencje zawierają:
charakterystykę kwalifikacji zawodowych pracownika,
ocenę wywiązywania się przez pracownika z powierzonych mu zadań i czynności.
Referencje sporządza się zwykle na formularzu lub na blankiecie korespondencyjnym.
Temat: Pisma występujące w korespondencji handlowej
Korespondencja handlowa dotyczy głównie transakcji kupna-sprzedaży. Transakcje te polegają na tym, że dostawca przenosi na odbiorcę własność swego towaru, a odbiorca uiszcza zapłatę za towar po określonej cenie. Transakcja dochodzi do skutku po ustaleniu przedmiotu dostawy i jej warunków (rodzaj towaru, ilość, jakość, opakowanie, cena, warunki i termin dostawy, sposób i termin zapłaty). Ustalenia te dokonywane są poprzez wymianę pism.
Korespondencja handlowa toczy się zawsze pomiędzy dostawcą, zwanym też sprzedającym, a odbiorcą zwanym kupującym.
Jednocześnie korespondencja ta ma zawsze ten sam przedmiot: towar lub usługę – opisuje się ich asortyment, nazwę ilość, ceny, jakość, rodzaj opakowania itp.
Korespondencja handlowa obejmuje także warunki i termin dostawy, np.
Dostawa zamówionych towarów będzie się odbywała na koszt i ryzyko dostawcy w terminie 7 dni od złożenia zamówienia.
Dostawa na koszt i ryzyko odbiorcy w ciągu 14 dni od złożenia zamówienia.
Ponadto warunki i termin zapłaty np.
Należność za towar należy regulować przelewem w terminie 14 dni od otrzymania faktury VAT.
Należność za zmówiony towar prosimy regulować gotówką w kasie dostawcy w dniu odbioru towaru.
Pełna korespondencja w sprawach handlowych obejmuje fazy:
propozycję kupna-sprzedaży
zamówienie
dostawę
weryfikację dostawy.
Nie wszystkie fazy są jednak obowiązkowe (obligatoryjne). Korespondencja zwykle ogranicza się do trzech pierwszych. Czwarta ma miejsce, gdy w dostawie towaru wystąpią wady ilościowe lub jakościowe. Konsekwencją jest wtedy złożenie reklamacji i odpowiedź na nią. Niekiedy pomijana jest też pierwsza a nawet druga faza.
Propozycje kupna-sprzedaży
W tej fazie korespondencja prowadzona jest pomiędzy potencjalnymi dostawcami i odbiorcami. Dotyczy informacji o towarze i warunkach dostawy i płatności.
W pierwszej fazie korespondencji handlowej występują następujące pisma:
pismo informacyjne,
zapytanie o ofertę,
oferta i list intencyjny.
Pismo informacyjne kieruje dostawca do różnych potencjalnych odbiorców. Opisuje w nim asortyment towarów, które proponuje do sprzedaży, ich jakość, ilość, opakowanie, ceny, warunki dostawy i płatności. Nie jest to wiążące. Sporządza się je na blankietach korespondencyjnych.
Zapytanie o ofertę kieruje odbiorca do różnych potencjalnych dostawców. Pismo to ma na celu zorientowanie odbiorcy o cenach, warunkach dostaw i płatności poszukiwanych towarów. Odbiorca informuje w nim o towarach, których poszukuje i jednocześnie zachęca dostawców do składania ofert. Nie wiąże ani nadawcy, ani adresata. Sporządza się je na blankietach korespondencyjnych.
Oferta jest to wiążąca propozycja sprzedaży lub kupna towarów albo też świadczenia usług na określonych warunkach i w oznaczonym terminie, skierowana do potencjalnych nabywców lub dostawców. Odgrywa bardzo ważną rolę w procesie obsługi rynku. Często jest odpowiedzią dostawcy na zapytanie o ofertę. Wyróżnia się następujące rodzaje ofert:
oferta wiążąca – zawiera termin ważności,
oferta wywołana – złożona na wniosek, np. w odpowiedzi na zapytanie o ofertę.
oferta warunkowa – zawiera warunki, od spełnienia których uzależnione jest zawarcie transakcji, np. uzyskanie licencji eksportowej, pozwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych,
oferta uzupełniająca – zgłaszana już w trakcie negocjacji, stanowi rozwinięcie, uzupełnienie lub aktualizację poprzedniej oferty.
Niekiedy wyróżniana jest też oferta otwarta – niewiążąca. Nie wiąże ona stron, gdyż nie ma w niej terminu ważności. Właściwie, z uwagi na brak charakteru wiążącego, jest listem akwizycyjnym.
Istotną cechą oferty jest jej wiążący charakter i to dla obu stron, czyli dostawcy i odbiorcy. Jeśli oferta została przyjęta w terminie w niej określonym (termin ważności oferty) i odpowiedź na ofertę została wysłana na piśmie, to obie strony nie mają już możliwości wycofania się z transakcji. Oznacza to, że ani dostawca nie może odmówić dostawy oferowanego towaru, ani odbiorca nie może odmówić przyjęcia i zapłaty za zamówiony towar. Przyjęcie oferty rodzi podobne skutki prawne jak umowa o dostawę. W treści oferty należy podać:
dokładne informacje o oferowanych towarach lub usługach – nazwę, jakość, cenę, ilość, opakowania itp.
warunki i termin dostawy np.
Dostawa zamówionych towarów będzie się odbywała na koszt i ryzyko dostawcy w terminie 7 dni od złożenia zamówienia.
Dostawa na koszt i ryzyko odbiorcy w ciągu 14 dni od złożenia zamówienia
warunki i termin płatności, np.
Należność za towar należy regulować przelewem w terminie 14 dni od otrzymania faktury VAT.
Należność za zmówiony towar prosimy regulować gotówką w kasie dostawcy w dniu odbioru towaru.
terminy składania zamówień, np.: Zamówienia na następny tydzień prosimy składać w piątek poprzedniego tygodnia.
formę zamówień, np.
Zamówienia prosimy składać na piśmie.
Zamówienia można składać telefonicznie lub telefaksem pod numerem 062/784275. Zamówienia powinny być składane wyłącznie na załączonych do niniejszej oferty formularzach.
ilość i częstotliwość dostaw, co jest szczególnie ważne przy oferowaniu do sprzedaży artykułów spożywczych, np. Oferujemy dziennie trzy dostawy świeżego chleba.
termin ważności oferty, np. Nasza oferta jest ważna do dnia 15 maja 2003 roku. Zamówień w odpowiedzi na ofertę oczekujemy w nieprzekraczalnym terminie do dnia 15 maja 2003 roku.
Przyjęcie oferty może wiązać się z negocjowaniem warunków, w trakcie których przedstawia się propozycje i kontrpropozycje, stawia się nowe warunki i dokonuje ustępstw. Celem negocjacji jest osiągnięcie porozumienia, które jest zwykle kompromisem. W przypadku gdy kontrahent chce zawrzeć umowę, a nie odpowiadają mu warunki oferty może wystąpić z kontrofertą. Oferty sporządza się na blankietach korespondencyjnych (reklamowym lub zwykłym). W polu nagłówkowym blankietu należy umieścić jak najwięcej informacji o swej firmie, tj. numer telefonu, faksu, rachunku bankowego, NIP, REGON, i e-mail.
List intencyjny pojawia się dopiero w fazie znacznego zaawansowania negocjacji umownych, a celem jego jest przekazanie intencji jednej ze stron. Ma za zadanie ponownie pobudzić negocjacje, jeśli wcześniej z jakiegoś powodu utknęły w martwym punkcie. Nie ma charakteru wiążącego. Ogólnie można powiedzieć, że jest jednostronnym oświadczeniem woli, skierowanym na piśmie w trakcie negocjacji umownych przez jedną ze stron do drugiej. Jest szczególnie przydatny w długotrwałych negocjacjach, przy zawieraniu poważnych i skomplikowanych umów, w które oprócz zainteresowanych stron, zaangażowane są też inne podmioty, np. podwykonawcy, poręczyciele czy kredytodawcy. Ważny jest także wtedy, gdy powodzenie transakcji zależne jest od czynników zewnętrznych, np. uzyskania kredytu, pozwolenia na budowę, przeprowadzenia badań naukowych czy też uzyskania gwarancji. Właśnie wysłanie listu intencyjnego jest najlepszym sposobem wznowienia negocjacji po ich wcześniejszym przerwaniu. Sporządza się go co najmniej w 2 egzemplarzach i oba (oryginał i kopię) wysyła się do drugiej strony w celu uzyskania na kopii akceptacji propozycji zawartych w liście, czyli tzw. podpisania listu intencyjnego. Podpisaną kopię listu adresat zwraca nadawcy, a oryginał pozostawia sobie. Podpisanie listu nie musi oznaczać akceptacji propozycji zawartych w liście. Na liście mogą się znaleźć dwa rodzaje adnotacji, pozytywna lub negatywna, np.
Akceptujemy warunki zaproponowane w liście.
2003-04-29 pieczęć i podpis
lub:
Nie przyjmujemy zaproponowanych w liście warunków.
2003-04-30 pieczęć i podpis
List intencyjny zaleca się sporządzać w 3 egzemplarzach. Oryginał i jedną kopię wysyła się do adresata, a drugą kopię pozostawia się w aktach nadawcy. Jest to dla nadawcy potwierdzenie wysłania listu w razie niezwrócenia podpisanej kopii przez adresata.
Z faktu, że pismo to ma charakter listu wynikają następujące zasady:
adresujemy go imiennie do dyrektora firmy, z którą prowadzi się negocjacje, pisząc pełne imię, nazwisko, tytuły i stanowisko.
zamiast określenia sprawy umieszcza się zwrot grzecznościowy,
na zakończenie umieszcza się zwrot pożegnalny.
Treść listu intencyjnego powinna zawierać następujące elementy:
podziękowania dla partnera za wcześniejsze spotkania, na których negocjowano umowę, np.:
Dziękuję Panu za spotkanie, w czasie którego omówiliśmy wstępnie sprawę…
Nawiązując do naszego ostatniego spotkania, za które serdecznie dziękuję, w sprawie…
podsumowanie uzgodnionych już wcześniej warunków przyszłej umowy, czyli podanie warunków, co do których nie było zastrzeżeń żadnej ze stron, np. Do tej pory uzgodniliśmy już asortyment towarów, ilości, ceny, opakowania jednostkowe i zbiorcze oraz warunki i terminy płatności.
Wskazanie adresatowi, co należy jeszcze zrobić, aby rokowania doprowadzić do pozytywnego zakończenia, czyli przedstawienie propozycji w tym zakresie, np.
Do uzgodnienia pozostały jeszcze warunki i terminy dostawy.
W związku z tym, że nadal jesteśmy zainteresowani dostawami towarów do Waszego przedsiębiorstwa, poniżej przedstawiamy nasze propozycje w tym zakresie.
Poinformowanie adresata o oczekiwaniu na potwierdzenie treści listu, czyli tzw. podpisanie listu intencyjnego, np. W przypadku zainteresowania się naszymi propozycjami uprzejmie prosimy o podpisanie naszego listu intencyjnego i odesłanie jego kopii pod naszym adresem.
Podanie okresu, w którym dana intencja jest ważna – jest to tzw. termin ważności listu intencyjnego, np.:
Intencja zawarta w liście ważna jest do dnia…
Jeśli konieczne będą dalsze negocjacje, oczekujemy Waszych propozycji w terminie do dnia…
Oczekujemy Waszej reakcji do dnia…
treść listu intencyjnego powinna kończyć się utwierdzeniem adresata w przekonaniu, że nadawca listu nadal ma szczery zamiar zawarcia umowy i będzie do tego zmierzał, np.:
Prosimy o potraktowanie tego listu jako wyrazu naszego szczerego zamiaru zawarcia umowy dostawy…
List ten niech będzie wyrazem naszego szczerego zamiaru zawarcia z Wami umowy…
Temat: Zamówienie
Drugą fazą korespondencji handlowej jest zamówienie. Po uzgodnieniu przedmiotu i warunków transakcji, odbiorca składa zamówienie.
Zamówienie to zobowiązanie się odbiorcy do zakupienia wyszczególnionych w nim towarów po określonej cenie, na podanych warunkach dostawy i płatności. Jest pismem wiążącym, przy czym początkowo zobowiązuje wyłącznie odbiorcę. Odbiorca w polu nagłówkowym zamówienia musi podać nie tylko swoją nazwę i adres, ale również NIP (numer identyfikacji podatkowej), który jest niezbędny dostawcy do wystawienia faktury VAT.
Treść zamówienia powinna zawierać:
dokładne określenie towaru (nazwę towaru lub usługi, jednostki miary, ilość, ceny jednostkowe),
ogólną sumę do zapłaty napisaną cyframi i słownie,
warunki i termin dostawy,
warunki i termin zapłaty.
Zamówienie może być sporządzone na formularzu, blankiecie korespondencyjnym lub na papierze bez nadruku. Formularz zamówienia znajduje się m.in. w programie Microsoft Excel. W treści zamówienia należy pisać zdecydowanie: zamawiamy (nie powinno się pisać „chcielibyśmy”, „zamierzamy”).
Sporządzając zamówienie bardzo często wykorzystuje się tabelę, w której umieszczamy informacje o nazwie towaru, jednostkach miary, ilości i wartości zamawianego towaru. Mogą być jeszcze dodatkowe kolumny (czyli więcej informacji), np. symbol SWW, KU, rozmiary, kolor, gatunek, itp.
Lp. | Nazwa towaru | Jedn. miary | Ilość | Cena jedn. | Wartość |
---|---|---|---|---|---|
1 2 3 |
Twardy dysk 20GB RAM – 64 MB Mysz „Genius” |
Szt. Szt. Szt. |
3 2 6 |
652,20 50,00 45,50 |
1956,60 100,00 273,00 |
Ogółem | - | - | - | 2329,60 |
Czasami zamiast tabeli wykorzystuje się tylko jej układ, nie rysując ramek, np.
Twardy dysk 20GB szt 3 652,20 1956,60
RAM – 64 MB szt. 2 50,00 100,00
Mysz „Genius” szt. 6 45,50 273,00
Ogółem 2329,60
Pod tabelą dodatkowo należy podać ogólną sumę do zapłaty słownie – Słownie zł: dwa tysiące trzysta dwadzieścia dziewięć 60/100.
Dostawca może przyjąć zamówienie do realizacji lub też odmówić przyjęcia. Jeśli je przyjmie, powinien potwierdzić ten fakt na piśmie. Potwierdzenie jest jednoznaczne z zawarciem umowy kupna-sprzedaży, na mocy której odbiorca zobowiązuje się do zakupienia wymienionego w zamówieniu towaru, a dostawca, do dostarczenia zamówionego towaru. Potwierdzenia takiego można dokonać na trzy sposoby:
jeśli zamówienie złożono minimum w 2 egzemplarzach, potwierdzenie przybiera formę adnotacji z datą, pieczątką i podpisem na kopii zamówienia, którą zwraca się odbiorcy, np.
Zamówienie przyjęto do realizacji.
20.05.2003 pieczęć i podpis
jeśli zamówienie dostarczono w jednym egzemplarzu, potwierdzenia dokonuje się w oddzielnym krótkim piśmie o treści podobnej do adnotacji, jednak rozszerzonej o numer zamówienia, jego datę, znak i rodzaj zamówionego towaru, np. Potwierdzamy przyjęcie do realizacji Waszego zamówienia nr 16/11/2001 z dnia 20 marca 2001 roku na wyroby wędliniarskie.
Bardzo często tekst potwierdzenia przyjęcia zamówienia do realizacji wydrukowany jest na formularzu zamówienia i wystarczy jedynie we wskazanym miejscu wpisać datę, złożyć podpis i odcisnąć pieczęć.
Oferta i zamówienie w określonych warunkach powodują identyczne skutki jak umowa o dostawę, która może być zawarta na kilka sposobów:
przez pisemne potwierdzenie odbiorcy, informujące o przyjęciu proponowanych w ofercie warunków,
przez złożenie zamówienia, którego przyjęcie do realizacji zostało potwierdzone na piśmie przez dostawcę,
przez zawarcie umowy w formie aktu podpisanego przez dostawcę i odbiorcę lub ich pełnomocników.
Umowa o dostawę w formie aktu sporządzana jest zwykle na papierze bez nadruku. Przyczyna tego leży w dużej różnorodności umów. W umowie kupna-sprzedaży należy podać:
1. Rodzaj umowy (umowa kupna-sprzedaży, umowa dostawy).
2. Miejsce i datę jej spisania lub zawarcia.
3. Informacje o dostawcy i odbiorcy – nazwa, adres i ewentualni pełnomocnicy. pełnomocnicy sytuacji, gdy dostawca lub odbiorca są osobami prawnymi, nie wystarcza podanie w umowie ich nazw i adresów. Dodatkowo należy podać uprawnione organy tych osób prawnych, za pośrednictwem których umowa jest zawierana, np.
dostawca – Hurtownia Napojów „PTYŚ”, ul. Kcyńska 57, 63-500 Wiktorowo, reprezentowana przez:
Dyrektora – mgr. Jana Kowalskiego
Gł. Księgowego – mgr Urszulę Niżańską
odbiorca – Przedsiębiorstwo Handlowe „BIEDRONKA”, ul. Kwiatowa 24, 89-200 Szubin, reprezentowane przez:
Dyrektora – mgr. inż. Adama Nowego
Gł. Księgowego – mgr Janinę Gniot
4. Dokładne informacje o przedmiocie umowy – określenie towaru, ilości, jakości, ceny, opakowania, rozmiarów itp.
5. Warunki i termin dostawy – kto i w jakim terminie dostarczy towar oraz na czyj koszt i czyje ryzyko.
6. Warunki i termin płatności – gotówka, przelew, w jakim terminie.
7. Warunki reklamacji – termin składania, jakie wady, braki, jakie dokumenty są wymagane, np.
Reklamacje można składać w ciągu 14 dni od daty dostawy.
Reklamacje można składać w terminie 7 dni od dnia wykrycia wady.
trony ustalają, że w wyniku reklamacji ilościowych i jakościowych uznanych przez dostawcę, odbiorcy przysługują następujące uprawnienia:
-odstąpienie od umowy, czyli zwrot wadliwego towaru i odzyskanie zapłaconej kwoty,-wymiana towaru na wolny od wad
-obniżenie ceny proporcjonalne do rodzaju i wielkości wad.
8. Odesłanie w sprawach nieuregulowanych w umowie do odpowiednich przepisów kodeksu cywilnego, np. W sprawach nie uregulowanych w niniejszej umowie zastosowania mają odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego.
9. Stwierdzenie, w ilu egzemplarzach umowa została spisana i ile egzemplarzy otrzymały strony, np.
Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej z umawiających się stron.
Niniejszą umowę sporządzono w trzech, jednobrzmiących egzemplarzach, egzemplarzach czego dwa otrzymuje dostawca, a jeden odbiorca.
10. Podpisy stron umowy lub ich pełnomocników.
Temat: Dostawa towaru
Po przygotowaniu dostawy, gdy odbiorca sam odbiera towar, dostawca wysyła do niego zawiadomienie o odbiorze towaru. Jest to krótkie pismo informujące odbiorcę o rodzaju towaru, miejscu, dacie i godzinie jego odbioru. Jeśli dostawca sam wysyła towar, transportem własnym lub obcym, to jego obowiązkiem jest wysłanie do odbiorcy awiza.
Awizo jest to pismo, w którym dostawca informuje odbiorcę o wysyłce towaru (awizuje mu ją). Treść awiza powinna zawierać:
datę wysyłki,
przewidywaną datę dotarcia towaru do odbiorcy,
miejscowość nadania, miejscowość przeznaczenia,
numery dokumentów przewozowych – nr karty drogowej lub listu przewozowego,
numer środka transportu (wagonu lub samochodu),
określenie towaru, w tym szczególnie rodzaju i charakterystycznych cech opakowania (nazwa, ilość itd.)
Dokumentami, które towarzyszą zwykle wysyłanemu towarowi, gdy towar dostarczany jest partiami i stosuje się fakturę zbiorczą, są: specyfikacja wysyłkowa oraz dowód dostawy, Wz (wydanie zewnętrzne). Dokumenty te są podstawą wydania towaru z magazynu. Sporządza się je na formularzach wg podobnych zasad. Ich oryginał wraz z kopią wysyła się razem z towarem do odbiorcy. Kopia, po potwierdzeniu na niej odbioru towaru, wraca do dostawcy. Potwierdzone kopie są następnie podstawą do wystawienia faktury. Z uwagi na to, że istnieje ryzyko, iż wysłane dokumenty zaginą lub też ich kopie nie wrócą do dostawcy, zaleca się, aby sporządzać je w 3 egzemplarzach. egzemplarzach tej sytuacji jedna z kopii na pewno pozostanie u dostawcy. Specyfikacja wysyłkowa powinna zawierać:
numer,
miejsce i datę sporządzenia,
informacje o dostawcy i odbiorcy,
informacje o środku transportu,
informacje o towarze (określenie towaru, jego indeks, jednostki miary, ilość wydaną, cenę, wartość, rodzaj opakowania),
podpisy.
Inny dokument stosowany przy dostawie towaru to dowód przyjęcia. Jest on sporządzany przez odbiorcę w celu faktycznego stwierdzenia zgodności otrzymanej przesyłki z zamówieniem w sytuacji, gdy wraz z towarem nie dostarczono żadnych dokumentów lub gdy dostarczono dowód, ale w jednym egzemplarzu i, po potwierdzeniu na nim odbioru towaru, zabiera go przedstawiciel dostawcy. Sporządzenie tego dokumentu uzależnione jest jednak od wcześniejszego uzyskania akceptacji swego przełożonego i dostawcy. Przyjęcia towaru dokonuje się wtedy komisyjnie i dowód przyjęcia sporządzany jest na podstawie komisyjnego ustalenia ilości i jakości dostarczonego towaru. Należy go sporządzić co najmniej w 2 egzemplarzach. W przypadku stwierdzenia braków ilościowych czy jakościowych towaru, sporządza się protokół różnic, który stanowi podstawę do wniesienia reklamacji.
Najczęściej sporządzanym dokumentem związanym z dostawą towaru jest faktura VAT. Jest to dokument zakupu wystawiany przez dostawcę towaru, który jest podatnikiem VAT. Fakturę VAT wystawia się co najmniej w 2 egzemplarzach, przy czym oryginał i kopia muszą być wyraźnie oznaczone napisami: oryginał lub kopia. Jeżeli nie ma wyraźnego oznaczenia przyjmuje się, że mamy do czynienia z oryginałem faktury. Faktura VAT jest podstawą do zapłaty należności, zawiera podatek VAT. Niektóre czynności mogą być przedmiotowo zwolnione z podatku VAT (np. usługi badawczo-rozwojowe). Należy w takiej sytuacji wpisać zw. Fakturę VAT wystawiają przedsiębiorstwa, które wykonują czynności opodatkowane lub opodatkowane i zwolnione. Faktura VAT powinna zawierać:
nazwę i adres dostawcy i odbiorcy, ich NIP-y (Numery Identyfikacji Podatkowej),
numer faktury,
miejsce i datę wystawienia,
numer konta bankowego dostawcy i odbiorcy,
sposób i termin zapłaty,
datę sprzedaży,
informacje o sprzedanym towarze: określenie nazwy towaru, symbol SWW (tylko wtedy, gdy stawka podatku jest inna niż 22%), jednostkę miary, ilość, cenę jednostkową netto, wartość netto, należny podatek VAT (procent i kwota), wartość towaru brutto, łączną wartość towaru netto i brutto oraz podatku VAT ogółem i wg poszczególnych stawek podatku, rodzaj opakowania,
podpis sprzedawcy,
podpis odbiorcy.
Wyliczanie kwoty podatku w fakturze VAT odbywa się w 3 etapach:
1. Wyliczenie wartości towaru netto – w każdym wierszu należy pomnożyć ilość towaru przez jego cenę jednostkową.
2. Wyliczenie kwoty podatku – w każdym wierszu należy pomnożyć wyliczoną wartość towaru netto przez stawkę podatku i podzielić przez 100 wg następującego wzoru:
gdzie:
KP – kwota podatku
WN – wartość towaru netto (bez podatku VAT)
SP – stawka podatku VAT
3. Wyliczenie wartości towaru brutto – w każdym wierszu do wyliczonej wartości towaru netto należy dodać wyliczoną kwotę podatku.
Jeżeli podatnik wykonujący czynności opodatkowane podatkiem VAT rozpoczyna pozarolnicza działalność gospodarczą lub wartość sprzedaży towarów i usług nie przekroczyła 10000 euro, może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. Dostawcy którzy nie są podatnikami VAT (wykonują czynności wyłącznie zwolnione z VAT) oraz podatnicy VAT posiadający zwolnienia podmiotowe, dla udokumentowania sprzedaży wystawiają rachunki. Rachunek powinien być wystawiony w ciągu 7 dni od daty sprzedaży towaru lub od żądania wystawienia. Wystawia się go co najmniej w 2 egzemplarzach, z czego jeden pozostawia sobie sprzedawca, a drugi otrzymuje kupujący. Rachunek powinien zawierać:
nazwę adres sprzedawcy oraz kupującego,
miejsce i datę wystawienia,
numer kolejny rachunku,
określenie rodzaju i cen jednostkowych towaru,
ogólną wartość do zapłaty wyrażoną liczbowo i słownie,
pieczęć i czytelny podpis wystawiającego.
Fakturę i rachunek uproszczony można sporządzić, korzystając z programu Microsoft Excel.
Temat: Weryfikacja dostaw
Czwarta faza korespondencji handlowej, czyli weryfikacja dostawy, w przeciwieństwie do trzech pierwszych, nie zawsze występuje. Pojawia się tylko wtedy, gdy dostarczony towar nie odpowiada warunkom zamówienia czy umowy – stwierdza się braki ilościowe lub jakościowe. Sporządza się wówczas protokół, który jest podstawą do wniesienia reklamacji. Protokół odbioru jakościowego lub ilościowego powinien być sporządzony komisyjnie.
Reklamacja jest to pismo, w którym odbiorca formułuje swoje zastrzeżenia i uwagi do towaru oraz wysuwa żądania wobec dostawcy. Treść reklamacji składa się z 2 części:
- zgłoszenie uwag i zastrzeżeń do dostarczonego towaru, czyli jego wad ilościowych i jakościowych,
- zgłoszenie żądań związanych z tymi uwagami i zastrzeżeniami, które mogą przybierać formę:
przy wadach ilościowych – odstąpienia od umowy, zwrotu dostarczonych towarów i jednocześnie zwrotu zapłaconej sumy, dosłania w wyznaczonym terminie brakujących towarów,
przy wadach jakościowych – odstąpienia od umowy, wymiany towaru wadliwego na wolny od wad, obniżenia ceny towaru proporcjonalnie do rodzaju i wielkości wad.
Reklamacja, aby była skuteczna, powinna być zawsze dobrze uzasadniona, tzn. powinna mieć uzasadnienie faktyczne i prawne. Reklamację sporządza się zawsze na podstawie protokołu i powołanie się na ten protokół jest najlepszym uzasadnieniem faktycznym. Należy go przesłać razem z reklamacją. W polu informacji dodatkowych należy wtedy zamieścić informację o ilości załączników.
Warunki reklamacji to niezbędny element umowy kupna-sprzedaży i powołania się na nie jest dobrym uzasadnieniem prawnym. W tej części uzasadnienia można też powołać się na inne przepisy, które regulują stosunki pomiędzy dostawcą a odbiorcą, np. kodeks cywilny. Można też dokonać prawnej oceny sytuacji na podstawie tych przepisów.
Dostawca po otrzymaniu reklamacji przyjmuje ją lub odrzuca, sporządzając pismo zwane odpowiedzią na reklamację, w którym dostawca ustosunkowuje się do stawianych mu przez odbiorcę zarzutów i żądań.
Jeśli szkoda nastąpiła z winy przewoźnika, do niego kieruje się żądania. Jeśli zaś przesyłka była ubezpieczona, to w takim przypadku za szkody w transporcie odpowiada właściwy zakład ubezpieczeń.
Temat: Zasady sporządzania pism typowych
Pisma typowe to pisma redagowane zawsze w taki sam, ogólnie przyjęty sposób. W praktyce administracyjnej występuje wiele tego rodzaju pism. W taki sam, czyli typowy sposób, sporządza się np.
protokoły
pisma przewodnie
zaproszenia
zaświadczenia
akty ogólne
wiadomości faksowe.
Redagowanie protokołów
Protokół jest to specyficzne sprawozdanie, które sporządza się w formie aktu, ustalając przebieg wydarzeń, wykonane czynności lub stwierdzone fakty. Protokoły zalicza się do pism typowych, gdyż wszystkie, niezależnie od rodzaju, posiadają taki sam początek oraz zakończenie. Każdy protokół należy rozpocząć od podania jego nazwy, używając słowa protokół, po której następuje miejsce i data sporządzenia, np.
Protokół kontroli skarbowej przeprowadzonej w Przedsiębiorstwie Handlowym Merkury w Szubinie, sporządzony w siedzibie przedsiębiorstwa, dnia 14 maja 2003 roku.
Protokół zebrania Koła Nr 2 Ligi Kobiet Polskich w Szubinie, które odbyło się w siedzibie Koła, dnia 20 maja 2003 roku.
Protokół policyjnego przeszukania mieszkania Jana Przestępskiego, zamieszkałego w Szubinie przy ul. Mrocznej 13, dnia 22 maja 2003 roku.
Każdy protokół kończy się formułą o zakończeniu, która może brzmieć:
Na tym protokół zakończono.
Na tym protokół zakończono i podpisano.
Na tym protokół zakończono i po przeczytaniu podpisano.
Na tym protokół zakończono i po zapoznaniu się z jego treścią podpisano.
W praktyce najczęściej sporządza się protokoły:
zdawczo-odbiorcze,
kontroli,
ze zdarzeń,
z zebrań, np. zgromadzeń, odpraw, posiedzeń, narad, rad, konferencji.
Protokół zdawczo-odbiorczy sporządzany jest przy przekazywaniu rzeczy, wartości lub spraw. Występują w nim zawsze dwie strony: przekazujący i odbierający. Protokół taki powinien zawierać:
nazwę i miejsce sporządzenia,
dokładne określenie strony przekazującej i odbierającej,
informacje o przekazywanych rzeczach, wartości lub sprawach (ilość, cena, wartość, stan sprawy),
formułę o zakończeniu, przy czym zaleca się używanie formuły w rozwiniętym brzmieniu, np. Na tym protokół zakończono i po przeczytaniu podpisano.
podpisy obu stron (obowiązkowo) oraz ewentualnego protokolanta.
W protokołach zdawczo-odbiorczych często występuje też komisja, w obecności której dokonuje się przekazania. Czasami nawet sam akt przekazania dokonywany jest przez komisję. W takim przypadku w protokole zdawczo-odbiorczym, po określeniu zdającego i odbierającego, należy podać skład komisji. Jednocześnie członkowie komisji powinni też podpisać taki protokół. Zwykle ich podpisy umieszcza się poniżej podpisów zdającego i odbierającego.
Protokół kontroli sporządzany jest z przeprowadzonej kontroli, rewizji, lustracji czy inspekcji. Powinien zawierać:
nazwę,
miejsce i datę sporządzenia,
przedmiot kontroli,
informacje o osobie lub komisji przeprowadzającej kontrolę,
opis czynności kontrolnych,
stwierdzony stan faktyczny,
wskazanie nieprawidłowości i niedociągnięć,
zalecenia pokontrolne,
formułę o zakończeniu protokołu (zalecana jest formuła podkreślająca, że protokół nie tylko zakończono i podpisano, ale że wcześniej zapoznano się z jego treścią),
podpisy kontrolującego, kontrolowanego i ewentualnie protokolanta.
Zaleca się też, aby oprócz podpisu, zarówno kontrolowany, jak i kontrolujący parafowali każdą ze stron protokołu. Parafę należy złożyć na dole każdej strony tuż poniżej ostatniego wiersza tekstu. Wyniki kontroli zebrane w protokole są niezwykle ważne dla kontrolowanego. Przeważnie są oceną jego pracy i dlatego w jego interesie leży, aby już po podpisaniu protokołu nie dokonywano w nim żadnych zmian. Parafowanie każdej strony zapobiega zamianie kartek oraz dopisywaniu tekstu po podpisaniu protokołu.
Protokoły ze zdarzeń to np. protokoły zniszczenia, przeszukania, zeznania, wypadku, rewizji. Ich celem jest stwierdzenie określonych faktów oraz towarzyszących im okoliczności. Protokoły tego typu muszą zawierać podpisy osób zainteresowanych oraz podpis protokolanta.
Protokół zebrania lub innego zgromadzenia ma na celu odtworzenie przebiegu zebrania i powinien być sporządzony w następującym układzie:
nazwa i numer protokołu – numerem protokołu jest kolejny numer zebrania w danym roku, łamany przez rok, np.
Protokół Nr 6/2003
posiedzenia plenarnego rady nadzorczej Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego
SHOCK Spółka z o.o. w Szubinie przy ul. Aferalnej nr 11.
data i miejsce sporządzenia protokołu – jest to data i miejsce zebrania, informacja o tym może być podana np. w formie: które odbyło się dnia 13 kwietnia 2003 roku w sali 115 siedziby spółki. Często popełnianym błędem jest podawanie dalej godziny zebrania w formie: godzinie 1300, a zebranie nie odbyło się przecież o godzinie 1300, a jedynie o tej godzinie się rozpoczęło – prawidłowo należy napisać, po kropce: Początek zebrania o godzinie 1300;
wyszczególnienie osób uczestniczących lub nieobecnych – w zależności od liczby uczestników zebrania wpisuje się do protokołu obecnych (zebranie o liczbie np. 10-20 osób), wpisuje się nieobecnych (zebranie o liczbie 20-100 osób) lub wpisuje się liczbę obecnych i nieobecnych oraz dodaje stwierdzenie: zgodnie z załączonymi listami obecności – jednocześnie do takiego protokołu należy zawsze załączyć listy obecności na zebraniu: Obecnych na zebraniu 212 osób, nieobecnych 137, zgodnie z załączonymi listami obecności;
imię i nazwisko przewodniczącego i protokolanta, np. Obradom przewodniczył Pan Jan Kowalski, a protokołowała Pani Zofia Kurbiel lub: Na przewodniczącego zebrania, w głosowaniu jawnym, zwykłą większością głosów wybrano Pana Jana Kowalskiego. Protokołowała Pani Zofia Kurbiel;
porządek zebrania – pomocny przy układaniu tego punktu protokołu może być typowy porządek zebrania, z którego należy wybrać tylko niezbędne elementy:
Otwarcie obrad i wybór przewodniczącego.
Przyjęcie protokołu z poprzedniego zebrania.
Sprawozdanie z realizacji uchwał i wniosków, wniosków poprzedniego zebrania.
Wypowiedzi wprowadzające do dyskusji.
Dyskusja.
Podjęcie uchwał i wniosków.
Zamknięcie obrad.
Nie należy np. ujmować w porządku obrad wyboru przewodniczącego zebrania, jeżeli funkcja ta została przydzielona wcześniej;
opis przebiegu zebrania – odnosić się w nim należy do porządku zebrania, np.
Ad. 4. Wprowadzenie do dyskusji wygłosił…
Ad. 5. W dyskusji głos zabierali…
Ad. 6. Podsumowania dyskusji dokonał przewodniczący zebrania;
podjęte uchwały i wnioski – oprócz odnotowania w dyskusji, wpisuje się je w oddzielnym punkcie, bez skrótów i uproszczeń; należy odnotować sposób podjęcia uchwał czy wniosków, dlatego trzeba zawsze zaznaczać, czy uchwały podjęto w głosowaniu jawnym, czy też tajnym; ważne jest zaznaczenie ilości głosów „za”, „przeciw” oraz „wstrzymujących się” – częstym błędem popełnianym przy braku głosów przeciwnych jest stwierdzenie: Uchwałę przyjętą jednogłośnie, jest to błąd, gdyż za uchwałą nie padł przecież tylko jeden głos. Prawidłowa forma jest następująca: Uchwałę podjęto jednomyślnie, lub: Uchwałę przyjęto w głosowaniu jawnym, zwykłą większością głosów. Głosów przeciwnych nie było;
formuła o zakończeniu – można użyć formuły w najprostszym brzmieniu, czyli: Na tym protokół zakończono;
podpisy przewodniczącego zebrania i protokolanta – przewodniczący składa podpis po prawej stronie, a protokolant na tej samej wysokości po lewej.
Protokół zebrania sporządza się według ustalonych schematów. Część zasadnicza może być przedstawiona w trzech podstawowych formach:
dosłownej, polegającej na wiernym odtworzeniu przebiegu zebrania; protokoły takie sporządza się zwykle po zebraniu, na podstawie nagrań magnetofonowych lub stenogramów, gdyż nie ma fizycznej możliwości bieżącego sporządzania ich na zebraniu. Protokół sporządzony w formie dosłownej należy opatrzyć krótkim komentarzem, pozwalającym zorientować się o przebiegu zebrania;
streszczonej, polegającej na streszczeniu poszczególnych przemówień czy wystąpień i jednoczesnym komasowaniu wypowiedzi zgodnych tematycznie; dyskusja w protokole pisanym w tej formie jest streszczona, a oprócz tego pogrupowane są wypowiedzi na jeden temat, niezależnie od tego, w jakim momencie dyskusji miały miejsce, ale nie wolno streszczać uchwał i wniosków – muszą być podane w formie dosłownej;
uproszczonej, polegającej na zredukowaniu do minimum części informacyjnej i dyskusyjnej, ograniczeniu się do podania informacji, kto zabrał głos ewentualnie na jaki temat – w tej formie można protokołować mniej ważne zebrania, na których w dyskusji nie poruszano zbyt istotnych spraw; podjęte uchwały i wnioski należy jednak podawać w dosłownym brzmieniu.
Biorąc pod uwagę układ opisu przebiegu zebrania, wyróżnia się trzy układy treści:
układ chronologiczny, w którym zachowuje się kolejność wystąpień, wypowiedzeń i faktów – należy zachować nie tylko kolejność wydarzeń zgodnie z porządkiem obrad, ale i kolejność wystąpień dyskutantów; dyskusję zaczyna się protokołować zwykle od stwierdzenia podkreślającego układ chronologiczny, np. W dyskusji kolejno głos zabierali…
układ tematyczny, polegający na łączeniu wypowiedzi zgodnych tematycznie i usystematyzowaniu ich wg ważności; należy pogrupować wypowiedzi tematycznie i ułożyć je w protokole wg ważności zaczynając od najważniejszych tematów, związanych z celem zebrania – dla podkreślenia zastosowanego układu można zacząć od stwierdzenia: W dyskusji głos zabierali…
układ mieszany, zawierający cechy układu chronologicznego i tematycznego; w tym układzie tylko dyskusja ujęta jest w układ tematyczny.
Temat: Pisma przewodnie, zaproszenia
Pismo przewodnie – to krótkie, z reguły jedno- lub kilkuzdaniowe pismo towarzyszące innym dokumentom. Z uwagi na niewielką ilość treści, pisma przewodnie sporządza się zwykle na papierze formatu A5 w układzie poziomym. Dopuszcza się stosowanie pomniejszonych marginesów (dolnego i górnego), które mogą mieć po 10 mm. Wraz z pismem przewodnim wysyła się zawsze załączniki, których nazwy należy wymienić w treści pisma, a w polu informacji dodatkowych umieścić informację o ilości załączników, np. Załącznik: 1, Załączników: 5. Pisma te mają zwykle podobną treść rozpoczynają się najczęściej od słów: W załączeniu przesyłamy… Po tych słowach podaje się zawsze nazwę dokumentu, który pismu towarzyszy, np.
W załączeniu przesyłamy plan remontów na 2004 rok w naszej szkole…
W załączeniu przesyłamy sprawozdanie Z-10 z zatrudnienia w naszej spółdzielni…
Pismo przewodnie sporządza się wtedy, kiedy niezbędne są informacje uzupełniające treść dokumentu, któremu towarzyszy. Mogą to być informacje, które pominięto w piśmie głównym lub też takie, których nie wypadało w nim podać, np. pismo przewodnie do zaproszenia na bal zawierające prośbę potwierdzenia przybycia z uwagi na konieczność przygotowania odpowiedniej ilości miejsc: W załączeniu przesyłamy Panu zaproszenie na naszą Studniówkę. Jednocześnie prosimy o potwierdzenie przybycia na nią w terminie do dnia 12 stycznia 2005 z uwagi na konieczność przygotowania odpowiedniej liczby miejsc.
Pisma przewodnie sporządza się także wtedy, kiedy nadawca chce mieć pisemne potwierdzenie wysłania dokumentów. Wysyłane dokumenty są sporządzane w jednym egzemplarzu i nie ma kopii, aby na niej odnotować fakt wysłania oryginału do adresata. Sporządza się wtedy pismo przewodnie w dwóch egzemplarzach, którego oryginał wysyła się wraz z dokumentem do adresata, a kopię pozostawia u nadawcy. Kopia, po sporządzeniu adnotacji o wysłaniu, jest dowodem wysłania oryginału, np. szkoła wysyła do ucznia świadectwo, którego nie mógł odebrać z uwagi na chorobę. Świadectwo nie ma kopii, więc nie można potwierdzać faktu wysłania oryginału. Chcąc mieć jednak potwierdzenie wysłania świadectwa, sporządza się pismo przewodnie, np. W załączeniu przesyłamy świadectwo ukończenia klasy III Liceum Handlowego w roku szkolnym 2002/2003. Może być też tak, że wysyłane dokumenty sporządzone są w kilku egzemplarzach, ale nie można na nich potwierdzić faktu wysłania do adresata, np. dokumenty są tak znacznej wagi, że nawet na kopii nie można odnotowywać faktu wysłania oryginału do adresata.
Pismo przewodnie jest także wyrazem dobrych obyczajów nadawcy korespondencji oraz jego szacunku dla odbiorcy, np. wysłanemu do dyrektora zaproszeniu na studniówkę powinno towarzyszyć, jako wyraz szacunku, pismo przewodnie. Treść takiego pisma może być następująca: W załączeniu przesyłamy Panu zaproszenie na naszą Studniówkę. Liczymy, że zechce nas Pan zaszczycić swoją obecnością. Podobnie należy postępować, zapraszając ważne dla nas lub naszej firmy osoby na zebrania, spotkania czy szkolenia.
Sporządzanie zaproszeń
Zaproszenie jest zawiadomieniem o mającej się odbyć imprezie zawierającym prośbę o wzięcie w niej udziału. Powinny być zawarte w nim informacje o przebiegu imprezy, czyli jej porządek dzienny. W zaproszeniu, w odróżnieniu od informacji czy zawiadomienia, podaje się dodatkowo:
prośbę o przybycie, która nie powinna zawierać sformułowania: obecność obowiązkowa, gdyż wywołuje to zwykle wręcz przeciwny skutek, czyli zniechęca do przybycia; prośba taka powinna być przekazana w bardziej uprzejmej formie, np. Liczymy na punktualne i niezawodne przybycie lub Sądzimy, że zaszczyci nas Pani swoją obecnością, do czego serdecznie zapraszamy;
porządek imprezy, który w zależności od jej charakteru może być podany w sposób urzędowy, np. porządek zgromadzenia wspólników spółki z o.o.:
Otwarcie obrad.
Wybór przewodniczącego i prezydium zgromadzenia.
Sprawozdanie zarządu z realizacji uchwał i wniosków z poprzedniego zgromadzenia.
Sprawozdanie zarządu z działalności spółki w 2002 roku.
Sprawozdanie z działalności rady nadzorczej spółki w 2002 roku.
Dyskusja.
Podjęcie uchwał.
Wolne głosy i wnioski.
Zamknięcie obrad.
lub w sposób nieoficjalny, np. porządek balu: Bal rozpocznie się tradycyjnym polonezem. Po nim nastąpi poczęstunek, a potem to już tylko harce i zabawy aż do białego rana.
Pisząc informacje, zawiadomienia i zaproszenia, należy zwrócić uwagę na prawidłowe poinformowanie o początku imprezy. Podobnie jak w protokołach, godzinę należy podać w formie: Zapraszamy Pana na Walne Zgromadzenie Udziałowców, które odbędzie się dnia 03 lipca 2003 roku, w sali 115 biurowca spółki i rozpocznie się o godz. 1300 lub: Zapraszamy Pana na Walne Zgromadzenie Udziałowców, które odbędzie się dnia 03 lipca 2003 roku w sali 115 biurowca spółki. Początek obrad o godz. 1300, lub też: Otwarcie obrad o godz. 1300. Zgromadzenie rozpocznie się o godz. 1300.
Zaproszenia sporządza się zwykle na formularzach lub na blankietach korespondencyjnych, często też na papierze bez nadruku.
Temat: Sporządzanie zaświadczeń i akty ogólne
Zaświadczenie jest bardzo często stosowanym dokumentem potwierdzającym zdarzenie lub stan faktyczny, np. stan majątkowy, wysokość zarobków czy też kontynuację nauki. W zaświadczeniu występują zwykle odstępstwa od klasycznego układu graficznego pisma – nie występuje w nim zazwyczaj pole adresowe, a informacje o adresacie umieszcza się w zakończeniu. W tej sytuacji zakończenie to zwykle informacja o adresacie, która zawarta jest w określeniu celu wydania zaświadczenia. Zdanie to przybiera zwykle formy: Zaświadczenie wydaje się w celu przedłożenia w …; Niniejsze zaświadczenie wydaje się celem przedłożenia w … W przypadku wydania zaświadczenia bez sprecyzowania celu, zakończenie może przybrać formy: Zaświadczenie niniejsze wydaje się na prośbę zainteresowanego lub Zaświadczenie wydaje się na prośbę zainteresowanego.
Określenie sprawy przeniesione jest w zaświadczeniu na wysokość pola adresata, przy czym pisze się je na środku wiersza z pominięciem słów: Dotyczy: lub Sprawa:, w tym miejscu należy napisać samą nazwę pisma – Zaświadczenie, wyróżniając ją przez podkreślenie, pogrubienie lub kursywę, np. Zaświadczenie. Po nazwie nie należy stawiać kropki.
Tekst zaświadczeń zaczyna się najczęściej od słów:
Zaświadcza się, że …
Zaświadczamy, że…
Zaświadczam, iż…
Niniejszym zaświadczamy, że…
Zaświadczenie może też być sporządzone wg klasycznego układu graficznego pisma, tj. z polem adresata, polem znaków powoławczych i określeniem sprawy.
Sporządzanie aktów ogólnych
Akty ogólne – to takie akty prawne, które, w odróżnieniu od indywidualnych decyzji, dotyczą grupy ludzi lub szeregu spraw. Aktami ogólnymi są np. Konstytucja RP, gdyż dotyczy wszystkich obywateli naszego państwa i reguluje cały szereg różnych spraw, ustawy, rozporządzenia Rady Ministrów i ministrów, zarządzenia ministrów, wojewodów.
Akty ogólne są stosowane nie tylko na szczeblu centralnym czy wojewódzkim, ale też na poziomie jednostek organizacyjnych.
Do aktów ogólnych zalicza się:
zarządzenia, które regulują szczegółowo sprawy wynikające z aktów prawnych wyższego rzędu (ustaw, rozporządzeń),
okólniki, w których reguluje się konkretne sprawy dla danych jednostek organizacyjnych,
pisma okólne, które służą do przekazywania informacji dotyczących wykonania decyzji, lub tylko informacji do wiadomości,
instrukcje, zawierające wskazówki, wytyczne lub zalecenia, dotyczące metod i trybu wykonania określonych zadań,
regulaminy, określające zasady postępowania, działania i współpracy.
Akty ogólne dzieli się na:
akty normatywne, które zawierają normy prawne i wydawane są na podstawie i w celu wykonania ustaw i ustawowych aktów wykonawczych,
akty ogólne pozaustawowe, które nie stanowią norm prawnych, lecz tylko mają na celu wydanie określonych przepisów.
Główną przyczyną zaliczenia aktów ogólnych do pism typowych jest ich identyczna budowa. Każdy akt ogólny, niezależnie od jego rangi i rodzaju, składa się zawsze z:
tytułu,
treści,
podpisów.
Tytuł aktu ogólnego musi składać się z 3 części: określenia rodzaju aktu, daty aktu i przedmiotu, np. Ustawa z dnia 13 lutego 1995 roku o gospodarce gruntami lub: Zarządzenie dyrektora Zespołu Szkół Ponadgimnazjlnych w Szubinie z 9 maja 2003 roku w sprawie palenia tytoniu na terenie szkoły.
Treść aktu ogólnego składa się z następujących części:
podstawy prawnej w przypadku aktu normatywnego, czyli powołania się na określony przepis (ustawy, rozporządzenia, uchwały, zarządzenia), np. Na podstawie § 18 Uchwały nr 96 Rady Ministrów z 23 czerwca 1998 roku w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w organizacjach społecznych (DzU nr 16, poz. 132) zarządzam co następuje:… lub w celu wydania aktu w przypadku aktu ogólnego pozaustrojowego, np. W celu zwiększenia dyscypliny pracy oraz zmniejszenia ilości wypadków przy pracy zarządzam, co następuje…
przepisów ogólnych, które określają zakres spraw normowanych aktem lub zakres spraw wyłączonych spod jego działania; zawarte tu powinny być też zasady wspólne dalszym przepisom aktu oraz wyjaśnienie znaczenia określeń użytych w tekście aktu, np. Pracownik jest to osoba fizyczna zatrudniona na podstawie umowy o pracę;
przepisów szczegółowych, w których zawarta jest treść normująca przedmiot aktu; przepisy szczegółowe ujęte są w kilka lub kilkanaście artykułów, paragrafów, ustępów lub punktów;
przepisów przejściowych, normujących niektóre sprawy powstałe na styku przepisów uchylonych i nowych;
przepisów końcowych, które umieszcza się w następującej kolejności:
przepisy o wykonaniu aktu – wskazują organ, który będzie wykonywał przepisy zawarte w tym akcie,
przepisy uchylające – powinny szczegółowo wymieniać wszystkie przepisy uchylane
przepisy o wejściu aktu w życie. Akty ogólne wchodzą w życie: z dniem opublikowania, np. w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim , Dziennikach Urzędowych ministerstw, wojewodów, Monitorze Spółdzielczym albo w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości lub jednostce organizacyjnej; po określonym czasie na zapoznanie się z przepisami (praktyka stosowana przy aktach szczególnej wagi, dzięki temu jest czas na zapoznanie się z nowymi przepisami, okres ten zwany jest vacatio legis); od określonej daty, np. z dniem uchwalenia, z konkretnym dniem.
Akty ogólne podpisują osoby upoważnione do tego na mocy odrębnych przepisów. Do chwili podpisania akt jest tylko projektem. Z chwilą podpisania staje się obowiązujący, np. ustawy podpisywane są przez Prezydenta RP i, mimo ich uchwalenia przez Sejm RP, obowiązują dopiero do momentu, w którym zostaną podpisane. Schemat budowy aktu ogólnego:
I. Tytuł | Określenie rodzaju aktu |
---|---|
Data aktu | |
Zwięzłe określenie przedmiotu aktu | |
II. Treść | Podstawa prawna / cel aktu |
Przepisy ogólne | |
Przepisy szczegółowe | |
Przepisy przejściowe | |
Przepisy końcowe | |
III. Podpisy | Stanowisko służbowe – imię i nazwisko |
Do projektu aktu ogólnego dołącza się uzasadnienie. Powinno ono być sformułowane w sposób jasny, konkretny, zwięzły i wyczerpujący. Powinno wykazać różnice między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym, a także uzasadniać cel i potrzebę wydania danego aktu ogólnego.
Temat: Korespondencja seryjna
Korespondencja seryjna to procedura, jaką można zastosować gdy ten sam albo bardzo podobny dokument wysyłany jest do wielu różnych adresatów (dokumenty te różnią się np.: polem adresowym, zwrotem grzecznościowym). Aby korzystać z tej procedury konieczne jest scalanie dwóch dokumentów. Pierwszy z nich to pismo, które powinno trafić do różnych adresatów (tzw. dokument główny), drugi - to baza danych, czyli lista nazw, nazwisk i adresów osób, do których korespondencja ma być wysłana. W dokumencie głównym zapisywana jest treść pisma oraz wstawiane są pola, których zawartość będzie odmienna w każdym piśmie, a będzie pobierana z drugiego dokumentu będącego bazą danych. Bazę danych można przygotować w postaci tabeli, albo mieć przygotowaną w arkuszu kalkulacyjnym np. Excel, lub w bazie danych Access.
Przygotowywanie korespondencji seryjnej
Przygotowujemy tabelę z danymi i zapisujemy ją.
Przygotowujemy nowy dokument wybierając z menu Narzędzia/Korespondencja seryjna.
Z okna wybieramy krok pierwszy - utwórz dokument główny Listy.
Wybieramy krok drugi pobierz dane i wskazujemy na adres naszej tabeli z danymi.
Widoczny jest pasek narzędzi Korespondencji seryjnej.
Pisząc tekst dokumentu głównego, w odpowiednich miejscach wstawiamy pola korespondencji seryjnej korzystając z odpowiedniego przycisku.
Zapisujemy utworzony dokument.
Klikamy przycisk pokaż scalone dane i widzimy jak wyglądają gotowe dokumenty.
Zapisujemy plik pod inną nazwą.
Ten plik można już drukować - jest gotowy.