Bezpieczeństwo stosowania suplementów diety
Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i w innych podobnych postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych, z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego.
Suplementy – podstawa prawna
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 18 maja 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety
Witaminy:
1) Witamina A (μg ekwiwalentu retinolu);
2) Witamina D (μg);
3) Witamina E (mg ekwiwalentu alfa-tokoferolu);
4) Witamina K (μg);
5) Tiamina (witamina B1) (mg);
6) Ryboflawina (witamina B2) (mg);
7) Niacyna (mg ekwiwalentu niacyny);
8) Kwas pantotenowy (mg);
9) Witamina B6 (mg);
10) Kwas foliowy 1) (μg);
11) Witamina B12 (μg);
12) Biotyna (μg);
13) Witamina C (mg).
Składniki mineralne:
1) Wapń (mg);
2) Magnez (mg);
3) Żelazo (mg);
4) Miedź (μg);
5) Jod (μg);
6) Cynk (mg);
7) Mangan (mg);
8) Sód (mg);
9) Potas (mg);
10) Selen (μg);
11) Chrom (μg);
12) Molibden (μg);
13) Fluorki (mg);
14) Chlorki (mg);
15) Fosfor (mg);
16) Bor (mg);
17) Krzem (mg).
Pozostałe substancje wykazujące efekt odżywczy lub fizjologiczny
Aminokwasy (np. BCAA)
Kwasy tłuszczowe (np. Omega 3, CLA)
Błonnik
Lecytyna
Preparaty pszczele
Preparaty eznymatyczne
Substancje ergogeniczne
Koenzym Q
Glukozyloamina
Metylosulfometan MSM
Chrząstka rekina
Substancje ergogeniczne
Luteina
Skwalen
Produkty roślinne i ekstrakty
WYKAZ FORM CHEMICZNYCH WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH, KTÓRE MOGĄ BYĆ STOSOWANE W PRODUKCJI SUPLEMENTÓW DIETY
1) WITAMINA A:
a) retinol,
b) octan retinylu,
c) palmitynian retinylu,
d) beta-karoten;
2) WITAMINA D:
a) cholekalcyferol,
b) ergokalcyferol;
3) WITAMINA E:
a) D-alfa-tokoferol,
b) DL-alfa-tokoferol,
c) octan D-alfa-tokoferylu,
d) octan DL-alfa-tokoferylu,
e) bursztynian D-alfa-tokoferylu,
f) mieszane tokoferole 1) ,
g) mieszanina tokotrienolu i tokofero
Kto nadzoruje Suplementy Diety?
Główny Inspektor Sanitarny może przeprowadzić postępowanie mające na celu wyjaśnienie, czy wymienione w powiadomieniu suplementy diety spełniają wymagania określone w rozporządzeniu w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety, oraz czy nie mają właściwości produktu leczniczego określonego przepisami prawa farmaceutycznego.
W przypadku przeprowadzania postępowania wyjaśniającego Główny Inspektor Sanitarny może zobowiązać przedsiębiorcę do przedłożenia opinii jednostki naukowej lub Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, w celu potwierdzenia, że suplement diety objęty powiadomieniem nie spełnia wymagań produktu leczniczego.
Rynek suplementów w Polsce
W latach 2011-2013 rynek suplementów diety w Polsce rozwija się w tempie około 9-15% rocznie.
Chociaż dynamika rozwoju rynku jest niższa niż w latach 2006-2008 warto podkreślić, że wciąż jest bardzo wysoka i wyższa niż na przykład dla leków OTC.
Rynek suplementów diety osiągnął wartość 2,5 mld zł w 2012
Zmiany w prawie
1 kwietnia 2011 roku weszła w życie dyrektywa w sprawie tradycyjnych ziołowych produktów leczniczych (the Traditional Herbal Medicinal Products Directive - THMPD).
Koniec okresu przejściowego, dzięki któremu producenci i importerzy tradycyjnych, roślinnych produktów leczniczych uzyskali czas potrzebny na wykazanie, że ich produkty mają dopuszczalny poziom bezpieczeństwa i skuteczności
Wiele produktów ziołowych, obecnie sklasyfikowanych i sprzedawanych jako suplementy diety, trzeba będzie zarejestrować, aby wciąż móc je sprzedawać.
Oświadczenia zdrowotne
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 25 maja 2012 r. Weszło w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu, tj. 14 czerwca 2012 r.
Oświadczenia zdrowotne
Oświadczenie zdrowotne oznacza każde oświadczenie, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że istnieje związek pomiędzy kategorią żywności, daną żywnością lub jednym z jej składników, a zdrowiem.
Oświadczenia zdrowotne są dopuszczalne (po spełnieniu wymagań ogólnych) jedynie pod warunkiem umieszczenia następujących informacji przy etykietowaniu, a jeżeli nie występuje ono — przy prezentacji i w reklamie:
stwierdzenie wskazujące na znaczenie zrównoważonego sposobu żywienia i zdrowego trybu życia;
ilość środka spożywczego i poziom jego spożycia niezbędny do uzyskania korzystnego działania, o którym mówi dane oświadczenie;
w stosownych przypadkach, stwierdzenie skierowane do osób, które powinny unikać danego środka spożywczego;
odpowiednie ostrzeżenie w przypadku produktów, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia, jeżeli są spożywane w nadmiarze.
Oświadczenia zdrowotne
Oświadczenia zdrowotne dzielimy na:
funkcjonalne (inne niż dotyczące zmniejszenia ryzyka choroby) opisuje lub powołuje się na rolę żywności (lub jej składników) we wzroście, rozwoju lub funkcjach organizmu.
oparte na znanych dowodach naukowych
oparte na nowych dowodach naukowych
Na przykład: Biotyna bierze udział w utrzymaniu prawidłowego stanu skóry i błon śluzowych.
dotyczące zmniejszenia ryzyka choroby
dotyczące zdrowia i rozwoju dzieci.
Oświadczenia zdrowotne
w opinii Głównego Inspektora Sanitarnego, produkty oznakowane oraz wprowadzone do obrotu w okresie przejściowym określonym rozporządzeniu Komisji (UE) nr 432/2012, zawierające odrzucone oświadczenia zdrowotne z art. 13 ust. 1, mogą pozostawać w obrocie również po 13 grudnia 2012 r., aż do wyczerpania zapasów rynkowych.
Producenci nie będą już mogli bezkrytycznie zamieszczać informacji sugerujących, że suplement diety posiada właściwości przypisane lekom.
Podkreślanie szczególnych walorów odżywczych ze względu na wartość kaloryczną lub zawartość substancji o określonym wpływie na funkcje organizmu, będzie musiało być poparte dowodami naukowymi potwierdzającymi związek między produktem żywnościowym lub jednym z jego składników a zdrowiem.
1 stycznia 2010 skończył się okres przejściowy dla rejestracji tzw. produktów z pogranicza. Obecnie wprowadzający produkt z pogranicza na rynek musi uzyskać opinię Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, co do maksymalnych dawek substancji.
Produkty z pogranicza, czyli głównie zioła, dla części ekspertów to żywność, dla części - leki. Dlatego istnieje konieczność aby ustawodawca wprowadził radę ds. suplementów diety, która będzie wydawać opinie naukowe, co do produktów z pogranicza
Konsekwencje zmian
Producent suplementu nie będzie mógł dowolnie tworzyć treści reklamowych ani podawać informacji na opakowaniu, które nie znajdują się na tzw. białej liście dopuszczalnych oświadczeń.
Możliwości reklamy suplementów diety znacznie się zawężą. Już nie tylko komunikat, że suplement leczy, ale nawet że wspomaga leczenie, może ściągnąć na wytwórcę inspekcję sanitarną. Prawnicy zwracają jednak uwagę, że reklama nie jest praktycznie w żaden sposób regulowana, jeśli chodzi o wyroby medyczne.
Zasady odnoszące się do stosowania i sprzedaży
suplementów American Dietetic Association (ADA) 2005 rok
Zasady te uwzględniaj aspekty naukowe, prawne, etyczne i związane z prowadzeniem biznesu, a skierowane do specjalistów udzielających porad w tym zakresie.
Sposób postępowania przy zaleceniu suplementacji sprowadza się do czterech etapów:
1. Ask,
2. Evaluate,
3. Educate,
4. Document
Przed zaleceniem suplementacji należy zrobić wywiad dotyczący danej osoby (choroby, leki, masa ciała, profil biochemiczny, ciśnienie krwi, a także sytuacja ekonomiczna itp.).
Następnie ocenia się sposób żywienia, porównuje korzyści i zagrożenia związane ze stosowaniem suplementów, wybiera suplement (skład, dawki, formy chemiczne, częstotliwość stosowania, sposób podania, np. z posiłkiem) i przekazuje osobie, której udziela się porady, materiały edukacyjne o zaleconych suplementach oraz informacje o produktach ekwiwalentnych.
Konieczne jest także prowadzenie dokumentacji, monitorowanie i składanie raportów dotyczących efektów ubocznych stosowania suplementów.
Suplementy - nieporozumienia
Ponad połowa pacjentów powyżej 65r.ż. utożsamia suplement diety ze stosowaniem zalecanej diety, z faktem jedzenia warzyw, owoców, czosnku czy piciem herbaty.
49% pacjentów przyjmuje suplementy z rekomendacji farmaceutów, jednakże większość nie wie w jakim celu.
89% pacjentów nie informuje lekarza o fakcie przyjmowania suplementów diety.
Lekarze zalecają (55%) stosowanie suplementów diety przypisując im właściwości produktów leczniczych, będąc jednocześnie przekonanymi o znikomym ryzyku zdrowotnym ich stosowania.
Ponad 80% farmaceutów rekomenduje ludziom starszym stosowanie suplementów diety będąc przekonanymi, że większość (67%) ma właściwości lecznicze.
Głównym źródłem wiedzy na temat suplementów dla farmaceutów są materiały reklamowe firm farmaceutycznych oraz media elektroniczne.
Suplementacja - zagrożenia
Suplementacja postrzegana jest przez konsumentów jako łatwa droga do skorygowania sposobu żywienia, bez konieczności korekty diety, trudnej w codziennej realizacji. Jednak rezygnując z prawidłowej diety na korzyść tabletek nie spożywa się wielu substancji bioaktywnych występujących naturalnie w produktach spożywczych.
Zwykle suplementacja nie jest stosowana przez osoby, które najbardziej jej potrzebują. Jako zachowanie prozdrowotne częściej występuje u osób dbających o swoje odżywianie, w tym włączających do diety produkty wzbogacone i nierzadko stosujących kilka preparatów jednocześnie, co zwiększa ryzyko przedawkowania
Wskaźnik bezpieczeństwa dla populacji
PSI = [UL – (MHI +IW)] : RLV
PSI (Population Safety Index) – wskaźnik bezpieczeństwa dla populacji,
UL (Tolerable Upper Intake Level) – najwyższy tolerowany poziom spożycia,
MHI (Mean Highest Intake from Food) – największe średnie spożycie z żywności,
IW (Intake from Water) – największe średnie pobranie z wodą,
RLV (Reference Labelling Values) – wartości przyjmowane jako referencyjne (odpowiedniki norm żywienia) do znakowania produktów spożywczych wartości odżywczą.
Przekraczanie UL
W Irlandii wykazano, że wśród dorosłych kobiet 21% przyjmujących suplementy żelaza i 15% spośród spożywających w tej formie witaminę B6 przekraczało UL.
W badaniach osób starszych mieszkających w Warszawie i jej okolicach - stosowanie dawek przekraczających UL stwierdzono w przypadku witaminy A (38% stosujących suplement), witaminy PP (50%) i żelaza (10%)
Badania polskie
W badaniach Trafalskiej i Grzybowskiego stwierdzono, że suplementację stosuje 35,4% kobiet i 28,8% mężczyzn.
Największą popularnością cieszą się preparaty zawierające witaminy i składniki mineralne.
Porównując średni procent realizacji normy na witaminy i składniki mineralne, bez uwzględniania
suplementacji i po jej uwzględnieniu, największe różnice dotyczyły pobrania witaminy A, E, C oraz B1, B2 i B6.
W indywidualnych przypadkach, procent realizacji normy sięgał, np. dla witaminy A - 2190%, dla witaminy E - 1835%, dla witaminy C - 1886%.
Suplementy-zagrożenia dotyczą
przedawkowania tych preparatów
stosowania ich w niewystarczających ilościach
interakcji między lekami a składnikami odżywczymi
wpływu na wyniki badań diagnostycznych
przeciwwskazań przy niektórych chorobach
Przedawkowania - przykłady
Nadmiar witaminy A – działanie teratogenne,
Nadmiar miedzi powoduje uszkodzenie wątroby, a wysokie dawki fluoru powodują fluorozę.
Żelazo, odkłada się w trzustce, wątrobie i w innych narządach powodując tzw. hemochromatozę.
Niebezpieczeństwo stosowania suplementów: kumulacja dawek
Przykład: witamina A
Sytuacja w Polsce: Średnia zawartość witaminy A w przypadku kobiet w wieku 26-60 lat przekraczała zalecane normy.
Zalecane spożycie dla kobiet w ciaży 1250 mcg
Poziom bezpieczeństwa i ryzyko przedawkowania wybranych witamin i związków mineralnych proponowanych jako
suplementy diety kobietom w ciąży
RYZYKO PRZEDAWKOWANIA
Przedawkowanie
Częstym problemem jest też łączenie ze sobą preparatów witaminowo-mineralnych z „żywnością funkcjonalną”, czyli produktami spożywczymi wzbogaconymi w: nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy i składniki mineralne, stanole, błonnik pokarmowy oraz probiotyki i prebiotyki (na przykład, napoje wzbogacane w witaminy E, B1, B2, B6, płatki śniadaniowe – w witaminy z grupy B i C, niacynę i żelazo, margaryny wzbogacone w witaminy i sterole).
Objawy przedawkowania
Bardzo często objawy nadmiaru składników mineralnych, zwłaszcza w początkowym okresie, są mało specyficzne, można je pomylić z objawami innych schorzeń.
Najczęściej są to:
bóle głowy,
osłabienie,
zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego,
zaburzenia przewodu pokarmowego.
Uboczne skutki mogą pojawić się już po jednym, dwóch dniach od przyjęcia jednorazowo bardzo dużej dawki – toksycznej.
Natomiast przy mniejszych spożywanych ilościach suplementów diety, ale przyjmowanych przez dłuższy okres, objawy mogą pojawić się dopiero po miesiącu
czy nawet kilku latach.
Przedawkowanie
Reakcja organizmu człowieka na nadmiar składników mineralnych zależy od wielu czynników, takich jak:
wiek,
stan zdrowia,
płeć
indywidualna wrażliwość wynikająca z naszych predyspozycji genetycznych.
Niewystarczające ilości
Stosowanie składników mineralnych w niewystarczających ilościach tak, że łączna ilość suplementów w diecie jest w dalszym ciągu zbyt mała.
Ma to miejsce najczęściej w przypadku takich składników mineralnych, jak:
miedź,
cynk,
magnez
wapń.
Zafałszowanie wyników badań
Tiamina może pokazywać fałszywie dodatni wynik badania kwasu moczowego,
Witamina C zwiększa prawdopodobieństwo pokazania fałszywie niskiego pH moczu,
Nadmiar żelaza, co jest zwłaszcza ważne wśród pacjentów w grupie ryzyka osób chorujących na raka jelita grubego, może powodować fałszywie dodatni wynik badania kału na obecność krwi w kale.
Fałszywie obniżony wynik badania stężenia wapnia w surowicy krwi występuje przy zbyt dużym spożyciu fluoru.
Interakcje suplementów z lekami
Magnez, wapń, żelazo, cynk, obniżające wchłanianie tetracyklin, które to z kolei powodują zmniejszanie wchłaniania tych pierwiastków z przewodu pokarmowego.
Miedź powoduje zmniejszenie wchłaniania penicyliny,
Witaminy z grupy B obniżają działanie leków przeciwdrgawkowych.
Interakcje składników mineralnych
Zaburzone zostają proporcje między poszczególnymi składnikami mineralnymi, co w konsekwencji może doprowadzić do interakcji między tymi składnikami. Na skutek interakcji wapnia i żelaza, zostaje zmniejszone wchłaniania żelaza.
Interakcja żelaza z cynkiem i miedzią, które występując razem wpływają na obniżenie ich wchłaniania.
Tabletki musujące
Produkty takie traktowane są jak łatwy do spożycia napój, zwłaszcza w warunkach turystycznych.
Przyjmowane są bardzo często przez konsumenta wielokrotnie w ciągu dnia, w zależności od odczuwanego pragnienia.
Dawka składnika odżywczego występująca w jednej tabletce powinna być przyjmowana nie więcej niż
raz dziennie
Suplementacja a palenie
Szczególną grup ryzyka s osoby palce papierosy, u których składniki odżywcze o działaniu przeciwutleniającym podane w nadmiarze mogą dać efekt prooksydacyjny.
U starszych mężczyzn, uczestników wieloośrodkowych badań SENECA, stosujących suplementy, stwierdzono większe ryzyko zgonu u palących papierosy w porównaniu z niepalącymi.
Podobne wyniki uzyskano także w innych badaniach prowadzonych na większych grupach osób odnośnie zgonów z powodu chorób nowotworowych i stosowania suplementów witamin przez palaczy.
Leki i suplementy roślinne
Na świecie obserwowane jest wzrastające zainteresowanie produktami roślinnymi (jako lekami roślinnymi OTC, suplementami diety).
Suplementy diety, jako produkty zawierające lecznicze surowce roślinne, pojawiły się po raz pierwszy w USA, kiedy to na podstawie Dietary Suplement Health and Education Act (1994) do grupy tej dołączono też leki roślinne.
Suplementy a leki roślinne
Suplementy diety w sposób zasadniczy, szczególnie na poziomie kontroli jakości surowca roślinnego, nie spełniają norm przewidzianych dla leku roślinnego, stanowiąc dla producentów prostszą i niekosztowną drogę do wprowadzania na rynek farmaceutyczny leczniczych surowców roślinnych.
Nowoczesny lek roślinny to preparaty standaryzowane na zawartość związków czynnych, decydujących o działaniu leczniczym, otrzymywane i produkowane zgodnie z zasadami dobrej praktyki wytwórczej GMP (Good Manufactoring Practice), posiadające potwierdzoną badaniami klinicznymi skuteczność i bezpieczeństwo stosowania.
Suplementy a leki roślinne
Lek roślinny, ze względu na swoją specyfikę, jest wytwarzany z atestowanych surowców i półproduktów, musi też odpowiadać określonym wymogom w zakresie chemicznym, farmakologicznym i klinicznym.
Producent leku roślinnego jest zobligowany do przekazania - obok opisu działania terapeutycznego - informacji o działaniach niepożądanych, wskazań do zastosowania, sposobu użycia i dawkowania.
Wymogów tych nie musi spełniać producent suplementu diety. Tu wystarczy tylko podanie sposobu użycia i dawkowania.
Suplementy diety - inne substancje wykazujące efekt odżywczy lub fizjologiczny
Produkty roślinne i ekstrakty
dawki substancji kilka-kilkadziesiąt razy mniejsze od leczniczych
standaryzacja ekstraktów, stabilność gotowych produktów
produkty z innych rejonów geograficznych - reakcje niepożądane np. alergiczne
brak spójnego prawa w zakresie wykorzystania surowców zielarskich do produkcji suplementów
Przykłady zagrożeń
Liczne przypadki uszkodzenia nerek, prowadzące nawet do zmian nowotworowych, odnotowane w Belgii u osób zwalczających nadwagę nutraceutykami zawierającymi rośliny z rodzaju Aristolochia.
Surowce pochodzące z Azji, w wyniku często niewłaściwych warunków suszenia i przechowywania, są w dużym stopniu zanieczyszczone mikrobiologicznie, m. in. bakteriami Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Proteus vulgaris.
Przechodzenie produktów zielarskich do grupy suplementów diety
Problem staje się jeszcze bardziej złożony, gdy weźmie się pod uwagę tendencje do przekwalifikowywania produktów zielarskich z grup leków do grupy środków żywnościowych.
Coraz więcej roślin leczniczych i wyizolowanych z ich surowców substancji biologicznie czynnych znajduje się w składzie środków spożywczych, w składzie suplementów diety oraz nowej żywności.
Efekt:
Zabiegi te mogą powodować wzrost ryzyka zachodzenia potencjalnych interakcji zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, a to może prowadzić do zmian w skuteczności i bezpieczeństwie farmakoterapii.
Surowce roślinne
Kto nie powinien stosować suplementów ziołowych?
przyjmujesz inne leki – nawet leki bez recepty w połączeniu z substancjami aktywnymi ziołowych leków mogą powodować groźne efekty uboczne, szczególnie jeśli są to leki przeciwzakrzepowe, leki na nadciśnienie, bądź aspiryna;
jesteś w ciąży lub karmisz piersią – preparaty roślinne mogą być w pełni bezpieczne dla ciebie, lecz szkodliwe dla płodu; powszechną zasadą jest nieprzyjmowanie w ciąży żadnych leków ani suplementów bez konsultacji z lekarzem;
oczekujesz na operację – przyjmowanie suplementów ziołowych może wpłynąć na przebieg i powodzenie zabiegów chirurgicznych; składniki niektórych preparatów ziołowych mogą zmniejszyć skuteczność środków znieczulających lub doprowadzić do wzrostu ciśnienia, a także krwotoku;
masz mniej niż 18 lat lub więcej niż 65 – nie wszystkie suplementy testowane są pod kątem bezpieczeństwa stosowania ich przez dzieci i mają zalecaną dawkę przeznaczaną dla nich, natomiast metabolizm leków u osób starszych jest nieco inny niż u młodszych, dlatego też przed stosowaniem preparatów ziołowych powinni poradzić się lekarza
Odstawienie przed operacją
|
|
|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Szczególne przeciwwskazania do stosowania suplementacji
Palacze – beta-karoten (badanie SENECA)
Kobiety w ciąży i dzieci – witamina A
Osoby w trakcie kuracji antynowotworowej (szpiczak mnogi, glejak) – zielona herbata
Mimo działania antynowotworowego! Green Tea Polyphenols Block The Anticancer Effects of Bortezomib And Other Boronic Acid-Based Proteasome Inhibitors. Blood, Feb 3, 2009
Choroby nerek – niektóre rodzaje przetworów z żurawiny - szczawiany
Osoby chore na epilepsję – Ginko biloba
Redukcja skuteczności leków przeciwpadaczkowych Leistner E, Drewke C. Ginkgo biloba and Ginkgotoxin. Journal of Natural Products, 2010: 73(1); 86
Zielona herbata a chemioterapia. Podawano bortezomib i EGCG myszom chorym na szpiczaka mnogiego oraz glejaka. Składnik zielonej herbaty znacznie osłabiał skuteczność leczenia przeciwnowotworowego. Analizy wykazały, że EGCG, podobnie jak pokrewne z nim związki z grupy polifenoli, wchodzi w reakcję chemiczną z cząsteczkami bortezomibu i blokuje ich aktywność.
Pacjenci przyjmujący warfarynę
Glukozamina i chondroityna – nasilenie działania
Knudsen JF, Sokol GH. Pharmacotherapy. 2008; 28(4): 540-548
Zielona herbata zawiera witaminę K
Witamina K – obniżenie skuteczności
Żeń-szeń, mleko sojowe – obniżają skuteczność działania
Koenzym Q10, Ginko biloba, Alium sativum – nasilenie ryzyka krwawienia
Szczególne przeciwwskazania do stosowania suplementacji
Pacjenci chorzy na raka prostaty w trakcie radioterapii – suplementy ziołowe na prostatę lub potencję – zwiększanie wrażliwości na promieniowanie normalnych komórek prostaty
www.astro.org (American Society for Radiation Oncology) 8.03.2010
Suplementy witaminowo-mineralne natomiast poprawiają stan odżywienia pacjentów i są uważane za bezpieczne (Shah DK, Brown JK. Univetsity at Buffalo, NY)
Pacjenci z zaćmą – Serenoa repens – zwiększa ryzyko powikłań pooperacyjnych zaćmy – śródoperacyjny syndrom miękkiej tęczówki – utrata napięcia tęczówki
Kobiety w ciąży i w czasie przyjmowanie środków antykoncepcyjnych – żeń-szeń
Doniesienia o śmierci noworodków, gdy matka przyjmowała żeń-szeń
Suplementy diety zawierające roślinne polifenole, obecne w wielu owocach i warzywach, mogą hamować absorpcję żelaza z pożywienia i zwiększać ryzyko anemii . Doświadczenia prowadzono na komórkach nabłonka jelit, które absorbują jony żelaza z pokarmu. Badacze dodawali im do pożywki polifenole z nasion winogron lub EGCG z zielonej herbaty, które są dostępne na rynku w postaci suplementów diety. Polifenole łączyły się z jonami żelaza w komórkach nabłonka jelitowego tworząc kompleksy, które nie były w stanie przeniknąć do krwi. Zamiast tego były wydalane razem z obumarłymi komórkami w fekaliach. Osobom szczególnie narażonym na niedobory żelaza, np. kobietom w ciąży i małym dzieciom, powinno się z wielką ostrożnością ordynować suplementy diety zawierające polifenole z nasion winogron i z zielonej herbaty
Suplementy ziołowe - zalecenia
Należy przyjmować zalecaną dawkę suplementu, nie przekraczać jej, nie stosować preparatu dłużej niż to wskazane i nie łączyć go z innymi lekami i suplementami.
Powinno się również monitorować swój stan zdrowia podczas przyjmowania leku i odstawić go jeśli pojawią się niepokojące objawy.
Szczególnie ostrożnym powinno się być przy stosowaniu suplementów pochodzących z Azji lub Ameryki Południowej, gdyż w przeszłości były przypadki wykrycia w nich substancji toksycznych.
Fałszowanie leków
Nielegalne i sfałszowane produkty lecznicze i suplementy diety, zalecane na dysfunkcje erekcji – zawierające sildenafil, tadalafil, wardenafil lub ich pochodne.
Odchudzające sfałszowane ziołowe suplementy diety, zawierające niedeklarowaną sibutramine, monodezmetylosibutramine lub didezmetylosibutramine.
Nielegalne i sfałszowane hormony sterydowe i anaboliczne.
Fałszowanie leków
Nielegalne surowce ziołowe i produkty Tradycyjnej Medycyny Chińskiej.
Nielegalne i sfałszowane suplementy diety i kosmetyki oferowane w sexshopach –zawierające kantarydynę, johimbinę, benzokainę lub lidokainę. Niektóre z nich posiadają oznakowanie typowe dla leków homeopatycznych np. Cantharis D6 czy Yohimbinum D4.
Różne „cudownie” działające i leczące wszystkie choroby suplementy diety.
Niebezpieczne suplementy diety na terenie UE - 2010
Od początku br. do sytemu ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt (RASFF) wpłynęły 24 powiadomienia nt. suplementów diety, żywności dietetycznej i wzbogacanej.
Wycofywanie suplementów
Dużą część stanowią produkty pochodzące z USA, Chin i Indii, ale są również takie, które wyprodukowano na terenie UE, np. w Anglii, Francji czy Hiszpanii. Poważne zagrożenie stwarzały produkty zawierające niedozwolone substancje czynne, m.in. sildenafil, tadalafil, chlorowodorek oktopaminy, sibutraminę, złoto, srebro, syrop i sproszkowany korzeń rośliny Yacon, rośliny: selernicę (Cnidium monnieri), czy grzyb wrośniak wielobarwny (Coriolus versicolor).
Ponadto zakwestionowano np. użycie niedozwolonego konserwantu p-hydroksybenzoesanu metylu (E 218), barwnika amarantu (E 123), nieautoryzowane napromienianie komponentów i produktów finalnych, przekroczenie dozwolonych limitów zanieczyszczeń.
Innymi powodami uznania suplementów za niebezpieczne było np. użycie barwnika erytrozyny, obecność Salmonelli, przekroczenie dozwolonych limitów substancji słodzących, konserwantów lub metali ciężkich.
Polscy Inspektorzy Sanitarni powiadomili o suplemencie diety ze Stanów Zjednoczonych zawierającym cytrynian boru. Zgodnie z rozporządzeniem 1170/2009 od 01.01.2010 r. ta forma chemiczna nie może być stosowana w tego rodzaju produktach.
Suplementy na potencje
W 2010 -2011 wycofano ze sprzedaży wiele suplementów, w których wykryto substancje czynne stosowane w lekach recepturowych na potencję, m.in. ceedra, LIBIDOForte, satibo, cupidomax
W produkcie Intim X znaleziono trzy pochodne sildenafilu - środka, który znajduje się w viagrze. W Intim Y była flibanseryna, która nie przeszła jeszcze badań klinicznych. Preparat jest testowany jako viagra dla kobiet