Malwina Stawisińska 243024

1. Temat:
Odczyn roztworu i skala pH.

2. Cele:
Uczeń :

• podaje definicję odczynu roztworu i od czego zależy;

• podaje kiedy roztwór wykazuje odczyn kwaśny, zasadowy lub obojętny;

• podaje co to jest skala pH;

• wymienia praktyczne zastosowania skali pH.

• bada odczyn roztworu za pomocą poznanych wskaźników;

• oznacza pH roztworu za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego;

• określa odczyn roztworu na podstawie jego pH.

3. Metoda nauczania: poszukująca

4. Środki dydaktyczne:
Probówki, wskaźniki, kwas solny, zasada sodowa, mydło, proszek do prania, ocet, cytryna, mleko, sok z kwaszonych ogórków, sok owocowy, soda.

5. Ogólny plan lekcji z bilansem czasowym:

• Czynności organizacyjne: 5 minut

- sprawdzenie obecności

- wprowadzenie atmosfery pracy

• Część nawiązująca: 7 minut

- definicja kwasów i zasad

- dysocjacji przykładowych kwasów i zasad: NaOH i HCl

- co to są wskaźniki, jakie wskaźniki spotykamy w pracowni i jakie w domu

- jak zmienia się zabarwienie wskaźników w roztworach kwasów i zasad.

• Część właściwa: 20 minut

N: 1. Dlaczego wskaźnik zmienia zabarwienie w roztworach wszystkich kwasów na taki sam kolor?
Wynika to z dysocjacji: np. HCl −> H⁺ + Cl^-

Obecność H⁺ decyduje o zmianie barwy wskaźników w roztworach kwasów.

2. Dlaczego wskaźnik zmienia zabarwienie w roztworach zasad na taki sam kolor?
Powstają jony OH^- powstałe z dysocjacji: np. NaOH−> Na⁺ + OH^- i to one powodują zmianę barwy.

Odczyn jest to cecha roztworu zależna od stężenia jonów wodorowych.
[H⁺] > [OH^-] odczyn kwaśny
[H⁺] = [OH^-] odczyn obojętny
[H⁺] < [OH^-] odczyn zasadowy

N: Wskaźniki służą do określania odczynu roztworu:

• fenoloftaleina: bezbarwna w obojętnych i kwasowych; malinowa w zasadowych;

• oranż metylowy: pomarańczowy w obojętnym, czerwony w kwasach, żółty w zasadach;

• uniwersalny papierek wskaźnikowy: żółty w obojętnych, czerwony w kwaśnych, niebieski w zasadach.

N: Liczbę jonów wodorowych w roztworze określamy za pomocą skali pH. Jej zakres to 0-14.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
Odczyn kwaśny	Odczyn obojętny	Odczyn zasadowy

Tabelka przedstawia wartości pH przyporządkowane do odczynu.

Doświadczenie: Badanie pH wybranych roztworów.
Uczniowie badają pH przygotowanych przez siebie roztworów za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego i przedstawiają wyniki na przygotowanej skali

mydło, proszek do prania, ocet, cytryna, mleko, sok z kwaszonych ogórków, sok owocowy, soda.

Zastosowanie skali pH:

• w medycynie- odczyn krwi

• w rolnictwie- odczyn gleby, nawozy

• w ogrodnictwie- odczyn gleby

• w hodowli ryb- pH wody z zbiorniku wodnym

Część podsumowująca: 7 minut
Jaki odczyn mają roztwory jeżeli znajdują się w nich następujące jony:

Ca²⁺ i OH^-, Na⁺ i Cl^-, H⁺ i NO₃^- , H⁺ i SO₄^-

Praca domowa: 2 minuty
Odpowiedz na pytania:
Dlaczego pH w ustach spada po każdym posiłku?

Po posiłkach bakterie w osadzie nazębnym produkują kwasy, co obniża poziom pH w ustach.

Dlaczego regularne mycie zębów zapobiega próchnicy?

Ponieważ w paście do zębów znajduje się fluor, który ochrania zęby przed niszczącym działaniem kwasów i bakterii powodujących próchnicę.

Karta pracy:

Odczynnik/ wskaźnik	fenoloftaleina	Papierek uniwersalny	Oranż metylowy
Mydło	malinowy	Czerwony	Pomarańczowy
proszek do prania	malinowy	niebieski	żółty
Ocet	bezbarwny	Czerwony	Czerwony
Cytryna	bezbarwny	czerwony	Czerwony
sok z kwaszonych ogórków	bezbarwny	Czerwony	Czerwony