Temat: Istota transportu ( definicje, potrzeby transportowe i rola transportu w funkcjonowaniu gospodarki).

Szaniawski Kamil

T0X5S1

Wstęp:

We dzisiejszym świecie transport jest przedsięwzięciem na stałe związanym ze sposobem życia człowieka. Odnosi się on do przemieszczania się samych ludzi, ale również i przenoszenia przez nich rzeczy. Owo przemieszczenie jest działalnością podejmowaną w celu zaspokojenia określonych potrzeb. Z biegiem lat czynności związane z transportem zostały sklasyfikowane i od wielu setek lat świadczone są odpłatnie przez wyspecjalizowane podmioty gospodarcze. Transport jako jeden z działów gospodarki narodowej może być czynnikiem przyczyniającym się do jej rozwoju, w tym każdego działu produkcji materialnej i usług.

1. Definicje

Słowo „transport” pochodzi z języka łacińskiego od słowa transportare, co oznacza przenieść, przewieźć. Doś dużą trudność stanowi jednoznaczne zdefiniowanie tego pojęcia, a mnogość oraz zróżnicowanie definicji wynika z tego, że proces transportu jako zjawisko powszechne było i jest badane przez wiele nauk. W tym miejscu przytoczę kilka definicji zaczerpniętych z literatury:

„Transport polega na przemieszczaniu towarów, osób lub informacji w przestrzeni i czasie. Czynności związane z transportem składają się na proces transportowy. Proces transportowy to ściśle określony ciąg czynności w wyniku których towar przemieszcza się od nadawcy do odbiorcy. Na system transportowy składają się trzy elementy: środki trans., infrastruktura trans. oraz system zarządzania ruchem środków trans. przewodzących towary lub osoby”¹

Kowalczyk S.

„Pojęcie transportu ma charakter wieloznaczny i może oznaczać:

• zespół czynności związanych z przemieszczaniem osób i dóbr materialnych za pomocą odpowiednich środków(podejście procesowe)

• dział gospodarki obejmujący ogół środków i działań związanych z przemieszczaniem osób i ładunków (podejście branżowe),

• dziedzinę wiedzy zajmującą się różnorodnymi zjawiskami związanymi z przemieszczaniem osób o dóbr materialnych (podejście naukowe)”²

Kiperska-Moroń D.i Krzyżaniak S.

„Transport:

• przemieszczanie osób, ładunków, masy lub energii wzdłuż określonej trasy (drogi) najczęściej za pomocą środka transportowego,

• dział gosp. narodowej obejmujący ogół środków i działań związanych z przewozami,

• zespół osób lub partia przemieszczanych ładunków.”³

Encyklopedia PWN

„Transport to działalność która polega na odpłatnym świadczeniu usług których efektem jest przemieszczanie osób i/lub ładunków z punktu nadania do punktu odbioru oraz świadczenie usług pomocniczych bezpośrednio z tymi usługami związanych”⁴

Rydzykowski W.

Analizując powyższe definicje można stwierdzić, iż transportem nazywamy przemieszczanie ludzi i/lub ładunków w przestrzeni przez przeznaczone do tego celu środki i urządzenia transportowe. Środki transportowe to jednostki służące do przewozu ładunków z miejsca nadania do miejsca odbioru i zalicza się do nich:

• samochody ciężarowe ogólnego przeznaczenia,

• samochody ciężarowe specjalne,

• samochody dostawcze,

• ciągniki siodłowe

• przyczepy i naczepy, samochody osobowe,

• urządzenia załadunkowe i przeładunkowe,

• wózki podnośnikowe.

Za pomocą wyżej wymienionych środków transportu mogą przemieszać się nie tylko towary i osoby, ale także wszelkiego rodzaju informacje, technologie itp. Na wybór środka transportowego wpływ mają takie kwestie, jak wybór pośrednika. W tej chwili na rynku przewozowym, we wszystkich gałęziach i rodzajach transportu, istnieje bardzo duża konkurencja, co powoduje, że firmy przewozowe co i rusz proponują różne, coraz bardziej dopasowane do potrzeb klienta, usługi.

Ciąg skoordynowanych czynności związanych z transportem czyli przemieszczaniem osób i dóbr przy użyciu odpowiednich środków nazywamy procesem transportowym.⁵

Mówiąc o transporcie należy także zwrócić uwagę na to czym jest system transportowy. Jest nim uporządkowana całość wszystkich gałęzi transportu działających na określonym obszarze, czynnik ludzki, międzygałęziowe powiązanie wewnątrz tej całości oraz powiązania całości systemu transportowego z otoczeniem.⁶ Taki system czyli układ gałęzi transportu powiązany relacjami (osobowymi, rzeczowymi, informacyjnymi, finansowymi) posiada główny cel którym jest zaspokajanie potrzeb przewozowych gospodarki i społeczeństwa.

2. Potrzeby transportowe:

Potrzeby transportowe zalicza się do rodzajowych potrzeb instrumentalnych, związanych ze spełnianiem określonych celów, zadań i zamierzeń. Związane są one z faktem różnego rozmieszczenia przestrzennego zasobów, skupisk ludzkich i miejsc pracy i zapotrzebowaniem na poruszanie i transport miedzy nimi. Potrzeby transportowe inaczej jak potrzeby natury biologicznej , socjologicznej czy też kulturalnej wiążą się z działaniem gospodarki narodowej i organizacją życia społecznego. Realizowane są przez oferentów przedsiębiorstwa transportowe i obsługujące transport, ale także w ramach transportu indywidualnego. Stanowią w swojej istocie spełnienie pożądanych przez gospodarkę i społeczeństwo oczekiwań, ofert i żądań kierowanych do tej sfery produkcyjnej.⁷

Każda potrzeba transportowa generuje potrzebę wyboru określonej gałęzi transportu, określonego przewoźnika, określonej drogi przewozu oraz określonego sposobu przewozu. Taki wybór związany jest z konkretnym towarem lub partią towaru, konkretną odległością przestrzenną pomiędzy miejscem załadunku a miejscem przeznaczenia oraz konkretną potrzebą pierwotną warunkującą daną potrzebę.⁸

Potrzeby transportowe wynikają z:

• podatności transportowej przemieszczanych ładunków⁸,

• zwiększonej ruchliwości społecznej i komunikacyjnej ludności

• rozwoju gospodarki

• procesów globalizacyjnych i integracyjnych gospodarki i społeczeństwa

• ilości i zakresu informacji przepływającej w społeczeństwie gospodarczym,

• powszechnego zapotrzebowania na inne formy zagospodarowania wolnego czasu,

• rozpowszechnienia wiedzy w zakresie zapewnienia możliwości realizacji określonych wartości.

3. Rola transportu w funkcjonowaniu gospodarki:

Zanim przejdziemy do roli transportu w funkcjonowaniu gospodarki warto przedstawić jakie funkcje ogólnie pełni transport nie tylko w gospodarce ale i życiu codziennym:

System transportowy pełni następujące funkcje:

• Funkcja konsumpcyjna – zlikwidowanie zapotrzebowania na transport dzięki realizowaniu zadań przewozowych

• Funkcja produkcyjna zlikwidowanie zapotrzebowania na usługi produkcyjne dzięki realizowaniu zadań przewozowych to znaczy przez umożliwienie działań gospodarczych, ich stymulowanie, oraz oddziaływanie na rynek i przepływy rynkowe.

• Funkcja integracyjna, umożliwia powiązanie kraju i ludzi dzięki realizowanym zadaniom przewozowym.

Transport jako jeden z działów gospodarki narodowej może być czynnikiem przyczyniającym się do jej rozwoju, a co za tym idzie każdego działu produkcji materialnej i usług. Między rozwojem gospodarki a rozwojem transportu istnieje ścisła zależność ponieważ transport obsługuje wszystkie działy gospodarki.

W gospodarce transport spełnia następujące zadania⁹:

• Realizuje obrót towarowy

• Bierze udział w tworzeniu PKB

• Jest czynnikiem lokalizacji przemysłu i osadnictwa

• Realizuje cele o znaczeniu społecznym (m.in. Rozwój turystyki, potrzeby komunikacyjne ludności, ułatwia dostęp do oświaty, służy zdrowia itp.)

• Kształtuje ład przestrzenny w gospodarce

• Realizuje cele ważne z punktu widzenia państwa (m.in. jest elementem obronności kraju, umożliwia utrzymanie politycznej i administracyjnej zwartości państwa oraz sprawne kierowanie nim.

Zakończenie:

Podstawowym celem transportu jest zaspokojenie potrzeb transportowych. Potrzeby te są realizowane w ramach procesów transportowych przy pomocy środków różnych gałęzi transportu. Wybór właściwego środka oraz sprawne zrealizowanie całego procesu transportowego należy do zadań osoby zarządzającej transportem. Usługi transportowe przyczyniają się do sprawnego i efektywnego działania wszystkich sektorów gospodarki państwowej, razem ze wzrostem społecznym i gospodarczym określonych obszarów i krajów jest ogniwem wzmacniającym rozkwit.

Bibliografia:

1. http://www.dewalogistic.pl

2. Beier F., Rutkowski K., Logistyka, SGH, Warszawa 1995r.

3. Encyklopedia PWN, Warszawa 1982r.

4. Gołembska E., Podstawy logistyki, Wyd. naukowe Wyższej Szkoły Kupieckiej, 2006r.

5. Kiperska-Moroń D. i Krzyżaniak S. Logistyka ILiM, Poznań 2009r.

6. Kowalczyk S. LOGISTYKA. Teoria i praktyka Difin, Warszawa 2011r.

7. Koźlak A., Ekonomika transportu, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2005r.

8. Rydzykowski W. Transport, PWN, Warszawa 2007r.

9. Stajniak M. Transport i spedycja. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008r.

---

1. Kowalczyk S. LOGISTYKA. Teoria i praktyka Difin, Warszawa 2011r.↩

2. Kiperska-Moroń D. i Krzyżaniak S. Logistyka ILiM, Poznań 2009r.↩

3. Encyklopedia PWN, Warszawa 1982r.↩

4. Rydzykowski W. Transport, PWN, Warszawa 2007r.↩

5. Stajniak M. Transport i spedycja. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008r.↩

6. Gołembska E., Podstawy logistyki, Wyd. naukowe Wyższej Szkoły Kupieckiej, 2006r.↩

7. http://www.dewalogistic.pl↩

8. Beier F., Rutkowski K., Logistyka, SGH, Warszawa 1995r.↩

9. Koźlak A., Ekonomika transportu, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2005r.↩