ZAKAŻENIA PŁODU I NOWORODKA

Prawidłowy rozwój dziecka jest w dużym stopniu wykładnikiem prawidłowego przebiegu ciąży, porodu i okresu noworodkowego.

ZAKAŻENIA WEWNĄTRZMACICZNE TORCH

TORCH – przewlekła, niebakteryjna infekcja wewnątrzmaciczna.

*Toxoplasma gondi

*Other tzn. syphilis, hepatitis B, coxackie wirus, Epstein-Barr wirus, varicella –zoster, parwowirusy

*Rubella wirus

*Cytomegalovirus

*Herpes simplex virus

Zakażenie okołoporodowe: dochodzi do niego w zetknięciu z

zakażonymi wydzielinami i wydalinami matki, lub z miejscowych ognisk zakażenia w szyjce macicy (wirusy cytomegalii i wirusy

Herpes – 80%)

Obraz kliniczny zakażenia wewnątrzmacicznego

zależy od okresu ciąży, w którym dochodzi do zakażenia płodu:

I trymestr – embriopathiae (wady wrodzone, uszkodzenia zawiązków narządów)

II trymestr – foethopathiae (uszkodzenia funkcji narządów)

III trymestr – objawy zakażenia uogólnionego ( SEPSY) w postaci

zmian zapalnych w różnych układach i narządach.

TOKSOPLAZMOZA

Choroba wywołana jest przez pierwotniaka Toxoplasma gondi.

W Polsce rocznie stwierdza się ok. 200 – 400 przypadków toksoplazmozy wrodzonej ( 1-4 przypadków na 1000 noworodków)

Zakażenie płodu następuje w czasie czynnej infekcji u matki.

Na przebieg zakażenia u płodu ma wpływ zjadliwość pasożyta, masywność infekcji i zaawansowanie ciąży w momencie zakażenia.

Na obraz kliniczny zakażenia u dziecka nie ma wpływu postać zakażenia u matki (objawowa czy bezobjawowa).

OBJAWY KLINICZNE TOKSOPLAZMOZY WRODZONEJ

Triada Sabina Pinkertona

*Wodogłowie lub małogłowie

*Zwapnienia śródczaszkowe

*Zapalenie siatkówki i naczyniówki (chorioretinitis)

OBJAWY NEUROLOGICZNE

@Wodogłowie

-może być izolowanym objawem klinicznym

-może mieć postać torbielowatości mózgu (hydrancephalii) najcięższej postaci toksoplazmozy wrodzonej

@Małogłowie

-może być następstwem ciężkiego uszkodzenia mózgu

@Drgawki, napady motoryczne ogniskowe, drżenia mięśniowe

@Porażenia kończyn, trudności w połykaniu i zaburzenia oddychania – następstwo zmian chorobowych w rdzeniu kręgowym i opuszce

@Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

ZMIANY W NARZĄDZIE WZROKU

*małoocze, , niedorozwój gałek ocznych, brak gałki ocznej

*zapalenie siatkówki i naczyniówki, czasem o charakterze krwotocznym

*zmiany dotyczące nerwu wzrokowego mogące prowadzić do upośledzenia a nawet utraty wzroku

*jaskra spowodowana wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego

*zez, oczopląs jako wyraz zmian w mięśniach zewnętrznych oka

ZMIANY W NARZĄDZIE SŁUCHU - GŁUCHOTA

INNE OBJAWY KLINICZNE

*Zaburzenia wewnątrzwydzielnicze : moczówka prosta, przedwczesne dojrzewanie płciowe, częściowa niedoczynność przysadki

*Hepatosplenomegalia, żółtaczka

*Powiększenie węzłów chłonnych

*Trombocytopenia

*Zapalenie płuc

*Zapalenie mięśnia sercowego

*Wysypki

*Biegunka

POSTAĆ PÓŹNA TOXOPLAZMOZY WRODZONEJ

W okresie pierwszych lat życia przebiega bezobjawowo.

Późne powikłania przy toxoplazmozie:

*uszkodzenie narządu wzroku

*powikłania neurologiczne

W okresie szkolnym pojawiają się trudności w nauce, zmiany w EEG, zaburzenia narządu wzroku w postaci postępującej krótkowzroczności (zmiany barwnikowe na dnie oczu, zapalenie nerwu wzrokowego, zapalenie siatkówki i naczyniówki).

W przypadku wczesnego rozpoznania i leczenia toksoplazmozy wrodzonej część dzieci wykazuje niewielki stopień upośledzenia rozwoju intelektualnego, wybiórczo ubytki czynności poznawczych, niewielkie zaburzenia widzenia lub niedosłuch.

Niektóre dzieci mają szansę na całkowicie prawidłowy rozwój.

RÓŻYCZKA

Jest infekcją wirusową, powodującą przewlekłą infekcję wewnątrzmaciczną, prowadzącą do uszkodzenia płodu.

Wskaźnik zakażenia płodu jest różny, zależny od okresu ciąży, w którym nastąpiła infekcja u matki.

1 - 12 tydz. ciąży - ryzyko choroby płodu - 81%

13 - 16 tydz. ciąży - -II- - 54%

17 - 22 tydz. ciąży - -II- - 34%

31 - 36 tydz. ciąży - -II- - 60%

Następne tygodnie - -II- -100%

Najcięższe uszkodzenia występują gdy do zakażenia doszło w 1-8 tyg. ciąży.

NASTĘPSTWA INFEKCJI RÓŻYCZKOWEJ PŁODU

*poronienie samoistne

*poród martwy

*wieloukładowa infekcja płodu

*wady wrodzone

*infekcja bezobjawowa

SKUTKI TERATOGENNE

Triada Greega

*Wrodzona wada serca ( PDA, VSD, PS )

*Uszkodzenie słuchu – głuchota

*Uszkodzenie wzroku – zaćma, jaskra

II – III trymestr ciąży – stany zapalne w układach i narządach:

*zapalenie mózgu, mięśnia sercowego, wątroby, płuc

*powiększenie węzłów chłonnych

*anemia, trombocytopenia

*hepatosplenomegalia, żółtaczka

DIAGNOSTYKA INFEKCJI RÓŻYCZKOWEJ:

*wywiad

*badanie kliniczne

*badanie serologiczne (IgG, IgM)

*PCR

Nie ma skutecznego przyczynowego leczenia różyczki

wrodzonej.

CYTOMEGALIA

Choroba wywołana przez wszechobecny cytomegalowirus.

DROGI ZAKAŻENIA :

*przez łożysko

podczas porodu – z kolonii szyjkowych

*z pokarmem matki

*przez transfuzję seropozytynej krwi dziecku

CZYNNIKI RYZYKA :

*trudne warunki socjalne

*narkomania matki

*transfuzja krwi

OBJAWY KLINICZNE :

*opóźnienie rozwoju wewnątrzmacicznego

*uszkodzenie OUN – mikrocefalia, zwapnienia śródmózgowe

*uszkodzenie wzroku – chorioretinitis

*szkodzenie słuchu

*hepatosplenomegalia, żółtaczka, wzrost AST, ALT

*trombocytopenia

*anemia hemolityczn

*zapalenie płuc

DIAGNOSTYKA CYTOMEGALII:

-testy serologiczne (IgG, IgM)
- metoda PCR

LECZENIE: Gancyclovir

Zarażone noworodki mogą wydalać wirus miesiącami,

a nawet latami. Należy je izolować.

HERPES SIMPLEX

HSV – 1 opryszczka w jamie ustnej i na wargach

HSV – 2 opryszczka narządów płciowych

POSTACIE KLINICZNE ZAKAŻENIA :

*Zmiany miejscowe – opryszczka w jamie ustnej, na skórze twarzy i rogówkach

*Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych + zmiany miejscowe ( śmiertelność 40%, dzieci które przeżyły wykazują trwałe uszkodzenia OUN )

*Choroba uogólniona – zmiany miejscowe, zapalenie opon m-rdz.,wstrząs, zaburzenia oddychania, żółtaczka ( śmiertelność 80% ).

SEPSA

Def. Sepsa jest zespołem objawów klinicznych wynikających z bakteriemii.

Rozpoznanie udokumentowane jest dodatnim posiewem krwi.

Stan septyczny – zespół objawów klinicznych niewydolności wielonarządowej (takich jak w sepsie) bez potwierdzenia bakteriologicznego obecności bakterii w krwi.

PATOFIZJOLOGIA SEPSY

@Wczesny początek

*pierwsze objawy : 5-7 dzień życia

*zakażenia : podczas ciąży

*przebieg – piorunujący

@Późny początek

*pierwsze objawy po 5-7 dniach

*zakażenie podczas porodu lub poprzez kontakt z ludźmi

*często występuje zapalenie opon m-rdz.

*Zakażenie wewnątrzszpitalne

*najczęściej dotyczy noworodków wysokiego

ryzyka, wymagających intensywnej terapii

PATOGENY

SEPSA PIERWOTNA :

*Paciorkowce

*E. Coli

*Gronkowce

*Listeria monocytogenes

*Hemofilus influence

ZAKAŻENIE WEWNĄTRZSZPITALNE:

*Gronkowce

*Pseudomonas aeruginosa

*Klebsiella

*Serratia

*Proteus vulgaris

*Grzybice

OBJAWY KLINICZNE SEPSY

@Problemy żywieniowe : *brak łaknienia

*zanik odruchu ssania

*wymioty

*biegunka

*wzdęcia brzucha

@Zaburzenia termoregulacji: *hipo lub hipertermia

@Zmiany w zachowaniu : *apatia

*drażliwość

*zmiany napięcia

*drgawki

@Skóra : *sinica

*bladość

*rumień

*żółtaczka

*wybroczyny

*twardziny

@Problemy krążeniowo-oddechowe : *tachypnoe

*stękanie wydechowe

*bezdechy

*tachykardia

*hipotensja

*Hepatosplenomegalia

DIAGNOSTYKA SEPSY

I Wywiad – czynniki ryzyka

II Badanie kliniczne

III Badania laboratoryjne:

*Posiew krwi

*Inne posiewy ( moczu, kału, wymazy z nosa, gardła…)

*Morfologia krwi z rozmazem i trombocytami

*CRP

*Układ krzepnięcia

IV Badania radiologiczne:

*Zdjęcie klatki piersiowej, kości

*Badanie USG głowy, brzucha

LECZENIE SEPSY

I SCHEMAT: penicyllina + aminoglikozyd

Wskazany w leczeniu sepsy pierwotnej

II SCHEMAT: vankomycyna + aminoglikozyd

Lub cefalosporyna III generacji

Wskazany w leczeniu zakażeń wewnątrzszpitalnych.

ROLA UKŁADU ODDECHOWEGO i BEZDECHY.

Uzupełnianie zasobów tlenu przez pobieranie go z otoczenia i wydalanie dwutlenku węgla wytwarzanego w procesie metabolizmu komórkowego.

UKŁAD ODDECHOWY

I. Górne drogi oddechowe:

- jama nosowa

- gardło

II. Dolne drogi oddechowe:

- krtań

- tchawica

- oskrzela

III. Płuca

GÓRNE DROGI ODDECHOWE (ROLA):

Ogrzanie, oczyszczenie i nasycenie powietrza parą wodną.

DOLNE DROGI ODDECHOWE (ROLA):

Doprowadzenie powietrza do oskrzelików oddechowych – wymiana gazowa.

PRZYCZYNY OSTREJ DUSZNOŚCI U DZIECI

Utrudnione oddychanie to każde zaburzenie oddechu różniące się od stanu prawidłowego, każdy wyraz niewydolności oddechowej wywołanej różnymi przyczynami. Duszność jest objawem obiektywnym i subiektywnym.

OBJAWY OBIEKTYWNE:

1. Odchylenia czynności oddechowej w zakresie częstości, głębokości i rytmu:

*tachypnoe, bradypnoe

*hiperwentylacja, hipowentylacja

*oddech stękający

*oddech o typie łapania powietrza

*oddechy patologiczne typu Kusmaula, Biota, Cheyne-Stokesa

2.szmery dodatkowe powodowane przez prąd powietrza (np. świst)

3.patologiczne ruchy klatki piersiowej lub brzucha,

4.patologiczna czynność serca

5.zmiana zabarwienia skóry i błon śluzowych - sinica

6.objawy zaburzenia koordynacji układu autonomicznego

7. kaszel

8. zmiany głosu i mowy

OBJAWY PSYCHICZNE:

*wygląd, zachowanie, wypowiedzi,

* odczucia ucisku i ściskania,

*odczucie przymusu aby oddychać głębiej i szybciej.

OSTRA NIEDROŻNOŚĆ

*Wygląd: szeroko otwarte oczy, nieruchomo utkwione spojrzenie, rozwarte nozdrza, półotwarte usta, twarz przekrwiona pokryta kroplami potu, wzmożone napięcie mięśni szyi.

*Klatka piersiowa porusza się intensywnie przy wdechu jaki i przy wydechu barki nieruchome, w przypadku wyczerpania się sił dziecka dochodzi do ograniczenia głębokości oddechów, rysy twarzy rozluźniają się.

*Dzieci ze stadium zmęczenia popadają w śpiączkę ostatnim widocznym objawem jest poruszanie skrzydełek nosa.

PRZYCZYNY OSTREJ NIEDROŻNOŚCI:

@Zaburzenia w obrębie nosa:

*zarośnięcie nozdrzy tylnych (noworodki)

*przepuklina oponowa lub opon mózgowych i mózgu (noworodki)

*ostry nieżyt nosa z zapaleniem zatok lub bez

*błonicze zapalenie błony śluzowej nosa

*naczynioruchowy (alergiczny) nieżyt nosa

*ciała obce w nosie

*guzy tylnych nozdrzy i górnego gardła.

@Zaburzenia drożności w obrębie jamy nosowo-gardłowej i gardła:

*wyrośla adenoildalne, powiększenie migdałków

*ropień pozagardłowy, okołomigdałkowy

*zespół Pierre – Robin

*oparzenia kwasami ługami, gorący płynem

*obrzęk Quinckiego lub obrzęk na skutek ukąszenia przez owady.

@Krtań, tchawica, oskrzela:

*zmiany zapalne podgłośniowe i nagłośniowe, zespół dławca

*ostre zapalenie oskrzeli

*zapalenie oskrzelików

*astma oskrzelowa

*krztusiec.

@Niezapalne obrzmienie błony śluzowej dróg oddechowych:

*po odsysaniu intensywnym

*po intubacji

*wdychanie trujących gazów

*ukąszenia owadów, uczulenia

*urazy zewnętrzne krtani

*nerczyca

*porażeniem wstecznego (porażenie strun głosowych), porażenie n. błędnego

*kurczowe zwężenie w obrębie krtani tężyczkowe

*ostra postępująca dziecięca postać choroby Gauchera

*nowotwory krtani

*CIAŁA OBCE (cała gama: od koralików, klocków do nasion fasoli cukierków-Tic Tac, landrynek itp.)

*obrzmienie z zewnątrz i ucisk

*odma śródpiersia.

@Choroby miąższu płucnego

*zapalenia płuc

*wady wrodzone

*odma

*wysięki opłucnowe zapalne i niezapalne.

PRZYCZYNY OSTREJ NIEDROŻNOŚCI:

*Klatka piersiowa – urazy

*Uszkodzenia układ przewodzącego i mięśniowego - miastenia, SM

*Choroby serca, niewydolność krążenia – zapalenia mięśnia sercowego, bloki serca, choroby osierdzia, wady wrodzone.

*Zatrucia tlenek węgla, azotany, azotyny

*Alkohol, barbiturany, narkotyki atropina, chloramfenikol

*Stany zapalne OUN zapalenie opon, mózgu, DIC, tętniak, obrzęk mózgu.

DUSZNOŚĆ KRTANIOWA (WDECHOWA):

*Najważniejszą cechą duszności spowodowanej chorobą krtani są trudności w nabraniu powietrza (duszność wdechowa), przy stosunkowo łatwym wydechu.

*Próbie wdechu zwykle towarzyszy wyraźny wysiłek dziecka, a wdech jest długi i świszczący lub charczący.

*Dziecko jest przestraszone, oddech jest przyspieszony, może wystąpić sinica.

*Najczęstszą przyczyną takiego stanu jest ostre zapalenie krtani (zwykle wirusowe).

*W takich przypadkach duszności towarzyszą zwykle objawy infekcji (gorączka, katar, złe samopoczucie), często występuje również kaszel krtaniowy, porównywany do szczekania (kaszel "szczekający").

*W różnicowaniu duszności krtaniowej (wdechowej) zawsze należy wykluczyć ewentualne zachłyśnięcie się przez dziecko ciałem obcym.

*Duszność krtaniowa jest zawsze stanem naglącym, zwykle wymagającym konsultacji z lekarzem. *Objawy często nasilają się dosłownie z minuty na minutę. Wynika to z faktu, że średnica dróg oddechowych u dzieci jest proporcjonalnie znacznie mniejsza niż u dorosłych (mała rezerwa czynnościowa dróg oddechowych). Z tego powodu procesy chorobowe krtani lub oskrzeli bardzo szybko doprowadzają do znacznego zwężenia dróg oddechowych, co w skrajnych przypadkach może być stanem zagrożenia życia.

BEZDECH:

*Oznacza brak przepływu gazów w drogach oddechowych.

*Polega on na przerwaniu spontanicznej czynności oddechowej na okres co najmniej 20 sekund, połączony jest z :

-bradykardią (czynność serca poniżej 80 uderzeń/minutę);

-sinicą;

-bladością;

-obniżeniem ciśnienia krwi.

*Bezdech trwający 5-10sekund określamy jako oddech periodyczny.

*Natomiast przerwa w oddychaniu do 20 sekund i powyżej określana jest jako bezdech.

*Powtarzające się napady bezdechu mogą prowadzić do uszkodzenia mózgu w następstwie niedotlenienia i niedokrwienia podczas długotrwałego przerwania oddychania.

PRZYCZYNY BEZDECHU:

I. Bezdech centralny wiąże się z niedojrzałością układu nerwowego oraz niedoborem neurotransmiterów kontrolujących mechanizmy oddychania.

*Najczęściej występuje u wcześniaków, u których wykazano niedostateczną mielinizację neuronów oraz zmniejszenie połączeń synaptycznych.

*Na niedojrzałość systemu kontroli oddychania wskazuje natomiast spadek wrażliwości na inhalację dwutlenkiem węgla.

II. Bezdech przeponowy - powstaje w wyniku zmęczenia i niewydolności przepony w następstwie nadmiernej jej pracy w czasie wentylacji płuc o małej podatności.

III. Bezdech pochodzenia płucnego związany z przerwaniem prawidłowej wymiany gazowej w płucach wskutek zmian chorobowych toczących się w ich obrębie.

IV. Bezdech związany z niedrożnością dróg oddechowych - może być spowodowany:

*zwężeniem przewodów nosowych,

*zarośnięciem nozdrzy tylnych,

*porażeniem strun głosowych.

U wcześniaków najczęściej powstaje na poziomie gardła. W czasie wdechu wytwarza się ujemne ciśnienie , które może wywołać zapadanie się gardła.

V. Bezdechy mieszane (złożone) – pojedyncze napady związane z niedrożnością dróg oddechowych i przerwaniem ruchów oddechowych klatki piersiowej.

Bezdechy mogą być związane z pochodzeniem centralnym lub niedrożnością dróg oddechowych.

Etiologia 50% bezdechów jest złożona.

DO BEZDECHÓW MOGĄ PROWADZIĆ RÓŻNE STANY CHOROBOWE:

*posocznica,

*zapalenie płuc,

*zespół zaburzeń oddychania,

*niedotlenienie,

*refluks żołądkowo-przełykowy,

*niedokrwistość.

METABOLICZNE PRZYCZYNY BEZDECHU:

Największe znaczenie w etiologii bezdechów ma :

*hipoglikemia,

*hipomagnezemia

*hipokalcemia.

CZĘSTO BEZDECHY SĄ PIERWSZYM
I JEDYNYM OBJAWEM:

*krwawień śródczaszkowych,

*krwawień dokomorowych

*zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

*martwiczego zapalenie jelit

*posocznicy

często stany te rozpoczynają się od napadu bezdechu.

INNE PRZYCZYNY BEZDECHÓW:

*Drgawki, które mogą być wyrazem zmian demielinizacyjnych mózgu o różnej etiologii, często u noworodków przybierają postać bezdechów.

*nadmiar wydzieliny w górnych drogach oddechowych,

*podwyższona temperatura środowiska,

*karmienie sondą,

*leki narkotyczne podane matce w okresie okołoporodowym (bezdech występujący bezpośrednio po urodzeniu).

BEZDECHY U WCZEŚNIAKÓW:

*często nazywane są idiopatycznymi

*u około 40-50%wcześniaków stwierdza się oddech periodyczny we wczesnym okresie.

*bezdechy idiopatyczne u wcześniaków zwykle ulegają samoistnemu cofnięciu w czasie 34-37 tygodnia życia .

Bezdechy idiopatyczne dzieli się na:

*bezdechy towarzyszące oddechom periodycznym.

*bezdechy patologiczne.

BEZDECHY TOWARZYSZĄCE ODDECHOM PERIODYCZNYM:

*występują częściej w fazie snu REM, doprowadzają do zmniejszenia saturacji hemoglobiny i do obniżenia wartości tlenu w pomiarach przezskórnych.

*często towarzyszy im wzrost pCO2.

Bezdechy patologiczne:

*trwają zwykle dłużej niż 20 sekund

*charakteryzują się krótkimi przerwami w oddychaniu , połączonymi z sinicą , nasiloną bladością , hipotonią i bradykardią.

BEZDECHY SPOWODOWANE NIEDROŻNOŚCIĄ DRÓG ODDECHOWYCH:

*odrębna grupa bezdechów

*związane są najczęściej z niedrożnością na poziomie krtani i często zależą od nieprawidłowego położenia główki dziecka lub przyciśnięcia jej do klatki piersiowej. Bezdechy wywołane karmieniem obserwowane są podczas karmienia noworodka, są pochodzenia centralnego i występują w okresie całkowitego spokoju, często podczas ssania. Bezdechy te połączone są z bradykardią i hipoksemią.

BEZDECHY WYWOŁANE KARMIENIEM:

*Bezdechy wywołane karmieniem obserwowane są podczas karmienia noworodka,

*są pochodzenia centralnego

*występują w okresie całkowitego spokoju, często podczas ssania.

*Bezdechy te połączone są z bradykardią i hipoksemią.

BEZDECHY WYWOŁANE KARMIENIEM:

1.Występują u rekonwalescentów wypisanych z oddziału intensywnej terapii , ale stale przebywających w szpitalu.

2.Występują w 2., 3., i 4. miesiącu życia.

3.Ustępują po zaprzestaniu karmienia.

4.Zawsze znikają po osiągnięciu przez noworodka dojrzałości.

5.Niekiedy związane są z oddechami patologicznymi.

BEZDECH U DZIECI STARSZYCH:

*może świadczyć o znacznym przeroście migdałków podniebiennych lub trzeciego migdałka.

*dziecko choruje wtedy często na anginy albo zapalenia ucha, w nocy chrapie, w dzień oddycha ustami. Wstaje nie wypoczęte, gdyż jego mózg był przez noc niedotleniony. Rośnie wolniej i rozwija się słabiej niż rówieśnicy.

*jeżeli zaobserwujemy u dziecka nawet chwilowe bezdechy, należy ustalić ich przyczynę i sposób postępowania (konieczne może się okazać usunięcie migdałków).

OKRESY BEZDECHU MOGĄ TOWARZYSZYĆ:

*atakom astmy

*schorzeniom neurologicznym, np. padaczce

*u niektórych dzieci chwilowe bezdechy występują w napadach złości

*bezdech, który jest następstwem wypadku, wiąże się zwykle z utratą przytomności i zatrzymaniem oddychania (czasem także akcji serca). Zanim przyjedzie wezwana pomoc, trzeba rozpocząć reanimację.

CHOROBY ALERGICZNE

Epidemia XXI wieku. Problem dotyczy około 30% dzieci na świecie.

*Alergia stała się sztandarową dolegliwością dzieci żyjacych w cywilizowanym świecie.

*Nadwrażliwośc na pyłki roślin,składniki kurzu, sierśc zwierzat czy inne czynniki chemiczne wiaże się, niestety, z zanieczyszczeniem środowiska.

*Jeszcze sto lat temu, katar sienny był praktycznie nieznany.

WZROST CZĘSTOŚCI WYSTĘPOWANIA CHORÓB ALERGICZNYCH:

@Czynniki osobnicze:

*Uwarunkowania genetyczne

*Nadreaktywność oskrzeli

*Płeć

*Rasa

*Wiek

@Czynniki środowiskowe

*Dieta

*Status społeczno-ekonomiczny

*Wielkość rodziny

*Alergeny występujące na zewnątrz i wewnątrz pomieszczeń

*Dym tytoniowy

*Zanieczyszczenia powietrza

*Zakażenia bakteryjne i wirusowe

*Stres

Główne czynniki środowiskowe, które oddziałują na organizm człowieka:

*Klimat

*Skład i stopień zanieczyszczenia środowiska

*Czynniki psychiczne

*Sytuacje stresowe

*Niszczenie naturalnych mechanizmów obronnych organizmu

*Podrażnienie i uszkodzenie:

- błon śluzowych dróg oddechowych

- przewodu pokarmowego

- skóry

*Przenikanie do organizmu alergenów: pyłki roślin, antygeny pochodzenia zwierzęcego, zarodniki grzybów, środki spożywcze.

Alergeny pyłowe, pokarmowe
i bakteryjne wywołują odpowiednie reakcje alergiczne:

ALERGIA - to stan zmienionej i nadmiernej odpowiedzi immunologicznej organizmu, który prowadzi do:

*wystąpienia niepożądanej reakcji fizjologicznej .

*lub reakcji na substancje zwane alergenami.

ALERGIA POKARMOWA:

*Uznawana jest za pierwszy sygnał kliniczny potencjalnej choroby atopowej w wieku późniejszym (atopowe zapalenie skóry, choroby alergiczne układu oddechowego)

*W większości przypadków ma charakter przemijający i ustępuje w ciągu pierwszych lat życia, co wynika z pojawiania się tolerancji na pokarmy

*80% dzieci „wyrasta” z alergii ok.5 r.ż.,

*u 20% dzieci objawy utrzymują się jeszcze w II dekadzie życia.

*W grupie najmłodszych dzieci - 6-8%

*W wieku młodzieńczym - 4%

*U dorosłych - 2-4%

Prawie 90% alergii pokarmowych wywołanych jest przez takie alergeny jak:

*mleko krowie

* jaja

* orzeszki ziemne

* pszenica (gluten)

* soja

*orzechy włoskie.

ALERGIA NA BIAŁKA MLEKA KROWIEGO:

*Najczęstsza postać alergii u niemowląt i małych dzieci (1,9 - 4,4%)

*U 2,7% niemowląt karmionych sztucznie

*U 1,8% dzieci karmionych naturalnie

*Wykazano,że 35% dzieci z alergią na białka mleka krowiego uczula się na nowe pokarmy lub alergeny inhalacyjne.

OBJAWY ALERGII POKARMOWEJ:

@miejscowe:

*świąd i pieczenie w jamie ustnej;

*obrzęk gardła;

*obrzęk języka.

@ogólne:

*pokrzywka;

*zaburzenia oddychania;

*spadek ciś. Tęt.;

*ból brzucha;

*wymioty;

*biegunka;

*utrata świadomości i zgon.

ALERGIA POKARMOWA - ZABURZENIA IMMUNOLOGICZNE MOGĄ MIEĆ CHARAKTER:

*IgE-zależny –prowadzący do ostrych reakcji alergicznych - reakcja natychmiastowa (dominuje u dzieci najmłodszych)

*IgE-niezależny –komórkowy –prowadzący do rozwoju zapalenia alergicznego o manifestacji podostrej lub przewlekłej głównie w obrębie przewodu pokarmowego – reakcja późna (dominuje u dorosłych) .

MANIFESTACJA KLINICZNA ALERGII POKARMOWEJ
W PRZEWODZIE POKARMOWYM W ZALEŻNOŚĆ OD PATOGENEZY:

@Reakcje IgE-zależne:

*Zespół alergii jamy ustnej

*Nudności

*Wymioty

*Ból brzucha

*Biegunka

@Reakcje komórkowe:

*Zapalenie jelit

*Enteropatia

*celiakia

@Reakcje IgE-zależne i komórkowe:

*Alergiczne zapalenie przełyku

*Alergiczne zapalenie żołądka

*Alergiczne zapalenie jelit

ALERGIA POKARMOWA U DZIECI:

*Najczęściej postać wielonarządowa -polisymtomatyczna (u ponad 70%) manifestuje się zmianami w :

- obrębie skóry,

- przewodu pokarmowego,

- układu oddechowego,

- dolegliwościami uogólnionymi.

*Rzadziej postać monosymptomatyczna (u 8-10%).

#Uważa się, że 40% przypadków przewlekłego zapalenia skóry może być spowodowane zależną od IgE nadwrażliwością na niektóre produkty spożywcze – ich zjedzenie może nasilać objawy skórne.

Zarówno typ I reakcji (IgE), jak i reakcje komórkowe mogą być odpowiedzialne za występowanie przewlekłego wyprysku.

#Najcięższa postać alergii ze strony przewodu pokarmowego występuje u dzieci w zespole zapalenia jelita cienkiego i okrężnicy (FPIES) wywołanymi białkami pokarmowymi (zazwyczaj białkiem mleka krowiego lub soi).

Zespół ten przebiega z:

*silnymi wymiotami

* biegunką

*odwodnieniem

* kwasicą

* methemoglobinemią

* leukocytozą

*wstrząsem (4 ost to obj zagrażające życiu).

MARSZ ALERGICZNY

*Najczęściej pierwszym objawem u niemowląt jest wyprysk i alergia pokarmowa;

* W 2 lub 3 roku życia może wystąpić nieżyt nosa i astma.

ALERGICZNY NIEŻYT NOSA

*Obserwuje się go u dzieci, które uczulone są na znajdujące się w powietrzu pyłki roślin

*występuje u 5 do 10% pacjentów

ASTMA

*Jest najczęstszą przewlekłą chorobą wieku dziecięcego.

*W dzieciństwie 10-15% chłopców i 7-10% dziewcząt może chorować na astmę.

*Astma jest chorobą zapalną

*charakteryzuje się skurczem oskrzeli co spowodowane jest nadreaktywnością dróg oddechowych jako odpowiedź na różnorodne stymulujące czynniki środowiskowe.

ATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY

*Jest to przewlekłe zapalenie skóry, w którym czołową rolę odgrywają reakcje nadwrażliwości.

* Objawy kliniczne występują we wszystkich grupach wiekowych.

*Są to bardzo swędzące, plamkowo-grudkowe wykwity skórne o typowym umiejscowieniu. Drapanie prowadzi do powstania prawie stałego otarcia naskórka i lichenizacji.

*U pacjentów z atopią występuje zwiększona skłonność do zakażeń, charakterystyczne zmiany skórne mogą być zamaskowane przez objawy zakażenia skóry.

ALERGIA NA BIAŁKA MLEKA KROWIEGO:

Dzieci, u których występuje wysokie stężenie immunoglobulin IgE skierowanych przeciwko białkom mleka krowiego, obciążone są wysokim ryzykiem wystąpienia alergii na białka mleka krowiego.

ALERGIA - LECZENIE

*Unikanie alergenu

*W alergii na białka mleka krowiego - preparaty mlekozastępcze, a wśród nich największe znaczenie mają hydrolizaty o wysokim stopniu hydrolizy białka

*Diety eliminacyjne

*Wdrożenie farmakoterapii- jeśli stosowanie diet eliminacyjnych nie jest wystarczające

ALERGIA - PROFILAKTYKA

*Karmienie piersią przez 6 miesięcy

*Pokarmy stałe wprowadzać nie wcześniej niż w 5. miesiącu życia

*U niemowląt karmionych sztucznie z grup ryzyka należy stosować mieszanki hipoalergiczne

*Ograniczenie spożywania silnych alergenów przez kobiety karmiące piersią

*Stosowanie probiotyków

ZAPOBIEGANIE CHOROBOM CYWILIZACYJNYM

*Nie jesteśmy bezsilni wobec chorób cywilizacyjnych

*Możemy im zapobiegać, gdyż mamy bezpośredni wplyw na wiele czynników odpowiedzialnych za ich powstawanie.