Wykład 10 04.05.2015r.

Planowanie finansów osobistych

Finanse osobiste – podstawowe założenia

Podstawowe aspekty finansów osobistych (personal finance):

• Finanse gospodarstw domowych

• Finanse potrzeb konsumpcyjnych (consumer finance)

• Zarządzanie majątkiem osobistym

• Osobiste planowanie finansowe

Definicja gospodarstwa domowego:

• Podstawowa jednostka gospodarująca, której celem jest zaspokojenie wspólnych i osobistych potrzeb członków tego gospodarstwa

• Najstarszy, najtrwalszy, najczęściej występujący podmiot gospodarczy

• Jest podmiotem opartym na więzach rodzinnych, działający w sferze konsumpcji, rozporządza dochodami uzyskiwanymi przez wszystkich lub niektórych członków

Podstawowe cechy gospodarstwa domowego:

• Zakres podmiotowy gospodarstwa domowego: jedno lub wieloosobowe

  • Gospodarstwo wieloosobowe – wspólne gospodarowanie w wyniku łączenia dochodów dla zaspokojenia tak indywidualnych jak i wspólnych potrzeb

  • Gospodarstwo jednoosobowe – gospodarowanie dla zaspokojenia potrzeb własnych określonej osoby

• Gospodarstwo domowe występuje na rynku dóbr i usług konsumpcyjnych, produkcyjnych i usługowych

• Gospodarstwo domowe jako jednostka konsumpcyjna – praca zarobkowa (albo osiąganie dochodów) przynajmniej jednego z członków

  • Znaczna część dochodów gospodarstw domowych jest wydawana na bieżącą konsumpcję

  • Część dochodów bieżących jest odkładana (w postaci oszczędności) na konsumpcję przyszłą (przedsiębiorstwa tworzą oszczędności, które przeznaczają na przyszłe inwestycje, gospodarstwo domowe tworzy oszczędności na przyszłą onsumpcję)

• Gospodarstwo domowe jest istotnym podmiotem systemu finansowego

Cel działalności gospodarstwa domowego:

Zaspokojenie potrzeb członków przejawiające się dążeniem do zagwarantowania jak najlepszego poziomu i jakości życia

• Realizując cel działalności – wszystkie dostępne informacje i ZASOBY GOSPODARSTWA DOMOWEGO w postaci dochodów, oszczędności, pracy, umiejętności i wiedzy, a także posiadane zasoby rzeczowe – mieszkanie, sprzęt i inny majątek

Funkcje gospodarstw domowych:

• Funkcja zarobkowa i wydawania dochodów – wskazuje na motywy i postawy skłaniające do zarobkowania, sposób gospodarowania dochodami

• Funkcja konsumpcyjna – określa kształtowanie u członków gospodarstwa domowego zapotrzebowania na organizowanie i wykorzystywanie różnych towarów i usług

• Funkcja dostarczania i wykonywania pracy – podaż pracy, wykonywanie czynności nie przynoszących bezpośrednio dochodu

• Funkcja biologiczna – odbudowa siły roboczej, aktywizacja czynników pracy

Sektor gospodarstw domowych – klasyfikacja sektora:

• Podsektor osób będących konsumentami:

  • Gospodarstwa domowe osób fizycznych pracujących najemnie

  • Gospodarstwa domowe osób fizycznych mających niezarobkowe źródło utrzymania (emerytura, renta, zasiłki, dochody z kapitału)

• Podsektor gospodarstw domowych prowadzących działalność gospodarczą:

  • Podsektor pracodawców i pracujących na własny rachunek w rolnictwie (rolnicy nie zrzeszeni w grupach)

  • Podsektor pracodawców i pracujących na własny rachunek poza rolnictwem

Aspekt ekonomiczny - Ekonomiczne sfery działalności gospodarstw domowych:

• zarobkowanie

• wydatkowanie

• wytwarzanie wartości użytkowych

• konsumpcja

*występują gospodarstwa domowe, które nie zarobkują i nie wytwarzają dóbr a wydają i konsumują – dzięki redystrybucji

Aspekt ekonomiczny – Obszary decyzji finansowych gospodarstwa domowego:

• konsumpcja

• finansowanie konsumpcji

• oszczędności i inwestycje – uwarunkowane są występowaniem nadwyżek ponad konsumpcję

• planowanie finansowe występujące zarówno przy konsumpcji, finansowaniu i oszczędnościach

KONSUMPCJA – wydatki poniesione przez gospodarstwa domowe na wyroby i usługi zużywane w celu zaspokojenia bezpośrednich, indywidualnych i zbiorowych potrzeb.

Zaspokojenie wszystkich potrzeb gospodarstwa domowego nie jest możliwe ze względu na występowanie ograniczeń:

• cenowych (wysokie ceny)

• podażowych (brak towarów i usług na rynku)

• prawnych (zakaz sprzedaży pewnych dóbr)

• administracyjnych (regulacje wielkości zakupów)

• społecznych (niemożliwość spożywania i użytkowania niektórych dóbr przez określone grupy społeczne)

• czasowych (priorytety w zaspokajaniu potrzeb)

• budżetowych (brak dochodów, wysokie podatki, niskie zasiłki, niskie wydatki podmiotów publicznych)

Konsumpcja – poziom i struktura:

• poziom i struktura konsumpcji – jest pochodną:

  • finansowania potrzeb ze źródeł własnych i zasilania zewnętrznego

  • wyborów dokonywanych przez gospodarstwa domowe, powiązanych z ograniczeniami budżetowymi i preferencjami

• konsumpcja jest zapewniana dzięki FUNDUSZOWI NABYWCZEMU – przychody ekwiwalentne + transferowe + kredytowe – wydatki transferowe – wydatki kredytowe ile mam pieniędzy do konsumpcji?

*dla pełni obrazu brakuje wydatków ekwiwalentnych i oszczędności

Konsumpcja – źródła finansowania konsumpcji:

• bieżące dochody z pracy

• dochody z pracy odłożone w okresach przyszłych

• oprocentowanie osiągnięte z tytułu oszczędności powstałych w poprzednich okresach

• przychody z posiadanego kapitału rzeczowego (ziemia, nieruchomości)

• dochody innych podmiotów (redystrybucja - transfery)

• kredyt konsumpcyjny