wykład 11 18.05.2015 r.

Decyzje finansowe gospodarstw domowych

Planowanie konsumpcji

• konsumpcja bieżąca vs. konsumpcja odroczona

• poziom konsumpcji – możliwości finansowe – decyzja o uzupełnieniu źródeł własnych zasileniem zewnętrznym.

Oszczędności

• oszczędności – różnica pomiędzy dochodami a wydatkami na konsumpcję (niewydatkowany na konsumpcję dochód gospodarstwa domowego)

• motywy oszczędzania występujące w gospodarstwach domowych:

• motyw ostrożnościowy – tworzenie rezerw na nieprzewidziane wydatki (zapewnienie bezpieczeństwa finansowego)

• motyw niezależności – poczucie niezależności, spełnienia zamiarów (oszczędzanie na mieszkanie, samochód)

• motyw cyklu życia – zapobieganie przyszłym zmianom relacji dochodu do potrzeb

(np. starość, start dziecka do samodzielnego życia) – wyrównanie konsumpcji w ciągu życia

• motyw przedsiębiorczości – oszczędzanie dla przyszłych dochodów (odkładanie bieżących nadwyżek dla przyszłego inwestowania i chęci osiągnięcia dodatkowych dochodów)

Czynniki wpływające na poziom oszczędności gospodarstw domowych:

• bieżące stopy procentowe

• oczekiwania co do zmian stóp procentowych w przyszłości

• bieżący poziom zadłużenia (wysoki obniża możliwość oszczędzania)

• polityka podatkowa państwa

• stabilizacji polityczna, gospodarcza i rynku pracy

• poziom dochodu gospodarstw domowych

• preferencje konsumentów, w tym skłonność do oszczędzania

• bieżący popyt na dobra i usługi

Formy oszczędzania w gospodarstwach domowych:

• produkty bankowe

• oszczędnościowe PRODUKTY UBEZPIECZENIOWE

• produkty oszczędnościowe kas mieszkaniowych

• oszczędnościowe instrumenty pochodne

• inwestowanie w nieruchomości

• inwestowanie w papiery wartościowe

ZARZĄDZANIE MAJĄTKIEM I RYZYKIEM

• zabezpieczenie posiadanego majątku rzeczowego – ubezpieczenia majątkowe

• zabezpieczenie zdrowia – możliwość egzystencji i wykonywania pracy – ubezpieczenia zdrowotne

• zabezpieczenie posiadanego majątku finansowego – zabezpieczenie realnej wartości posiadanych aktywów – strukturyzowane instrumenty finansowe, instrumenty pochodne

• optymalizowanie zobowiązań podatkowych ze względu na posiadany majątek – podatki dochodowe, podatki od zysków kapitałowych, podatki od spadków i darowizn

• zarządzanie ryzykiem starości – plany i ubezpieczenia emerytalne

KREDYTOWANIE KONSUMPCJI

• kredyty konsumpcyjne – źródło zwiększenia siły nabywczej gospodarstw domowych (kredyty gotówkowe, kredyty ratalne)

• wykorzystywanie kredytowania – bieżące wydatki okresowo wyższe od dochodów – przyspieszenie zaspokojenia potrzeb

• skłonność do zaciągania kredytów konsumpcyjnych uzależniona jest od czynników:

• łatwość dostępu (rozwinięta sieć dystrybucji)

• wysokość oprocentowania (i innych kosztów)

• trudności finansowe gospodarstw domowych w zakresie zadłużenia:

• istotna zmiana dochodów gospodarstwa domowego

• nadmierne zadłużenie

Potrzeba planowania finansów osobistych

DECYZJE FINANSOWE GOSPODARSTWA DOMOWEGO

Osobiste planowanie finansowe

Czym charakteryzuje się osobiste planowanie finansowe?

• kluczowy proces umożliwiający osiągnięcie celów gospodarstwa domowego, a w szczególności celów finansowych

• osobiste planowanie finansowe dotyczy horyzontu długoterminowego decyzji i ich skutków

• osobiste planowanie finansowe powiązane jest bezpośrednio z planowaniem „cyklu życia”

• ludzie doświadczają różnych faz w życiu (etap kariery, zakładanie i rozszerzanie rodziny, emerytura)

• różne fazy życia wpływają w innym stopniu na komponenty planowania finansowego

• planowanie finansowe to:

• zbudowanie portfela instrumentów finansowych równoważących bieżącą i przyszłą konsumpcję

• z jednoczesnym zabezpieczeniem finansowym planującego i jego rodziny

• planowanie finansowe umożliwia osiągnięcie NIEZALEŻNOŚCI FINANSOWEJ

Cykl życia w planowaniu finansowym

Fazy cyklu życia	Obszary planowania finansowego
Wczesna dorosłość (18 – 25)	Konsumpcja i planowanie kariery, niewielkie oszczędności
Zakładanie rodziny (26 – 35)	Konsumpcja, oszczędności, planowanie kariery, zadłużenie bieżące, ubezpieczenia, podatek dochodowy
Rozwój rodziny (36 – 49)	Inwestycje, planowanie emerytury, podatek dochodowy
Dojrzałość rodziny (50 – 60)	Inwestycje, planowanie emerytury, nieruchomości
Emerytura (60 - ?)	Konsumpcja, nieruchomości, podatek dochodowy

*to są amerykańskie dane, więc mogą się trochę różnic względem polskich, zwłaszcza w pozycji 60-? -> konsumpcja ograniczona, nieruchomości bardzo rzadko

Dlaczego osobiste planowanie finansowe jest ważne?

• osobiste planowanie finansowe pozwala zrozumieć istotę określania i nadawania priorytetom celów w życiu (w wymiarze finansowym)

• planowanie umożliwia rozpoznawanie i wykorzystywanie trendów i cykli ekonomicznych

w otoczeniu finansowym

• planowanie pozwala „rozkładać konsumpcję w czasie” – określać co w danym momencie życia jest ważniejsze (pozwala uniknąć stwierdzeń – teraz jestem już stary i mnie nie stać a kiedyś mogłem to kupić…)

• planowanie ułatwia działalnie według zasady – realizuję teraz maksimum tego co chcę mieć

z uwzględnieniem przyszłości (ominięcie nierozważnie skonsumowanych nadwyżek)

• planowanie osobiste pozwala realizować nie tylko cele rzeczowe/inwestycyjne ale też potrzeby socjalne i kulturowe

• planowanie ułatwia zapewnienie stabilności sobie i rodzinie

• osobiste planowanie finansowe pozwala odpowiedzieć na pytania:

• czy celem finansowym gospodarstwa domowego jest akumulowanie pieniędzy

• czy celem finansowym jest możliwość zakupu towarów, usług, spełnianie potrzeb socjalnych (np. podróże)