Typy użytkowe owiec: jednostronny, dwustronny (kombinowany- różne odmiany łączenia kierunków), wielostronny (więcej niż 2 równorzędne kier użytk). Typ wełnisty: owce utrzymywane głównie w klimacie suchym i rozległych, skąpych pastwiskach naturalnych zwłaszcza na półkuli południowej. Owce tego kierunku produkują wys jakości wełnę jednolitą i cienką. Włókna są dobrze wyrównane pod wzgl grubości i długości. Pofałdowana skóra szyi zwiększa pole obrostu. Dobrze obrośnięta cała owca. Tryki rogate. Ten typ jest mało mięsny. Charakteryzuje się szeroką głową o wąskiej części twarzowej, szyja długa, klatka głęboka, tułów wydłużony, linia grzbietowa prosta aż do lędźwi, zad spadzisty, kończyny średniowysokie. Dojrzałość somatyczna późna (ok. 2 lata). Niskie wymagania paszowe. Przedstawiciele to owce merynosowa te- Merynos australijski. Typ mięsny: charakteryzują się szeroką głową o krótkiej czesci twarzowej. Owce obu płci bezrożne, szyja krótka, pełna, tułów szeroki, beczkowaty, z dobrze wysklepionymi żebrami i szerokimi lędźwiami, zad szeroki, udźce wypełnione dobrze, wypukłe. Kończyny skrócone, szeroko rozstawione, skóra napięta. Umaszczenie białe, kończyny i głowa ciemne. Wełna jednolita, średniej grubości, pozyskiwana daje dodatkowy zysk przy głównym kierunku użytkowania. Owce bardzo szybko rosną i dojrzewają (1,5 roku pelnia rozwoju). Mają wysokie wymagania paszowe: pastwiska dobrze porośnięte (Anglia) lub pasze treściwe. Przedstawiciele: Suffolk, Oxsford, Texel, Czarnowłuka niemiecka. Typ mleczny: owce duże, bezrożne, sylwetka w kształcie trójkąta. Głowa długa, wąska, garbonosy profil, uszy ustawione poziomo, szyja długa, klatka głęboka, tułów długi, kłąb zaznaczony, zad spadzisty. Charakteryzują się szybką przemianą materii i mają silnie rozwinięte wymię. Mają cienkie kości i wysokie nogi. Mają ograniczone pole obrostu. Wełna jednolita, rzadka, włosy grube. Owce wcześnie dojrzewają, mają wysokie wymagania paszowe: pasze soczyste i bardzo dobre pastwiska. Przedstawiciele: owca dryzyjska, francuska Lacone, grecka Chios, izraelska Awassi. Typ kożuchowy: Owce o skórze mocnej, wytrzymałej i cienkiej. Okrywa mieszana z odp stos włosów puchowych i rdzeniowych. Decyduje to o jakości Korzucha. Owce raczej małe o głowie z profilem prostym lub garbonosym, kończyny i głowa ciemna, włosy siwe. Owce wcześnie dojrzewające, niewybredne, mało wymagające, plenne. Przedstawiciele: rosyjska owca Romanowska, polska wrzosówka. Typ futerkowy- Smuszkowy: reprezentowany przez rasę karakuł. Użytkowana jest skóra z ubitych w wieku 2-3 dni jagniąt zwana smuszką. Pokryta drobnymi sprężystymi loczkami. U dorosłych jest mieszana, mało włosów puchowych. Po uboju jagniąt maciorki na mleko. Owce mają średnioszeroką, garbonosą głowę, uszy długie, zwisające, u tryków rogi ślimakowate, klatka głęboka, szczupła, wyraźny zarys kłębu. Nogi długie i mocne, wyst poduszki tłuszczowe z zapasami energii. Zwierzęta późno dojrzewające o bardzo niskich wymaganiach paszowych i niskich wskaźnikach rozrodu. Ich ojczyzną są stepy Buchary.

Rasy owiec w Polsce: Merynos polski- typ mięsno wełnisty. Grupa polskich owiec nizinnych (powst z udziałem Merynosa): owca wielkopolska, żelaźnieńska, anglomerynos. Polskie owce długowełniste (powst bez Merynosa): pomorska, okulska, kamieniecka. Polska owca górska- typ wszechstronnie użytkowany. Wrzosówka- typ kożuchowy. Światow wełna dzieli się na: -wełny jednolite( jednakowej długości i grubości), -mieszane( włosy długie i krótkie, grube i cienkie), dzieli się na frakcje. Wykorzystanie wełny: - wys jakości tkaniny ubraniowe; mieszanki z : bawełną, jedwabiem, włóknami syntetycznymi, lycrą. Wełna krajowa: stanowi uzupełnienie mieszanek do wyrobu tkanin obiciowych, wyrób dywanów, wyroby dla zdrowia człowieka, mieszanki z innymi włóknami, produkcja geotekstyliów, wyroby rękodzieła artystycznego. Wełna gorsza jakościowo: -wełniane maty tłumiące chwasty; zastosowanie ściółki wełnianej jako wypełniacz koszy kwiatowych, zapory filtrujące wodę np. z ropy naftowej. Czynniki wpływające na użytkowość mięsną: rasa- związ z nią wczesność dojrzewania; wiek- decyduje o jakości mięsa; -płeć- samice rosną wolniej i mogą się otłuszczać; -zestaw pasz- ma wpływ na kolor, zapach mięsa, decyduje o szybkości i jakości przyrostu; -płodność i plenność. Tucz do masy ciała 22 kg: Materiał: jagnięta merynosa polskiego, jagnięta pochodzące z krzyżowania z rasami mięsnymi. Żywienie: do woli: podstawowa pasza to mleko matek. Ubój po 2 miesiacach. Tucz do masy ciała 30 kg: żywienie: do woli (preferowane) lub normowane. Przy żywieniu do woli żywienie to głównie mleko matki. Wymagana masa ciała 90- 100 dni. Żywienie normowane: pasze treściwe, mieszanki mineralno Wit, siano, latem bardzo dobrej jakości zielonki, zimą kiszonki. Wymagana masa ciała: 110-120 dni. Tucz do masy ciała 30-40 dni: jagnięta odsadzamy od matek po 100 dniach. Żywienie normowane: dzielimy jagnięta w zależności od masy i płci. Żywienie do woli: wydzielamy 4 gr: tryczki silniejsze i słabsze, maciorki silniejsze i sł. Pasze: zielonki, kiszonki, siano, okopowe, pasze treściwe. Masa ciała: w zależności od systemu żywienia: 120- 150 dni. Przyżyciowa ocena użytkowości mięsnej: przyrosty dobowe; -zużycie paszy na 1kg przyrostu; -eksterier- cechy budowy znamionujące dobre umięśnienie: szeroka bezrożna głowa, krótka gruba szyja, szeroki tułów z dobrze wysklepionymi żebrami i szeroką partię lędźwiową, krótki, pękaty udziec oraz krótkie, szeroko rozstawione, spionowane kończyny; -chwyty rzeźnickie; -obiektywne pomiary przyżyciowe( USG, rezonans magnetyczny). Najcenniejsze wyręby: udziec, comber, antrykot (47% całości); mniej cenne: łopatka, mostek z łatą, karkówka. Najgorsze: goleń, szyja. Wydajność rzeźna: masa tuszy schłodzonej/ masa zwierzęcia przed ubojem *100%. U młodych jagniąt to ok. 50%. Ocena umięśnienia i otłuszczenia wg Euro: wyst 6 klas umięśnienia: obejmuje wykształcenie profilu tuszy a szczególnie ich ważnych części (tylna ćwiartka, grzbiet, łoptka). S- ekstra, E- wyśmienita, U- b db, R- db, O- śr, P- słaba. i 5 klas otłuszczenia (1- bardzo małe, 5 bardzo mocno). Tusze muszą być powyżej 13 kilo. Użytkowość mleczna Z produktów owczarskich unijne oznakowanie mają: bryndza podhalańska, oscypek, redy kolka (resztki oscypka). Cały proces technologiczny tego produktu czyli produkcja surowców, wyrób i przygotowanie do sprzedaży powinno się odbywać na obszarze do którego odnosi się nazwa. Produkty te mają jakośc i cechy charakterystyczne wynikające z otoczenia geograficznego. W okresie wykotów: temp w owczarni 8stC. Wilgotność ok. 70%. Ciąża trwa 5 miesięcy. Owca musi mieć cały czas kontakt wzrokowy ze stadem. Woli chodzić wąskimi korytarzami. Starsza idzie pierwsza. Podnoszą hałas tylko w wyniku dużej ekscytacji. Jedna ostra komenda jest skuteczniejsza niż pokrzykiwanie. Owczarz powinien być spokojny. Niechętnie przechodza z jasnego do ciemnego. Nie wykazują agresji. Wyczuwają intencje człowieka, nie posiadają własnej inicjatywy, sa bardzo troskliwymi matkami. Czynniki wpływające n wydzielanie mleka: rasa, ilośc odchowywanych jagniąt, żywienie, wiek, okres laktacji, kształt i zdrowotność wymion, strzyża 9stres i chłód), zmiany pogody. Cechy mleka owczego: -mleko owcze jest homogenie (w porównaniu z mlekiem krowim), wyrównana wielkość kuleczek tłuszczu bez skłonności do sklejania; -łatwiej przyswajalne przez organizm człowieka; -charakteryzuje się wolnym tempem podsiadania śmietanki (ok. 3 razy dłużej niż w mleku krowim); -bardziej bakteriostatyczne; -tłuszcz, białko, laktoza 2x większa zawartość niż u krów; -większa kaloryczność; -więcej witamin; -większa zawartość NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych), -zawiera więcej suchej masy a przede wszystkim tłuszczu i białka w porównaniu do mleka krowiego i koziego, laktoza na podobnym poziomie. Przetwory z mleka owczego: Z mleka owczego wyrabia się sery, jogurty, kefiry, lody. Najwięksi producenci serów owczych to kraje Basenu Morza Śródziemnego. Francja – Roquefort. Hiszpania – Manchega. Grecja – Feta. Włochy – Percorino, Risotta, Gorgonzola. Ser risotta jest to ser bezkazeinowy wyrabiany z serwatki. W Polsce: -Bundz – rodzaj twarogu wyrabianego z mleka ściętego podpuszczką; - Bryndza – wyrabiana z bundzu, jest to tzw. ser pomazankowy; - Oscypki – sery z masy parzonej, twarde, zaliczamy do tej grupy także włoskie sery; - Powalone i Caciocavallo oraz bułgarski Kaszkawał. Ser parzony miękki to Mozzarella.