DIAGNOSTYKA UKŁADU KRĄŻENIA
Wywiad: dokładne przepytanie właściciela odnośnie okoliczności zachowania się zwierzęcia
niechęć do poruszania się
występowanie kaszlu sercowego (nie ma nic wspólnego z zaburzeniami układu oddechowego, jest ściśle związany z układem krążenia)
Badanie przedmiotowe: oglądanie, omacywanie, opukiwanie, osłuchiwanie
Badanie tętnic i żył – badanie tętna tętniczego i żylnego
Badanie dodatkowe – EKG (zapis prądów czynnościowych serca), RTG klatki piersiowej, echo serca, badania laboratoryjne (badanie enzymów – zwiększona ich aktywność może mieć związek z uszkodzeniem mięśnia sercowego i stanem zawałowym)
Nigdy nie należy rozpoczynać od badań dodatkowych bez uprzedniego badania klinicznego!!!
3/5 serca po lewej, 2/5 serca po prawej
za guzem łokciowym a mostkiem w III-VI przestrzeni międzyżebrowej jest serce; najbardziej leżące na mostku serce (pionowe) ma pies i człowiek;
poprzez oglądanie i omacywanie można stwierdzić: obrzęk, zniekształcenia powierzchni skóry w okolicy serca; bolesność można stwierdzić omacywaniem lub opukiwaniem (uderzeniami), zwłaszcza w przestrzeniach międzyżebrowych (zmiany urazowe, nowotworowe)
1. Oglądanie i omacywanie okolicy serca
Przez oglądanie i omacywanie okolicy serca można stwierdzi:
zniekształcenia powierzchni skóry w okolicy serca
bolesność
uderzenia – unoszenie/opadanie ścian klatki piersiowej; można wyczuć omacywaniem miejsca
UDERZENIE BOCZNE/ KOMOROWE – kontakt ze ścianą klatki piersiowej ma komora
KONIE i PRZEŻUWACZE
Uderzenia serca – uderzenia mięśnia sercowego o ściany klatki piersiowej, w fazie skurczu
konie V P.M. po stronie lewej; III-IV P.M. po stronie prawej (8cm poniżej linii stawu barkowego)
przeżuwacze – IV P.M. po lewej (serce jest odsunięte przez płat sercowy płuca (naturalna izolacja) w 4 pmż krowa ma szersze żebra
UDERZENIA KONIUSZKOWE – psy, koty – V P.M. nad mostkiem po stronie lewej, najniżej w trakcie skurczu, serce dotyka koniuszkiem powłok
Uderzenia serca
Przesunięcie uderzeń serca na stronę prawą, ku przodowi, górze, tyłowi
wzrost objętości klatki piersiowej; wodopiersie
wzdęcie żwacza, żołądka i jelit
powiększenie wątroby i węzłów chłonnych śródpiersiowych u bydła (białaczka)
roztrzeń serca – rozszerzenie mięśnia sercowego – wady serca, nie mylić z rozrostem, dotyczy ścieńczenia ścian komór i przedsionków (serce nadmuchiwane jak balon)
Osłabienie uderzeń serca
zwierzęta otyłe
rozedma pęcherzykowa płuc (powiększone płuca, najczęściej u koni)
płyn w worku osierdziowym i w jamie opłucnowej
urazowe zapalenie osierdzia u bydła – wiąże się z urazowym zapaleniem czepca;
zapaść, agonia – akcja serca upośledzona
Wzmocnienie uderzeń serca = kołatanie (dudniące uderzenia)
osłabienie siły skurczowej mięśnia sercowego
spadek ciśnienia krwi (po krwotoku)
gorączka
zapalenie wsierdzia i faza początkowa idiopatycznego zapalenia osierdzia
przerost mięśnia sercowego (fizjologicznie u sportowców, pracujących, lub w następstwie wady (patologia) – przerost kompensacyjny);
niedokrwistość – hipoxia, intensywna praca
Granice stłumienia sercowego
Opukiwanie, w celu stwierdzenia charakteru odgłosu opukowego i stwierdzenia granicy stłumienia sercowego, u większości zwierząt jest bezwzględne; może być otoczone czasem przytłumieniem (tkanka płucna) – płat sercowy wciska się pomiędzy serce a ścianę klatki piersiowej = bydło, przeżuwacze – zamiast stłumienia mówimy przytłumienie
Koń – występuje stłumienie bezwzględne;
przy równomiernie obciążonych kończynach przednich po stronie lewej ma kształt trójkąta prostokątnego; w IV P.M. na wysokości 12 cm od mostka; strona lewa za mięśniami łokciowymi, w V P.M. do 7cm od stronie mostka; pole wyczuwalnie do VI P.M.
przy kończynie lewej wyciągniętej do przodu ma kształt trójkąta równoramienny, w IV P.M. 7-10 cm od mostka, nawet jest dostęp do III P.M.
po stronie prawej IV-V P.M.; przy odstawionej prawej kończynie nawet do III P.M.
Bydło – występuje stłumienie względne (przytłumienie) sercowe tylko po lewej stronie; pole względne; górna granica stłumienia przebiega 3-4 palce poniżej linii stawu barkowego; powiększenie tego pola jest zawsze ku górze i przekracza linię stawu barkowego, objaw powiększenia serca; 3 przestrzeń międzyżebrowa 12 cm od linii mostka, 4 przestrzeń międzyżebrowa 7 cm od linii mostka
Psy i koty, po lewej
pole stłumienia sercowego ma zasięg po lewej stronie większy niż u innych zwierząt; IV-VI P.M. gdzie łączy się ze strumieniem wątrobowym
Górna granica = linia chrząstkozrostów – żebra kostne w chrzęstne – przejście na terenie 6 przestrzeni międzyżebrowej stłumienia sercowego w wątrobowe (opukujemy od 3 –6 przestrzeni międzyżebrowej)
Psy i koty, po prawej - nad mostkiem, poniżej linii chrząstkozrostów, niewiele ponad mostkiem w pasie przytłumienia jest wypuk bębenkowy (opukujemy od III do VI P.M., górna granica 2-3 cm nad mostkiem, dolna granica – linia mostka
stłumienie bezwzględne – biegnie poziomo, wzdłuż chrząstkozrostu i w 6 przestrzeni międzyżebrowej opada i przechodzi w stłumienie wątrobowe; stłumienie względne – sięga nieco poniżej linii stawu barkowego; powiększenie prawej komory – stłumienie względne może sięgać a nawet przekraczać linię stawu barkowego; powiększenie lewej komory – stłumienie zlewa się z wątrobowym
U konia bez względu na przyczynę powiększenie obserwujemy w kierunku guza biodrowego; u bydła do góry i przekracza linię stawu barkowego;
Powiększenie pola stłumienia sercowego
roztrzeń mięśnia sercowego (dilatatio musculi cordis)
urazowe zapalenie osierdzia u bydła (próby bólowe – nie dotyczą jednak tego kolokwium)
przerost mięśnia sercowego z roztrzenią (przerost kompensacyjny, przy fizjologicznym przeroście nie występuje powiększenie pola opukowego, gdyż z zewnątrz serce nie jest powiększone)
rzekome powiększone pole opukowe przy niepowietrzności płuc (krupowe zapalenie płuc), płuca przylegające do serca ulegają zwątrobieniu;
Pomniejszenie pola stłumienia sercowego:
przemieszczenie serca
powiększenie objętości płuc (rozedma pęcherzykowa płuc)
gazy w worku osierdziowym (pneumopericardiaceae) – może nawet występować wypuk bębenkowy
gazy w jamie opłucnowej (pneumothorax);
Powiększenie względne – białaczka; choroby nowotworowe u psa; bezwzględne – roztrzeń serca, wady serca
Tony serca: wynikają z faktu osłuchiwania
Ton I – skurczowy (systoliczny) = silniejszy, niższy, dłuższy, głośniejszy; tworzą go: skurcz komór i przedsionków, zamknięcie zastawek dwu i trójdzielnej, napięcie (drżenie) strun ścięgnistych (przy zastawkach przedsionkowo komorowych)
Ton II – rozkurczowy (diastoliczny) =słabszy, dźwięczniejszy, krótszy; toworzą go rozkurcz komór, zamknięcie się zastawek aorty i tętnicy płucnej (krew chce się cofać do serca, zastawki maja kieszonki, które napełniają się krwią, brak strun ścięgnistych)
Na bazie tych tonów powstają zmiany patologiczne
Badanie tonów – tylko z lewej strony;
Osłuchujemy w tzw. punktach roboczych (np. koniuszek – praktyczne osłuchiwanie serca)
Ton I – słyszalny jest w okolicy wierzchołka serca po stronie lewej nad mostkiem w IV-V P.M.
Ton II – nad podstawą serca po stronie lewej w IV P.M.
Duże zwierzęta 12-14cm. nad mostkiem
Małe zwierzęta V P.M. pod linią chrząstkozrostów
Zmiany tonu skurczowego i rozkurczowego; Siła tonów zależy od:
siły i częstości skurczów mięśnia sercowego
wielkości ciśnienia tętniczego
warunków przewodzenia tonów serca = zmian ewentualnego przesunięcia serca w obrębie ścian klatki piersiowej
Akcentacja (wzmożenie obu tonów serca):
fizjologicznie po wysiłku
u zwierząt wychudzonych
przerost mięśnia sercowego (mięsień silniejszy)
wzrost temperatury (gorączka)
zwątrobienie (hepatisatio) płatów sercowych płuc – lepsze przewodnictwo odgłosów
Opukiwanie: przerost to wzrost włókien mięśniowych, bardziej spoisty ale nie ma powiększenia pola opukowego; większe jest pole przy roztrzeni i zmianach kompensacyjnych
Osłabienie (obniżenie) tonów serca
zwierzę otłuszczone
niewydolność mięśnia sercowego (insufficientia musculi cordis)
zapalenie osierdzia i wsierdzia
płyn w jamie opłucnowej; infekcje bakteryjne;
Akcentacja tonu I – ton kłapiący = występuje najczęściej z osłabieniem tonu II
obniżenie ciśnienia krwi, zapaść; silne krwotoki
gorączka; niektóre choroby zakaźne
uszkodzenia mięśnia sercowego; nad zastawką dwudzielną przy zwężonym ujściu przedsionkowo- komorowym lewym (stenosis ostii atrio-ventricularis sinistrii dextri)
Akcentacja tonu II – rozkurczowego
nad zastawką aorty, przy wzroście ciśnienia krwi w krążeniu dużym
przerost mięśnia sercowego (stany zapalne nerek)
marskość nerek oraz marskość i zwyrodnienie wątroby
nad zastawką tętnicy płucnej przy nadciśnieniu w krążeniu małym (rozedma, zapalenie płuc) – zespół sercowo płucny (obrzęk, roztrzeń mięśnia sercowego – gwałtowne cofanie się krwi w kieszonki)
Osłabienie tonu I – do całkowitego zniesienia (niewystępowania)
zwyrodnienie mięśnia sercowego (wirusy np. pryszczycy u bydła, nosówki)
zapalenie wsierdzia (świnie – tylko sekcja, ubój; kalafiorowate rozrosty na wsierdziu, komplikacje różycy, rozrost wsierdzia)
niedomykalność zastawek dwu i trójdzielnej (insufficientia valvulae di et tricuspidalis) – ton przechodzi w szmer
Osłabienie tonu II
nad zastawką aorty i tętnicy płucnej, przy obniżeniu ciśnienia w krążeniu małym i dużym
zwężenie ujścia aorty i tętnicy płucnej
(rozdwojenie a rozszczepienie poznać różnice)
Rozdwojenie tonu I – przedłużony – nierównoczesny skurcz komór; nadciśnienie tętnicze przy chorobach; bloki serca; przerost LK serca ( ta-ta/tam; tra-ta)
Rozdwojenie tonu II – rozkurczowego – niejednoczesne zamykanie się zastawek aorty i tętnicy płucnej; przy wzroście ciśnienia tętniczego; zwężenie ujścia żylnego lewego; niedomykalność zastawki dwudzielnej (tra/ta-ta;ta/tam)
Rytm cwałowaty – galloprhytmus – występuje przy zaawansowanej niewydolności sercowej (serce kaput); jest to objaw prognostycznie niepomyślny, występują 3 tony :skurczowy, rozkurczowy i przedskurczowy; następstwo zaburzeń w wytwarzaniu bodźców; nadciśnienie tętnicze; zaburzenia w przewodnictwie przedsionkowo-komorowym
Punkty główne – puncta maxima
Stwierdzenie zmian podczas badań punktów roboczych
Odpowiadają umiejscowieniu zastawek i ujść przedsionkowo komorowych, określają nam szmery sercowe
| Lewa strona | Prawa strona | |
| ZASTAWKA T. PŁUCNEJ | ZASTAWKA AORTY | |
| KOŃ | III P.M., tuż nad mostkiem | IV P.M., 1-2 palce poniżej linii stawu barkowego |
| BYDŁO | III P.M., tuż nad mostkiem | IV P.M., 2 palce poniżej linii stawu barkowego |
| PIES | III P.M. nad krawędzią mostka | IV P.M., pod linią stawu barkowego |
| KOT | II-III P.M. na wysokości połowy odległości między mostkiem a kręgami piersiowymi | III-IV P.M,, w górnej 1/3 dolnej połowy odległości między mostkiem a kręgami |
ZMIANY PATOLOGICZNE
Szmery sercowe = zmienione tony serca, są oparte na tonie skurczowym i rozkurczowym:
szmery wewnątrzsercowe – wsierdziowe – endokardialne = zmiany w obrębie zastawek, ujść (skurczowe/rozkurczowe)
szmery zewnątrzsercowe – osierdziowe – perikardialne = zmiany w obrębie osierdzia (-//-)
szmery osierdziowo-opłucnowe = powstają tam, gdzie opłucna płucna styka się z osierdziem (-//-)
Ad.1 Szmery wewnątrzsercowe
Charakterystyczny objaw wad serca (vita cordis); są one słyszalne w punktach głównych; są to zmiany we wsierdziu zastawek oraz ujść żylnych i tętniczych; są synchroniczne z tonami (uderzeniami) serca
Organiczne – wzmagają się po wysiłku i lekach nasercowych
| Szmery skurczowe | Szmery rozkurczowe |
Krew przedostaje się w czasie skurczu przez elementy serca - niedoczynność (niedomykalność) zastawki dwudzielnej (strona lewa) - niedoczynność zastawki trójdzielnej (strona prawa) - zwężenie ujścia aorty - zwężenie ujścia tętnicy płucnej |
Krew cofa się do serca - zwężenie lewego ujścia przedsionkowo komorowego - zwężenie prawego ujścia przedsionkowo komorowego - niedomykalność zastawki półksiężycowatej aorty - niedomykalność zastawki półksiężycowatej tętnicy płucnej |
Jest to jednak teoretyczne podejście, ponieważ niedomykalność zastawki dwudzielnej wiąże się z innymi chorobami;
występują kombinacje tych szmerów; badamy EKG, echo serca
Czynnościowe – ze względu na różne podłoże szmeru, np. w przewodnictwie i pobudzeniu mięśnia sercowego; są niewyraźne, chuchające; zmienne; ustępują po wysiłku (nasilenie po wysiłku – istota próby wysiłkowej
| Skurczowe | Rozkurczowe |
Niewydolność sercowa
|
|
Ad.2 Szmery zewnątrzsercowe (osierdziowe)
szmer tarcia osierdziowego – stridor affrictus pericardiaceae
powstaje przy ocieraniu się listków osierdzia
zmienny, powierzchowny, synchroniczny z uderzeniami serca
słyszalny w czasie skurczu i rozkurczu komór
przy ostrym i przewlekłym zapaleniu osierdzia (bez względu na etiologię)
zanika przy nagromadzeniu się płynu w worku osierdziowym
szmer pluskania – stridor succusio
w worku osierdziowym jest bardzo dużo płynu (z gazem)
występuje u bydła w przebiegu urazowego zapalenia osierdzia (uszkodzenie z czepca)
płyn i gaz są w worku – wypuk metaliczny
Ad.3 Szmery osierdziowo-opłucnowe - stridor pleuro-pericardiaceae
Są zwykle synchroniczne z pracą serca; występują, gdy osierdzie jest zmienione (z włóknikiem) i ociera o opłucną płucną (o jej listki); powoduje bezdech; gdy szmer występuje przy wdechu to jest to szmer osierdziowy; natomiast jeśli występuje normalnie to zmiany są głównie w opłucnej piersiowej
WADY SERCA – vita cordis
POJEDYNCZE (w jednym punkcie)/ZŁOŻONE (szmer skurczowy i rozkurczowy w jednym miejscu)/KOMBINOWANE
Konie
niedomykalność zastawki aorty (szmer rozkurczowy)
powiększenie stłumienia lewo komorowego
tętno chybkie i duże
Bydło
wady zastawki trójdzielnej (częściej) lub tętnicy płucnej
powiększenie stłumienia lewo i prawo komorowego; zastój żylny – sinica
duszność wysiłkowa
tętno żylne dodatnie (na żyle jarzmowej); tętno niemiarowe i małe
Psy
niedomykalność zastawki dwudzielnej (na tle reumatycznym) – prowadzi do roztrzeni
szmer skurczowy
powiększenie stłumienia lewo i prawo komorowego
akcentacja tonu II nad zastawką tętnicy płucnej
w I etapie wady serca prowadzą do przerostu kompensacyjnego serca, samo serce chce korygować wadę, powstają zaburzenia w krążeniu dalej roztrzeń serca (dilatatio cordis)
Zaburzenia kardiologiczne najczęściej występują u koni i małych zwierząt; bydło – urazowe zapalenie osierdzia; reszta zwierząt rzadko
| Pojedyncze | Złożone | Kombinowane |
1. niedomykalność zastawki dwudzielnej 2. niedomykalność zastawki trójdzielnej 3. zwężenie ujścia przedsionkowo-komorowego lewego 4. zwężenie ujścia przedsionkowo-komorowego prawego 5. niedomykalność zastawki aorty 6. niedomykalność zastawki tętnicy płucnej 7. zwężenie ujścia aorty 8. zwężenie ujścia tętnicy płucnej |
Zwężenie ujścia i niedomykalność zastawek | Zwężenie ujścia przedsionkowo-komorowego i niedomykanie zastawek aorty |
NIEMIAROWOŚĆ SERCA
zaburzenia w wytwarzaniu bodźców – chromotropizm
zaburzenia w przewodzeniu bodźców – dromotropizm
zaburzenia w pobudliwości – batmotropizm
zaburzenia w zdolności kurczenia się – inotropizm
CHRONOTROPIZM
niemiarowość zatokowa – arrythmia sinusalis = powstają pauzy równe jednemu lub dwom uderzeniom serca, związana jest z fazami oddechowymi jako następstwo wzmożonej pobudliwości nerwu błędnego (u bydła w syndromie Hofflunda)
niemiarowość oddechowa – arrythmia respiratora = przyspieszenie skurczów serca w czasie wdechu i zwolnienie w czasie wydechu – podrażnienie zakończeń nerwu błędnego i jego hamujące działanie na węzeł zatokowy
fizjologicznie u psów
w stanach chorobowych u koni: rozedma pęcherzykowa, zapaleniu krupowym płuc, zapaleniu otrzewnej
DROMOTROPIZM = bloki serca I, II i III˚
I stopień = blokada wewnątrzpiersiowa
Przy zmianach dystroficznych mięśni przedsionków
Zwolnienie impulsów idących z węzła zatokowego
EKG: rozszerzenie i rozdwojenie załamka P
II stopień = blokada przedsionkowo-komorowa (węzłowa) niezupełna
Występuje najczęściej u koni w następstwie zwiększonego napięcia nerwu błędnego
Bodziec węzła zatokowego dochodzi do komór z opóźnieniem i przerwami
EKG: przedłużenie odstępu P-Q, brak zespołu komorowego QRST, pojawia się tylko załamek P
W czasie przedłużającej się pauzy osłuchiwaniem stwierdza się ciche tony….
III stopień = blokada przedsionkowo-komorowa zupełna
Zniesienie przewodnictwa przedsionkowo-komorowego
Przedsionki kurczą się rytmem przyspieszonym (pobudzane przez węzeł zatokowy)
Komory kurczą się wolniej (pobudzane przez węzeł zatokowo-przedsionkowy)
Dysocjacja (rozkojarzenie) czynnościowa przedsionków i komór
Przyczyny: zwyrodnienie komórek nerwowych w pęczku Hissa w przewlekłym zapaleniu mięśnia sercowego, infekcje, nowotwory złośliwe
EKG: załamek P prawidłowy, nie związany z kolejnością z zespołem QRST; osłuchiwaniem stwierdza się ciche i częste tony przedsionków i rzadkie i głośne tony komorowe
U ludzi w takim przypadku potrzeba rozrusznika
BATMOTROPIZM
Niemiarowość pozaskurczowa – arrythmia extrasystolica – na skutek bodźca dodatkowego występuje przedwczesny skurcz serca lub oddzielnych jego części a po nim pauza kompensacyjna
W zależności od miejsca powstawania wyróżnia się
Pobudzenie zatokowe przedwczesne
Pobudzenie przedsionkowe przedwczesne
Pobudzenie węzłowe przedwczesne
Pobudzenie komorowe przedwczesne
Częstoskurcz napadowy tachykardia paroxymalis
Nagłe przyspieszenie akcji serca trwające kilka minut do kilku dni
Występuje w organicznych chorobach serca
Wyróżniamy częstoskurcz pochodzenia przedsionkowego, węzłowego i komorowego
Liczba skurczów dochodzi do 180-200/min
Poza chorobami serca występuje: zapalenie otrzewnej, infekcje bakteryjne, stany zapalne przewodu pokarmowego (związane z wytwarzaniem enterotoksyn: E .coli, Salmonella, Campylobacter (problem u cieląt, prosiąt, psów)
Niemiarowość zupełna arrythmia absoluta
Objawia się zjawiskiem trzepotania i migotania przedsionków (trzepotanie 200-300, migotanie 300-600/min)
Tętno może być częste lub rzadkie, silne lub słabe
Występują zaburzenia w rytmie przedsionków komór
Brak jest zależności między liczbą skurczów przedsionków i komór, występują skurcze pojedynczych grup mięśniowych
Dotyczy zwierząt starych
INOTROPIZM
Niemiarowość tętna – występuje tętno naprzemienne (pulsus alternans)
Objaw zaburzeń w kurczliwości komór
Tętno naprzemienne wyczuwa się na tętnicy
Występuje u zwierząt starych
Zmiany sklerotyczne i degeneracyjne w mięśniu sercowym i daleko zaawansowana niewydolność serca
BADANIE UKŁADU NACZYNIOWEGO
Badanie tętnic: oglądanie, omacywanie, osłuchiwanie, mierzenie ciśnienia tętniczego (na t. ogonowej; rzadko w praktyce weterynaryjnej – brak nadciśnienia tętniczego u zwierząt; czasem zdarza się u kotów, ale nie jest diagnozowane)
Tętnice prawidłowo niewidoczne a wyczuwalne podczas chorób : wzmożone tętnienie tt. palcowych – ochwat u koni (pododermatitis recidiva acuta nonpurulenta) – zapalenie miazgi twórczej rogu kopytowego; (objaw patognomiczny)
Tętniaki u koni – tętnicy krezkowej przedniej; wyczuwane w trakcie badania rektalnego (tętniaki są następstwem inwazji słupkowców
TĘTNO (pulsus) – rytmiczne unoszenie i opadanie ścian tętnic zsynchronizowane ze skurczem lewej komory
Patologiczne zmiany tętna
CZĘSTOŚĆ TĘTNA
Przyspieszenie tętna (tachykardia) tętno szybkie (pulsus frequens), spowodowane przez:
Zwyrodnienie mięśnia sercowego
Obniżenie ciśnienia krwi
Niewydolność serca
Choroby przebiegające z gorączką, choroby wyniszczające
Niedokrwistość
Choroby metaboliczne – cukrzyca (psy, koty), ketoza, mocznica, hepatargie (choroby wątroby)
Wysiłek fizyczny, podniecenie, stany nerwicowe
Częstoskurcz napadowy, zatokowy
Leki: adrenalina, kofeina, kardiamid, nikotyna
Ubytki krwi: krwotoki, spadek erytrocytów
Zwolnienie tętna (bradykardia) tętni rzadkie (pulsus rarus)
Fizjologicznie u koni wyścigowych i psów myśliwskich
Choroby OUN: zapalenie mózgu i opon mózgowych, guzy mózgu, wodogłowie (konie)
Choroby zakaźne z gorączką
Bloki przewodnictwa wewnątrzsercowego, zaburzenia rytmu węzła zatokowego
Syndrom Hofflunda i zatkanie ksiąg u bydła – schorzenie związane z zaburzeniami w transmisji treści pokarmowej między żwaczem a księgami, między księgami a trawieńcem; powstaje jako konsekwencja urazowego zapalenia czepca; wtedy czynnik np. gwóźdź powoduje uszkodzenie śluzówki zwiększone napięcie n. X zwężenie ujść przedżołądków zaburzenie transmisji treści pokarmowej zwolnienie tętna
Przedawkowanie preparatów naparstnicy
WYPEŁNIENIE I WIELKOŚĆ TĘTNA – zależy od różnicy między ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym, siły skurczu serca, elastyczności naczyń – zmniejsza się z wiekiem)
Tętno pełne (pulsus plenus) – bardzo dobrze wypełnione - u krów wysokomlecznych
Tętno próżne (pulsus inanis, vacus) – słabe wypełnienie – niedokrwistość, charłactwo
Tętno duże (pulsus magnus) – wysoka fala podnosząca ścianę tętnicy – wskazuje opory w krążeniu dużym
Niedomykalność zastawki aorty
Kłębuszkowe zapalenie nerek!!!! – obrzęk utrudnia przepływ krwi, co momentalnie rzutuje na wzrost ciśnienia krwi
Gorączka
Nadciśnienie tętnicze – tylko dotyczy kotów starych (objaw przewlekłej niewydolności nerek)
Tętno małe (pulsus parvus) – niska fala krwi
Niewydolność serca
Niedokrwistość pokrwotoczna – za mało krwi
Zwężenie ujścia aorty
Tętno naprzemienne (pulsus alternans) – na przemian słabo i silnie wypełniona fala tętna
Niemiarowość na tle zaburzeń w kurczliwości
Nadciśnienie tętnicze w karskości nerek i wątroby
Niewydolność LK (psy)
Zwyrodnienie mięśnia sercowego
NAPIĘCIE TĘTNA
Tętno twarde (pulsus durus) – tętnica nie podlega uciskowi, trudno ją ucisnąć
Tężec
Stwardnienie naczyń – rzadko zwierzęta gospodarskie dożywają do takiego wieku by wystąpiło; może występować u papug
Tętno drutowate (pulsus contactus) – objaw niepomyślny
Nadciśnienie tętnicze – nie związane z chorobą nadciśnieniową, ale oporami w krążeniu (wątroba, nerki)
Marskość nerek
Zatrucia np. ołowiem
Tętno miękkie (pulsus mollis) – mała różnica między skurczowym a rozkurczowym
Choroby zakaźne
Gorączka
Niewydolność sercowa i naczyniowa
Zapalenie otrzewnej
Tętno nitkowate (pulsus filiformis) – praktycznie niewyczuwalne
Mocno zaawansowana niewydolność sercowa i naczyniowa
Zapaść
MIAROWOŚĆ TĘTNA
Tętno miarowe (pulsus regularis) – równe odstępy czasu – jednakowa wysokość fali tętna
Tętno niemiarowe (pulsus irregularis, anaequalis) – niejednakowe, nierówne
Tętno brakujące (pulsus definiens) – blok zatokowo-przedsionkowy, przedsionkowo-komorowy
Tętno bliźniacze (pulsus bigeminus) – dodatkowy skurcz, blok serca
BADANIE ŻYŁ OBWODOWYCH
Twarzowa, szczękowa zewnętrzna, mleczna - bydło
Jarzmowa, piersiowa zewnętrzna - konie
Żyła dostępowa – towarzyszące
Tętno żylne ujemne – zjawisko fizjologiczne, występuje na żyle jarzmowej (bak zastawek) w następstwie fali krwi wywołanej skurczem przedsionka (cofanie krwi do żyły czczej)
Rozpoznanie: pochylić głowę zwierzęcia ku dołowi, ucisnąć żyłę jarzmową pośrodku rynienki naczyniowej
Obwodowy (dogłowowy) – odcinek żyły lekko nabrzmiewa i pulsacja zanika
Przy podniesionej głowie (dosercowo) – odcinek żyły opróżnia się i pulsacja zanika
Przy opuszczeniu głowy odcinek ten nabrzmiewa się i pojawia się falowanie
Tętno żylne dodatnie – powstaje przy niedomykalności zastawki trójdzielnej, urazowym zapaleniu osierdzia, migotaniu przedsionków
Krew kurczącej się PK powraca do silnie rozszerzonego i napiętego przedsionka ten nagły wzrost ciśnienia przenosi się na pozbawione zastawek pnie żylne. Przy ucisku żyły jarzmowej tętno żylne dodatnie…
Undulacja żylna – pulsacja żyły jarzmowej spowodowana tętnieniem pod nią tętnicy szyjnej (najwyraźniej u bydła) – zjawisko fizjologiczne
Różnicowanie: dodatniego tętna żylnego i undulacji żylnej
Przy ucisku na ż. jarzmową wahania pulsacja w odcinku obwodowym zanika a w odcinku dosercowym postaje przy tętnieniu żylnym dodatnim
Przy undulacji i ujemnym tętnieniu żylnym falowanie w odcinku obwodowym nie zniknie