Dydaktyka ogólna 17-03-2011

Proces kształcenia.

Proces kształcenia: to uporządkowany w czasie ciąg zdarzeń obejmujący nauczycieli i uczniów ukierunkowany przez odpowiedni dobór celów i treści oraz takie warunki i środki, które służą wywoływaniu zmian w uczniach stosownie do przyjętych celów kształcenia.

Ogniwa procesu kształcenia: momenty wspólne procesu kształcenia dla nauczania wszystkich przedmiotów; wśród ogniw są takie, których pominięcie uniemożliwiałoby proces kształcenia

Ogniwa:

1. Uświadomienie uczniom celów i zadań kształcenia- może go nie być

2. Poznawanie nowych faktów- konieczny, nowe fakty i zdarzenia uczniowie poznają w toku długotrwałego wysiłku poprzez zmysły, abstrakcyjne myślenie i praktyczne zastosowanie poznania. Najlepszym źródłem faktów jest sama rzeczywistość; jeśli jest to niemożliwe posługujemy się środkami pomocniczymi, które zastępują daną rzeczywistość, jeżeli jest to niemożliwe słowo mówione i drukowane. Jest najważniejszym ogniwem, reguluje prace kolejnych ogniw

3. Nabywanie nowych pojęć: po nabywaniu nowej wiedzy, kształtowanie nowych pojęć; ma określone ogniwa, etapy. Te etapy są następujące:

1. Zestawienie przez uczniów danej rzeczy lub zjawiska z innymi w celu wyodrębnienia ich spośród innych

2. Wyszukiwanie cech wspólnych i ich uogólnianie i generalizacja

3. Wyszukiwanie cech różniących

4. Wytworzenie sobie przez uczniów pojęcia na podstawie znajomości istotnych cech danej kategorii przedmiotów

5. Zastosowanie przez uczniów poznanego pojęcia w nowych sytuacjach poznawczych, co pozwala sprawdzić czy uczniowie przyswoili sobie dane pojęcia ze zrozumieniem

1. Poznawanie prawidłowości i systematyzowanie wiedzy: dbanie systematyczność i trwałość wiedzy

2. Przechodzenie od teorii do praktyki: opanowanie umiejętności i nawyków

Umiejętność: zdolność posługiwania się nabytą wiedzą przy wykonywaniu określonych zadań

Nawyk: doskonale wyćwiczona umiejętność powstała w wyniku wielokrotnego powtarzania danej czynności. Działania nawykowe odznaczają się wysokim stopniem zautomatyzowania czynności, co nie oznacza wyłączenia z działania świadomości, a raczej jej ograniczenie

Fazy umiejętności:

• Uświadomienie sobie przez uczniów nazwy i znaczenia danej umiejętności

• Sformułowanie lub ustalenie na podstawie posiadanych wiadomości reguł działania z równoczesnym objaśnieniem sposobu wykonywania danej czynności

• Pokazanie wzoru danej czynności z ewentualnym wyjaśnieniem, co pomaga w wytwarzaniu się modelu działania w świadomości uczniów. Model ten kształtuje się w czasie wyjaśnień i pokazu demonstrowanego przez nauczyciela

• Pierwsze samodzielne czynności uczniów wykonywane przy stałej kontroli nauczyciela

• Systematyczne i samodzielne ćwiczenia w posługiwaniu się przyswojoną umiejętnością w celu nabycia nawyku

1. Wykonywanie zadań praktyczno- wytwórczych

2. Sprawdzanie i ocena osiągnięć