Wprowadzenie do pracy socjalnej
Praca socjalna odnosi się do człowieka który w społecznym zagubieniu potrzebuje pomocy gdyż nie radzi sobie z problemami osobistymi, problemami w grupie czy ogólnie w społeczeństwie.
Termin praca socjalna funkcjonuje od roku 1917 działalność służąca niesieniu pomocy ludziom potrzebującym, do przełomu wieku XIX i XX nie była to działalność ściśle zawodowa.
Zawód pracownika socjalnego jako profesjonalisty od pomagania.
Według B.Szatur-Jaworskiej – pojęcie wieloznaczne:
Nazwa specyficznej profesji (ze względu na cele i metody działania)
Wykorzystanie celów i metod działalności pracy socjalnej
Zatem praca socjalna – działalność i praca socjalna – zawód są pojęciami przyjmującymi nie jednakowy zakres.
Oficjalne dokumenty amerykańskiego krajowego stowarzyszenia pracowników socjalnych stwierdzają, że praca socjalna to działalność profesjonalna polegająca na pomocy jednostką, grupą lub społecznością w wzmacnianiu lub odbudowywaniu ich zdolności społecznego funkcjonowania oraz na tworzeniu warunków społecznych sprzyjających tym celom.
Praktyka pracy socjalnej opiera się na profesjonalnym wprowadzaniu wartości i technik w celu osiągnięcia co najmniej jednego z następujących rezultatów:
Pomaganie ludziom w uzyskaniu konkretnych usług
Służenie poradnictwem i psychoterapią jednostką, rodzinom i grupom.
Pomaganie społecznościom lub grupom w znalezieniu pracy
Itp.
Praca socjalna definicja amerykańska (rada ds. kształcenia pracowników socjalnych) stwierdza iż praca socjalna ma na celu usprawnienie społecznego funkcjonowania jednostek tak indywidualnie jak i w grupach, poprzez działania skierowane na ich stosunki społeczne, na interakcje między człowiekiem a jego otoczeniem. Działania te dzielą się na trzy grupy:
Odnowienie utraconej lub osłabionej zdolności
Zapewnienie indywidualnych zasobów i zbiorowych
Zapewnienie społecznej dysfunkcji
Zachowanie pro społeczne – każde działanie ukierunkowane na niesieniu pomocy innej osobie tak aby chronić, pomagać, rozwijać obiekt społeczny.
Zachowanie altruistyczne – przynoszące istotną korzyść biorcy wymagające znacznego poświęcenia dawcy bez jakiejkolwiek korzyści dla dawcy
(w ewolucji)
Altruizm – zachowanie podnoszące innego osobnika na poziom wyższy
Problem rozpoznania altruisty – efekt zielonej brody – gdyby każdy altruista miał jakiś defekt cechę morfologiczną to odróżnienie nie stanowiło by problemu.
Allele rozpoznawcze – geny determinujące zachowanie altruistyczne, ceche rozpoznawczą i wrażliwość na występowanie tej cechy u innych – istnienie takich alleli uważa się za bardzo mało prawdopodobne
Teoria altruizmu krewniaczego W. Hamiltona
Ograniczając udzielanie pomocy do krewnych altruista zwiesza szanse ze pomaga innemu altruiście
Krewny altruisty posiada gen altruizmu z prawdopodobieństwem odpowiadającym współczynnikowi pokrewieństwa.
Współczynnik pokrewieństwa „r” - „r” to prawdopodobieństwo
Osobnik może propagować swoje geny – bezpośrednio (osobiście uczestnicząc w reprodukcji), albo pośrednio (poprzez reprodukcje krewnych).
Reguła Hamiltona:
Geny będą się mnożyć i rozpowszechniać gdy: koszt altruisty < zysk biorcy
Altruista jest pamiętliwy
Filantropia (gr.) – oznacza życzliwość, dobroczynność. Działanie na rzecz potrzebujących – korzenie w idei humanitaryzmu.
Definicja polityki – celem polityki społecznej jest podniesienie pobytu warstw pracujących przy umiarkowanej demokratyzacji stosunków społecznych oraz rozwoju ustawodawstwa socjalnego.
Osoba niepełnosprawna – osoba która posiada upośledzenie fizyczne, psychiczne lub umysłowe, stałe lub postępujące, przyczyniające Siudo trudności w nauce, w kontaktach między ludzkich lub integracji w pracy, powodując nieprzydatność społeczną.
RUCH HOSPICYJNY
Idea opieki hospicyjnej związana jest ze społecznym zjawiskiem przeżywania śmierci i procesu umierania. Przez wiele stuleci umieranie w obecności rodziny i bliskich było normą, ważnym elementem życia. Cmentarze mieściły się w centrach miast,[potrzebne źródło] w pobliżu kościołów, a świadomość i obecność śmierci była powszechna. Wiązało się to również z wielopokoleniowym modelem rodziny, w którym młodzi ludzie dorastali w obecności starszych, przeżywając wspólnie radosne i smutne chwile. Uwarunkowania ekonomiczne i społeczne spowodowały zaniknięcie wielu z tych elementów w nowoczesnych społeczeństwach zachodnich. Konsekwencją tego stał się między innymi strach przed śmiercią i uciekanie przed jej obecnością. Przyczyniało się do tego także usuwanie cmentarzy poza obręb miast czy instytucjonalizowanie obrzędów związanych ze śmiercią.[potrzebne źródło] Postęp medycyny zachęcał równocześnie do oddawania bliskich pod opiekę lekarzy. Ci z kolei niejednokrotnie traktują śmierć jako swoją porażkę, starając się ratować pacjenta za wszelką cenę. Dzieje się tak nawet w sytuacji, gdy dla chorego staje się jasne, że zbliża się do śmierci. Terapia uporczywa ma miejsce szczególnie często w przypadku nieuleczalnie chorych dzieci[potrzebne źródło]. Równocześnie działania lekarzy odsuwają chorego, w tak ważnym momencie, od kontaktu z bliskimi. Współczesna medycyna w dużej mierze radzi sobie z problemem uśmierzania przewlekłego bólu, występującego w końcowych stadiach chorób nowotworowych. Nie jest natomiast w stanie poradzić sobie często z innymi dolegliwościami oraz z poczuciem osamotnienia czy smutkiem, potrzebą ułożenia relacji z tymi, których się opuszcza. Często to właśnie jest przyczyną największego bólu odczuwanego przez pacjenta
Opieka hospicyjna oznacza aktywną i wszechstronną opiekę nad osobami cierpiącymi na postępujące, przewlekłe choroby o niekorzystnym rokowaniu. Pojęcie opieki paliatywnej i jej rozwój mają stosunkowo krótką historię. Według powstałego w 1990 roku raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) opieka hospicyjna jest to „aktywna, dotycząca wszystkich sfer życia opieka nad pacjentem cierpiącym na schorzenie niepoddające się leczeniu przyczynowemu”. Definicja ta wskazywać może również na pomoc chorym nieznajdującym się w stanie terminalnym, z potencjalną możliwością wyleczenia. W późniejszym czasie opieka paliatywna została przez WHO określona jako „podejście poprawiające jakość życia pacjentów oraz ich rodzin w obliczu śmiertelnych chorób”. Współczesna idea opieki hospicyjnej nie wyrasta z niedostatków medycyny czy systemu opieki zdrowotnej, ale współpracuje z nimi i korzysta z ich osiągnięć. Jej zadaniem nie jest przyspieszenie czy opóźnienie śmierci chorego. Jest ona nakierowana na utrzymanie najwyższej możliwej jakości życia pacjenta.
Pojęcie hospicjum oznacza przede wszystkim instytucję zajmującą się opieką nad pacjentem w terminalnym okresie choroby.
Istnieją dwa zasadnicze rodzaje działania hospicjum:
Pierwszy z nich, najbardziej typowy, to hospicjum domowe, czyli opieka hospicyjna prowadzona w domu chorego. Zespół hospicyjny współpracując z rodziną roztacza opiekę nad chorym w jego domu, zwykle w sytuacji, gdy jest on już wypisany ze szpitala, po ostatnich zabiegach zwalczających chorobę, jakie można było przeprowadzić z medycznego punktu widzenia. Hospicja takie zajmują się również wypożyczaniem specjalistycznego sprzętu, szkoleniem rodziny w pielęgnacji i postępowaniu z chorym.
Drugi model opieki hospicyjnej odnosi się do prowadzenia opieki w szpitalu, w którym przebywa pacjent bądź w hospicjum stacjonarnym, czyli osobnym budynku, przeznaczonym tylko do tego typu opieki. Hospicjum stacjonarne jest przeznaczone głównie dla pacjentów, którzy wymagają – ze względu na ciężki przebieg nowotworu – stałej specjalistycznej opieki medycznej (dotyczy to głównie pacjentów z tzw. nowotworami płynnymi, jak białaczka, choć nie wyłącznie). Ten rodzaj opieki może być stosowany również wobec osób samotnych, nieposiadających bliskich.
OPIEKA PALIATYWNA
Leczeniem objawowym (ang. symptom management) - określamy postępowanie ukierunkowane na uśmierzenie bólu, duszności i innych dokuczliwych objawów towarzyszących ostrym i przewlekłym chorobom w tym również chorobie nowotworowej.
Leczeniem paliatywnym (pallium łac. płaszcz obszerny, palliatus - otulanie płaszczem cierpiącego chorego, ang. palliative treatment) nazywamy postępowanie mające na celu złagodzenie, zmodyfikowanie oznak, w tym objawów postępującej, nie poddającej się leczeniu przyczynowemu choroby przewlekłej, o niekorzystnym rokowaniu, w tym również zaawansowanej choroby nowotworowej. Oba te określenia zazębiają się i obejmują podobne obszary działalności. Leczenie paliatywne jest ukierunkowane na niesienie ulgi w cierpieniu - uśmierzanie dolegliwości i jest ważną składową leczenia objawowego (np. paliatywna radioterapia u chorych z bólem kostnym w przerzutach do kości ma działanie przeciwbólowe).
Opieka paliatywna i hospicyjna (OPH) są określeniami jednoznacznymi (WHO)
Hospicjum łac. hospes - gość, gościnność, opieka zapewniająca gościnność cierpiącym chorym, Hilton - hospicjum miejsce bezpieczne dla chorych cierpiących, ang. hospitality, pokrewne - hospital, hostel. Historycznie opieka hospicyjna wyprzedziła utożsamianą z nią opiekę paliatywną.
Pallium łac. płaszcz otulający cierpiących chorych; opieka paliatywna – opieka ukierunkowana na łagodzenie cierpień; maskuje objawy ciężkiej, postępującej choroby. OPH obejmuje wszechstronne działania (opiekę holistyczną) interdyscyplinarnego zespołu (lekarz, pielęgniarka, psycholog, pracownik socjalny, rehabilitant, duszpasterz oraz wolontariusze) mające na celu zaspakajanie potrzeb: somatycznych (uśmierzanie bólu, duszności i innych objawów, również uwzględniające rehabilitację i terapię kreatywną), psychosocjalnych oraz duchowych, poprzez wczesne ustalanie zagrożeń i potrzeb, zapobieganie i niesienie ulgi w cierpieniu chorym na przewlekłe, postępujące, ograniczające życie choroby - PPZŻCH (zaawansowana choroba nowotworowa i inne przewlekłe schorzenia obniżające jakość życia) oraz wsparcie ich rodzin. Celem jest tu poprawa jakości życia (WHO, 2002).
Opieka paliatywna znajduje zastosowanie również we wcześniejszych stadiach postępujących przewlekłych chorób równocześnie z terapią (paliatywną) mającą na celu przedłużenie życia chorego.
Zapobiec cierpieniu można poprzez wczesne rozpoznawanie objawów i ich skuteczne leczenie np. wczesne włączenie silnych opioidów w bólu umiarkowanym do silnego (może zapobiec zmianom w układzie przewodzenia bólu w OUN - "chronizacji bólu"), rozpoznawanie i leczenie hiperkalcemii częstego powikłania choroby nowotworowej (objawiającej się wymiotami, odwodnieniem z powodu poliurii) lub postępowanie mające na celu prewencję kompresji rdzenia związanej z przerzutami do kręgosłupa (podawanie glikokortykoidów, radioterapia, stabilizacja złamanych kręgów).
FORMY PRACY SOCJALNEJ
Wśród form pracy socjalnej wymienia się:
Ratownictwo – mające charakter pomocy doraźnej w szczególnie nagłych przypadkach, wymagających natychmiastowego działania. Na gruncie praktyki pomocowej wykształciła się dziedzina interwencji kryzysowej.
Opieka – forma wspomagająca, wynikająca z dokładnej i długotrwałej diagnozy i analizy sytuacji potrzebującego. Bazuje na zależności podopiecznego od opiekuna, najczęściej w wyniku bezradności osoby, której udzielamy wsparcia.
Pomoc – działania wspierające pomyślny rozwój osób zagrożonych patologiami społecznymi, lecz także ogółu społeczności.
ZAŁOŻENIA PRACY SOCJALNEJ:
Załącznik nr1.
PRACOWNIK SOCJALNY
Osoba uprawniona do wykonywania profesjonalnej pracy socjalnej, w myśl ustawy o pomocy społecznej. Osoba chcąca pracować zawodowo w roli pracownika socjalnego winna spełnić następujące kryteria:
posiada dyplom ukończenia kolegium pracowników służb społecznych;
ukończyła studia wyższe na kierunku praca socjalna;
do dnia 31 grudnia 2013 r. ukończyła studia wyższe o specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego na jednym z kierunków:
pedagogika,
pedagogika specjalna,
politologia,
polityka społeczna,
psychologia,
socjologia,
nauki o rodzinie.
CIMIC
(ang. Civil-Military Co-operation), oznacza współpracę cywilno-wojskową.
Jest to termin używany w ramach struktur NATO, służący określeniu strategii, zakładającej współpracę sił wojskowych z organami władzy cywilnej w ramach prowadzonych operacji.
Strategia CIMIC przejawia się m.in. w operacjach prowadzonych w ramach planowania obrony cywilnej w sytuacji zagrożeń (CEP) oraz wsparcia przez państwo-gospodarza (HNS).
Współpraca cywilno – wojskowa (CIMIC) jest to nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów pomiędzy dowódcami sojuszniczymi i narodowymi a narodowymi organami władzy (wojskowymi i cywilnymi) oraz ludnością cywilną na obszarze prowadzenia operacji lub na obszarze gdzie jest planowane rozmieszczenie sił wojskowych w zakresie czynników społecznych, politycznych, kulturowych, ekonomicznych, środowiskowych oraz humanitarnych. Współpraca ta, obejmuje także dokonywanie uzgodnień z organizacjami międzynarodowymi i krajowymi, rządowymi i pozarządowymi działającymi na obszarze prowadzenia operacji, lub gdzie taka operacja jest planowana.
Celem CIMIC jest zmniejszenie negatywnego wpływu, jakie środowisko cywilne może wywierać na prowadzoną operację oraz ustanowienie i utrzymanie pełnego współdziałania sił wojskowych z lokalną ludnością i instytucjami pozamilitarnymi. Podczas planowania, przygotowania i prowadzenia operacji dowódcy wszystkich szczebli powinni uwzględniać wszystkie aspekty środowiska cywilnego mogące mieć wpływ na prowadzenie działań.