Logika 14-12-2010
Treść nazwy autor „Potopu”: facet, który napisał „Potop”
Treść nazwy autor „Pana Wołodyjowskiego”: ten sam desygnat
Gwiazda poranna: gwiazda, która ukazuje się rano
Gwiazda wieczorna: gwiazda, która ukazuje się wieczorem: ten sam desygnat
Inna nazwa, inna treść, ale ten sam zakres
Typy nazw dzielimy ze względu na:
Na strukturę desygnatu:
Dystrybutywne: całość, Tel. Kom. Wszystkie telefony komórkowe; człowiek: wszystkie człowieki
Kolektywne: desygnat jest niejednorodny, np. las: drzewa, krzewy, grzyby, mech… pewien zbiór, oddzielne elementy, np. bateryjka, klapka, obudowa, itd. ; do zakresu nazwy człowiek: ręce, nogi…
Strukturę:
Proste, np. kwik- takie kwik, kwik, co świnia robi
Złożone , np. cichy kwik; kociokwik
Ilość desygnatów:
Nazwy puste: brak desygnatów;
Analitycznie: np. kwadratowe koło, zamężna zakonnica , syn bezdzietnej matki- jeżeli znam znaczenia terminów, to wiem, że nigdy nie będzie zamężnych zakonnic, kwadratowych kół…
Syntetycznie: nie mają desygnatów, dlatego, że ich nie ma aktualnie, ale mogłyby być, np. obwodnica Lublina- nie ma, ale mogłaby być, obecnie panujący król Polski, mój mąż
Nazwy niepuste: mają desygnat
Jednostkowe: mają jeden desygnat, np. najdłuższa rzeka świata
Nazwy szczegółowe: mają po kilka desygnatów, np. Ośmiotysięczniki(dot. gór)
Nazwy ogólne: mają wiele desygnatów, np. pies, kot, śnieg, zima, choinka, kolęda…
Funkcję semantyczną:
Indywidualne: imiona własne, pełnią funkcję nazywania
Generalne: pełnią funkcję oznaczania
Rodzaj przedmiotów oznaczanych:
Konkretne: oznaczają rzeczy lub osoby, np. drzewo, stół…
Abstrakcyjne: oznaczają cechy, procesy, zdarzenia, np. biel- czy ktoś wiedział biel? Nie. Widzimy białe przedmioty. Nikt też nie widział snu, można zobaczyć osobę, która śpi.
Sposób opisywania przedmiotów:
Proste: wskazują na jedną cechę, empirycznie nie rozkładalną, np. prosty, krzywy, nazwy kolorów
Złożone: wskazują na więcej niż jedną cechę przedmiotu, np. koń- musi mieć wiele cech, aby być koniem
Sposób orzekania o przedmiotach:
Pozytywne: przypisują przedmiotom pewne cechy
Negatywne: odmawiają przedmiotom pewnych cech
Prywatywne: małomówny
Czysto negatywne: do nazwy pozytywnej dodaj nie, np. dobry- niedobry, gadatliwy- niegadatliwy
Rodzaj przedmiotów oznaczanych:
Obserwacyjne: wskazują na te cechy przedmiotów, albo na całe przedmioty, które są obserwowalne zmysłowo, np. koń, biały, głośny
Teoretyczne: wskazują na takie cechy przedmiotów lub przedmioty, które nie są dostępne zmysłowo, np. osobowość, inteligencja- konstrukt teoretyczny, pole magnetyczne
Dyspozycyjne: oznaczają abstrakcyjną cechę zdolności do czegoś, ta cecha nie jest empirycznie dana, w pewnych sytuacjach tak, a w pewnych nie, np. kłótliwy, broń palna
Wyrażenie zdaniowe( odniesienie do zdania).
Wyrażenia zdaniowe: to zdanie i formy (funkcje) zdaniowe
Formy zdaniowe: wyrażenie zbudowane ze zmiennych wolnych i funktorów(stałych logicznych).
Forma zdaniowa: to wyrażenie zawierające zmienne wolne, z którego otrzymujemy zdania, między innymi po podstawieniu za te zmienne odpowiednich stałych, to jest stałych tej samej kategorii składniowej, co te zmienne.
Zmienna: symbol, za który można podstawiać dowolne wyrażeni a określonej kategorii składniowej, np. XPQ, a zmienna wolna, to zmienna nie związana kwantyfikatorem( ogólny: dla każdego x; istnieje taki x- ramiona otwarte)-> funkcje wyrażeń językowych-syntaktycznych- była funkcja reprezentowania, która polegała na tym, że zmienne reprezentują wyrażenia określonej kategorii składniowej, np. zmienna x reprezentuje nazwy, a zmienna p, q reprezentują zdania- semantyczna- spełnianie, tzn. ,że jeżeli za p lub q podstawię jakieś zdanie, to wtedy spełnia ono swoja funkcję.
Aby powstał podział logiczny musi być pewna całość dzielona(totum- całość, divizionis- podział), następnie muszą być człony podziału: membra divizionis i kryterium podziału czyli fundamentum divizionis
k: (kryterium podziału)
podział pań ze względu na to czy przyszły w kozakach czy nie. Kryterium: posiadanie kozaków. Ten podział spełnia 4 warunki poprawności podziału logicznego:
Jest jednolity/ jednorodny: ma jedno, jasne kryterium- posiadanie kozaków
Rozłączność- jeden element zbioru nie może być w kilku podzbiorach na raz, może być tylko w jednym: podział zwierzątek ze względu na wodne i lądowe, to byłby problem, bo są takie i takie. Jeżeli jeden element należy do więcej niż jednego podzbioru to jest to błąd logiczny.
Adekwatny: każdy element jest w jakimś podzbiorze, nie ma takiego elementu, który nigdzie się nie mieści: wyleciał pani dobry przykład z głowy o już wiem wszystkie zwierzęta dzielą się na ryby, gady, płazy, ssaki, ptaki. Czy to jest dobry podział? Nie..a pająk gdzie? Ślimak? A pszczółka nie mieści się w żadnym z tych podzbiorów, dlatego jest nieadekwatny
Naturalności: każde zwierzę ma trąbę, albo jej nie ma, podział na takie, które mają ją albo nie, nie jest to nikomu do niczego potrzebne.
Mężczyźni: ze względu na kryterium, jakim jest uroda: pięknisie i brzydale co Panie o tym myślą? „Krzywe nogi też w spodniach widać”- podział logiczny nie jest dobry w takich przypadkach
Typologizacja a typologia.
Typologizacja: pena czynność
Typologia: wytwór tej czynności.
Czynność typologizacji: porządkowanie przedmiotów z pewnej dziedziny, które polega na:
Wybraniu przedmiotu typowego/ wzorcowego, zwanego dalej typem
Porządkowaniu innych przedmiotów ze względu na większe lub mniejsze podobieństwo do wybranego typu.
Może być typ idealny lub empiryczny. Przedmiot idealny to jest pewien konstrukt, konstrukcja pojęciowa.
Johnny Deep
Można wybrać dwa typy skrajne: Brad Pitt- piękniś i Artur z grzywką z serialu „Pierwsza miłość”
B.Pitt Artur
Im bliżej Pitta tym bardziej przystojny
W pedagogice: Sośnicki: wszystkie koncepcje wychowania można uporządkować korzystając z pewnej typologii. W każdej koncepcji pojawia się element typowania i można wychowanie rozumieć jako urabianie i jako swobodny rozwój. On to nawet rozpracował. Urabiania: wychowawca ma znaczącą rolę, wychowanek jest kształtowany przez niego, pracuje nad nim, swobodny rozwój: pozwól wychowankowi rosnąć, jak on chce, nie ingeruj. Każda inna koncepcja może być umieszczona na tej osi- albo bliżej urabiania, albo bliżej swobodnego wychowania.