Czy Policja może zobowiązać pracownika do poddania się badaniu trzeźwości?

Policja wezwana przez pracodawcę lub osobę przez niego upoważnioną w celu sprawdzenia stanu trzeźwości pracownika, może go zobowiązać do poddania się badaniu, jeśli jest on podejrzany o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia.

fot. Thinkstock

Stosownie do postanowień art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1356 z późn. zm.) – dalej u.w.t., kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być podane pracownikowi do wiadomości. Warto tu również przywołać wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2000 r., zgodnie z którym wydanie przez pracodawcę polecenia zaprzestania pracy pracownikowi, wobec którego zachodzi uzasadnione podejrzenie spożywania alkoholu w czasie pracy, nie wymaga ani zachowania szczególnej formy, ani obowiązku przeprowadzenia badania stanu jego trzeźwości (II UKN 401/99).
Aby uniknąć możliwych nieporozumień na tym tle, pracodawca powinien zapewnić sobie odpowiednie środki techniczne, pozwalające na jednoznaczne stwierdzenie stanu nietrzeźwości pracownika. Najczęściej stosowany jest oczywiście atestowany alkomat, który może być obsługiwany przez dowolną osobę wyznaczoną przez pracodawcę (przeważnie pracowników ochrony, osoby kierujące pracownikami itp.).
Istnieje także inna, prostsza metoda na sprawdzenie stanu trzeźwości pracownika, bowiem na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej, a także na żądanie samego pracownika, badanie stanu trzeźwości może przeprowadzić uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego (art. 17 ust. 3 u.w.t.). Takim organem jest właśnie policja.
Z uwagi na to, że podejmowanie czynności zawodowych lub służbowych w stanie nietrzeźwości, zgodnie z art. 70 § 2 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 z późn. zm.) - dalej k.w., stanowi wykroczenie zagrożone karą aresztu lub grzywny, a w niektórych przypadkach może nawet stanowić kwalifikowane przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3, o którym mowa w art. 160 § 1 ustawy z dnia z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.), osoby podejrzane o jego popełnienie, zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 6 maja 1983 r. w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie (Dz. U. Nr 25, poz. 117) - dalej r.b.a.o., mogą być poddane badaniu trzeźwości na żądanie:
a) organu właściwego do prowadzenia śledztwa, dochodzenia lub postępowania w sprawach o wykroczenia,
b) sądu.
W myśl art. 311 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) – dalej k.p.k. oraz art. 7 k.w., to właśnie policja jest organem właściwym do prowadzenia dochodzenia (o ile nie prowadzi go prokurator), może też być organem właściwym do prowadzenia śledztwa – w całości albo w określonym zakresie, ewentualnie dokonania poszczególnych czynności – oraz organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawach o wykroczenia.
W przypadku, gdy nietrzeźwy pracownik jest podejrzany lub oskarżony o popełnienie przestępstwa i nie zamierza dobrowolnie poddać się badaniu alkomatem, policja jest uprawniona do przewiezienia takiej osoby do podmiotu leczniczego, w celu wykonania badania krwi. W razie odmowy poddania się zabiegowi pobrania krwi przez osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia w stanie po spożyciu alkoholu, zgodnie z § 5 ust. 6 r.b.a.o., należy przystąpić do pobrania krwi mimo braku zgody, o czym pracownik powinien zostać uprzedzony.