7. Ochrona środowiska w planowaniu i projektowaniu dróg

1.Podstawowe zagrożenia dla środowiska wynikające z niewłaściwego planowania i projektowania dróg

- uciążliwy hałas w otoczeniu drogi

- zanieczyszczenia powietrza, zwłaszcza obszarów chronionych

- naruszanie stosunków gruntowo-wodnych mogących powodowac np. osuwiska

- skażenie upraw rolnych, sadowniczych i leśnych

- zanieczyszczenie wód powierzchniowych

- zmiana krajobrazu, często na sposób nieestetyczny wynikający ze złego wkomponowania drogi w teren

Podstawowe zanieczyszczenia upraw, powietrza i wód powierzchniowych powstają w wyniku 3 głównych rodzajów oddziaływań:

- Oddziaływania stałe (spaliny, pyły, smary, oleje, farby) powstałe w wyniku ciągłego ruchu samochodowego. Zanieczyszczenia te pochodzą od spalania paliwa w silnikach pojazdów, ścierania się opon, wypływu smarów olejów czy spalin.

- Oddziaływania okresowe powstałe w wyniku działań okresowych tj. zimowe utrzymanie. W wyniku tego na drodze lub w jej bliskiej odległości odkładają się związki przeznaczone do usuwania gołoledzi lub śniegu (są to np. związki - NaCl, CaCl₂,MgCl₂ - w różnych stężeniach z wodą oraz żużel, piasek)

- Oddziaływania nadzwyczajne powstałe w wyniku wypadków samochodowych. Z tego rodzaju zdarzeń najniebezpieczniejsze dla środowiska mogą być różnego rodzaju związki chemiczne uwolnione do otoczenia a przewożone w samochodach biorących udział w wypadku.

Podstawowo działania które należy podjąć przy planowaniu przebiegu drogi z uwagi na ochronę środowiska to:

- przeprowadzić Ocenę Oddziaływania na Środowisko OOŚ

- należy omijać obszary chronione tj. parki narodowe i ich otuliny, parki krajobrazowe, rezerwaty

- należy omijać bagna oraz osuwiska

- należy omijać lasy, a jeśli to konieczne to wejść pod kątem i przejść przez las linią falistą. W przypadku rozdzielenia duży obszarów leśnych należy wybudować ekodukty.

- należy omijać obszary na których występują grunty o wysokiej klasie

W celu ograniczenia emisji spalin oraz innych niebezpieczny związków do powietrza należy przy planowaniu i projektowaniu zastosować następujące czynności:

- zaprojektować odpowiednia przepustowość i przejezdność drogi w stosunku do przewidywanego prognozowanego ruchu, aby ruch ten odbywał się płynnie i stosunkowo szybko. Spowoduje to redukcje wytwarzania się spalin, których emisja jest najmniejsza przy prędkości ok. 80km/h

- ograniczyć ilość skrzyżowań na drogach o dużym natężeniu ruchu do niezbędnego minimum aby upłynnić przepływ samochodów lub poszerzyć wloty na tyle, aby przed skrzyżowaniem, nawet gdy natężenie jest duże nie tworzyły się długie „korki”. Gdy pozwalają na to warunki finansowo wskazane jest tworzenie węzłów, estakad, by-pasow dla relacji skrętnych.

- zaprojektować nawierzchnię z materiałów wpływających w możliwie najmniejszym negatywnym stopniu na środowisko, chodzi tutaj zwłaszcza o moment wbudowania gorących mieszanek podczas którego to procesu do atmosfery uwalnia się wiele niebezpiecznych związków.

- ograniczenie wielkości ruchu w miastach przez opłaty i zakazy

- zaprojektowanie w dużych miastach pasów o priorytetach dla środków transportu zbiorowego

- projektowanie obwodnic

- projektowanie obudowy dróg wałami ziemnymi i zielenią, co ogranicza rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń.

W celu ograniczenia niebezpieczny związków do wód gruntowych i powierzchniowych należy przy planowaniu i projektowaniu zastosować następujące czynności:

- oddzielić wodę odprowadzaną ze zlewni terenowej od wody odprowadzanej ze zlewni drogowej

- zaprojektować sprawny system zbierania i odprowadzania wody z korpusy drogi, wyposażony np. w rowy, ścieki, dreny itp.

- zaprojektować w miejscach tego wymagających zbiorniki retencyjne, filtrujące bądź chłonne, których zadaniem byłoby mechaniczne oddzielania zanieczyszczeń znajdujących się w wodzie od tej wody.

W celu ograniczenia hałasu powstającego w obrębie drogi powinno się:

- przeprowadzić odpowiednie badania i obliczyć poziom natężenia hałasu i na tej podstawie stwierdzić czy konieczne będzie ekranowanie drogi na danym odcinku

- w miejscach gdzie ekranowania jest konieczne należy wyposażyć drogę w ekrany pochłaniające hałas