WYKŁADY

1. Pojęcie konkurencji (konk.) (wg. J. Zagórskiego, K. Marksa, A.Marshalla, H.W. de Jonga, L.G. Telsera, A. Lipowskiego, F.A. von Hayek’a, C. Kosikowskiego)

2. Walka negocjacyjna, konkurencyjna i przetargowa
Konkurencja- jest siłą napędową procesów gospodarczych, wymusza zmiany i dostosowywanie się podmiotów gospodarczych do nowych warunków.
Konkurencja jest rywalizacją pomiędzy niezależnymi podmiotami. Jest jednym ze sposobów koordynacji rynkowej.

- Konkurencja (Zagórski)- należy rozumieć walkę przedsiębiorstw o korzyści ekonomiczne uzyskiwane ze sprzedaży towarów oraz przy zaopatrzeniu w środki produkcji i siłę roboczą. Konkurencja występuje wszędzie tam gdzie istnieje prywatna własność środków produkcji i gospodarka towarowa.

- (Marks) Konkurencja polega na współzawodnictwie, którego celem jest zysk.

- (Wg Marshalla) Konkurencja oznacza współzawodnictwo, które polega na współubieganiu się i przelicytowywaniu przy kupowaniu i sprzedawaniu.
- H.W de Jong i L.G Tesler traktują konkurencje jako rywalizacje między niezależnymi podmiotami oraz jeden ze sposobów koordynacji rynkowej (innym sposobem koordynacji jest kooperowanie)

- Wg. F.A von Hayeka dzięki konkurencji dowiadujemy się które dobra są dobrami rzadkimi, które rzeczy są dobrami i w jakim stopniu są one wartościowe.

- Lipowski obok pojęcia konkurencji używa pojęć:

*Walka negocjacyjna dotyczy interakcji pomiędzy dostawcami i odbiorcami, które przybierają postać walki o korzyści ekonomiczne z wymiany rezultatów z działalności.

*Walka konkurencyjna jest elementem walki negocjacyjnej. Dostawcy starają się zaoferować odbiorcom warunki korzystniejsze niż te, które zapewniają ich rywale. Walka konkurencyjna może się odbywać na różną skalę. Ważne są bowiem rozmiary rynku, na którym dokonuje się konkurencja. Może to być skala lokalna, regionalna lub na cały kraj. Konkurencja może się również odbywać w skali ugrupowania regionalnego lub w skali globalnej. W walce konkurencyjnej liczy się uzyskanie i utrzymanie przewagi nad konkurentami, która pozwoliłaby osiągnąć założone cele i realizować własne interesy.

*Walka przetargowa- rywalizację między odbiorcami o zwiększenie swego udziału w dostępie do nabywanych zasobów i dóbr.
- Wg C.Kosikowskiego pojęcie konkurencji w życiu codziennym to zmierzanie do osiągnięcia sukcesu we współzawodnictwie z innymi.

3. Płaszczyzny konkurencji

- w działalności gosp. (sfera ekonomiczna) – przedsiębiorstwa (i przedsiębiorcy) konkurują ze sobą, walcząc o jak najlepsze zaspokojenie potrzeb konsumentów. Przed-rcy szukają nowych rynków zbytu oraz starają się mieć dostęp do najtańszych źródeł

- pomiędzy różnymi sektorami. Sektor oznacza przemysł rozumiany jako całość lub też obejmuje określoną jego gałąź, konkretną dziedzinę dział. produkcyjnej, a także gr firm, które wytwarzają wyroby substytucyjne

- pomiędzy poszczególnymi gosp narodowymi Prowadząc badania nad rozwojem ekonomik możan zauważyć, że ich tempo wzrostu jt bardzo zróżnicowane natomiast jego przyczyną jt przechwytywanie korzyści które pochodzą z międzynarodowego podziału pracy

- pomiędzy regionalnymi ugrupowaniami integracyjnymi Są one instytucjami, które zmierzają do łączenia współpracy gosp między państwami, które wchodzą w ich skład. Dzięki temu silnemu połączeniu, a zwłaszcza poprzez liberalizację przepływu towarów, osób i kapitału, członków ugrupowania dąży się do szybszego rozwoju i lepszego wykorzystania własnej przewagi (konk.)

­- w postaci walki toczonej między pracownikami o lepsze warunki pracy oraz wyższe wynagrodzenie

­- rywalizacja między pracownikiem a pracodawcą Stanowi ona ostry konflikt między pracą a kapitałem, który przybrał postać walki klas. Istotą konfliktu był podział korzyści wynikających z rozwoju produkcji przemysłowej i wprowadzenia nowych metod produkcji.

4. System ochrony Konkurencji

- system monopolowy (ochrony mechanizmu konk.) Stosowany w krajach anglosaskich i ukierunkowany na zwalczanie praktyk monopolistycznych oraz skutków posiadania pozycji dominującej. W zasadzie nie wyodrębnia się specjalnej ochrony ze względu na wzorzec uczciwej konk., nie przwiduję się również osobowych regulacji w zakresie ochrony konsumentów.

- sys. Zwalczania nieuczciwej konk – szczególnie rozbudowany w Niemczech; oparty na zwalczaniu nieuczciwej konk. i nieuczciwych praktyk handlowych obejmujących praktyki monopolistyczne oraz elementy ochrony oznaczeń handlowych i własności przemysłowej

­- sys. Prokonsumencki Stosowany w Szwecji, akcentuje przede wszystkim regulacje chroniące interes konsumenta

- sys. Francuski kładzie nacisk na prawo międzynarodowe, przepisy wew. rozwijają i uszczegóławiają tę problematykę, czyny nieuczciwej konk. zwalczane są na podstawie ogólnych zasad prawa cywilnego

- sys. ochrony konk. – równoległe obowiązywanie ustaw z zakresu zwalczania nieuczciwej konk. i prawa antymonopolowego (występuje w PL)

5. Ustawa Sharmana – 2.07.1890

Dwa główne postanowienia :

Art 1 ; „każda umowa, związek albo zmowa służąca ograniczeniu handlu lub wymiany towarowej między kilkoma stanami lub krajami jest nielegalne”

Art 2 ; „każda osoba która monopolizuje albo usiłuje monopolizować, łączy się lub zmawia dla zmonopolizowania jakiejś części handlu lub wymiany towarowej miedzy kilkoma stanami lub krajami powinna być winna przestępstwa”

6. Clayton Act – 1914

Celem tej ustawy było :

- zakazanie określonych praktyk w obrocie

- zakazanie czynności które mogą przedmiotowo ograniczyć obrót gospodarczy

Ustawa zakazuje czterech typów praktyk restrykcyjnych:

1) bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji cenowej

2) uznaje za nielegalny stan faktyczny dotyczący porozumień wiązanych, umów, których celem jest monopol lub ograniczenie konkurencji.

3) Zakaz fuzji spółek dokonywany przez nabycie akcji

4) Zakazuje unii osobowych członków i pracowników zarządu przedsiębiorstwa.

7. Ustawa o zwalczaniu lichwy wojennej – 2.07.1920

W ustawie przewidziano kary (pozbawienia wolności, wysokich grzywien) dla uczestników związków lub omów, które miały na celu:

- skupywanie, gromadzenie lub ukrywanie zapasów przedmiotów codziennego użytku lub ograniczanie ich wyrobu albo handlu nimi, w celu wprowadzenia lub utrzymania zwyżki cen albo przysporzenia sobie lub osobom trzecim nadmiernego zysku

- zniszczenia, uszkodzenia lub uczynienia niezdatnymi do wykorzystania przedmiotów codziennego użytku ze świadomością, że działanie to przyczynia się do zmniejszenia podaży

8. Ustawa z 28.03.1933 o kartelach

Przewidywała obowiązek rejestrowania umów w rejestrze kartelowym prowadzonym przez Ministra Przemysłu i Handlu. Dawała prawo występowania do sądu kartelowego, działającego prze Sądzie Najwyższym, o rozwiązanie umów szkodliwych dla interesu państwa. Rola sądu kartelowego zmalała w następstwie noweli z 1935r. przyznającej MPiH prawo rozwiązywania umów kartelowych bez odwoływania się do sądu kartelowego.

9. Ustawa z 28.01.1987 o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym w gosp. nar.

10. Ustawa z 24.02.1990 o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym

Umożliwiała przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji gosp. przez demonopolizację dominujących podmiotów gosp. oraz prewencyjną kontrolę łączenia i przekształcania podmiotów gosp. Ustawa ta została znowelizowana przez ustawę z 3.02.1995 r o zmianie ustawy przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym, która została dotychczasowy dualny system prawny przeciwdziałania nadmiernej koncentracji przedsiębiorstw i wprowadziła system prewencyjnej kontroli zasadniczo dopuszczalnej koncentracji przedsiębiorstw.

11. Ustawa z 15.12.2000 o ochronie konkurencji i konsumentów

12. Ustawa z 16.04.2004 o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

Podstawowym celem tej noweli u.o.o.k.k. miało być wprowadzenie przepisów prawnych i dostosowujących polskie prawo ochrony konk. do prawa wspólnotowego oraz stworzenie podstaw prawnych stosowania w polskiej przestrzeni prawnej wspólnotowego prawa konk przez organy WE i państw członkowskich.

13. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów z 16.02.2013

Wydanie tej ustawy służyło dwóm celom:

- wprowadzeniu procedur rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2006/2004/WE

- zmniejszeniu lb postępowań w sprawach praktyk ograniczających konkurencję i praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów do postępowań z urzędu, co oznacza wyłącznie możliwości stosowania kar pieniężnych wobec przedsiębiorców naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

14. Projekt ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z 23.07.2013

Cel: skuteczniejsze eliminowanie praktyk ograniczających konk oraz efektywniejsze prowadzenie postępowań z zakresu kontroli koncentracji. Wskazówki środowisk biznesowych, praktyka UOKiK, doświadczenia międzynarodowych organów ochrony konkurencji, dały podstawę do przygotowania nowelizacji ustawy, by uczynić ją bardziej przyjazną dla przedsiębiorców.

15. Cele Pol. Konk. – szkoła Harwardzka i Chicagowska

Cele: Podstawowym zadaniem polityki konkurencji jt promowanie i utrzymanie na rynku konkurencji w celu osiągnięcia efektywnej alokacji zasobów. Konkurencja pojmowana jest jako siła prowadząca do idealnego rozwiązania zachowań podmiotów gosp na rynku. Mimo to podejmowano próby jej eliminowania i stąd zrodziła się potrzeba wprowadzenia ustawodawstwa antymonopolowego oraz powołania do życia organów egzekwujących przestrzeganie tego prawa.

SZKOŁA HARWARDZKA(ujęcie tradycyjne) wg przedstawicieli tej szkoły (J.Bain, F.M.Scherer, W.Shepher) konkurencję konstytuuje wolność wejścia, a ogranicza wysoki stopień koncentracji i sprzedaży na rynku oraz zmowy monopolowe przedsiębiorstw, możliwe do zaistnienia dzięki barierom wejścia (skala produkcji, zróżnicowanie produktów czy różne w absolutnych kosztach produkcji). Organy antymonopolowe nie powinny zatem dopuszczać do nadmiernej koncentracji, do powstawania pozycji dominujących, powinny natomiast karać przedsiębiorstwa za stosowanie przez nie praktyki ograniczające konkurencję na rynku. Cele sformułowane w Harvardzie wynikają z historii legislacyjnej i wykładni prawa dokonanej przez Sąd najwyższy w USA. Chodzi więc o redystrybucję dochodu, ochronę drobnego biznesu, kontrolę nad koncentracją władzy ekonomicznej, suwerenność konsumentów i postęp technologiczny.

SZKOŁA CHICAGOWSKA(F.Knight, R.Posner, G.Stiger) do której włącza się również teorię rynków kontestowanych (W.Baumol, J.Panzar, R.Willig) mimo, iż jest przedstawicielem szkoły Harvardzkiej, w niektórych założeniach zbliża się jednak do niej, co wynika z poglądu, iż w gosp rynkowej konkurencja może być ograniczona i należy temu przeciwdziałać. Przedstawiciele stają na stanowisku, że wysokie udziały w rynku przedsiębiorstwa mogą być źródłem wysokich zysków dlatego, że podmioty n rynku są bardziej efektywne niż w sytuacji, gdyby było ich więcej. Dekoncentracja doprowadziłaby wtedy do mniejszej efektywności. SC dopuszcza ściganie poz dominującej tam, gdzie nie można udowodnić efektywności, dopuszcza śledzenie porozumień monopolistycznych, jakkolwiek wskazuje, że jeżeli nie służą one efektywności, będą samoistnie ulegać rozbiciu.

Ostateczny cel: dobrobyt konsumenta. Pomiar dobrobytu jt oparty na cenie i relacjach ilościowych, a istotą jest to, żeby były one korzystne dla konsumenta.

16. Koncepcja konk. Efektywnej (zdolnej do działania)

Opiera się na modelu konk doskonałej lub uznanych za realistyczne i sprawdzonych empirycznie kryteriach konk zdolnej do działania. Przeważają próby stworzenia modelu uwzględniającego niedoskonałości rynku związane z koncepcją drugiego po najlepszym rozwiązania w ramach ekonomii dobrobytu. Jt to następstwem założenia, że warunki optimum Pareto, stanowiące pierwsze najlepsze rozwiązanie, nie są spełnione w rzeczywistości w sposób doskonały.

17. Testy efektywnej konk. J.M.Clarka

Twórca( J.M.Clark ) postuluje konieczność pełnienia przez konkurencję szczególnych f-cji TESTÓW EFEKTYWNE KONKURENCJI, które obejmują: 1) Kryteria struktury rynku – to te cechy rynku, które wywierają decydujący wpływ na funkcjonowanie konkurencji i kształtowaniu cen: lb i wielkości przedsiębiorstw, połączenia przedsiębiorstw, stopień koncentracji i wewnętrznej organizacji, dostęp do rynku, fazy rozwoju rynku , czasowe i przestrzenne aspekty rynku, cechy produkcji i zbytu, stan wiedzy organizacyjnej i technicznej (proponowali je m.in. C.D. Edwards, G.J. Stinger, A.N. Lewis)
2) zachowania rynkowe –sposób działania wg którego postępuje przedsiębiorcy, przystosowując się do istniejących warunków. Obejmują: kształtowanie się cen i dostaw, przewagę zysku, reakcję na zmienione warunki, konk., zachowania równoległe, przywództwo cenowe, formy współpracy lub konk., ograniczenie lub rozszerzenie produkcji lub zbytu, decyzje inwestycyjne, blokadę, bojkot, dyskryminację, reklamę, różne formy wyzysku i przymusu 3)wyniki rynkowe – jt ot całokształt rezultatów, jakie osiągnęły przedsiębiorstwa na określonych rynkach. Wyniki odnoszą się do takich wielkości jak: cena, koszty, stopa zysku, obroty, zdolność konkurencyjna, inwestycje, wyposażenie kapitałowe i jego struktura, jakość, usługi naprawcze, kombinacje i alokacja czynników produkcji, postęp tech-ekonomiczny, zaspokojenie potrzev konsumentów, władza rynkowa

18. Rodzaje praktyk antykonkurencyjnych

Ustawa o ochronie konsumentów i konkurencji dzieli praktyki antykonkurencyjne na: 1)praktyki ograniczające konk,. do których zalicza się: a) porozumienia ograniczające konk., które stanowią praktyki kolektywne, ponieważ przy ich stosowaniu potrzebna jt współpraca co najmniej dwóch przedsiębiorstw; b)nadużywanie pozycji dominującej, która stanowi praktykę indywidualną 2)naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, które może mieć charakter zarówno kolektywny jak i indywidualny 3) koncentracje, czyli fuzje przedsiębiorstw. Ochrona przed praktykami antykonkurencyjnymi może polegać na stosowaniu działań wyprzedzających i następczych.

19. Działania wyprzedzające (ex ante) i następcze (ex post)

EX ANTE stosuje się w przypadkach, kiedy jeszcze nie doszło do naruszenia konk., ale istnieje ryzyko, że poprzez określone działania przed-rców do takich naruszeń może dojść.
Z tego typu działaniami mamy do czynienia w przypadku przeciwdziałania koncentracji.

Przed-rcy mają obowiązek zgłaszać organowi ochrony konk. zamiar koncentracji, co umożliwia temu organowi, podjęcie działania jeszcze przed dokonaniem koncentracji, czyli przed zaistnieniem sytuacji, która mogłaby stanowić zagrożenie dla konk.
EX POST stosuje się w momencie, kiedy konk. została naruszona. Tego rodzaju działania są stosowane do zwalczania praktyk naruszających konk. oraz interesy konsumentów i przedsiębiorców, do których należą: -porozumienia ograniczające konk., -nadużywania poz. dominującej –naruszenia zbiorowych interesów konsumentów

20.System ochrony konkurencji w UE (Europejska Sieć Konk., Dyrekcja Generalna ds. Konkurencji – Komisji Europejskiej, Europejski Trybunał Sprawiedliwości)

Nad ochroną konk. UE,tj nad przestrzeganiem prawa ochrony konkurencji czuwa europejski system ochrony konk. – Europejska Sieć Konk., będąca płaszczyzną współpracy Komisji Europejskiej oraz wszystkich państw członkowskich. Na poziomie UE organem właściwym w sprawach ochrony konk. jt Komisja Europejska (Dyrekcja Generalna ds. Konk.) a na poziomie krajowym są to krajowe organy ds. konk. OD decyzji wydawanych przez te organy służy odwołanie do sądów właściwych w sprawie ochrony konk. : 1) na poziomie UE jest ta (??) Europejski Trybunał Sprawiedliwości, który rozpatruje odwołania od decyzji Komisji Europejskiej 2) Na poziomie krajowym są to odpowiednie sądy ochrony konk. W Polsce organem właściwym ds. ochrony konk. jt Prezes UOKiK, od decyzji którego służy odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

21. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów 22. Prezes UOKiK – kompetencje

Od dnia akcesji do UE Prezes UOKiK miał prawo i obowiązek: 1)bezpośredniego stosowania Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE), a obecnie po wejściu w życie 1.12.2009 Traktatu z Lizbony: Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) 2)wszczynania postępowania antymonopolowego na podstawie prawa europejskiego oraz nakładania kar pieniężnych na działających w PL przed-rców naruszających te przepisy, o ile zabronione przez prawo praktyki mają wpływ na handel między państ.członk. Prezesowi podlega Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów(UOKiK), który ma siedzibę w Warszawie. Posiada również delegatury w 9 miastach. Prezes kieruje również działalnością Inspekcji Handlowej.

23. Autonomia prawa konkurencji

Prawo konk. – zespół norm, które mają na celu: -wprowadzenie w sposób trwały wolnej konk. –przeciwdziałanie nadużywaniu przez przed-rców ich władzy rynkowej ze szkodą dla konsumentów. Prawo (ochrony) konk.: -jt pojęciem umownym i niejednolitym, -reguluje funkcjonowanie rynków w stałej ewolucji; -powinno odpowiadać potrzebom ciągłych zmian; -sensu largo stanowi zbiór reguł przyjętych w celu ….(nie widze na zdjęciach )

24. Prawo konk. a prawo antymonopolowe

Prawo o zwalczaniu nieuczciwej konk. ma inną niż prawo antymonopolowe genezę, charakter i zakres kompetencji. Prawo konk. (sensu largo) obejmuje: -prawo o ochronie konk., -prawo o zwalczaniu nieuczciwej konk. Prawo antymonopolowe-zawiera zbiór norm, których celem jt ochrona wolności konkurencyjnej przed naruszeniami ze str przed-rstw. Zbiór reguł służących zwalczaniu nieuczciwej konk. ma na celu wymuzenie na przed-rcach respektowania zasady uczciwości w obronie i oparty jt na odpowiedzialności deliktowej,

25. Model prawa konkurencji 26. Teoria konk. – warunku 28.Teoria konk. – środka

Integracja międzynarodowa zaciera różnice między przestrzenią gosp, w której operują przed-rstwa, a przestrzenią polityczną, w której zaznacza się suwerenność państwa. Oznacza to, że narodowe syst. prawne tracą swoją zdolność do regulacji mechanizmów rynkowych. Model ten : -hamuje rozwój niekorzystnych zjawisk rynkowych; -stabilizuje rynek w kierunku pożądanym przez uczestników rynku. Doktryna prawa konk. eksponuje 2 modele prawa konk.: -teorię konk.-warunku(opiera się na założeniu, że wolna konk. jt warunkiem niezbędnym gosp. zrównoważonej i że ona sama (konk.) jt warunkiem postępu gosp.-go. Nacisk położony jt na poszukiwanie możliwe najszerszej konk. a reglamentowanie działań antykonkurencyjnych zmierza do systematycznego eliminowania każdego porozumienia lub innego działania powodującego sposób odczuwalny zakłócenie konk. Ten model konk. realizowany jt przez prawo amerykańskie. System oparty jt na radykalnej regule ogólnego zakazu wszelkich porozumień lub koncentracji na rynku, naruszających zasadę wolnej i niezakłóconej konk. bez możliwości uzyskania zwolnienia spod tego zakazu) ; -teorię konk.-środka.(w tej koncepcji konk. jt traktowana jako środek zapewnienia równowagi i postępu gosp-go. Nie jest to jednak jedyny środek służący osiągnięciu tych celów.Dopuszczalne jt zatem odstąpienie od reguł konk. w każdy wypadu, w którym skuteczne osiągniecie rozwoju gosp-go wymaga poświęcenia zasad konk. Ta teoria odrzuca automatyczne potępienie każdego zachowania antykonk. na rynku. Prawo konk. UE buduje prostą opozycję miedzy porozumieniami: -niedozwolonymi których skutkiem jt wyłącznie ograniczenie konk.; -dozwolonymi w których ewentualne naruszenie konk, (??) )

27. Reguła rozsądku

Jurydyczna konstrukcja tej reguły pozwala uchylić bezwzględny zakaz w tych przypadkach, w których szczególne okoliczności przemawiają za odstąpieniem od zasady konk. Zakaz bezwzględny dotyka tych działań ograniczających konk., które podejmowane są z zamiarem szkodzenia interesom poblicznym i ograniczenia prawa uczestników rynku (praktyki zakazane per se), natomiast inne podlegają regule rozsądku. Ani ochrona konsumentów, ani ochrona równowagi socjalnej nie mogą uzasadnić naruszenia konk. Łagodzenie bezwzględnego zakazu praktyk antymonopolowych dokonuje się poprzez odwołanie do poprawy produkcji dystrybucji albo postępu gosp-go.

29. Porozumienie podlegające zwolnieniu w prawie konkurencji UE

W prawie wspólnotowym porozumienia podlegające zwolnieniu może być uzasadnione motywami zew. W stosunku do motywów ekonomicznych. Odwołującymi się, np.: do poprawy jakości życia czy równowagi socjalnej, utrzymania zatrudnionych.

Prawo UE oparte jest na teorii konk.-środka. Takie przesłanie daje się odczytać w art.2-3 TWE, które wskazują, że ustanowienie systemu zapewniającego, że konk. w ramach rynku wew. nie ulegnie zakłóceniu, nie jt celem absolutnym, a jedynie środkiem realizacji innych założeń wspólnej konstrukcji europejskiej. Zasadniczym zadaniem konk. jt promowanie innowacji, a w konsekwencji osiągnięcie sytuacji, w której dobra i usługi będą tworzone w sposób najbardziej efektywnym, a generowane w ten sposób korzyści odczuwane będą przez konsumentów w postaci niższej ceny lub lepszej jakości czy zróżnicowanego wyboru dóbr i usług.

30. Orzeczenie Pronuptia

W doktrynie prawa UE podkreśla się, że wyrazem zapożyczenia teorii rule of reason na gruncie europejskim jest rozwiązanie przyjęte przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniu Pronuptia.

W tej sprawie ETS przyjął, że w sytuacji gdy klauzule ograniczające konk. okażą się od razu niezbędne i nierozłącznie związane z dobrym funkcjonowaniem systemu, który podnosi konk. takie ograniczenia konk. korzystają, nie z wyłączenia spod zakazu, ale z pewnego rodzaju domniemania nieszkodliwości. Oznacza to, że naruszenie prawidłowego funkcjonowania rynku może okazać się niezbędne dla wzmocnienia konkurencji.

31. Źródła prawa konkurencji UE

Prawo niepisane. Źródła: a)zasady ogólne(są uniwersalne i mają istotne znaczenie dla rozumienia i stosowania wspólnotowych reguł konk.): -ustrojowe (zasady: solidarności, subsydiarności[ma zasadnicze znaczenie, która jest wpisana w logikę konstrukcji europejskiej], równowagi instytucjonalnej i sprawiedliwości proceduralnej) – ekonomiczne lub społ (zasady: spójności gosp i społ, wolności-gospodarczej i pracy, równości) b)orzecznictwo, c)praktyka.

32. Metody integracji (wzajemne uznanie, koordynacja, harmonizacja, substytucja)

Metody integracji(poprzez prawo)
*wzajemne uznanie – metoda ta przeżywa swój renesans w kontekście swobód gosp. Mniejsze znaczenie odgrywa w prawie konk. UE, korzystającym z norm „twardych”.

*koordynacja – Trudność w definiowaniu pojęcia naruszania warunków konkurencji spowodowały, że Komisja nie korzysta z tzw. dyrektyw koordynacji w celu wyeliminowania zakłóceń na rynku UE. TFUE przyznaje komisji kompetencje do stosowania srodkow zapobiegawczych podejmowanych w celu przeciwdzialania zakloceniom konk.

*harmonizacja- stosunkowo niewielka lb tzn dyrektyw harmonizacyjnych świadczy o braku zaufania do państw członkowskich w tak wrażliwej dziedzinie jak konkurencja.

*substytucja- Lb rozporządzeń wydawanych przez Radę i Komisję i obowiązujących w sferze prawa konk. UE świadczy dobitnie, iż substytucja jt w tej dziedzinie podst. metodą integracji.

33. Pierwszeństwo prawa UE (sprawa Costa v. ENEL)

Zasada pierwszeństwa prawa UE wobec porządków prawnych państw członkowskich UE zrodziła się na gruncie prawa konk. W orzeczeniu Costa v. ENEL, ETS stwierdził, iż przynależność państw członkowskich do wspólnoty nieumożliwia przyznanie pierwszeństwa pozniejszym jednistronnym dyspozycjom krajowym w stosunku do systemu prawnego przyjetego przez panstwa czlonkowskie na zasadzie wzajemnosci.

Żaden środek podjęty przez władze państw członkowskich na gruncie krajowym ustaw o ochronie konk. nie może więc stać na przeszkodzie jednolitemu stosowaniu wspólnotowym reguł konk. na obszarze wspólnego rynku lub pełnemu oddziaływaniu wszelkich środków podjętych w celu wykonywania tych reguł.

34. Sprawa Walt Wilherlm v. Budenskartellamt

W tej spr. ETS, orzekł, że organy państw człon., nie mogą stosować norm prawa krajowego, które byłyby nie do pogodzenia z prawem wspólnotowym.

Obowiązek nadania pełnej skuteczności prawu UE dotyczy zarówno sądów i organów krajowych, do których podst. zakresu działania, należy stosowanie prawa konk., jak i tym, które incydentalnie stasują prawo konk. i orzekając o uprawnieniach podmiotów poszkodowanych w wyniku stosowania praktyki antykonk. (np. orzeczenie o niemożliwości, napraw szkody)

35. Bezskuteczna skuteczność prawa UE

Mechanizm bezp. skutku norm prawa UE oznacza ze norma prawna bezp. przyznaje osobom fizycznym i prawnym uprawnienia, ktore podlegaja ochronie gwarantowanej przez sady krajowe. Tylko niektóre normy prawa konk. UE są bezpośrednio skuteczne, mają zastosowanie bezpośrednie i wywołują skutek bezpośredni. Jako takie są one źródłem praw i obowiązków jednostek. Os.fiz. lub prawne mogą się na nie powoływać przed sądami krajowymi wprost.

36. Uniwersalizm prawa konkurencji

Zasada powszechność uniwersalizmu prawa konk. UE oznacza, iż reguły konk., mają zastosowanie we wszystkich dziedzinachi rodzaj gosp., chyba że traklet stanowi inaczej, Jedynym sektorem dla którego został przewidziany reżim specjalny, jt rolnictwo, wprost jest rolnictwo, wprost wyl. spod dzialania regul konkurencji.

Sektor transportu został objęty systemem reguł szczególnych systematycznie dokonuje się otwieranie na konk.tych sektorów gosp. w których tradycyjnie zaznacza się silna interwencja państw: sektorów energetycznych, górnictwa, węgla kamiennego, hutnictwa żelaza i stali, przemysłu stoczniowego, sektora komunikacyjnego, pocztowego, usług finansowych i audiowizualnych.

37. Orzeczenie Simmenthal

W relacji UE - państwo członkowskie, wszelkie normy prawa konk. UE są częścią Corpus Iuris państw członkowskich. Wejście w życie jakiejkolwiek normy prawa krajowego jt niemożliwe w zakresie, w jakim byłaby ona sprzeczna z normami prawa wspólnotowego. Autonomia proceduralna pań wt członkowskich: w prawach dyt.konk. autonomia proceduralna polega, na tym że państwo samo decyduje o tym jaak bd zorganizowane organy krajowe i wg jakich procedur bd działały.

38. Eksterytorialność prawa konkurencji

Terytorialny zakres oddzialywania prawa konk.UE oparty jest na zasadzie skutku-system ochrony znajduje zastosowanie , jesli antykonk. skutki ujawnia sie lub moga sie ujawnic na obszarze UE( lub kraju). Oznacza to, że reguły konk. znajdują zastosowanie do działań naruszających konk., nawet jeśli przedsiębiorstwa dopuszczające się naruszenia są usytuowane i działają poza obszarem UE i nie mają żadnych powiązań teryt. chronionych przez prawo UE. Z eksterytorialnego stosowania pr. konk. w różnych porządkach prawnych rodzi się ryzyko nakładania się syst. ochrony lub może być odczytywane jako zamach na suwerenność innego państwa. Współistnienie wielu narodowych syst.pr.konk., z których każdy ma wymiar eksterytorialny, może rodzić sytuacje konfliktowe. Wymiar międzynarodowy praktyki antykonk. powoduje, że może ona być przedmiotem postępowania władz ochrony konk. kilku państw. Jeżeli jedno działanie antykonk. oceniane jt przez różne syst. ze zróżnicowanym rygorem, przy wykorzystaniu różnych procedur prowadzących do odmiennych decyzji, powstaje poważne ryzyko zakłóceń konk.

39. Wymiar ponadwspólnotowy prawa konkurencji

Działanie UE na gruncie stos. zew. pozwala regulować kwestie ochrony konk. w drodze zawierania z państwami trzecimi porozumień współpracy. Korzyści wynikające z ustanowienia skutecznego systemu globalnej ochrony konk. są wymierne: -bardziej dostępne rynki; -stabilny system handlowy; -bezpieczeństwo inwestycji zagranicznych; -skuteczny system przeciwdziałania praktykom antykonk. o wymiarze ponadwspólnotowym; -przepływ informacji

40. Bilateralna i multimedialna współpraca międzynarodowa

System powiązań bilateralnych ustalający reguły wymiany informacji, regularne konsultacje między władzami konk. i zasady kurtuazji międzynarodowej są ważne, ale niewystarczające. Reguły ochrony konk.powinny zostać oparte na 3-elementowym syst. stosowanym we wszystkich krajach w zakresie: -zwalczanie porozumień antykonk. -przeciwdziałanie nadużywania poz domi -kontroli koncentracji przedsiębiorstw.

Ustalonemu w ten sposób syst. ochrony konk. powinna towarzyszyć identyfikacja i przyjęcie ogólnych zasad. Przyjęta w ten sposób treść norm materialnych i podstawowych zasad winna być wsparta w aspekcie proceduralnym. Instrumentem współpracy między władzami poszczególnych państw właściwymi do spraw konk.

41. Współistnienie systemów ochrony konk. – spójność i podział

Spójność prawna- występuje w stosunkach między syst. prawnymi, które współistnieją w ramach struktur supranarodowych (państwa federalne, UE, Europejski Obszar Gosp.)

Podział- widoczny jt w relacjach z krajami, które nie mają wyraźnych powiązań politycznych lub gospodarczych. Tutaj wzajemny układ między różnymi systemami opiera się na stosunku siły

42. Wymiar narodowy prawa konk.

Struktur wspólnotowa wprowadziła dualizm porządków prawnych wspólnotowy i narodowy. Nadanie polityce konk roli środka służącego otwarciu i integracji rynków narodowych wymagało nadania prawu konk, które jt instrumentem realizacji tej polityki, właściwości integrujących przestrzeń prawną w Europie.
W zalozeniu tworcow Traktatu Rzymskiego reguly konk. mialy nalozyc na prawa narodowe panstw czlonkowskich i rozwijac pararelnie, niz harmonizowac legislacje wewn. panstw. Organizacja wspolistnienia tych syst. byla ulatwiona przez spontaniczna harmonizacje praw narodowych i ich dostosowywania do prawa wspolnotowego.

Komplementarny charakter prawa UE i praw narodowych państw członkowskich ujawnia się w 2 płazczyznach: na poziomie współpracy administracyjnej między władzami państw członkowskich i władzami UE oraz poprzez unifikację praw narodowych oraz prawa UE.

43. Rozgraniczenie między przepisami krajowymi a unijnymi

O tym, czy zastosowane mają przepisy krajowe czy unijne, decyduje zasięg i wpływ praktyki antykonkurencyjnej. Jezeli praktyka nie wywiera wplywu na handel miedzy krajami UE, stosowane sa wylacznie przepisy krajowe.

Organem właściwym w takim przypadku jt Prezes UOKiK. Jeżeli natomiast praktyka wywiera wpływ na handel między państwami członkowskimi, zastosowanie bd miały przepisy unijne stosowane przez Komisję Europejską i Prezesa UOKiK. Możliwe jt jednoczesne stosowanie przepisów krajowych obok przepisów unijnych.

44. Zakaz porozumień antykonkurencyjnych w prawie UE

Forma działania. Niedozwolone działanie przedsiębiorstw zakłócają swobodną grę konk. sformuowano w Traktacie o Funkcj. UE (TFUE). TFUE dowołuje się nie tlyko do czynności prawnej mającej postać umowy, ale każdego, podjętego wspólnie, wzajemnie skoordynowanego działania ze szkodą dla konk. Użycie treści przepisu art. 101 TFUE pojęć „porozumienie”, „decyzja”, „praktyka uzgodniona” wyraża intencję objęcia zakazem wszelkich form działań w uzgodnieniu, wskazujących na istnienie świadomego współdziałania.

Przez zawarcie porozumienia przeds. wyrazaja wspolna wole(skladaja zgodne oswiadczenia woli) dzialania na rynku w okreslony sposob.

Przez praktykę uzgodnioną przed-rstwa uzewnętrzniają zatknięcie jednostronnych oświadczeń woli skierowanych na wywiera nie wpływu na innych uczestników lub ujawnienie własnego postępowania na rynku.

Kwalifikacja prawna praktyki jako porozumienia lub praktyki uzgodnionej ma charakter drugorzędny.

Jedno przekroczenie antykonk. może mieć charakter złożony i łączyć sobie zarówno elementy porozumienia jak i praktyki uzgodnionej

45. Porozumienia – pojęcie, przykłady

Pojęcie porozumienia jt pojęciem szerszym niż pojęcie umowy. TFUE odwołuje się nie tylko do czynności prawnej mającej postać umowy, której ważność i zakres stosowania jt oceniany wg prawa krajowego, ale także do każdego, podjętego wspólnie, skoordynowanego działania ze szkodą dla konk. ETS zaznacza, że chodzi o świadome wyrażanie zgody na utratę autonomii decyzyjnej w strategi, ktora przedsiebiorstwo prowadzi na wspolnym rynku( Sprawa T-11/89 Shell International v Komisja, Zb. Orz. 1992, s. II-757)

46. Plan geometryczny mechanizmu działania konkurencji

PŁASZCZYZNA PIONOWA – wyznacza stosunki między operatorami działającymi w ramach porozumienia w różnych stadiach procesu gosp (kooperacja wertykalna)

PŁASZCZYZNA POZIOMA- określa stosunki między przed-rcami znajdującymi się w tym samym stadium gosp, na tym samym poziomie na rynku (kooperacje horyzontalne)

Pojęcie porozumienia obejmuje umowy dwu- i wielostronne, ustne, pisemne, przyjęte w sposób wyraźny, jak i dorozumiany( )

Stosunki handlowe łączące przed-rstwa mogą w niektórych sytuacjach nadawać jednostronny- ze względu na formę – autonomii charakter porozumienia antykonk, np.: -faktura z umieszczoną na odwrotnej str wzmianką „eksport zabroniony”; -„wezwanie” adresowane przez BMW do swoich dystrybutorów, aby nie zaopatrywali niezależnych spółek leasingowych; -ogólnik adresowany przez Ford Niemcy do swoich odbiorców intormujący o zaprzestaniu przyjmowania zamówień na pojazdy z kierownicą po prawej str. ; -ogólnik nakłaniający do niesprzedania poniżej cen rekomendowanych w katalogu

Wskazówki zawarte w tych dokumentach są często przyjmowane przez adresatów w drodze milczącej zgody lub pełnią f-cję srodka nacisku.

Porozumienia w formie gentelmen’s agreemant może stanowić akt wchodzący w zakres zastosowania zakazu z atr.101 TFUE, o ile wprowadza postanowienia ograniczające konk. na wspólnym rynku i stanowi poufny wyraz wspólnej woli stron.

47. Decyzje związków przedsiębiorstw

ĆWICZENIA

1.Konkurencja i jej ochrona jako przedmiot prawa publicznego gospodarczego

Środki, mechanizmy ochrony:

1)Prawo antymonopolowe ( jeśli dobrze nie funkcjonuje to i prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji nie działa jak należy) np. pełny monopol – nie ma mowy o konkurencji więc i o jej ochronie

2)Prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji

3)Zakazy zajmowania się interesami konkurencji – jeden szef nie może pracować dla dwóch różnych przedsiębiorstw – nielojalność

4)Ograniczenia konkurencji w interesie publicznym – ze względu na ważne cele np. zdrowie lub życie

5)Ochrona w interesie konsumentów – konsumenci są najsłabszym podmiotem gry rynkowej – musi mieć środki ochrony przed przedsiębiorcą

6)Reguły skierowane do państwa – państwo może wydawać specjalne prawa wyłącznie

a)Działalność reglamentacyjna państwa, – kto prowadzi tę działalność i na jakich warunkach – państwo kształtuje krąg podmiotów(utrudnienie dostępu na rynek)

b)Pomoc publiczna – środkami publicznymi dysponuje i wprowadza rozróżnienie sytuacji przedsiębiorców (subsydiowani mają ulgi i lepszą sytuację) – Komisja UE ustanowiła próg pomocy de minimis - Zgodnie z przepisami, które obowiązują od 1 stycznia 2007 r., pomoc publiczna w wysokości nie przekraczającej 200 tys. euro (100 tys. euro dla sektora transportu drogowego) przyznana w ciągu trzech lat nie podlega zgłoszeniu Komisji Europejskiej.

Pomoc sektorowa lub regionalna (np. stocznie)

7)Reguły anty korupcyjne – przedsiębiorcy by uzyskać lepszą sytuację dokonują altu przekupstwa i nabycia przywilejów

2.Zakres ochrony konkurencji – rynek właściwy

Art. 4 (u.o.k.k.) Ilekroć w ustawie jest mowa o:

9) rynku właściwym – rozumie się przez to rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do

rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji;

3. Zakaz porozumień ograniczających konkurencję – art.6 Ustawy z 16.02.2007 r u.o.k.k.

Art. 6.

1. Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie,ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na:

1) ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów;

2) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji;

3) podziale rynków zbytu lub zakupu;

4) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;

5) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;

6) ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem;

7) uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.

2. Porozumienia, o których mowa w ust. 1, są w całości lub w odpowiedniej części

nieważne, z zastrzeżeniem art. 7 i 8.

4. Zwolnienia z zakazu porozumień ograniczających konk. – art.7 i 8 u.o.k.k.

Art. 7.

1. Zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1, nie stosuje się do porozumień zawieranych między:

1) konkurentami, których łączny udział w rynku w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 5%;

2) przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami, jeżeli udział w rynku posiadany przez któregokolwiek z nich w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 10%.

2. Przepisów ust. 1 nie stosuje się do przypadków określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1–3 i 7.

Art. 8.

1. Zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1, nie stosuje się do porozumień, które jednocześnie:

1) przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego;

2) zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających z porozumień korzyści;

3) nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów;

4) nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów.

2. Ciężar udowodnienia okoliczności, o których mowa w ust. 1, spoczywa na

przedsiębiorcy.

3. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, wyłączyć określone rodzaje porozumień spełniające przesłanki, o których mowa w ust. 1, spod zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1, biorąc pod uwagę korzyści, jakie mogą przynieść określone rodzaje porozumień. W rozporządzeniu Rada Ministrów określi:

1) warunki, jakie muszą być spełnione, aby porozumienie mogło być uznane za wyłączone spod zakazu;

2) klauzule, których występowanie w porozumieniu stanowi naruszenie art. 6;

3) okres obowiązywania wyłączenia

oraz może określić klauzule,których występowania w porozumieniu nie uznaje się za naruszenie art. 6.

5. Porozumienia cenowe

CENY ZAKUPU – brzmienie przepisy ustawy może prowadzić do mylnego wniosku, że zakazane jt ustalanie między niezależnymi przedsiębiorcami cen zakupu towarów. Taki ogólny wniosek jt błędny. Prawem każdego przed-rcy jt ustalenia np. z dostawcą, klintem lub kontrahentem po jakich cenach będzie on od niego kupował towar. Ustalanie cen i warunków zakupu dotyczy uzgodnienia między dwoma przedsiębiorcami warunku zakupu, które mają być wspólnie stosowane wobec podmiotów.

CENY SPRZEDAŻY – bazując na orzecznictwie antymonopolowym, można wymienić następujące rodzaje cen: a)cena cennikowa –cena wyjściowa od której udzielane są rabaty ustalone w drodze negocjacji); b)cena transakcyjna – faktyczna cena płacona przez klienta po uwzględnieniu wszystkich rabatów, bonusów, ulg, korekt; c)cena rekomendowana – sugerowana przez producenta cena odsprzedaży jego towarów; d)cena minimalna - cena urzędowa, poniżej której nie wolno sprzedawać danego towaru. Ustalenie ceny minimalnej następuje na wniosek producentów; e)cena maksymalna - to cena urzędowa, powyżej której nie mogą być zawierane transakcje na dane dobro. Skutkiem wprowadzenia ceny maksymalnej może być niedobór rynkowy; f)cena bazowa - jest to cena zbytu pomniejszona o podatki od produktu (podatek od wartości dodanej – VAT, podatek akcyzowy) oraz powiększona o dotacje do produktu; g)cena sztywna - ceny sztywne sprawiają, że produkt sprzedawany jest po takiej samej cenie wszystkim nabywcą kupującym go na takich samych warunkach i w takich samych ilościach; h) cena systemowa – cena ustalona przez centrale sieci handlowych; i)ceny oferowane w przetargach – ustalone przez uczestników zmowy przetargowej ceny, które bd oferowane przez poszczególnych oferentów

WARUNKI SPRZEDAŻY – zakazane jt ustalanie między konkurentami warunków realizowanej przez ruch sprzedaży, która dotyczy w szczególności terminu zapłaty, waluty, odsetek lub kar umownych.

WERTYKALNE USTALANIE CEN ODSPRZEDAŻY – jt to praktyka bardzo często kwestionowana przez prezesa UOKiK. Działalność Urzędu pokazuje, że w umowach handlowych nadal często znajdują się zapisy zobowiązujące dystrybutora do odsprzedaży towarów w cenach nie niższych od cen rekomendowanych przez producenta. Dozwolone rekomendacje cenowe: -niewprowadzenie przez producenta działań nagradzających i o charakterze karnym; -umieszczanie cen odsprzedaży najczęściej w cenniki w kolumnie sugerowane; -przesłanie takiego cennika przez producenta do dystrybutora

6. Porozumienia kontyngentowe
GRANICZENIA PRODUKCJI LUB ZBYTU-przyjmuje najczęściej formę uzgodnienia między kontrahentami co do wielkości produkcji. Teoria ekonomii zakłada, że jeśli ilość towaru na rynku się zwiększa, to jego cena spada. Wobec tego producentom nie zależy na tym, aby na rynku istniał nadmiar wytwarzane przez nich towaru, ale raczej jego deficyt, co natomiast powoduje wzrost cen.

Ograniczenie co do ilości produkowanego towaru nie są jedyną formą zakazanych uzgodnień. Można zakwalifikować także porozumienia, w których zmawiają się strony i uzgadniają :-wycofanie z obrotu określonego towaru; -lbę odmian wytwarzanych produktów; -lbę zaopatrywanych klientów; -wielkość zakupów; -przestoje w pracy maszyn –obowiązek uzyskania zgody konkurentów na otworzenie nowej fabryki; -zamykanie zakładów produkcyjnych poszczególnych konkurentów; -redukcję zatrudnienia w każdego z konkurentów

OGRANICZANIE POSTĘPU TECH LUB INWESTYCJI – porozumienia mające na cele ograniczenie lub skutkujące ograniczenie postępu tech lub inwestycji są stosunkowo rzadko spotykane w praktyce antymonopolowej. Ze względu na fakt, że postęp tech przeważnie następuje na podstawie inwestycji, te 2 pojęcia są ze sobą nierozerwalne.

7. Porozumienia podziałowe (dozwolone- wertykalne porozumienie podziałowe(nie mam)

W szczególności dotyczą : terytorium, klientów, udział dystrybucyjny, zakres prowadzonej działalności, rodzaj wytwarzanych towarów, procentowy udział w rynku

POROZUMIENIA PODZIAŁOWE CO DO ZBYTU – są zakazane przede wszystkim dlatego, że każdy z konkurentów działa w sztucznie utworzonym określonym obszarze, mając ze strony rywali gwarancję, że nie bd wkraczać na jego teren. Taka sytuacja może praktycznie całkowicie eliminować konkurencję, co odczuwają klienci przez ograniczenie ich możliwości wyboru

POROZUMIENIA PODZIAŁOWE CO DO ZAKUPU – są wymierzone przede wszystkim w dostawców. Ich celem jt wymuszenie jak najniższych cen, które nie byłyby możliwe do osiągnięcia w normalnych warunkach konk. Działania takie moją charakter eksploatacyjny, gdyż nie pozwalają dostawcom na godziwy zarobek, a jednocześnie nadmiernie uprzywilejowują odbiorców.

8. Porozumienia dyskryminacyjne

Przepis ten odnosi się do porozumień, które uprzywilejowują jedynych kontrahentów kosztem drugich, będących w podobnej sytuacji rynkowej. Należy przyjąć, że „osoby 3” o których mowa w tym przepisie, są przedsiębiorcami. Podmiotowi niebędącemu przedsiębiorcą w rozumieniu prawa konk. nie może stworzyć „zróżnicowanych warunków konk.”, ponieważ nie uczestniczy on w grze rynkowej, a zatem nie konkuruje.

9. Porozumienia wiązane

W polskiej praktyce monopolowej przepis ten jt praktycznie martwy. Podobnie jest na gruncie prawa unijnego. Wskazuję się, że wiązanie świadczeń znacznie częściej spotykane jest jako jednostronna praktyka dominanta aniżeli jako uzgodnione pomiędzy niezależnymi podmiotami

RZECZOWY ZWIĄZEK MIĘDZY ZAWARCIEM UMOWY A ŚWIADCZENIEM DODATKOWYM

Istotą porozumienia wiązanego jt brak rzeczowego lyb zwyczajowego związku dodatkowego świadczenia z przedmiotem umowy. Przesądzenie, kiedy taki związek istnieje, a kiedy nie, ma charakter uznaniowy

ZWIĄZEK ZWYCZAJOWY Z PRZEDMIOTEM UMOWY GŁÓWNEJ Pojęcie zwyczajowego związku nawiązuje do panujących zwyczajów oraz praktyk przyjętych w danej branży lub środowisku. Znaczenie mają tylko takie zwyczaje, „które zostały już ukształtowane w odniesieniu do pewnej kategorii stosunków obligacyjnych i są powszechnie znanym oraz aprobowanym sposobem postępowania”

10. Porozumienia ograniczające dostęp do rynku

Całkowite eliminowanie z rynku przedsiębiorców jt raczej rzadko spotykane. Spotykamy porozumienia ograniczające konk. na rynku w taki sposób, że dostęp do niego jt znacznie utrudniony, ale całkiem możliwy. Oznacza to, że możliwość wejście na rynek istnieje, ale jt w znacznym stopniu hamowany przez porozumienie.

ZBIOROWY BOJTOT PODMIOTÓW TRZECICH jego istotą jt zmowa przedsiębiorców mająca na celu pogorszenie lub skutkująca pogorszeniem warunków konk. podmiotów niezbędnych str zakazanego porozumienia. Zmowa może mieć charakter horyzontalny lub wertykalny. Najbardziej jaskrawym przykładem zbiorowego bojkotu jt całkowita eliminacja konkurentów nieobjętych porozumieniem z rynku właściwego.

BOJTOK OBRONNY reakcja na określone zachowanie uczestnika rynku wymierzone w konkretnych przedsiębiorców. W jego następstwie zaatakowani przedsiębiorcy podejmują decyzje o wspólnym działaniu przeciwko stronie atakującej. Może przybierać formę zmowy między słabszymi uczestnikami rynku przeciwko silniejszemu, agresywnie zwiększającemu swoje udziały rynkowe kosztem pozostałych. Może on mieć także charakter wspólnych działań dyscyplinujących uczestników karteli, którzy nie przestrzegają ustalonych warunków zmowy.

BOJKOT DRAPIEŻNY stosowany w celu wymuszenia określonego działania lub zaniechanie, np.: zaprzestanie działania w określonym segmencie rynku zwyczajowo obsługiwanym przez pozostających na nim długo przedsiębiorców.

WYŁĄCZNOŚĆ (art.6 ust.1 pkt.6 u.o.k.k) Kwalifikowany często jako porozumienia podziałowe, które są zakazane bez względy na udział stron w rynku. Ograniczenie dostępu do rynku w relacjach wertykalnych jt zakazane, jeśli udział w rynku któregokolwiek z uczestników przekracza 10%, a w relacja horyzontalnych – jeśli łączy udział konkurentów przekracza 5%.

„TEST ZAKAZANEJ WYŁĄCZNOŚCI” w doktrynie wyróżnia się swoisty „TZW” wypracowany na gruncie orzecznictwa antymonopolowego: A) porozumienie zawierające klauzulę wyłączności jt zakazane jeśli: -zostało zawarte z duża lb podmiotów mających silną pozycję na rynku; -warunki dla dystrybutorów są na tyle korzystne, że decydują się zrezygnować z oferowania towarów innym producentom; B)wskazane czynniki powinny być badane łącznie z : -czasem trwania klauzuli wyłączności; -skumulowanym efektem zamknięcia innych równoległych sieci dystrybucyjnych; -wysokością kosztów związanych z wykorzystaniem alternatywnych metod wejścia na rynek; -innymi możliwościami wejścia na rynek

PRAWO PIERWSZEŃSTWA postanowienia zawarte w umowach przyznające dodatkowe uprawnienia danemu przedsiębiorcy mogą prowadzić do ograniczenia dostępu do rynku jako konkurentów.

11.Porozumienia dot. Przetargów

Instytucja przetargu ma na celu wyłowienie najbardziej konkurencyjnej oferty. Skutek ten nie zostanie osiągnięty jeśli jego uczestnicy bd mogli się porozumiewać w kwestii warunków składania umowy. Najbardziej typowym przykładem zmowy przetargowej jt uzgodnienie prze przedsiębiorców przestępujących do przetargu warunków składanych ofert w taki sposób, aby wygrał określony z nich. W zamian za to pozostali, którzy przegrali dany przetarg składając celowo zawyżone oferty, mogą liczyć na wyłowienie ich oferty w kolejnym przetargu. Tym razem oferty zawyżone złożą przedsiębiorcy, którzy poprzednio wygrali przetarg.

12. Porozumienia informacyjne

13. Klauzula angielska (KA)

Rodzaj zobowiązania umownego, które de facto obliguje przedsiębiorcę X do informowania przedsiębiorcy Y o warunkach handlowych oferowanych temu pierwszemu przez konkurentów przd-rcy Y. Gdy przed-rca Y nie dostosuje swych warunków umowy do warunków oferowanych przez jego konkurentów, kontrahent X zwolniony bd z zobowiązania ze współpracy z Y.

KA –zobowiązanie nabywcy do informowania dostawcy o każdej lepszej ofercie, zezwalające nabywcy na jej przyjęcie tylko wówczas, gdy dostawca nie może jej sprostować.

14. Pojęcie pozycji dominującej (def.-sprawa 6/72, art. 4 pkt 10 u.o.k.k.)

Art.4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

10) pozycji dominującej – rozumie się przez to pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów; domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku właściwym przekracza 40%;

15. Zakaz nadużywania pozycji dominującej – art. 9 u.o.k.k.

1. Zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców.

2. Nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na:

1) bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu albo sprzedaży towarów;

2) ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów;

3) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych

warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;

4) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;

5) przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji;

6) narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione korzyści;

7) podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych.

3. Czynności prawne będące przejawem nadużywania pozycji dominującej są w całości lub w odpowiedniej części nieważne.

16. Wyznaczenie rynku właściwego w sprawach nadużycia pozycji dominującej:

-Aby stwierdzić czy przedsiębiorstwo posiada pozycję dominującą

-Art. 4 pkt 10) uokik – (...) domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku właściwym przekracza 40%

-C-62/86, AKZO p. Komisji – domniemanie prawne, że przedsiębiorstwo ma pozycję dominującą jeśli udział w rynku przekracza 50%

- Udział w rynku jest bardzo ważną, choć jedną z wielu miar siły rynkowej – nie należy jej przeceniać

-Stanowi punkt wstępny analizy posiadania pozycji dominującej

-Progi udziałów w rynku wiążą się jedynie domniemaniem posiadania pozycji dominującej

17. Dyskryminacja cenowa (, nieuczciwe ceny – drapieżne/rażąco niskie i nadmiernie wygórowane)

SPAWA UNITED BRANDS Stanowi nadużycie pozycji dominującej ponieważ zakazane jt stosowanie niejednakowych warunków wobec różnych partnerów handlowych, przez co zostają oni postawieni w niekorzystnej sytuacji. O dyskryminacji cenowej mówimy gdy przedsiębiorstwo sprzedając swoje produkty dwóm różnym odbiorcom osiąga na tle sprzedaży odmienne stopy rentowności.

NIEUCZCIWE CENY Stosowana przez przedsiębiorstwo dominujące na rynku może stanowić wykorzystanie siły rynkowej i jt przykładem nadużycia „eksploatacyjnego”. Komisja i ETS używają zacieńcie określeń „nieuczciwe” i „nadmierne wygórowane ceny”.

CENY DRAPIEŻNE polityka stosowana przez przedsiębiorstwo dominujące cen drapieżnych polega na tym, że usiłuje ono usunąć lub zniechęcić de wejścia na rynek, na którym działa, swoich rzeczywistych i potencjalnych konkurentów poprzez sprzedaż swoich produktów lub usług po sztucznie zaniżonej cenie. Praktyka tego typu ma charakter antykonk., wpływa bowiem na konkurentów, a nie jt związane z maksymalizacją zysku. Celem stosowania cen drapieżnych jt więc eliminacja konkurentów bądź spowodowanie, by poddali się oni kontroli przedsiębiorstwa dominującego.

18. Ograniczanie produkcji, zbytu lub postępu tech. (odmowa dostawy, ograniczenie postępu tech., odmowa dostępu do urządzeń kluczowych)

OGRANICZANIE PRODUKCJI, ZBYTU LUB POSTĘPU TECH. Do kategorii nazywanym praktykami nadużywania pozycji dominującej należą: -ograniczenie produkcji rozumiane jako ograniczenie ilości towarów i usług dostarczających na rynku; -ograniczenie zbytu; -ograniczenie przez negatywny wpływ na jego tempo lub jego zaniechanie postępu technicznego.

Trzeba tu też zaliczyć odmowę dostępu do tzw, urządzeń kluczowych i praw własności intelektualnej.

Ograniczenie to musi następować w sposób nieuzasadniony, a dominant musi mieć realne możliwości zwiększenia produkcji lub sprzedaży dla zaspokojenia popytu. Praktyka taka musi także wyrządzać szkodę kontrahentom lub konsumentom.

WYMUSZANIE OGRANICZEŃ NA INNYCH PRZEDSIĘBIORCACH DO wykazania tej praktyki jt niezbędne istnienie po stronie dominanta realnego potencjału dotyczy wielkości produkcji lub zbytu. Wprowadzanie ograniczenia musi być celowe. Nie mogę one również wynikać z braku obiektywnych przesłanek do zwiększenia produkcji ani stanowić np.: zmieszania produkcji lub zbytu w celu dostosowania się do sytuacji na rynku. Ograniczeniem jt zatem zakazane, gdy nie ma racjonalnego uzasadnienia.

ODMOWA DOSTAWY zgodnie z zasadą swobody umów przedsiębiorca, nawet dominujący, ma prawo odmówić sprzedaży, jeżeli istnieje ku temu obiektywne przyczyny. Swobodę tę trzeba jednak, ze względu na korzyści konsumentów i innych przedsiębiorców ograniczyć, gdy odmowa dostawy stanowi nadużycie. Z taką praktyką mamy do czynienia, gdy dominant: -odmawia zawarcia odpowiednich umów z obecnymi lub potencjalnymi odbiorcami; -zrywa kontakty handlowe z odbiorcami

ODMOWA DOSTĘPU DO TWZ URZĄDZEŃ KLUCZOWYCH istotą tej praktyki jt ograniczenie dostępu do całości lub części posiadanej lub kontrolowanej przez dominanta infrastruktury, jeżeli inni przedsiębiorcy muszą z niej korzystać, aby prowadzić dział. gosp. na rynku powiązanym. Celem tej praktyki jt uzyskanie korzyści dla przedsiębiorstwa zintegrowanego z dominatem pionowe. Typowymi przykładami urządzeń kluczowych są sieci przemysłowe, kolejowe, lotnictwo .

19. Dyskryminacja kontrahentów

20. Transakcje wiązane (sprzedaż wiązana, sprzedaż pakietowa)