Czynniki lokalizacji przemysłu - artykuł pochodzący z:

Repetytorium z geografii na CD.

Jest to jeden z 629 tematów zamieszczonych w repetytorium.
Przyjemnej lektury :-)
Piotr Piekarzewski

Wyróżniamy 3 rodzaje czynników wpływających na lokalizację przemysłu.
Są to: czynniki naturalne, nie naturalne i specjalne.

1. Czynniki naturalne lokalizacji przemysłu:

a) Klimat, ukształtowanie terenu i właściwości fizjograficzne - obecnie nie są one najważniejsze, bowiem zostały przełamane przez postęp naukowo-techniczny. Za przykład można wziąć górnicze miasta Alaski, czy Syberii o bardzo niekorzystnych warunkach klimatycznych. Dzięki nowoczesnym metodom eksploatacji możliwe jest wydobycie surowców zalegających głęboko czy też znajdujących się pod dnem morskim.

b) Baza surowcowa - stanowią ją surowce jak i półprodukty. Najważniejsza baza surowcowa jest w przypadku przemysłu wydobywczego. Istnieją tez zakłady przemysłowe, które dla obniżenia kosztów produkcji lokalizowane są w pobliżu bazy surowcowej (np. hutnictwo miedzi). Sąsiedztwo bazy surowcowej ma znaczenie też ze względu na obniżanie się wartości surowca w czasie transportu na dużych odległościach (przemysł spożywczy). Istnieją tez zakłady z dala od bazy surowcowej ( import z zagranicy).

c) Dostęp do wody - większość gałęzi przemysłu zużywa dużo wody. Lokalizacja z dala od rzek czy jezior podnosi koszty produkcji. Czynnik bardzo ważny dla lokalizacji przemysłu włókienniczego, papierniczego, spożywczego i hutniczego.

2. Czynniki nie naturalne lokalizacji przemysłu:

a) Baza energetyczna - zakłady o energochłonnym profilu produkcji zlokalizowane są w sąsiedztwie elektrowni o dużej mocy. Są to huty metali nieżelaznych (np. huty aluminium - 18 tys. kWh na 1 t aluminium hutniczego), czy zakłady chemiczne, stosujące energochłonne procesy produkcji.

b) Siła robocza - mimo postępującej mechanizacji przemysłu jest to nadal ważny czynnik. Opłacalna jest lokalizacja przemysłu na obszarach gdzie istnieje bezrobocie i nadwyżka siły roboczej (aspekt ilościowy czynnika pracy) . Zmniejsza to koszty robocizny, jednakże pod warunkiem, że jednocześnie przeciętna wydajność pracy jest na poziomie zadowalającym. Dostęp do odpowiednio dużych tanich zasobów pracy jest ważny w przemysłach pracochłonnych - np. włókienniczym, odzieżowym i skórzanym.
Współcześnie coraz częściej rozpatrujemy czynnik pracy w ujęciu jakościowym Siła robocza to też wykwalifikowana kadra, która jest bardzo poszukiwana (przemysł elektroniczny).

c) Rynek zbytu - lokalizacja blisko rynku zbytu oznacza niższe koszty przechowania i transportu, a także zmniejszenie strat i ubytków nietrwałych towarów, lepsze dostosowanie podaży do popytu. Można też prowadzić intensywna działalność reklamową. Czynnik ten jest szczególnie ważny dla lokalizacji przemysłu o dużej zmienności zapotrzebowania w rytmie tygodniowym lub dobowym - np. standardowe i nietrwałe rodzaje żywności. Ważne jest to dla przemysłu spożywczego, przemysłu przedmiotów codziennego użytku - przemysł odzieżowy, obuwniczy oraz przemysłu o wąskim kręgu odbiorców - np. specjalistyczne maszyny i urządzenia.

d) Infrastruktura techniczna - sieć komunikacyjna, energetyczna i wodno-kanalizacyjna, oczyszczalnie ścieków, rurociągi i gazociągi.

e) Zaplecze naukowe - ośrodki naukowo-badawcze, wyższe uczelnie, szkoły kształcenia zawodowego, obecność wykwalifikowanej kadry.

f) Korzyści aglomeracji zakładów przemysłowych - skupienie wielu przemysłów umożliwia współprace naukowo-techniczną, wymianę doświadczeń, specjalizację produkcji, wymianę towarową. Aglomeracja stanowi duży rynek zbytu i zapewnia siłę roboczą. Ważny jest tez aspekt ekologiczny. Coraz częściej planując budowę fabryk bierze się pod uwagę potencjalne zagrożenie terenów o walorach przyrodniczych, turystycznych, i uzdrowiskowych.

3. Czynniki specjalne lokalizacji przemysłu:

- Stopień ryzyka i stabilność gospodarki;
- Przepisy prawne, celne i podatkowe;
- Ulgi podatkowe;
- Polityka miejscowej administracji;
- Wpływy związków zawodowych.