2010-11-23

1

lokalizacja

„umiejscowienie wielkości i rodzaju działalności gospodarczej,
obiektu lub zespołu obiektów, w określonym obszarze„

[Budner, 2004, s. 23]

Termin lokalizacja może być używany w aspekcie statycznym oraz

dynamicznym

W aspekcie dynamicznym 2 sytuacje decyzyjne: lokalizacja ogólna i

szczegółowa

2010-11-23

2

Rodzaje lokalizacji przemysłu

swobodna

masa surowców
potrzebnych do
produkcji jest mniejsza
niż masa produktu
finalnego

przemysł precyzyjny

związana

masa surowców
potrzebnych do
produkcji jest większa
niż masa produktu
końcowego

cukrownia

przymusowa

wydobywanie surowców
jest zależne od obszaru
ich występowania

przemysł wydobywczy

Zmiana walorów i wymagań

relokacja

(poszukiwanie nowego miejsca

dla działalności gospodarczej)

rekonwersja

(poszukiwanie nowej

działalności dla danej

lokalizacji)

2010-11-23

3

Przedmiot lokalizacji



produkcja mieszcząca się w zakładach przemysłowych,



uprawy rolne,



infrastruktura techniczna,



osiedla mieszkaniowe,



obiekty handlowe, usługowe i rekreacyjne.

Mogą to być :



pojedyncze obiekty



grupy obiektów prowadzące ten sam lub odmienny

rodzaj produkcji/działalności.

Uwarunkowania stopnia przydatności miejsca:

wewnętrzne

zewnętrzne

•

Warunki naturalne

•

Warunki naturalne i ochrona

środowiska

•

Warunki społeczno-demograficzne

•

Stan prawny

•

Struktura funkcjonalna otoczenia i

relacja przestrzenna do rynków zbytu

•

Wyposażenie w infrastrukturę

•

Istniejący sposób zagospodarowania i

użytkowania

•

Uwarunkowania prawne

•

Sytuacja gospodarcza

2010-11-23

4

Składowe lokalizacji



Obiekt



Miejsce



Cel



Motywy (czynniki)

2010-11-23

5

Czynniki lokalizacji….



… warunki, które w pozytywny lub negatywny sposób
oddziałują na funkcjonowanie w danym miejscu



…. wyraźnie zarysowywująca się korzyść, która pojawia
się gdy działalność jest prowadzona w danym miejscu

Podział ze względu na walory użytkowe miejsca:



Walory popytu



Liczba konsumentów



Zdolność nabywcza



Łączność między konsumentami a miejscem danej działalności



Walory zasobów



Teren i jego zagospodarowanie



Zasoby pracy



Urządzenia techniczne



Surowce i materiały



Zasoby przyrody



Energia

2010-11-23

6

podział czynników lokalizacji



walory i zasoby środowiska przyrodniczego



baza surowcowa (kopaliny, produkty rolnicze),



źródła energii,



zasoby wodne,



bariery ekologiczne



czynniki techniczno-ekonomiczne



infrastruktura techniczna,



korzyści aglomeracji,



rynek zbytu,



siła robocza,



zaplecze naukowo-techniczne



czynniki społeczno-polityczne



polityka państwa,



prawodawstwo,



czynniki społeczne



czynniki strategiczne

1.

Czynniki kosztowe



bezpośrednie koszty inwestycji



koszty prowadzenia działalności



rentę za teren,



koszt wynajęcia pomieszczeń i maszyn



koszty pracy tzn. płace i związane z nimi obciążenia.

2.

Czynniki subiektywne, czyli niekosztowe.

2010-11-23

7

Ogólne

Produkcyjne

Siła robocza

Transport

Energia

Kapitał

Dystrybucyjne

Rynki zbytu

Organizacyjne

Koncentracja

Integracja

Kooperacja

Specjalne



czynni twarde (utożsamiane z cechami mierzalnymi)



czynniki miękkie (niemierzalne, natury psychologicznej).

Ryc. Twarde i miękkie

czynniki lokalizacji

Źródło: W. Budner, Wydawnictwo

Akademii Ekonomicznej
w Poznaniu 2004, s. 229,

za: Dziemianowicz,

1998, s. 220

2010-11-23

8

Zmiany charakteru i wagi poszczególnego czynnika

lokalizacji.

• polityka państwa
• stan środowiska naturalnego
• postęp naukowo-techniczny
• postęp społeczno-gospodarczy
• siła robocza, jej jakość i zasoby
• organizacja pracy, itp.

2010-11-23

9

Najistotniejsze czynniki lokalizacji

Początek lat 60. XX w.

Lata 90. XX w.



Łatwość wyboru siły roboczej



Powiązania z rynkiem



Możliwość nabycia
nieruchomości



Koszt pracy



Łatwość wydobycia surowców



Bliskość rynku



Środki wspierające działalność
gospodarczą



Koszt pracy



Kwalifikacje siły roboczej



Bliskość autostrady

Czynniki przemysłu

tradycyjnego

Czynniki przemysłu

high-technology



Surowce mineralne



Tradycje wytwórczości
rzemieślniczej



Transport



Siła robocza



Rynki zbytu

i



Korzyści aglomeracji



Siła robocza



Zaplecze naukowe



Warunki życia



Środowisko przyrodnicze



Infrastruktura usługowa

2010-11-23

10

Bariery lokalizacji

– przeszkody uniemożliwiające, ograniczające lub

utrudniające prowadzenie określonej działalności w danym obszarze

Postacie:

I. 1. Brak określonego czynnika

2. Nadmiar określonego czynnika

II. 1. odnoszące się do wielkości rzeczowych

2. Odnoszące się do czynników niematerialnych

III. 1. obejmujące elementy, które kształtuje człowiek

2. obejmujące elementy, które nie zależą od woli człowieka

2010-11-23

11



Bariery lokalizacji (ujęcie ogólne)



Zasobowe



Instrumentalne – instrumenty kształtowania przestrzennej

struktury społeczno-gospodarczej, regulatory gospodarki

przestrzennej



prawne,



administracyjne,



Ekonomiczne (systemy opłat za korzystanie lub zanieczyszczanie

środowiska, preferencyjne kredyty bankowe, ulgi podatkowe,

opłaty produktowe)



Bariery lokalizacji (ujęcie rodzajowe)



Naturalne (pierwotne lub wtórne)



Demograficzne



Infrastrukturalne



Społeczne



Polityczno-administracyjne

Typy barier

Kryterium podziału

Typ bariery

Przykład bariery

Łatwość pokonania

bezwzględne

park narodowy

względne

rzeka

Stopień złożoności

elementarne

oddziaływanie jednego czynnika

złożone

oddziaływanie splotu czynników

Zasięg przestrzenny

lokalna

obejmujący obszar gminy

regionalna

obejmujący obszar województwa

krajowa

obejmujący obszar państwa

Występowanie w czasie

istniejąca

aktualny brak siły roboczej

potencjalna

prognozowany brak siły roboczej

stała

permanentny brak wody

okresowa

sezonowy brak wody

2010-11-23

12

Zmiana siły i zakresu oddziaływania barier w czasie

Stopień rozwoju gospodarczego

Stan zasobów naturalnych

Stopień zanieczyszczenia środowiska

Poziom techniczny gospodarki

Cel wyboru lokalizacji



Celem wyboru lokalizacji jest jak najkorzystniejsze
umiejscowienie geograficzne działalności organizacji.

2010-11-23

13

Reguła koherencji – właściwa działalność powinna

odbywać się we właściwym miejscu



Strona aktywna reguły koherencji lokalizacyjnej –
polega na poszukiwaniu przez obiekty optymalnych
punktów lokalizacji



Strona pasywna reguły koherencji lokalizacyjnej –
polega na określeniu najkorzystniejszego
przeznaczenia terenu

2010-11-23

14

Schemat podjęcia działalności gospodarczej

Ludzie

motywy

umieję-

tności

Działalność

gospodarcza

Pożądane walory

użytkowe miejsca

popytu

zasobów

Bariery

lokalizacyjne

zaso-
bowe

instru-

mentalne

= + ±

W procesie lokalizowania porównuje się walory lokalizacyjne z
wymogami lokalizacyjnymi.

Lokalizacja będzie najkorzystniejsza, gdy wymogi i walory
lokalizacyjne będą najbardziej zbieżne, najlepiej dopasowane

Klimat inwestycyjny:



polityczny

(np. stabilność polityczna, dążenia kół rządzących, znaczenie sektora

prywatnego, przywileje dla przedsiębiorców)



społeczny

(sytuacja na rynku pracy, uwarunkowania wpływające na jakość pracy,

stosunek do pracy)



Ekonomiczny



ekonomiczny A

(sytuacja gospodarcza kraju: stabilność gospodarcza, wielkość i

chłonność rynku zbytu)



ekonomiczny B

(stan instytucji i urządzeń infrastruktury działalności rynkowej

dla prowadzenia działalności na poziomie regionalnym i lokalnym: infrastruktura

techniczna i infrastruktura otoczenia biznesu)



administracyjny

(zasięg wpływu administracji na: zakres działalności przedsięb.,

procedury zakładania firm, szybkość działań administracyjnych)



prawny

(przepisy prawne i regulacje, rozwiązania prawne: stabilne, przejrzyste,

jednorodne)

Klimat = Klimat

+ Klimat

+ Klimat

Biznesu ekonomiczny B społeczny administracyjny

2010-11-23

15

Ryzyko inwestycyjne

to potencjalny stopień zagrożenia w uzyskaniu oczekiwanych przez inwestora

efektów ekonomicznych

1.

to odwrotność ryzyka – zespół różnych form przewagi danego miejsca z
uwzględnieniem zagrożeń (tj. ryzyka)

2.

to dopełnienie ryzyka – zespół różnych form przewagi i niedostatków miejsca
inwestycji z pominięciem zagrożeń

Atrakcyjność inwestycyjna

Ocena :



klimatu inwestycyjnego



atrakcyjności inwestycyjnej



ryzyka inwestycyjnego



rodzaju działalności



udziału poszczególnych czynników w procesie produkcji



organizacji i funkcjonowania przedsiębiorstwa



subiektywnego odbioru poszczególnych czynników

przez inwestorów

za

le

ży

o

d

: