CZYNNIKI LOKALIZACJI KAPITAŁU

NIEMIECKIEGO W POLSCE

WEDŁUG INWESTORÓW NIEMIECKICH (1991, N=49)

BARDZO WAŻNE

BARDZO WAŻNE
• „OTWARCIE SIĘ POLSKIEJ GOSPODARKI”
• TANIA SIŁA ROBOCZA
• POLSKI SYSTEM PODATKOWY DLA „JV”
• CHĘĆ ZAJĘCIA PRZYCZÓŁKA W EŚW
• DOBRE PRAWO DOT. TRANSFERU ZYSKÓW

WAŻNE

WAŻNE
• OTWARTY I PRZEJRZYSTY RYNEK
• BLISKOŚĆ SĄSIEDZKA
• POMOST MIĘDZY WSCHODEM A ZACHODEM

Na podstawie: A.Szromnik (1992), Kapitał niemiecki w Polsce, Fundacja Friedricha Eberta w Polsce.

CZYNNIKI LOKALIZACJI KAPITAŁU

NIEMIECKIEGO W POLSCE

WEDŁUG PARTNERÓW POLSKICH (1991, N=76)

1. CHĘĆ MAKSYMALIZACJI ZYSKU

2. DĄŻENIE DO EKSPANSJI NA ZSRR

3. DĄŻENIE DO PODPOŻĄDKOWANIA POLSKI

4. PRZYCZYNY POLITYCZNE (ZIEMIE ZACHODNIE I

PÓŁNOCNE, WSPIERANIE MNIEJSZOŚCI

5. NIEKORZYSTNY UKŁAD STOSUNKÓW

SPOŁECZNYCH, POLITYCZNYCH I

GOSPODARCZYCH W INNYCH KRAJACH EŚW

Na podstawie: A.Szromnik (1992), Kapitał niemiecki w Polsce, Fundacja Friedricha Eberta w Polsce.

Sytuacja makroekonomiczna oraz

obraz Polski za granicą

S³aba

Przeciêtna Dobra

S³aba

Przeciêtna Dobra

Słaba

Przeciętna

Dobra

Obraz

Obraz

Polski

Polski

za

za

granicą

granicą

Wzrost

Wzrost

gospodarczy

gospodarczy

Poziom

Poziom

inflacji

inflacji

Poziom

Poziom

bezrobocia

bezrobocia

Stabilność

Stabilność

polityczna

polityczna

Ocena

Infrastruktura

S³aba

Przeciêtna Dobra

S³aba

Przeciêtna Dobra

Słaba

Przeciętna

Dobra

Ocena

Infr

Infr

.

.

komunikacyjna

komunikacyjna

Infr

Infr

.

.

telekomunikacyjna

telekomunikacyjna

Infr

Infr

.

.

bankowa

bankowa

Infr

Infr

.

.

techniczna

techniczna

Dostępność nieruchomości

S³aba

Przeciêtna Dobra

S³aba

Przeciêtna Dobra

Słaba

Przeciętna

Dobra

Ocena

Możliwość

Możliwość

najmu

najmu

biur

biur

Cena

Cena

biur

biur

Możliwość

Możliwość

zakupu

zakupu

gruntów

gruntów

Cena

Cena

gruntów

gruntów

Podatki i opłaty

S³aba

Przeciêtna Dobra

S³aba

Przeciêtna Dobra

Słaba

Przeciętna

Dobra

Wys

Wys

.

.

podatku

podatku

dochodowego

dochodowego

System

System

ulg

ulg

podatkowych

podatkowych

Opłaty

Opłaty

na

na

ZUS

ZUS

Ocena

Warunki wymiany handlowej

S³aba

Przeciêtna Dobra

S³aba

Przeciêtna Dobra

Słaba

Przeciętna

Dobra

Ocena

Nowy

Nowy

kodeks

kodeks

celny

celny

Funkcjonowanie

Funkcjonowanie

nowych

nowych

przepisów

przepisów

celnych

celnych

Warunki

Warunki

techniczne

techniczne

Kadra pracownicza

S³aba

Przeciêtna Dobra

S³aba

Przeciêtna Dobra

Słaba

Przeciętna

Dobra

Kwalifikacje

Kwalifikacje

kadry

kadry

kierow

kierow

.

.

Koszt

Koszt

kadry

kadry

kierowniczej

kierowniczej

Motywacje

Motywacje

kadry

kadry

kierow

kierow

.

.

Kwalifikacje

Kwalifikacje

innych

innych

pracow

pracow

.

.

Koszt

Koszt

innych

innych

pracowników

pracowników

Motywacje

Motywacje

innych

innych

pracow

pracow

.

.

Ocena

Stosunki społeczno-gospodarcze

Stos

Stos

.

.

społeczeństwa

społeczeństwa

do BIZ

do BIZ

Stos

Stos

.

.

polityków

polityków

do BIZ

do BIZ

Stos

Stos

.

.

władz

władz

lokalnych

lokalnych

do BIZ

do BIZ

Współpraca

Współpraca

z

z

władzami

władzami

lokal

lokal

.

.

Współpraca

Współpraca

z

z

koop

koop

. w

. w

Polsce

Polsce

Ocena

S³aba

Przeciêtna Dobra

S³aba

Przeciêtna Dobra

Słaba

Przeciętna

Dobra

Oferta kulturalna i turystyczna

S³aba

Przeciêtna Dobra

S³aba

Przeciêtna Dobra

Słaba

Przeciętna

Dobra

Ocena

Oferta

Oferta

kulturalna

kulturalna

Oferta

Oferta

turystyczna

turystyczna

Postrzeganie elementów klimatu w zależności

od kraju pochodzenia inwestora (przykłady)

Słaba

Przeciętna

Dobra

1

2,5

3,5 5

Motywacje kadry kierowniczej
Kwalifikacje kadry kierowniczej
Stosunek władz lokalnych do BIZ
Koszt innych pracowników
Współpraca z władzami lokalnymi
Koszt kadry kierowniczej
Możliwość najmu biur
Infrastruktura bankowa
Stosunek społeczeństwa do BIZ
Infrastruktura techniczna
Możliwość zakupu gruntów
Infrastruktura telekomunikacyjna
Cena biur
Wysokość podatku dochodowego

Postrzeganie elementów klimatu w zależności

od rodzaju działalności (przykłady)

Słaba

Przeciętna

Dobra

1

2,5

3,5 5

3,59

HANDEL

WYR. Z GUM
I TW. SZTUCZ.

3,22

HANDEL

BUDOW.

2,96

HANDEL

BUDOW.

2,67

HANDEL

WYR. Z GUM
I TW. SZTUCZ.

2,59

HANDEL

WYR. Z GUM
I TW. SZTUCZ.

Stosunek władz lokalnych do BIZ

Możliwość najmu biur

Cena gruntów

Infrastruktura telekomunikacyjna

Cena biur

WEJŚCIE BANKÓW ZAGRANICZNYCH

1. ŚRODOWISKO GOSPODARCZE – STABILNE I

PRZEWIDYWALNE (PRAWO HANDLOWE,
POLITYKA MAKROEKONOMICZNA PRZECIW
WYSOKIEJ INFLACJI, SKUTECZNA POLITYKA
MONETARNA)

2. DOBRZE FUNKCJONUJĄCY SYSTEM PŁATNICZY

I RYNEK MIĘDZYBANKOWY

3. OBECNOŚĆ MIĘDZYNARODOWYCH

PRZEDSIĘBIORSTW

Dąbrowska K., Gruszczyński M. (2001), Kapitał zagraniczny a transformacja sektora finansowego w Polsce

Stany euforyczne i depresyjne

inwestorów zagranicznych

0

10

20

30

40

50

ZUS

War. tech. wym. handlowej

Podatek dochodowy

Dostępność gruntu

Cena gruntu

Motywacje kadry

Kwalifikacje kadry

PKB

oceny b. złe
oceny b. dobre

Gdyby mogli, zmieniliby w pierwszej

kolejności (% wskazań)

0

10

20

30

40

50

Cło

ZUS

Infr. tech.

VAT

Pod. dochodowy

CZYNNIKI LOKALIZACJI W POLSCE

5

4

3

2

1

2003

4

4

podaż siły roboczej

5

5

możliwość redukcji
kosztów produkcji

3

3

wielkość polskiego
rynku

2

1

koszt siły roboczej

1

2

perspektywy wzrostu
gospodarczego

2000

1997

CZYNNIKI LOKALIZACJI W POLSCE

% wskazań „bardzo ważny”

33,9

44,4

42,1

39,3

52,5

Podaż siły roboczej

31,6

37,2

40,0

38,0

53,9

Możliwość redukcji
kosztów produkcji

47,5

49,1

47,3

44,6

59,4

Wielkość polskiego
rynku

44,7

60,8

57,6

46,4

61,5

Koszt siły roboczej

53,5

48,7

52,6

49,8

62,1

Perspektywy wzrostu
gospodarczego

1993

1995

1997

2000

2003

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

Czy obecna sytuacja polityczna i stan

nastrojów w Polsce sprzyjają prowadzeniu

interesów przez kapitał zagraniczny?

% wskazań

30,5

58,6

10,9

1993

30,9

32,0

22,9

26,0

Trudno powiedzieć

32,5

16,1

19,7

39,5

NIE

36,6

51,9

56,5

33,9

TAK

1995

1997

2000

2003

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

OCENA ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH

% wskazań

47,2

34,2

35,5

Brak zdania

25,2

31,3

32,1

Utrudniają działanie

14,6

29,4

25,2

Są zbyt upolitycznione

6,4

4,5

4,4

Wspierają firmę

24,3

29,7

33,9

Są zbyt silne

Związki

branżowe

Solidarność

OPZZ

N=707

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

OCENA ŁĄCZNOŚCI TELEFONICZNEJ

0

10

20

30

40

50

60

w miastach

międzymiastowa

międzynarodowa

2003
2000
1997
1995
1993

% wskazań „dobra”

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

OCENA INFRASTRUKTURY

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

energia

elektryczna

wodociągi i

kanalizacja

oczyszczalnie

ścieków

drogi i

autostrady

koleje

2003
2000

% wskazań „zła”

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

W.Dziemianowicz, Strategie rozwoju…

Ocena prawnych warunków działalności

Regulacje prawne mają luki i są niespójne

77,5%

67,0%

44,0%

57,00%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

1995

1997

2000

2003

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

Ocena prawnych warunków działalności

Prawo jest różnie interpretowane i egzekwowane

77,5%

64,2%

39,6%

53,30%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

1995

1997

2000

2003

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

Ocena prawnych warunków działalności

Firmy są zaskakiwane częstymi zmianami przepisów

77,5%

75,6%

30,5%

51,30%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

1995

1997

2000

2003

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

Ocena prawnych warunków działalności

Regulacje prawne są niekorzystne dla kapitału

zagranicznego

77,5%

19,6%

10,9%

16,80%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

1995

1997

2000

2003

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

LOKALIZACJA BIZ W PRZEMYŚLE

% BIZ ogółem w danym przemyśle; w nawiasie % inwestycji greenfield

PODKARPACIE

18,6 (1,7)

WARMIA I MAZURY

27,2 (0,6)

WYR. Z GUMY I
TW.SZT.

MAZOWSZE

22,8 (12,9)

ŚLĄSK

57,0 (66,2)

SAMOCHO-
DOWY

WARMIA I MAZURY

14,4 (10,6)

WIELKOPOLSKA

14,6 (16,2)

MEBLARSKI

MAŁOPOLSKA

17,6 (26,6)

MAZOWSZE

43,1 (57,7)

WYDAW. I
POLIGR.

ŁÓDZKIE

26,9

MAZOWSZE

58,4

WŁÓKIENNI-
CZY

WOJEWÓDZTWO

(2)

WOJEWÓDZTWO

(1)

PRZEMYSŁ

Na podstawie: B.Domański ((2001), Kapitał zagraniczny w przemyśle Polski, Uniwersytet Jagielloński.

LOKALIZACJA BIZ W PRZEMYŚLE

% zakładów - inwestycji greenfield

0

10

20

30

40

50

60

do 15 km

15-30 km

30-50 km

pow. 50 km

ogółem (623)
na terenach wiejskich (152)

Na podstawie: B.Domański ((2001), Kapitał zagraniczny w przemyśle Polski, Uniwersytet Jagielloński.

LOKALIZACJA BIZ W PRZEMYŚLE

Czynniki lokalizacji nowych fabryk (55 zakładów)

suma ocen bardzo ważny i ważny

0

20

40

60

80

Bliskość dróg

Współpraca z władzami lok.

Bliskość odbiorców

Postawy ludzi

Niskie koszty pracy

Łatwość poz. wykw. kadry

Na podstawie: B.Domański ((2001), Kapitał zagraniczny w przemyśle Polski, Uniwersytet Jagielloński.

20,4

20,5

22,7

25,4

30,2

30,8

46,8

0

10

20

30

40

50

korzystne położenie i połączenia komunikacyjne
duży rynek zbytu w regionie
duża podaż, niska cena siły roboczej
możliwości przejęcia wolnych obiektów produkcyjnych
możliwość znalezienia nowych rynków zbytu
związek polskiego partnera z regionem
związki partnera zagranicznego z regionem

CZYNNIKI LOKALIZACJI W DANEJ GMINIE

(BADANIA PAIZ, 2000)

CZYNNIKI LOKALIZACJI W GMINIE (2003)

% wskazań „bardzo ważny”

54,6

Niska cena siły roboczej

55,2

Duża podaż wykwalifikowanych pracowników

64,1

Duży rynek zbytu w regionie

40,9

Związki partnera zagranicznego z regionem

42,7

Ugruntowana pozycja polskiej firmy w regionie

48,1

Możliwość znalezienia nowych rynków zbytu

49,4

Dobrze rozwinięta infrastruktura przemysłowa

57,9

Korzystne połączenia komunikacyjne

65,5

Korzystne położenie

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

N=707

CZYNNIKI LOKALIZACJI W AGLOMERACJACH

33,9

lokalne ulgi podatkowe

31,1

możliwości kooperacji z lokalnymi firmami

30,6

wyposażenie infrastrukturalne działki

47,5

dostępność pomieszczeń biurowych itp.

49,2

obecne połączenia drogowe

61,2

kwalifikacje siły roboczej

30,6

międzynarodowe lotnisko

30,6

dostępność uzbrojonych terenów

35,5

bliskość granicy państwa

41,0

planowane autostrady

54,1

koszt siły roboczej

63,4

duży rynek zbytu

% wskazań „bardzo ważny”

N=183

Źródło: Dziemianowicz, Jałowiecki, Inwestycje zagraniczne…

CZYNNIKI LOKALIZACJI W AGLOMERACJACH

W ZALEŻNOŚCI OD ZNACZENIA FILII

1,3

1,2

1,5

0,9

1,1

1,5

2,2

2,1

1,9

2,3

2,1

A

1,3

1,4

1,5

1,2

1,0

1,4

2,0

2,2

2,0

2,2

2,3

B

1,5

1,9

1,7

1,8

1,6

1,8

2,2

2,1

2,4

2,6

2,5

C

2,7

duży rynek zbytu

2,2

lokalne ulgi podatkowe

2,0

możliwości kooperacji z lokalnymi firmami

2,0

wyposażenie infrastrukturalne działki

2,2

dostępność pomieszczeń biurowych

2,4

obecne połączenia drogowe

2,6

kwalifikacje siły roboczej

2,2

międzynarodowe lotnisko

2,5

bliskość granicy państwa

2,4

planowane autostrady

2,5

koszt siły roboczej

D

Czynnik lokalizacji

Średnia ocen

N=183

Źródło: Dziemianowicz, Jałowiecki, Inwestycje zagraniczne…

CZYNNIKI OGRANICZAJĄCE NAPŁYW

INWESTYCJI DO GMIN

% wskazań

27,9

Niedotrzymywanie umów przez urzędników

28,4

Ograniczona siła nabywcza ludności

30,6

Słabość infrastruktury rynkowej

16,1

Niechęć władz lokalnych wobec inwestorów

16,1

Brak wykwalifikowanych pracowników

21,9

Zbyt mały rynek lokalny

22,9

Słabość infrastruktury przemysłowej

28,6

Upolitycznienie samorządów lokalnych

47,4

Istniejące praktyki korupcji

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

N=707

CZYNNIKI OGRANICZAJĄCE NAPŁYW

INWESTYCJI DO AGLOMERACJI

% wskazań

16,4

37,7

46,5

50,8

52,0

56,8

TAK

skutecznie

18,0

Brak zachęt organizacyjno-administra-
cyjnych ze strony władz lokalnych

15,8

Brak zachęt podatkowych ze strony władz
lokalnych

10,4

Nieuporządkowany stan prawny wielu
nieruchomości w mieście

50,8

Preferowanie inwestorów krajowych
kosztem zagranicznych

32,8

Ogólnie „zły klimat” do prowadzenia
interesów w mieście

16,9

Sygnały korupcji w kręgach administracji
samorządowej

NIE

Źródło: Dziemianowicz, Jałowiecki, Inwestycje zagraniczne…

N=183

BRAKI W USŁUGACH BIZNESOWYCH

2000

1995

36,8

36,8

37,7

56,6

43,9

41,0

14,5

Firm konsultingowych

18,1

Informacji o firmach świadczących
usługi biznesowe

36,1

Informacji o polskiej gospodarce

8,8

Firm marketingowych

34,0

Wywiadowni gospodarczych

41,5

Informacji o środowisku lokalnym

Źródło: Błuszkowski, Garlicki, Opinia inwestorów zagranicznych…

N=814

LOKALIZACJA USŁUG W WARSZAWIE

USŁUGI SKONCENTROWANE PRZESTRZENNIE

• ZESPOŁY ADWOKACKIE

• DORADZTWO GOSPODARCZE

• KANCELARIE ADWOKACKIE

USŁUGI ROZPROSZONE

• GABINETY KOSMETYCZNE

• MECHANIKA POJAZDOWA

Na podstawie: W.Wilk (2001), Czynniki lokalizacji i rozmieszczenie wybranych usług w Warszawie, Uniwersytet Warszawski.

LOKALIZACJA USŁUG W WARSZAWIE

(najważniejsze czynniki dla wybranych usług)

2

Miejsca parkingowe

2

Bezpieczna dzielnica

1

Koszty najmu

1

3

3

Dojazd własnym samochodem

1

2

Reprezentacyjność otoczenia

3

3

2

1

Stan techniczny budynku

MP

GK

AN

DG

DG – doradztwo gospodarcze; AN – agencje nieruchomości; GK – gabinety kosmetyczne; MP – mechanika pojazdowa

Na podstawie: W.Wilk (2001), Czynniki lokalizacji i rozmieszczenie wybranych usług w Warszawie, Uniwersytet Warszawski.

LOKALIZACJA USŁUG W WARSZAWIE

(najważniejsze czynniki dla wybranych usług)

2

7

6

7

Miejsca parkingowe

6

4

4

6

Dojazd komunikacją publiczną

5

2

7

4

Bezpieczna dzielnica

4

1

5

5

Koszty najmu

1

5

3

3

Dojazd własnym samochodem

7

6

1

2

Reprezentacyjność otoczenia

3

3

2

1

Stan techniczny budynku

MP

GK

AN

DG

DG – doradztwo gospodarcze; AN – agencje nieruchomości; GK – gabinety kosmetyczne; MP – mechanika pojazdowa

Na podstawie: W.Wilk (2001), Czynniki lokalizacji i rozmieszczenie wybranych usług w Warszawie, Uniwersytet Warszawski.

LOKALIZACJA USŁUG W WARSZAWIE

(przyczyny zmian dotychczasowego miejsca)

1

Nie własny warsztat

1

9

Niespokojna dzielnica

1

4

6

Przez. terenu na inne cele

2

4

Słaba dost. komunikacyjna

2

1

3

Ogr. w rozwoju przestrz.

7

2

3

2

Wysokie koszty utrzymania

2

2

1

1

Zbyt mała powierzchnia

MP

GK

AN

DG

DG – doradztwo gospodarcze; AN – agencje nieruchomości; GK – gabinety kosmetyczne; MP – mechanika pojazdowa

Na podstawie: W.Wilk (2001), Czynniki lokalizacji i rozmieszczenie wybranych usług w Warszawie, Uniwersytet Warszawski.