Neurologia - Mozgowe porazenie dizciece (14.01.2011)
Encefalopatie – ktorej przyczyny zaistnialy w okresie przedurodzeniowym i okoloporadowym – o ustabilizowanym obrazie, powowdujaca zab funkcji ruchowym i napiecai mm.
Podstawa rozpoznania jest wywiad wskazujacy na opoznienie w osiaganiu motorycznych progow rozwojowych oraz stwierdzane objawy neurologuczne.
Obraz kliniczny zalezy od stopnia uszk mozgu.
Zaburzenia ruchowe: niedowlad, spastycznoscc, obn nap mm, ataksja, ruchy mimowolne
Postaci mozgowego porazenia dziciecego: zespoly hemiplegiczne(33%), z paraparetyczne (44), z tetraparetyczne(6), z dyskinetyczne (12), z ataktyczne (4)
-u okolo 40% pacjentow wystepuja napady padaczkowe
-moga wspolwystepowac zab intelektualne
-ywstepuje u okolo 2 dzieci na 1000
-wyst u okolo 60 dzieci na 1000 z waga urodzeniowa <1000g
-czynniki ryzyka: niaska waga urdozeniowa i/lub wczesniactwo u ponad 50% dzieci z mpd, uposledzzenie umyslowe u matki, masa urodzeniowa <2000g, wady rozwojowe jakiegokolwiek narzadu, ulozenie lub porod posladkowy
-przyczyne udaje se ustalic u okolo 75% dzieci urodzonych przedwczesnie i u okolo 85% urodzonycho czasie
-najczestsze przyczyny: u wczesniakow(krwotok do komor mozgu, okolokomorowe rozmiekanie istoty bialej) u noworodkow urodzonych o czasie(perinatalna encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna)
-inne przyczyny: wady rozwojowe mozgu, male rozmiary ciala dziecka w stosunku do czasu trwania ciazy, zakazenia wrodzone......
-profilaktyka: zapobiegania wczesniactwu, zapob infekcjom u matki w czasie ciazy i porodu, wasciowe prowadzenie porodu (wyk ciecia cesarskiego)
-cele leczenia rehhabilitacyjnego: poprawa spr ruchowej i zakresu wy czynnosci, poprawa czynnosci ruchowych, zwalczanie spastycznosci i zapob przykurczom (iniekcje toksyny botulinowej, pompa baklofenowa-lek do plynu m-r, zab neurochirurgiczne), korekcyjne zab ortopedyczne
-czynniki skracajace czas przezycia pacjentow: unieruchomienie, glebokie uposl umyslowe, trudnosci w karmieniu
Uposledzenie umyslowe
Uposl umyslowe rozpatruje sie w przypadku stwierdzenia niskiego(<70) ilorazu inteligeencji i wyst zab funkcjonowania adaptacyjnego w przynamniej dwoch dzeidzinach, takich jak:
-komunikowanie sie, dbanie o siebie, zycie rodzinne, zdolnosci spoleczne/interpersonalne, samodzielnosc, zdrowie i bezpieczenstwo, uczenie sie, organizowanie czasu wolnego, praca
-lekki stopien uspol umyslowego – iq 55-70
-umiar stopien iq 40-55
-znaczny stop iq 25-40
-Glebokie iq <25
Sposrod dzieci z iq ok 70 polowa wymaga leczenia kszatalzcenia w szkoole specjanlej, natomiast pozosstali sa w stanie ukonczyc zwykla szkole rola zab funkcjonowania adapt
-dotyczy 1-3% populacji w krajach uprzemyslowionych
-okolo 75% wykazuje lekki stopien uposl umysl
-20% przed ukonczeniem 10rż ujawnia sie padaczka
-na padaczke choruje ok 7% osob z UU stopnia lekkiego i ok 35% z UU stopnia znacznego
-mozgowe por dz wspolistnieje u 6-8% osob......................
-postepowanie: lekki i umiark stop UU – edukacja szkolna i szkolenie zawodowe, znaczny stopien UU – zapewnienie wlasciwej opieki domowej lub instytucjonalnej
Afazja
To zab mowy wyst w przebiegu uszk mozgu.
Najczestsdze przyczyny: udary mozgu(dot 20-40% chorych), guzy, urazy, zatrucia, procesy neurozwyrodnieniowe (np ch alzheimera)
-u 99% osobpraorecznych i u wiekszosci leworecznych korowe osrodki mowy zlokalizowane sa w lewej polkuli mozgu
-u osob leworecznych afazja moze wyst przy uszk lewej (czesciej) lub prawj polkuli
-sporadycznie afazja u osob praworecznych moze wystapc przy uszk prawej polkuli
Badanie w kierunku afazji obejmuje ocene:
-ekspresji mowy (mowa spontaniczna, powtarzanie cciagow slownych – miesiace, dni tygodnia)
-nazywanie (przedmioty, czesci ciala, kolory)
-Rozumienie mowy (wykonywanie polecen jedno, dwu i trzystopniwych)
-powtarzanie
-czytanie(glosne, ocena rozumienia)
-pisanie(spontaniczne, dyktando, przepisywanie)
Najwazniejsze postaci afazji
-afazja motoryczna (roca, ekspresyjna, ruchowa)
-a sensoryczna (Wernickiego, czuciowa, recepcyjna, odbiorcza)
-Globalna(mieszana, calkowita)
-przewodzeniowa
-nominalna(anomia, amnestyczna)
-transkortykalna
-podkorowa
Afazja motoryczna
-uszk tylnej czescie dolnego zakretu lewego plata czolowego (44 pole Brodmanna) – do przodu od pola ruchowego twarzy
-od mutyzmu do mowy spowolnialej, wydpowiadanaia slow i zdan z trudnoscia (wysilkiem)
-znieksztalcenie slow – parafazja
-naruszenie struktury gramatycznej zdania – agramatyzmy
-powtarzanie i czestee wtracania tego ssamego slowa lub zwrotu
-zachowane rozumienei mowy
-zachowana swiadomosc wysepujacych zaburzen (reakcja depresyjna)
Sensoryczna
-uszk tylnej czesci gornego i srodkowego zakretu skroniowego (22 i 42 pole Brodmanna)
-zaburzenie rozumienie mowy od trudnosci ze zrozumienim zlozonych zdan do nierozumienia pojedynczych slow
-nie wyst uspol plynnosci mowy
-chorzy mowia duzo – wielomownosc
-liczne ominiecia, parafazje literowe i slowne oraz neologizmy
-bezladne ciagi calkowicie niezrozumialych slow (tzw afazja zargonowa)
-moze wyst brak swiadomosci wystepujacych zaburzen (drazliwosc wobec braku mozliwosci porozumienia sie)
Globalna
-wspolisnienie obj afazji motorycznej i sensorycznej
-zab mowa spontaniczna, nazywanie m pwtarzanie, rozumienie, czytanie i pisanie
-zazwyczaj wspolistnieja inne prawostronne ogniskowe ob neurologiczne (bezwlad polowiczy, polowicze zab czucia, niedowidzenie polowicze jednoimienne)
Przewodzeniiowa
-rzadka postac afazji bedaca wynikiem uszkodzenia drog laczacych osrodek wernickego i broca
-charakterystyczne jest zab powtarzania przy braku lub niewielkim nasileniu innych zab mowy
-mowa plynnaa (moga byc obecne agramatyzmy)
-rozumienie mowy zachowane
Nominalna
-wybioczny deficyt dot nazywania
-mowa plynna, z przerwami na przypomnienie sobie slowa lub zastepowaniem nazw przedmiotow ich opisami
-pacjent rozpoznaje przedmiot i jego zastosowania
-najczesciej uszk lewego plata skronioweg lub ciemieniowego, ale takze w encefalopatiach i zespolach otepiennych
Transkortykalna
-wsppolnym elemantem niezaburzone powtarzanie
-transkortykalna afazja motoryczna – zab plynnosc lub inicjowanie mowy, ale zachowanee powtarzanie
-transkortykalna afazja sensoryczna – zab rozumienie mowy, ale zachowane powtarzani
-t a mieszana – jak afazja globalna, ale zachowane powtarzanie
-pacjent moze sie uczyc i powtarzac teksty piosenek
-rozlegle utraty lub procesy otepienne
Podkorowa
-podstawa wyrzneinia kryteriom anatomiczne
-obraz zalezy od uszk struktury (lewe wzgorze, lewa skorupa, torebka wewn, jadro ogoniaste)
afazja | Mowa | Nazywanie | Rozumienie | Powt | Czytanie | Pisanie |
---|---|---|---|---|---|---|
Motoryczna | Nieplynna | Anomia | Umiark, zaburz | Wahania | Uiark zab | Znaczne zaburz |
Sensoyczna | Plynna | Parafazje | Znacznie zab | Parafazje | Zaburz | Zaburz literow |
Gloalna | Nieplynna | Anomia | Znacznie | Znacznie | Znacznie | Znacznie |
Przewodzeniowa | Plynna | Zaburzone +/- | Prawidl | |||
Zab mowy w uszk prawej polkuli:
-wposl rozumienei intonacji mowy oraz przekazu pozawerbalnego
-wie co zostalo powiedziane, alenie wie w jaki sposob
Terapia afazji
-spontaniczne ustepowanie obj w miare ewolucji ogniska chorobowego
-wczesna poprawa : ustepowanie obrzeku i powrot funckji czesciowo uszk tk
-poprawa pozna :reorganizacja czynnosciowa osrodkow korowych
-terapia afazji prowadzona przez wykwalifikowanego terapute
Inne zab wyzszych funkcji nerwowych:
-czysta aleksja – niezdolnosc czytania
-agnozja – niezdolnosc do rozpoznania obiektu pomimo braku zab wzroku
-propagnozja – niedozlnosc do rozponania znajomych twarzy pomimo praku zab wzroku
-apraksja – niezdolnosc wyk wyuczonych celowych czynnoscci ruchowych
Choroba rdz kreg
Drogi rdz kreg
-drogi rdzeniowo mozgowe (wstepuajce): drogi sznurow tylnych, przednio-bocznych
Czesc drog czuciowych krzyzuje sie na kazdym poz
Zespoly kliniczne uszk dz kreg:
-z uszk poprzecznego
-z uszk polowiczene – browna i sequarda
-zespol uszk w sadziedztwie kanalu kreg
Poprzeczne:ciete zab czucia
Z poprzecneog uszk rdz
-zniesienie wsyztkich rodzajow czucia ponizej poz uszk
-niedowlad (osrodkowy , spastyczny):
*uszk na poz c1-4 powoduje porazenie przepony
*uszk na poz nizszych segmentow odc C powoduje niedowlad 4 konczyn
-w odc Th niedowlad kkd
-ostre uszk rdzenia kreg powoduje w pierwszym okresie niedowld wiotki
-porazenie zwieraczy odbytu i pecherza mocczowego
Zespol Usz rogow przednich rdz kreg – wiotki niedowlad kk, np poliomyelitis
Z uszk polowiczego bowna i sequarda – po str uszk niedowlad wiotki, po przecciownej – czucie bolu i temp, nie ma zab czucia glebokiego – jest tylko po str uszk
Z uszk w sasiedztwie kannalu srodkowego (uszk spoiddel rdzenia)
-uposl (zniesione ) czuice bolu i temp
-zachowane czucie dotyku i glebokie
Zespol centralnego....
Z uszk sznurow tylnych i drog korowo – rdz
Obj: uposl czucia proprio, niedowlad spast
Naczjestsza przycyna : niedbor wit b12
Zespol stozka koncowego i ogona koncowego
Zespol stozka : zab czynnosci zwieraczy i dysfunkcje seksualne, zab czucia (rozszzczepienne lub wszystkich rodzajow) w segmantach od s2, brak niedowladow
Zespol ogona: zab czynnosci zwieraczy i dysf seksualne, zab czucia wszystkich rodzajow, niedowlad wiotki
Przyczyny uszk rdz kreg
-urazy rdz kreg (wstrzasniecie, stluczenie ,krwiak, przeerwanie rdzenia)
-uszk naczyniopochodne (chromanie rdzenia, zawal)
-nowottwory (zewnatrz i wewnatrzrdzeniowe)
-inne proc chorobowe powodujace ucisk rdzenia kregowego (zm zwyr kregoslupa, krwiaki zewnatrzdzeniowe)
-choroby zapalne (poprz zap rdzenia, zap rogow przendich)
-choroby zwy (rdzeniowy zanik mm, zanik rdzeniowo-mozdzkowy, stwardznienei zanikowe boczne)
-zwyr sznurow tylnych (niedob wit b12)
-ms
Diagnostyka uszk rdzenia kreg
-mri kanalu i rdzenia
-ct kregoslupa
Spastycznosc – wzr nap mm pod wplywem biernego rozciagania , zalezny od zakresu i predkosci katowej ruchu, spowodowany odhamowaniem odruchu rozciagowego w wyniku uszk osr ukl nerw
Wplyw spast na stan somat pacjenta
Ogr spr ruchowa >odlezyny
>infekcje drog odd
>Dalsze uposl sily i zakr ruchow
>powikl zakrzepowo zatoworwew
.............