Ekologia 25-02-2013

Strategie adaptacyjne – cywilizacja

Zachowania kulturowe a cywilizacja.

Strategia - sztuka lub umiejetnosc rozwiazywania problemów. Sposób realizacji strategii.

Zachowania kulturowe a cywilizacyjne

• Kultura jest pozabiologicznym sposobem przystosowania; srodowsko naturalne i społeczne zmienia się: kultura oznacza sprawność w przystosowaniu się do zmian ( wartosci przystosowawcze i zachowawcze)

• Kultura jest spodobem wspolyccia z innymi ludzmi

• Kultura jest skutecznym sposobem podtrzymania, ochrony własnego zycia, wydania i wychowania potomstwa

• Kultura polega na rozwijaniu wiedzy, doskonaleniu zachowan i wytwarzaniu dobr zapewniających zycie w konkretnym srodowisku i na obronie przez wystepujacymi zagrożeniami

• Swiadome działanie związane z mysleniem abstrakcyjnym

• Kultura jest efektem ciągu zmian ewolucyjnych mózgu – aktywizacja mózgu; kojarzenie faktow, rozpoznanie przyczynowe zdarzeń itd.; rozwój funkcjonalny i strukturalny; powstanie mowy i pisma jako sposobu porozumiewania się za pomocą symboli

Kultura jest efektem ciągu zmian ewolucyjnych mózgu – aktywizacja mózgu

Skuteczne sposoby zachowania – przekazanie innym ludziom, przekazywanie przyszłym pokoleniom

Kultura materialna ( praktyki działania) – skuteczne sposoby zachowania wobec zasobow środowiska naturalnego i ich eksploatacji.

Podtrzymywanie i umocnienie przez kulture duchową – swiatopoglad – mity obrzędy, zzwyczaje , tradycje, wierzenia religie.

Kultura duchowa -> historii społeczno- kulturowej i środowiska

Przejścia kulturowe – okresy przełomowe, które zmienily relacje człowieka ze środowiskiem wyróżnienie przejść odbywa się na podstawie następujących kryteriów

• Wielkość populacji

• Wzrost ekonomiczny

• Oddziaływanie na biosferę – brak destrukcyjnego wpływu stosowanych techniloogii na srodowisko, rodzaj aktywności gospodarczej, rozległości przestrzennych oddziaływań gospodarczych.

Przejścia kulturowe:

1. Wykorzystanie ognia 250 tys lat temu

2. Posługiwanie się symbolicznymi dziewkami artykułowanymi – powstanie mowy 40 tys lat temu

3. Powstanie rolnictwa i osiadłego trybu zycia 10-11 tys lat temu; bliski wschod

4. Utworzenie instytucji państwa 5,5 tys lat temu

5. Okres podboju swiata przez europejczykow – wielkie odkrycia geoagraficzne XV wiek

6. Rewolucja technologiczno- naukowa z dominacja paliw kopalnych ( pierwsza polowa XVII wieku, rozwój przemyslu w XIX wieku

7. Rozwój informatyki – kontakty wirtualne!

Stratyfikacja społeczna – dane społeczeństwo dzieli się, na różne klasy, warstwy. 4 Rodzaje: niewolnictwo, system kastowy, system stanowy, i system klasowy.

Cywilizacja – pochodzi od słowa CIVIC obywatel, jest pochodna związku obywateli, wiaze się z państwem i jego ustrjem. Nie jest stanem kultury materialnej.

Cywilizacja to calosciowy zlozony system ekspoatacji.

Cywilizacja – kompleksowa forma przystosowania do konkretnych srodowisk.

Podstawa cywilizacji - duchowość! Ideologia – kultura duchowa.

Konwergencja cywilizacji – zbieżność

Dywergencja – rozbieżność

Niekorzystne skutki zmian cywilizacyjnych

• Postep techniczny i społeczny ma skutki uboczne

• Umieralność wczesna niemowloat – 27 dni po urodzeniu – zmiany genetyczne

• Umieralność pozna niemowląt – 11 misiecy

• Wzrost stresow i zanieczyszczen

• Zwieksza się wrazliwosc człowieka na na szkolwile czynniki środowiska

• Walka o stanowisko zawodowe i społeczne ( dobrobyt)

• Dewastacja środowiska naturalnego

• Niedostatki materialne

• Światowy kryzys ekonomiczny – opóźnione dojrzewanie

• Zmiany dymorfizmu płciowego

  • Zrozniowanie rekaktywnosci na srodowisko pomiędzy mezczyzna a kobieta ( inna ekosensytywnosc – wrazliwosc na srodowisko)

• Wpływ zmian politycznych i gospodarczych na stan biologiczny ludności ( człowiek jest bardzo wrażliwy na jakiekolwiek zmiany)

• Szum informacyjny ( nadmiar naplywajacych informacji )

• Migracje – wzrost heterozygotyczności, wzrost reaktywności)

Medycyna jako efekt zachowan kulturowych.

• Zabiegi lecznicze stosowane były od zarania dziejow

• Paleopatologia – zajmuje się występowaniem chorob i ich leczenia w przeszlosci

• Leczone było zarówno ciało, jak i psychika ( zabiegi magiczne, palenie, podawanie ziol, kadzenie)

Medycyna jest przejawem ludzkiej kultury

• Papirusy egipskie – opisy chorob zoladka i zaburzen trawiennych

• Dominacja naukowego postepowania

• Dominacja zabiegow agicznych, prkatyk religijnych

• P.n.e. interwencja chirurgiczna, trepanacja czaszki

• Borowanie zębów w średniowieczu

Ekwador – rozwiniecie paleopatologii

Szamanizm jako pierwociny medycyny – 25 tys lat temu .

Choroba – niewyrównane zaburzenie stanu równowagi somatyczno-psychiczno- społecznej ustroju - > niedostateczne przystosowanie do środowiska.

• Medycyna tradycyjna – etnomedycyna – oparta jest na systemie wartoci, tradycji i wierzeń związanych z przystosowaniem do środowiska

  • Przekonanie o konieczności zrownowazenia humorów

• Medycyna kosmopolityczna – oparta na faktach naukowych

  • Oficjalna medycyna nauczana na wydziałach lekarskich

  • Postep medyczny – zwalczanie chorob

  • Nabywanie odporności na antybiotyki – problem ekologiczny bedacy przedmiotem badan epidemiologii

• Związek miedzy powstaniem chorob a rozwojem gospodarcznym

We wspolczesnje epidemilogii obowizauja zasady :

• Skutek jest późniejszy w czasie od przyczyny: patologia jest logicznym następstwem zdarzenia

• Ustalony związek pomiędzy przyczyna i choroba został wielokrotnie potwierdzony i sprawdzony eksperymentalnie

• Związek miedzy choroba i pryczyna nie jest pzypadkowy ( analiza stattystyczna)

• Rozne natężenie czynnika wywolujacehgo chorobę wywoluje odmienne skutki

• Eliminacja czynnika chorobotwórczego powoduje ustąpienie lub złagodzenie występujących skutkow

Medycyna pracy – specjalność lekarska, której przedmiotem badanie wpływu środowiska pracy na pacjenta, diagnostyka, leczenie i profilaktyka chorób zawodowych.

- pyly, toksyny, czynniki zakazne, przemoc seksualna i psychiczna, czynniki fizyczne

Medycyna srodowiskowa ekologia kliniczna – choroby cywilizacyjne spowodowane są nadmiernym działaniem czynnikow technosfery oraz zaburzeniami socjosfery.

Medycyna zapobiegawcza – o postepnie w zakresie ochrony adrowia decyduje w większym stopniu medycyna zapobiegawcza niż terapeutyczna

• Działania profilaktyczne

• Wprowadzenie szczepien

• Izolacja

• Kwarantanna

• Higiena

• Prawidłowe zywnienie i tryb zycia

• Promocja zdrowia

  • Inspirowanie postepowania mającego na celu samokontrole zdrowia i działanie na rzecz jego poprawy: na poziomie państwie, służby zdrowia, oświaty, na szczeblu międzynarodowym

Medycyna prospektywna – badania prospektywne polegające na wieloletnich obserwacjach o charakterze rozpoznawczym, co do skutkwo działania.

– ocena stanu biologicznego populacji, wzmocnienie organizmu srodkami farmakologicznymi, nadmierna produkcja i spozywanie lekow, rozpoznawanie genow i dostosowanie terapii do profilu genetycznego.

Transformacja epidemiologiczna – zmaiany struktury zachowan w wyniku zmian spoleczno- ekonomicznych kraju i środowiska naturalnego. Wpływa modyfikująco.

Zagrozenia na skutek zachowan kulturowych –

Wspolczesne zagroszenia zdrowia i zycia człowieka przez czynniki srodowiskowe

• Czynniki urbanizacyjno- przemyslowe

• Zanieczyszczenia gleby

• Skazenia zywnosci i wody

Natura ludzka a kultura – uwarunkowania i sprzeczności

1. Biologiczne – morfologiczne, fizjologiczne i psychiczne zmiany organizmu genetycznie zaprogramowanego

   1. Adaptacja – genetyczne przystosowanie

   2. Adiustacje – dostosowania, powstają podczas zycia danego osobnika, mechnizmy fizjologiczne

2. Kulturowe – zahcowania kulturowe przystosowawcze

   1. Zmiany psychiczne

   2. Zaminy kulturowe

Sprzecznosci

1. Nierównoległość rozwoju biologicznych i kulturowych przystosowań człowieka

   1. Kultura rozwija psyche człowieka

   2. Podtrzymuje zwierzeca nature człowieka, gdyż ochrania organizm przez rozwojem przystosowawczych zmian biologicznych

   3. Zachowania kulturowe zjawisko częściowo analogiczne do biologicznych adiustacji regulacyjnych

   4. W nas ewoluuje twórca kultury

   5. Kultura stabilizuje biologiczna istotę człowieka

   6. Po osiegnieczu stanu klimaksowego w ekosystemach ( szczytowy stan ownowagii

   7. Kultura jako wtorne srodowisko człowieka powoduje dopasowanie …

   8. Przystosowanie człowieka do środowiska nastpuja droga kulturowa – od kilku tysięcy lat

2. Samololubna natura genow , a altruistyczne zachowania człowieka określone prze kulturę danej spolecznosci

   1. Natura genow polega na przetrwaniu

   2. Geny nie przertrwaja j

   3. Współczesna rola seksu nie ogranicza się tylko do prokreacji

   4. Regulujemy rozrodczość

3. Człowiek ogranicza selekcję, eliminuje działanie doboru naturalnego i geny niekorzystne maja szanse przetrwania – czynnik napędowy ewolucji zostaje zatrzymany

   1. Regulacja urodzeń

   2. Sztuczne poronienia

   3. Działania medyczne ograniczające śmiertelność

   4. Eutanazja

   5. Zanieczyszczania środowiska

   6. Relaksacja selekcji – ustąpienie przyczyn umieralności pewnych genotypow

      1. Selekcja – nielowose przekazywanie puli genowej kolejnemu pokoleniu

      2. Relaksacja selekcji – jako wynik opieki medycznej i społecznej

4. Zwiększenie liczny ludzi – homosapiens jest czynnikiem najbardziej dynamicznie przekszatalcajacym srodowisko, co skutkuje dzialanimi ubocznymi, niekorzystnymi dla naszego gatunku.

5. Rozwój człowieka odbywa się według schematu: spirali postępu:

   1. Nie odiagamy stanu doskonałego przystosowania

   2. Konieczność dokonywania nowych zmian

   3. Wzrost potrzeb wynika ze wzrostu biomasy gatunku homosapiens: wzrost ludności i przeciętnej masy ciala człowieka

6. Dylemat być ( natura) czy mieć (kultura) – człowiek przystosowuje swa kulturęw sposób prawie bezwarunkowy