XXlecie oraz wspolczesnosc

XX-lecie międzywojenne

1. Ramy czasowe:

1918 (koniec I wojny światowej) – 1939 (początek II wojny światowej)

2. Tendencje w psychologii, sztuce i filozofii:

3. Futuryzm w wierszu Bruno Jasieńskiego „But w butonierce”***

Wiersz opowiada o samym autorze, nawet wymienione jest jego nazwisko w jednej ze zwrotek. Utwór jest dynamiczny, Zestaw słów wymaga od odbiorcy szybszego czytania. Bruno Jasieński jest przedstawicielem futuryzmu, jego wiersze oddają fascynację nowoczesnością. Stałym elementem jego poezji jest cywilizacja, dźwięki, zdarzenia z nią związane.

Wiersz dotyczy pogoni za nowoczesnością. Autor pokazuje siebie, jako młodego, genialnego człowieka, który cały czas idzie przed siebie. Nie interesuje go nic, co za nim zostaje, a jedynie to co spotka na swej drodze. Jego pochód jest tak zdecydowany, tak silnie umotywowany, że, według autora, nic nie jest w stanie go zatrzymać. O futurystycznym charakterze wiersz świadczą również elementy cywilizacji wprowadzone do poezji. Jasieński idąc przed siebie zauważa "auto w białych kłębach benzyny". W wierszu występują również liczne neologizmy.

4. Motyw miasta w twórczości Juliana Przybosia***

a) „Gmachy”

Gmachy przedstawione są jako efekt trudu ludzkiego. To dzieło osiągnięć techniki i cywilizacji. Stanowią żywioł okiełznany przez człowieka. Budowniczy - czyli bez watpienia Wielki Kreator - zapanował nad masą budowli i uprowadził z niej „ruch”. Dzięki zastosowaniu wiedzy wyrastają „ruchy wynikłe ściśle”. są one bardzo precyzyjnie zaplanowane przez twórcę. Wiersz wyrasta z nurtu fascynacji „miastem, masą, maszyną”. Wiele elementów w nim zawartych odwołuje się do procesu budowy.

Utwór zawiera pochwałę urbanizacji. To swoisty zachwyt nad dziełem rąk ludzkich. Julian Przyboś próbuje odnaleźć w tej sytuacji miejsce poety i poezji w świecie. Ma on być „wykrzyknikiem ulicy”. Ma więc opisywać ulicę, jako wynik intelektu i pracy fizycznej człowieka. Poezja powinna być powszechna, docierająca wszędzie, nie tylko zarezerwowana dla wybranych. Wiąże się to z hasłem futurystów „artyści na ulicę”, propagującym dostępność sztuki.

b) „Na kołach”

Podmiot-mieszkaniec miasta niejako wbrew własnej woli zostaje wciągnięty w kołowrót miejskiego czasu. Uosobiona metropolia przywołuje człowieka „kołami”. Zostaje ona przedstawiona jako przestrzeń ruchu, na którą składają się przemieszczające się pojazdy: konne, tramwajowe, samochodowe. Miasto podlega wyraźnej animizacji, a nawet antropomorfizacji: „turkot zajeżdża”, „stacje ruszyły”, „Trotuar staje z jezdnią do biegu”, „kable wiją ramionami”, „lecą gościńce”. 

Miasto jest więc żywym tworem ściśle zespolonym ze swoimi mieszkańcami. W tekście widać dużą dynamizację opisu: miasto i ludzie poruszają się ruchem kolistym, niejako wprzęgnięci w wielki kołowrót ziemi wokół własnej osi. 

5. Julian Tuwim – najwybitniejszy ze skamandrytów

6. Kreacyjność świata w „Procesie” F. Kafki

Powieść-parabola to określenie związane z powieściami, jak np. Proces, Dżuma. Oznacza ono, że postaci, wydarzenia są w danej książce są tylko przykrywką i właściwy sens można odnaleźć tylko odczytując symbole i alegorie zawarte w danej powieści. Charakterystyczne jest też to, ze nigdy nie da się do końca wyjaśnić wszystkiego, odczytać tylko w jeden niezmienny sposób. Powieść-parabola to jedna wielka przenośnia.

Tak właśnie rzecz ma się z Procesem Franza Kafki. Są różne interpretacje, kolejnych fragmentów czy zagadnień poruszonych w tym dziele. Pierwszym, chyba najważniejszym jest zagadnienie "procesu" i tego, do czego można to odnieść. W powierzchownej lekturze, można odnieść ten termin do sprawy wytoczonej Józefowi K. Lecz w szerszym rozumieniu oczywistym się staje, że "proces" to toczące się życie każdego z nas. Jest ono tak jak Józefa K. Skazane z góry na śmierć, i tylko od człowieka może zależeć czy przyjdzie ona prędzej czy później. Główny bohater często bywa nazywany everymanem, czyli każdym z nas. Nie ma on właściwych tylko sobie cech, ale w swojej szarości, nieokreśloności może wyrażać każdego człowieka.

7. Katastrofizm w poezji J. Czechowicza „Żal”***

Podmiot liryczny zdaje relację ze spaceru po ogarniętym wojną świecie. Mówi o tym, że wszyscy ludzie skazani są na zagładę - żołnierze, przestępcy, cywile, kobiety i dzieci. Przywołuje sytuacje z czasów pierwszej wojny światowej, kiedy to Polacy walczący w wojskach różnych zaborów musieli strzelać do samych siebie. W utworze ciągle powraca motyw świergocących jaskółek, które są zwiastunami kolejnych burz, kolejnych wojen. Jest to bardzo posępny utwór. Lęk przed wojną potęgują dodatkowo dramatyczne obrazy, które poeta przywołuje.

8. Trzy koncepcje odbudowy Polski w „Przedwiośniu” Żeromskiego***

9. Losy Cezarego Baryki

Cezary Baryka – postać literacka, główny bohater "Przedwiośnia" S. Żeromskiego, którego akcja toczy się w Rosji carskiej, m.in w Baku, a także w odzyskującej niepodległość po I wojnie światowej Polsce oraz podczas wojny polsko-bolszewickiej. Na tle dramatycznych wydarzeń dziejowych młody chłopak dojrzewa i przechodzi przemianę od kosmopolity przez patriotę do rewolucjonisty. Bohater "dojrzewający" przechodzący metamorfozę własnych poglądów na świat, z małego rozpieszczonego dziecka staje się patriotą, walczy o wolność Polski, choć znał ją dotychczas tylko z opowieści rodziców.

10. Witold Gombrowicz „Ferdydurke”***

Utwór składa się z czternastu części. Są to kolejno: Porwanie, Uwięzienie i dalsze zdrabnianie, Przyłapanie i dalsze miętoszenie, Przedmowa do Filidora dzieckiem podszytego, Filidor dzieckiem podszyty, Uwiedzenie i dalsze zapędzanie w młodość, Miłość, Kompot, Podglądanie i dalsze zapuszczanie się w nowoczesność, Hulajnoga i nowe przyłapanie, Przedmowa do Filiberta dzieckiem podszytego, Filibert dzieckiem podszyty, Parobek, czyli nowe przechwycenie, Hulajgęba i nowe przyłapanie. Akcja rozpoczyna się od przedstawienia głównego bohatera, Józia, który po przebudzeniu czuje się dość dziwnie - być może jeszcze śni, ale zupełnie nie wie, kim jest. Wspomina napisanie książki i swój wiek trzydziestu lat, ale na przekór tym rozmyślaniom profesor Pimko zjawia się nagle w jego domu i nakazuje mu pójście do szkoły. Szkołą rządzi dyrektor Piórkowski. Uczniowie są traktowani jak dzieci, ale wbrew sądom nauczycieli, zachowują się jak wyrośnięta młodzież, klną, są wulgarni. Często kłócą się między sobą. Nic nie umieją, więc kłócą się również z nauczycielami. Urządzają na przykład "pojedynek na miny" lub "gwałcą się przez uszy". W międzyczasie pojawia się konkluzja, że bardzo ważne jest ludzkie ciało, w szczególności pupa, która później zaczyna kojarzyć się z tym wszystkim, co wpędza dorosłego człowieka w dziecinność (głównie w "Filidorze dzieckiem podszytym"). Józio trafia do państwa Młodziaków, gdzie mieszka i zakochuje się w Zucie, która z kolei za najważniejszą część ciała uważa "łydkę" - to skojarzenie z wyzwoloną młodością. Małżeństwo rodziców Zuty jest bardzo konserwatywne i oparte na schematach. Józio ucieka stamtąd, ponieważ nie może wytrzymać. Trafia na wieś, w czym towarzyszy mu kolega, Miętus. Nie są zbyt dobrze widziani przez wieśniaków, ale pomaga im ciotka Hurlecka. Na wsi również wszystko jest sztuczne, pojawia się nowe pojęcie - gęby. Przed nią - maską, którą nakłada każdy człowiek - nie ma ucieczki, chyba że tylko w inną gębę.

11. „Granica”

WSPÓŁCZESNOŚĆ

1. Daty ramowe

1939 (początek II wojny światowej) do dzisiaj

2. Katastrofizm w poezji K.K. Baczyńskiego:***

3. Pokolenie Kolumbów

Pokolenie Kolumbów – nazwa pokolenia młodych polskich poetów i literatów, urodzonych około roku 1920, dla których okres wchodzenia w dorosłość przypadł na lata II wojny światowej. To właśnie wojna była przeżyciem, które ukształtowało ich twórczość w największym stopniu. Przedstawicielami tego pokolenia są między innymi: Gustaw Herling-Grudziński, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Różewicz, Tadeusz Borowski.

4. Opowiadania Borowskiego

5. Pojęcie „człowieka zlagorwanego” przedstawiane przez Borowskiego

Według Borowskiego "człowiek zlagrowany" to człowiek, któremu technika obozu, krematoria, szubienica, fałsz, zakłamanie i zbrodnia nie są obce. Przede wszystkim człowiek, który myśli kategoriami życia obozowego i postępuje według moralności obozowej. Bohater opowiadań Borowskiego to człowiek wypaczony przez obóz, pragnący za wszelką cenę przeżyć. On i jemu podobni uciekają się nawet do metod swoich katów, a taka postawa spychała na dalszy plan wszelkie uczucia i wrażliwość, a przede wszystkim ocalenie społeczeństwa. Najważniejszą wartością liczą się w obozie było zaspokojenie głodu. Panowała zasada "kto pierwszy ten lepszy". Doprowadziło to do wzajemnego okradania się i kompromisów z Niemcami. W obliczu śmierci zanika instynkt macierzyński, matki wyrzekają się swoich dzieci. Dzieci, rodziny odwracają się od siebie. Pewien Żyd zaprowadził swojego ojca do komory gazowej. Zanik uczuć doprowadził do tego, że bohater opowiada "Proszę państwa do gazu", czuje nienawiść do ludzi z transportu.

6. Czesław Miłosz (elementy dydaktyczne, moralizatorskie: )

7. „Inny świat” Gustaw Herling-Grudziński

8. Tadeusz Różewicz (antypoezja w wierszach: )

9. Zbigniew Herbert (klasycyzm w wierszach: )

10. Wisława Szymborska „Nic dwa razy” (ironia, autoironia w wierszach: )

Autorka wiersza twierdzi, że nic w życiu dwa razy się nie zdarza. Trzeba korzystać z życia i tego co mamy w danej chwili. "Nic dwa razy" bardzo dobrze odzwierciedla prawdziwość życia. Sprawia i uświadamia nam, że to co dzieje się teraz powinno mieć największe znaczenie. Wiersz ten opisuje prawdę, iż każdy z nas podlega przemijaniu lecz nie możemy się martwić z tego powodu. Z upływem czasu przemijają radość i szczęście, ale również smutek i niepowodzenie. Refleksja nad przemijaniem jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy da się zatrzymać czas oraz dlaczego musimy umrzeć? Odpowiedzi nie ma, ponieważ musimy uczyć się cieszyć tym co jest.

Epoki:

ANTYK (do 476r n.e.);

ŚREDNIOWIECZE (476-1492);

RENESANS (XVIw),

BAROK (XVIIw),

OŚWIECENIE (XVIII),

ROMANTYZM (1822-1864),

POZYTYWIZM (1864-1890),

MŁODA POLSKA (1890-1918)


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
XXlecie oraz wspolczesnosc, Notatki
2Fotodermatozy etiopatogeneza, diagnostyka oraz współczesne
Zależność odległości f od promieni krzywizn oraz współczynni
6 Pomiar modułu Younga oraz współczynnika Poissona a
Czego oczekuje współczesny czytelnik oraz WCHODZISZ W DOROSŁ, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Pomiar współczynnika załamania światła oraz wyznaczanie stężenia roztworów metodą refraktometryczną
Wyznaczanie współczynnika osłabiania oraz energii maksymalnej promieniowania b v9 (2)
Sprawozdanie M13 WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA SPRĘŻYSTOŚCI ORAZ STAŁEJ TŁUMIENIA DRGAŃ MECHANICZNYCH
Kierunki zmian współczesnej instytucji penitencjarnej oraz ich uwarunkowania
Wyznaczanie współczynnika osłabiania oraz energii maksymalnej promieniowania b v8 (2)
Wyznaczanie współczynnika osłabienia oraz energii maksymal(2), Pracownia Zak˙adu Fizyki Technicznej
Wyznaczanie współczynnika osłabienia oraz energii maksymalnej, PRACOWNIA ZAK˙ADU FIZYKI TECHNICZNEJ
Tarcie statyczne oraz kinetyczne, Tarcie kinetycznego-obl, Wyznaczanie współczynnika tarcia kinetycz
Tarcie statyczne oraz kinetyczne, Tarcie kinetycznego-obl, Wyznaczanie współczynnika tarcia kinetycz
WA RADEK, 1 ) Charakterystyki mechaniczne n = f ( M ) dla  = /2 oraz dwóch różnych wart

więcej podobnych podstron