Eksperyment: schemat klasyczny, eksperyment podwójnie ślepy, eksperymenty naturalne

Eksperyment klasyczny – najczęściej stosowany rodzaj eksperymentu, składa się z trzech głównych par składowych: 1. Zmiennych niezależnych i zależnych, 2. Pretestu i posttestu, 3. Grupy eksperymentalnej i kontrolnej.

Pretest - pomiar zrealizowany zanim osoba uczestnicząca w eksperymencie zostanie poddana określonemu bodźcowi eksperymentalnemu; celem pretestu jest ocena postawy, opinii i poglądów przyszłych uczestników badania. Umożliwia to, po przeprowadzeniu eksperymentu i posttestu, czy i w jakim stopniu zmieniła się pierwotna postawa uczestnika badania pod wpływem bodźców eksperymentalnych.

Posttest - pomiar zrealizowany po tym, jak osoba uczestnicząca w eksperymencie została poddana określonemu bodźcowi eksperymentalnemu; celem pretestu jest ustalenie, czy bodziec spowodował jakieś zmiany w postawie lub opiniach badanej osoby.

Grupa eksperymentalna - grupa osób uczestniczących w eksperymencie, wobec których stosowane są bodźce eksperymentalne i związane z tym manipulacje.

Grupa kontrolna - grupa osób utworzona w trakcie przygotowań do realizacji eksperymentu, obok grupy eksperymentalnej. Grupa kontrolna ma takie same cechy jak eksperymentalna; różnica polega na tym, że wobec osób z grupy kontrolnej nie stosuje się żadnych manipulacji i bodźców eksperymentalnych. Na zakończenie eksperymentu dokonuje się pomiaru zachowań osób z obydwu grup. Dzięki temu można ocenić znaczenie i wpływ bodźca na zachowanie osób z grupy eksperymentalnej.

Eksperyment podwójnie ślepy - eksperyment w trakcie, którego zarówno osoby badane jak i zespół badaczy nadzorujący jego przebieg, nie wiedzą, która grupa jest grupą eksperymentalną, a która kontrolną.

Eksperyment naturalny - eksperyment realizowany w miejscu, które jest dla jego uczestników codziennym, dobrze znanym i oswojonym otoczeniem: miejscu zamieszkania, pracy, nauki, zabawy itp.