CDU
Historia
Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna, niem. Christlich Demokratische Union Deutschlands została założona w Berlinie w dniu 26 czerwca 1945 r., oraz w Rheinland i Westfalen we wrześniu tego samego roku . CDU nie istnieje w Bawarii, ponieważ w tym kraju związkowym działa partia o podobnym charakterze, CSU. Tworzą wspólną frakcję w niemieckim parlamencie nazywaną powszechnie Unią.
Założycielami CDU byli głównie członkowie Partii Centrum ( założonej w 1870, w celu promowania interesów niemieckich katolików i rozwiązanej w 1933 roku) , ale również Niemieckiej Partii Demokratycznej i Niemieckiej Narodowej Partii Ludowej. Wiele z tych osób, w tym założyciel CDU-Berlin Andreas Hermes i przyszły kanclerz Niemiec Konrad Adenauera , zostało uwięzionych za udział w niemieckim ruchu oporu w okresie dyktatury nazistowskiej.
CDU zanotowano znaczny sukces zyskując wsparcie od chwili jej utworzenia do pierwszej konwencji w dniu 21 października 1950 r., na którym kanclerz Adenauer został pierwszym przewodniczącym partii.
CDU była partią dominującą na niemieckiej (RFN) scenie politycznej w latach 1949-1963. W 1963 Ludwig Erhard, były minister finansów zastąpił Adenauera na stanowisku kanclerza i szefa partii.
W roku 1966 miała miejsce recesja, Wolna Partia Demokratyczna (FDP) wycofała się z koalicji rządzącej w 1966 z powodu rozbieżności co do polityki fiskalnej i gospodarczej, Erhard był zmuszony do dymisji. Doprowadziła ona do utraty przez CDU części zwolenników, co zmusiło ją do zawiązania koalicji z socjaldemokratyczną SPD. Kanclerzem został Kurt Georg Kiesinger z CDU.
Jednakże w 1969 szybko zdobywająca popularność SPD utworzyła koalicję z FDP, a CDU utraciła swą dominującą pozycję na następne 13 lat. W tym czasie partyjni ideolodzy stworzyli nowe ekonomiczne i dotyczące spraw polityki zagranicznej, wytyczne. W 1982 roku FDP zawiązała koalicję z CDU. Kanclerzem RFN został Helmut Kohl. W drugiej połowie lat 80. XX wieku partia utraciła część poparcia na rzecz nowej, skrajnie prawicowej partii Die Republikaner. Polityka partii z lat 80. XX wieku ukierunkowana była na zjednoczenie Niemiec (co ostatecznie udało się zrealizować 3 października 1990 r.). CDU odzyskała jednak dawną popularność wraz z rokiem 1989 i upadkiem Muru Berlińskiego.
W 1990 roku CDU połączyła się ze swoim wschodnioniemieckim odpowiednikiem o tej samej nazwie pod przewodnictwem Lothara de Maizière. W 1990 roku miały miejsce wybory w zjednoczonych Niemczech - Kohl ponownie został kanclerzem, jednak CDU utraciła wiele ze swojej popularności z powodu ekonomicznej recesji w byłym NRD i wzrostu podatków na Zachodzie. Jednak Unia odniosła ponowne zwycięstwo w wyborach w 1994 roku.
Zasłużony dla partii Kohl był jednak zamieszany w afery finansowe, co znacznie popsuło reputację partii. Był on jej przewodniczącym do czasu porażki w wyborach z 1998 roku, kiedy zastąpił go Wolfgang Schäuble. Ten jednak zrezygnował z przywództwa w 2000, na skutek skandalu finansowego w łonie CDU. Jego następczynią została Angela Merkel. Unia odniosła zwycięstwo w wyborach 2005 roku, jednak nie na tyle wysokie, aby rządzić samodzielnie. Z tego powodu powstała tzw. Wielka Koalicja, utworzona z SPD. Problemem było to, iż oba ugrupowania domagały się fotela kanclerza. Po trzech tygodniach negocjacji ustalono, iż Merkel zostanie kanclerzem, a SPD otrzyma 8 z 16 stanowisk ministerialnych. Umowa koalicyjna została podpisana 14 listopada. Merkel została wybrana kanclerzem przez większość deputowanych (397 do 217) nowo zebranego Bundestagu 22 listopada 2005.
Członkowie CDU wierzą, iż ludzkość odpowiedzialna jest wobec Boga za podtrzymywanie chrześcijańskich ideałów i dbałość o stan środowiska naturalnego
popieranie wolności i godności wszystkich osób
równouprawnienie kobiet i mężczyzn oraz niepełnosprawnych
progresywne podatki dochodowe
dotacjami ze strony państwa dla kultury, edukacji itd.
zmiany w systemie rent i zasiłków
wolnością ekonomiczną
popiera integrację europejską
sprzeciwia się członkostwie Turcji w UE ponieważ twierdzą, że nie byłby w stanie zagwarantować przestrzegania praw człowieka względem mniejszości chrześcijańskiej zamieszkującej jego tereny
Tradycyjnie, pośród zwolenników CDU wyróżnić można trzy orientacje ideowe:
chrześcijańsko-socjalna - popularna pośród katolickiej klasy robotniczej, opowiadająca się za wiarą i sprawiedliwością społeczną postrzeganą przez pryzmat rzymskokatolickiej wizji człowieka,
umiarkowanie nacjonalistyczno-konserwatywna - rozpowszechniona przede wszystkim na terenach wiejskich i małych miastach, kładąca nacisk na obronę tradycyjnej niemieckiej kultury i wartości
wolnorynkowo-liberalna - popularna pośród biznesmanów, skupiająca się na wolności ekonomicznej i gospodarczej.
We wszystkich tych orientacjach mocno zarysowany był antymarksizm.
CSU
Unia Chrześcijańsko-Społeczna w Bawarii niem. Christlich-Soziale Union in Bayern – działa tylko w Bawarii.
Historia
CSU została założona w 1946 r. CSU uważana jest za kontynuatorkę Bawarskiej Partii Ludowej. CSU od początku ściśle współpracuje z wcześniej przedstawioną partią CDU. Na podstawie podpisanej z nią umowy CSU nie rozszerza działalności poza Bawarię, a CDU nie ma swych struktur w tym landzie. Partie tworzą wspólną frakcję parlamentarną (CDU/CSU) i wystawiają wspólnego kandydata na kanclerza. Dotychczas dwóch przywódców CSU kandydowało na kanclerza: w 1980 r. Franz Josef Strauss i w 2002 r. Edmund Stoiber, w obu przypadkach jednak wygrali ich kontrkandydaci z SPD.
Członkami CSU są niemal wyłącznie katolicy, co wiąże się z oparciem programu partii o zazady chrześcijańskie
Partia postrzega ludzi jako część boskiego dzieła i czyni ich odpowiedzialnymi za zachowanie Ziemi w dobrym stanie dla przyszłych pokoleń
Konserwatyzm
W centrum swoich zainteresowań stawia człowieka wraz z jego prawami, wolnościami i dążeniami
silna gospodarkę, sprawiedliwy rynek pracy
w porównaniu z CDU jest bardziej przychylna w stosunku do interwencjonizmu państwowego
polityka edukacyjna: stawia na wykształcenie, wiedza i kultura
innowacyjne technologie
polityka prorodzinna
Partia popiera solidarność z osobami niepełnosprawnymi, wymagającymi opieki, chorymi i pokrzywdzonymi społecznie.
przeciwstawia się przyjęciu Turcji do Unii Europejskiej w obawie przed zwiększeniem napływu imigrantów
SDP
Socjaldemokratyczna Partia Niemiec, niem. Sozialdemokratische Partei Deutschlands w 2003 r. swoją 140. rocznicę powstania co czyni ją jedną z najstarszych i największych partii politycznych na świecie a zarazem najstarszą niemiecką partią polityczną wśród obecnie istniejących
Historia
Partia powstała 23 maja 1863 wówczas to Ferdinand Lassalle założył w Lipsku ADAV, Powszechny Niemiecki Związek Robotniczy. W 1869 r., August Bebel oraz Wilhelm Liebknecht wspólnie założyli SDAP, Socjaldemokratyczną Partię Robotniczą, która w 1875 r. połączyła się wraz z ADAV w jedną organizację. W 1878 r. Otto von Bismarck, uznał organizacje za prorewolucyjne i antymonarchistyczne i nakazał ich delegalizacje. Zjednoczeni socjaldemokraci zostali ponownie zalegalizowani w 1890 r. Kontynuowali swoją politykę w Bundestagu, stając się najsilniejszą frakcją parlamentarną już w 1912 r. Na kongresie partii w Erfurcie w 1891 r. przyjęty został tak zwany program erfurcki. Zakładał on, iż podstawą nowo powstałej SPD będzie ideologia marksistowska, postulował również daleko idące reformy gospodarczo-polityczne (plan minimum) oraz zastąpienie kapitalizmu socjalizmem (plan maksimum). Partia rozwijała się coraz szybciej pod przywództwem nowego lidera, którym został Friedrich Ebert. W czasie rewolucji w 1918 r., przywódca socjaldemokratów Ebert stanął po stronie Rzeszy przeciwko komunistom, dzięki czemu został wybrany na lidera rewolucyjnego rządu.
Narastał konflikt wewnątrzpartyjny. Opozycyjna wobec działań Rzeszy grupa socjaldemokratycznych polityków założyła tzw. Związek Spartakusa, który w 1917 r. przekształcił się w Niezależną Socjaldemokratyczną Partię Niemiec. W 1922 r. obie socjaldemokratyczne partie połączyły się, ponownie tworząc jedną SPD, stając się partią reformatorską w dziedzinach polityki socjalnej i prawa pracy.
Jako jedyna partia w Reichstagu, która głosowała przeciwko przyjęciu przez parlament Aktu Upoważniającego wraz z Komunistyczną Partią Niemiec, SPD została zdelegalizowana latem 1933 r. przez niemiecki rząd nazistowski. Kilka dni później z rozkazu Hitlera, pozostałe partie demokratyczne same dokonały swojego rozwiązania. NSDAP stała się jedyną legalną partią polityczną w Niemczech. Wielu działaczy socjaldemokratycznych zostało osadzonych w nazistowskich obozach koncentracyjnych. Jako swoją pierwszą siedzibę na wygnaniu SPD wybrało Pragę.
Po zaanektowaniu części Czech w 1938 r., partia na uchodźstwie przeniosła swoje władze do Paryża, a po ataku Hitlera na Francję w 1940 r. – do Londynu. Zaledwie w kilka dni po rozpoczęciu II wojny światowej we wrześniu 1939, SPD na uchodźstwie zadeklarowała swoje poparcie dla aliantów w walce przeciwko nazistowskiemu rządowi w Niemczech.
Działając na uchodźstwie podczas II wojny światowej partia przyjęła nazwę SoPaDe.
SPD została reaktywowana po zakończeniu II wojny światowej i uznana za legalną we wszystkich czterech strefach okupacyjnych Niemczech. Ukształtowana pod wpływem swojego przewodniczącego – Kurta Schumachera, doktryna partii stawiała na pierwszym miejscu zjednoczenie Niemiec, zdecydowanie sprzeciwiała się zaakceptowaniu granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej, i w przeciwieństwie do Adenauerowskiej CDU, nie przewidywała zacieśniania stosunków z Zachodem, w szczególności pozostawała sceptyczna wobec niemieckiej obecności we Wspólnotach Europejskich oraz Sojuszu Północnoatlantyckim.
W strefie radzieckiej, która w 1949 r. przekształciła się w Niemiecką Republikę Demokratyczną, SPD połączyła się z Komunistyczną Partią Niemiec tworząc w ten sposób Niemiecką Socjalistyczną Partię Jedności (SED), która niepodzielnie rządziła w NRD niemal do końca istnienia tego państwa. W czasie Jesieni Ludów i upadku komunizmu w 1989 r., wschodnioniemiecka SPD na nowo ugruntowała się i odseparowała od partii komunistycznej (od 1989 r. jako Partia Socjaldemokratyczna), aby później zjednoczyć się z zachodnioniemiecką SPD.
W wyniku wyborów w 1949 r. w nowo powstałej Republice Federalnej Niemiec (Niemcy Zachodnie), SPD znalazła się w opozycji. W takiej sytuacji SPD była aż do 1966 r., kiedy to CDU i FDP straciła swoje poparcie i konieczne było utworzenie pierwszej powojennej Wielkiej Koalicji pomiędzy CDU i SPD.
W 1959 r. w Bad Godesberg, partia przyjęła nowy program polityczny nazwany programem godesberskim. W programie tym, SPD odrzuciła resztki marksistowskiej retoryki i przekształciła się w nowoczesną socjaldemokrację apelującą do różnych warstw społecznych. Czołowi politycy SPD w latach 60.: Herbert Wehner i Willy Brandt przewartościowali też politykę zagraniczną socjaldemokratów. Partia zaakceptowała istnienie państwa wschodnioniemieckiego, członkostwo RFN w NATO i opowiedziała się za zainicjowaniem współpracy z państwami obozu komunistycznego.
Kanclerzem federalnym i przywódcą koalicji został wówczas chadecki polityk Kurt Georg Kiesinger, natomiast stanowisko wicekanclerza i szefa dyplomacji przypadło politykowi partii mniejszej, jaką stanowiło wówczas SPD. Nominację otrzymał Willy Brandt. W czasie trzech lat Wielka Koalicja rozwiązała masę problemów gospodarczych pozostawionych po kanclerzu Erhardzie. W polityce zagranicznej SPD starała się skoncentrować na Wschodzie, wicekanclerz Brandt próbował nawiązywać kontakty polityczno-gospodarcze z państwami bloku socjalistycznego. Lata 1967-68 przeszyły do historii Niemiec, jako lata burzliwych demonstracji i protestów, przede wszystkim studentów i uczniów szkół wyższych. System edukacji na uczelniach wyższych był przestarzały i autorytarny. Państwowe uniwersytety nie były w stanie pomieścić wszystkich chętnych. Rozpisane na 1969 rok wybory dały sukces Socjaldemokratycznej Partii Niemiec.
SPD zwyciężyła wybory z 1969 r. i była w stanie utworzyć koalicję wyborczą z Wolną Partią Demokratyczną (FDP). Na czele tak powstałego rządu i koalicji socjalliberalnej stanął były wicekanclerz Willy Brandt. Na początku pierwszej kadencji, kanclerz Brandt zerwał z doktryną Hallsteina i kontynuował swoją politykę wschodnią, której towarzyszyło poparcie w społeczeństwie niemieckim. 12 grudnia 1970 zawarł układ o normalizacji stosunków między RFN a Związkiem Radzieckim (wyrzeczenie się siły oraz uznanie granic państw europejskich) oraz 7 grudnia z Polską Ludową (uznana została zachodnia granica Polski). 21 grudnia 1972 rząd Brandta uznał istnienie Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Sytuację w 1973 r. na niekorzyść SPD zmienił kryzys gospodarczy wywołany polityką naftową państw arabskich i niemieckimi trudnościami energetycznymi. Gdy w 1974 r. ujawniona została afera szpiegowska, w której główną rolę odgrywał osobisty sekretarz kanclerza Willego Brandta – sam szef rządu ustąpił ze stanowiska. Partia delegowała na urząd kanclerski Helmuta Schmidta.
Stary rząd z nowym przywódcą socjaldemokratycznym nie potrafił sobie poradzić z borykającymi się problemami. Schmidt poradził sobie jednak z przestępczością, powołał do życia specjalne jednostki antyterrorystyczne oraz zaostrzył kary zawarte w kodeksie karnym i postępowania karnego.
Jednocześnie rząd wprowadzał w życie szereg ustaw prorodzinnych i prosocjalnych: zmieniono system emerytalno-rentowy, przeprowadzono reformy prawa małżeńskiego, młodocianych oraz reformy edukacji i szkolnictwa. Sytuacja gospodarczo-finansowa w dalszym ciągu się pogarszała, co doprowadziło do zerwania przed FDP koalicji i zawarcia sojuszu z chadecką CDU. Odwołano kanclerza Schmidta, a parlament zatwierdził kandydata CDU – Helmuta Kohla na jego stanowisko.
Socjaldemokraci przeszli do opozycji. W 1983 r. SPD zdobyła 38,2%, wygrywając co prawda wybory, jednak nie była w stanie stworzyć wspólnej większości z inną bliską jej partią. Natomiast w 1987 r. zdobyła 37%.
7 października 1989 w Schwante koło Berlina utworzona została Socjalistyczna Partia NRD (SDP), która odseparowała się od komunistycznej wschodnioniemieckiej partii SED. Na zjednoczonym konwencie partii w dniach 26-27 września 1990 SDP postanowiła przyłączyć się do zachodnioniemieckiej SPD.
Do pierwszych po wojnie wyborów w zjednoczonych Niemczech w 1990 r., SPD szła z nowym liderem, którym był Oskar Lafontaine. Socjaldemokraci ponownie doznali przegranej, podobnie jak w 1994 r., kiedy partią kierował Rudolf Scharping.
W 1998 r. SPD wygrała wybory pod przewodnictwem Gerharda Schrödera i była w stanie utworzyć rząd z Partią Zielonych. Wówczas w wyborach, SPD uzyskała 40,9% głosów poparcia.
Po zwycięstwie wyborczym, Lafontaine został członkiem rządu kanclerza Schrödera w randze ministra finansów. Rywalizacja dwóch liderów partii wzmogła się w marcu 1999 r., kiedy to Lafontaine zrezygnował ze wszystkich funkcji rządowych i partyjnych. Pozostając początkowo milczącym na temat przyczyn rezygnacji, Laftontaine później zaczął krytykować neoliberalny i antysocjalny rząd kanclerza Schrödera. Po rezygnacji Lafontaine'a, kierownictwo partią objął Gerhard Schröder.
W kolejnych wyborach parlamentarnych we wrześniu 2002 r. SPD uzyskała wynik 38,5%, wyprzedzając koalicję CDU/CSU. Po raz drugi z rzędu była w stanie stworzyć rząd koalicyjny z Partią Zielonych. Wybory do Parlamentu Europejskiego w 2004 r. były już dla SPD katastrofą. Wcześniej w tym samym roku, Gerhard Schröder zrzekł się stanowiska przewodniczącego SPD, a jego miejsce zajął Franz Müntefering. Kanclerz swoją dymisję tłumaczył skupieniem się na sprawach gospodarki federalnej, jednak uważa się, iż zmiana była konieczna ze względu na słabnące poparcie dla socjaldemokratów.
W styczniu 2005 r. niektórzy członkowie SPD wśród których znalazł się również Oskar Lafontaine opuścili szeregi partii, aby przejść do nowo powstałej lewicowej partii Alternatywa Wyborcza Praca i Sprawiedliwość Społeczna (WASG) – opozycyjnej wobec SPD.
W kwietniu 2005 r., przewodniczący partii Franz Müntefering publicznie skrytykował nadmierne oszczędzanie i zaapelował o wzrost wydatków publicznych na kształcenie i badania naukowe, czemu ostro sprzeciwił się federalny minister finansów Hans Eichel.
W rządzie niemieckim 2005-2009, SPD pełniło rolę mniejszego partnera w Wielkiej Koalicji, której przewodził sojusz partii ludowo-chadeckich CDU/CSU pod kierownictwem kanclerz Angeli Merkel i wicekanclerzem Franzem Münteferingiem. W gabinecie Merkel, SPD otrzymała osiem ministerstw.
Müntefering pozostał na stanowisku wicekanclerza, pomimo swojej rezygnacji z funkcji przewodniczącego partii SPD. Jego miejsce zajął wówczas premier kraju związkowego Brandenburgia Matthias Platzeck. 10 kwietnia 2006 Matthias Platzeck zgłosił swoją rezygnację ze stanowiska przewodniczącego. Oficjalnym powodem dymisji był stan zdrowia lidera partii. Tymczasowe kierownictwo partią do 14 maja 2006 objął Kurt Beck – premier kraju związkowego Nadrenia-Palatynat. 14 maja 2006 na konwencie partyjnym SPD Beck został oficjalnie wybrany nowym przewodniczącym partii. Zrezygnował z funkcji 7 września 2008 roku.
W wyborach parlamentarnych, które odbyły się 27 września 2009 roku, SPD uzyskało 23,0% głosów. Możliwa zatem stała się koalicja CDU/CSU z liberalną FDP. Lider partii Franz Müntefering zapowiedział złożenie dymisji na kongresie partii w listopadzie 2009 roku. Na jego następcę wybrano byłego federalnego ministra środowiska Sigmara Gabriela, natomiast sekretarzem generalnym została była zastępczyni przewodniczącego partii Andrea Nahles. Do dymisji podali się również zastępcy przewodniczącego partii: były minister obrony narodowej Peer Steinbrück oraz Frank-Walter Steinmeier, który dwa dni po wyborach objął stanowisko przewodniczącego frakcji SPD w Bundestagu.
Aktualny program partii SPD został przyjęty w Hamburgu w 2007 r. i nazwany od tego miejsca programem hamburskim.
Obecnie SPD znajduje się w opozycji do rządzącej koalicji CDU-FDP.
Jak każda partia o poglądach socjaldemokratycznych, jednym z najważniejszych założeń programowych SPD jest sprawiedliwość społeczna.
Partia zakłada, że gospodarka narodowa powinna być wzmacniana przez państwo,
Sprawiedliwy podział dóbr, który przyczyni się do wzrostu zamożności całego społeczeństwa.
Były kanclerz z SPD Gerhard Schröder, w 2003 r. przedstawił społeczeństwu niemieckiemu plan reform gospodarczo-społecznych nazwanych Agenda 2010, który zakładał cięcia w sferze bezpieczeństwa socjalnego (opieka zdrowotna, zasiłki dla bezrobotnych, system emerytalny), obniżkę podatków i zmniejszenie regulacji prawa pracy. Po wyborach w 2002 roku SPD zaczęła tracić poparcie. Agenda 2010, która zaczęła się jako program trzeciej drogi (wspólny projekt z Tonym Blairem i Billem Clintonem) stała się w oczach społeczeństwa procesem likwidacji państwa opiekuńczego.