Rejestrowanie danych o wypadkach w Polsce przez Główny Urząd Statystyczny
Informacje o wypadkach przy pracy z różnych przedsiębiorstw wykorzystywane są do celów prewencyjnych, konieczne jest aby zbierane były te same dane dotyczące okoliczności wypadku. Z tego powodu, do celów ogólnopolskiej bazy danych o wypadkach przy pracy, Główny Urząd Statystyczny (GUS), w oparciu o statystyczny model wypadku, ustalił wzór statystycznej karty wypadku. Statystyczną kartę wypadku wypełnia się dla każdego poszkodowanego w wypadku przy pracy jak również w wypadku traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy, pracującego, poza indywidualnymi gospodarstwami rolnymi, oraz jednostkami budżetowymi prowadzącymi działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego, w których zbierane są informacje dotyczące tylko pracowników cywilnych.

Wskaźniki wypadków.

1. Wskaźniki częstości wypadków.
   W 2003 roku w przedsiębiorstwach zajmujących się handlem i naprawą wypadkom przy pracy uległo 8 557 osób, a w przedsiębiorstwach zajmujących się ochroną zdrowia 7 986 osób. Jednak w pierwszej grupie przedsiębiorstw pracuje ponad dwukrotnie większa liczba osób niż w drugiej, dlatego stosuje się wskaźnik, który mówi ile wypadków przypada na 1000 osób pracujących. Liczy się go według wzoru:

Liczba wypadków odnotowanych w danym okresie czasu

Ww= ------------------------------------------------------------------------------ X 1000
Liczba pracujących

Wskaźnik ten jest używany m.in. w opracowaniach GUS i nazywany jest wskaźnikiem wypadkowości.

Inne wskaźniki częstości wypadków przedstawiają stosunek wypadków (osób poszkodowanych) do np. przepracowanych roboczogodzin, dniówek, wielkości produkcji itp.. Przykładami mogą być: · Liczba wypadków przypadająca przypadających na 1 milion przepracowanych roboczogodzin · Liczba wypadków śmiertelnych przypadająca na 1 milion ton wydobytych (w górnictwie).

1. Wskaźnik ciężkości wypadków. Wskaźnik ciężkości wypadków jest to średnia liczba dni niezdolności do pracy przypadająca na jeden wypadek dana jest wzorem:

Łączna liczba dni niezdolności do pracy poszkodowanych w wypadkach przy pracy

WC= ----------------------------------------------------------------------------------------------
Liczba wypadków przy pracy

Z oczywistych powodów nie bierze się pod uwagę wypadków śmiertelnych.

1. Wskaźnik absencji wypadkowej. Wskaźnik absencji to średnia liczba godzin absencji z powodu wypadków przypadająca na 1000 przepracowanych godzin roboczych.

Opisane współczynniki można obliczać dla wszystkich wypadków, lub tylko dla wypadków ciężkich (wskaźniki częstości również dla śmiertelnych). Obliczane dla różnych populacji (sekcje gospodarki narodowej, grupy wiekowe, zawody itp.) pozwalają zidentyfikować te, dla których wypadki zdarzają się najczęściej, lub są najgroźniejsze. Pozwala to na ukierunkować działania profilaktyczne na najbardziej zagrożone grupy.
Rejestrowanie i analiza wypadków przy pracy w UE
Głównym celem działań i polityki Unii z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy jest zmniejszenie liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Podstawą tych działań jest Artykuł 137 (dawny Artykuł 118a) Traktatu Wspólnoty Europejskiej, na podstawie którego Rada uchwaliła szereg dyrektyw. Aby móc kontrolować skuteczność przepisów wprowadzanych w państwach członkowskich na podstawie tych dyrektyw, Dyrektywa Ramowa wymaga od przedsiębiorców przechowywania danych dotyczących wypadków przy pracy skutkujących absencją powyżej 3 dni. Jednakże, w różnych krajach rejestrowane są różne informację, co uniemożliwia ich skuteczne porównywanie.

Wydarzenia wypadkowe bezurazowe
Jak wynika z badań relacji zachodzących między wskaźnikami wypadków urazowych i wydarzeń wypadkowych bezurazowych, na jeden wypadek urazowy przypadać może od kilku do kilkudziesięciu wydarzeń wypadkowych bezurazowych. Należy przypuszczać, iż przyczyny i przebieg niektórych wydarzeń wypadkowych bezurazowych są takie same jak przy wypadkach urazowych, a tylko dodatkowe czynniki lub okoliczności umożliwiają uniknięcie urazu. Relacje pomiędzy wydarzeniami wypadkowymi w zależności od ich następstw najczęściej przedstawiane są w postaci trójkąta wydarzeń wypadkowych. Pierwsze wyniki badań relacji zachodzących między wskaźnikami wypadków urazowych i wydarzeń wypadkowych bezurazowych w postaci trójkąta wydarzeń wypadkowych przedstawił H. Heinricha w 1931 r. Późniejsze badania i analizy danych rejestrowanych w przedsiębiorstwach wskazują na podobieństwo przebiegu sekwencji zdarzeń oraz ich przyczyn prowadzących do poważnych urazów i tych, które powodują tylko straty materialne, drobne urazy lub tylko możliwość powstania urazu. Zgodnie z obowiązującym prawem w zakładach pracy są badane i rejestrowane wypadki urazowe. Nie rejestruje się natomiast, poza nielicznymi wyjątkami, wydarzeń wypadkowych, które nie powodują urazów u pracowników, a skutkują jedynie szkodami materialnymi. Znacznie większa w porównaniu do wypadków urazowych liczba wydarzeń wypadkowych bezurazowych powoduje iż analiza wydarzeń wypadkowych bezurazowych może być źródłem informacji o przyczynach i przebiegu wypadków przy pracy, które można wykorzystać w prewencji. Aby taka analiza była możliwa należy zgromadzić jak najwięcej informacji o takich wydarzeniach. Związane jest to z wdrożeniem w przedsiębiorstwie odpowiednich procedur ich rejestrowania oraz podjęciem działań mających na celu motywowanie pracowników do zgłaszania takich wydarzeń.

DLA KAŻDEGO 1 CIĘŻKIEGO WYPADKU LUB ŚMIERCI WYSTĘPUJE 29 WYPADKÓW Z NIEZDOLNOŚCIĄ DO PRACY ORAZ 300 WYPADKÓW BEZ URAZÓW

piramida wg Heinricha (1931r.)

DLA KAŻDEGO 1 CIĘŻKIEGO WYPADKU LUB ŚMIERCI WYSTĘPUJE 100 WYPADKÓW Z URAZAMI

ORAZ 500 WYPADKÓW ZE STRATAMI MATERIALNYMI

piramida wg Birda (1975r.)

1 CIĘŻKI WYPADEK (Z INWALIDZTWEM)

10 LŻEJSZYCH WYPADKÓW (BEZ INWALIDZTWA)

29 WYPADKÓW ZE STRATAMI MATERIALNYMI

600 NIEBEZPIECZNYCH ZDARZEŃ

piramida wg Birda (1975r.)