Pojęcie państwa nie zawsze jest używane w sposób jednoznaczny. Najczęściej jednak pojmowane jest dosyć szeroko i oznacza złożoną, zróżnicowaną wewnętrznie, wieloszczeblową strukturę administracyjną społeczeństwa zamieszkującego określone terytorium, dysponującą władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Na co dzień posługujemy się zwykle bardziej potocznym określeniem państwa, mając na myśli centralne i lokalne instytucje i urzędy publiczne, których działalność związana jest z funkcjonowaniem danego systemu społeczno – gospodarczego. Jeśli chodzi o funkcje państwa, to można wyróżnić m.in. funkcje ekonomiczne, społeczne i polityczne. Między tymi funkcjami istnieją rozliczne związki. Funkcje ekonomiczne państwa, będące zasadniczym przedmiotem naszego zainteresowania, powiązane są zwłaszcza z jego funkcjami społecznymi, z niektórymi z nich nawet bardzo ściśle. Państwo odgrywa istotną rolę we współczesnej gospodarce opartej na mechanizmach rynkowych. Polega ona na stworzeniu programu gospodarczego wraz z narzędziami oddziaływania na proces gospodarczy, czyli polityki gospodarczej. Państwo i jego funkcje są reprezentowane przez rząd. Wobec tego polityka gospodarcza odnosi się do problemów ekonomicznych oraz sposobów ich rozwiązania przez rząd. Podstawowym zadaniem państwa, a więc rządu, w gospodarce rynkowej jest przede wszystkim stworzenie warunków do realizacji wzrostu gospodarczego kraju oraz wzmocnienie jego pozycji w systemie gospodarki światowej. W tej sytuacji państwo pełni funkcje interwencyjne w zakresie polityki gospodarczej. Funkcje interwencyjne to: ochronna zewnętrzna (polityka celna chroni produkcję krajową przed zagraniczną konkurencją), ochronna wewnętrzna (zwalczanie praktyk monopolistycznych i obrona konkurencji, a także łagodzenie skutków nierównej siły ekonomicznej różnych gałęzi gospodarczych), stabilizacyjna (utrzymanie na bezpiecznym poziomie wahań bezrobocia i inflacji), ekonomiczno-rozwojowa (stymulowanie tempa wzrostu poziomu gospodarczego i wpływanie na pożądane zmiany strukturalne w gospodarce), społeczno-socjalna (podział produktu krajowego brutto, obrona i ochrona części społeczeństwa żyjącego z pracy najemnej oraz walka z bezrobociem) i społeczno-usługowa (świadczenie usług socjalnych, np: ochrona zdrowia, pomoc społeczna, ochrona rodziny). Zakres interwencji państwa w gospodarkę jest stale przedmiotem sporów i dyskusji. Zwolennicy teorii liberalnych głoszą, że im mniej państwa w ekonomice tym lepiej. Przeciwne stanowisko zajmują zwolennicy teorii socjaldemokratycznych, uważając, że państwo ma obowiązek podziału produktu krajowego brutto w imię sprawiedliwości społecznej. Wśród ekonomistów panuje zgodność co do następujących zadań państwa: dokonywanie regulacji prawnych, ochrona własności, redystrybucja dochodów przez budżet, eliminowanie zakłóceń rynkowych oraz występowanie w roli podmiotu w stosunkach ekonomicznych.

Aż do połowy XX wieku pojęcie dobra wspólnego było jedynym pojęciem wskazującym na istnienie dóbr, które wymagają wspólnego działania danej zbiorowości, gdyż są dobrem ważnym dla większości, jeśli nie zgoła wszystkich jej członków.

Co więcej, pojęcie dobra wspólnego było na ogół instrumentem praktyki politycznej - pojęciem definiowanym w danym kontekście historycznym i na użytek wymogów bieżącej polityki państwa. Wiele z trudności związanych z definiowaniem dóbr wspólnych zostaje rozwiązanych dzięki wprowadzonemu przez teoretyków dobrobytu społecznego - nurtu w teorii ekonomii zapoczątkowanego przez Alberta Pigou - pojęciu dobra publicznego. Zgodnie z tą definicją dobro publiczne to dobro, które cechuje nie występowanie rywalizacji w konsumpcji oraz brak możliwości wykluczenia z konsumpcji. Rywalizacja w konsumpcji i możliwość wykluczenia choćby przez nałożenie opłaty (ceny) cechują czyste dobra prywatne. Chleb zakupiony w sklepie jest dobrem prywatnym, gdyż spożycie go przez daną osobę wyklucza możliwość konsumpcji przez innych, a wymóg zapłaty wyklucza z konsumpcji tych, którzy nie są skłonni (lub nie są w stanie) jej ponieść. Bezpieczeństwo na ulicach jest dobrem publicznym, jeśli jakaś osoba może bezpiecznie po nich spacerować, to z pewnością tymi ulicami mogą bezpiecznie się przechadzać także inne osoby. Co więcej, jeśli sprawność służb policyjnych jest wystarczającym warunkiem bezpieczeństwa, to z bezpieczeństwa, dzięki ochronie policyjnej, korzystają wszyscy, niezależnie od tego, czy za nią zapłacili poprzez uiszczanie podatków, czy też nie zapłacili, gdyż na przykład są przyjezdnymi obywatelami innego państwa. I tak na przykład drogi i mosty były tradycyjnie uznawane za dobra publiczne (a więc i wspólne). Podobnie bardziej precyzyjna analiza pokazuje problematyczną "wspólność" takich dóbr publicznych jak edukacja na poziomie wyższym, opieka zdrowotna (za wyjątkiem zapobiegania epidemiom), a nawet jeziora i inne zbiorniki wodne. Jeśli więc teoretyczna analiza prowadzi do wniosku, że dane dobro nie jest w sensie ścisłym dobrem publicznym (lub przynajmniej dobrem wspólnym), lecz co najwyżej dobrem grupowym, to muszą z niej wypływać nowe wnioski, co do zakresu i stopnia odpowiedzialności państwa i jego instytucji.

Przez znaczną część dwudziestego wieku ekonomiczna rola państwa wzrastała wskutek równoczesnego wzrostu poziomu redystrybucji i rozwoju praw socjalnych oraz wzrostu produkcyjnej roli państwa. Chociaż analizy ekonomiczne zwracają uwagę głównie na tę pierwszą tendencję, to przecież jeszcze w latach 60-tych duże kraje europejskie dokonywały nacjonalizacji takich znaczących sektorów gospodarki jak energetyka, uzasadniając konieczność takiego kroku odpowiedzialnością państwa za rozwój gospodarczy kraju.

Państwo podejmowało się roli właścicielskiej pod wpływem rozmaitych argumentów. W wielu gospodarczo rozwiniętych krajach państwo było właścicielem sektorów wykazujących tendencję do monopolizacji (jak na przykład telekomunikacja), lub zgoła monopolistycznych (jak na przykład kolejnictwo), gdyż monopol publiczny wydawał się korzystniejszy niż nieregulowany monopol prywatny; państwo podejmowało działalność wymagającą poniesienia znacznych nakładów kapitałowych (na przykład budowa elektrowni), gdyż istniejące prywatne przedsiębiorstwa były zbyt słabe kapitałowo, aby udźwignąć ciężar takich inwestycji lub organizowało przedsięwzięcia gospodarcze z wykorzystaniem nowych technologii, starając się wykreować przewagę konkurencyjną danego kraju w obszarach o dużym potencjale rozwoju.

Wiele z uzasadnień dla aktywnej, właścicielskiej roli państwa należy już jednak do przeszłości. Rozwój technologiczny przyczynił się do likwidacji monopolu telekomunikacyjnego wskutek pojawienia się konkurencji telefonii komórkowej dla telefonii naziemnej. Obszary potencjalnie konkurencyjne (takie jak faktyczne świadczenie usług przewozowych), i umożliwiły przygotowanie koncepcji prywatyzacji usług kolejowych; wzrost bogactwa wiązał się ze wzrostem możliwości inwestycyjnych prywatnego biznesu, a tam gdzie przedsiębiorstwa krajowe były wciąż za słabe, otwartość gospodarcza umożliwiła "otwarcie się" na inwestycje prywatnych, zagranicznych podmiotów. Podobnie rozwój nowych technologii stał się obszarem prywatnych inwestycji, a rola państwa ogranicza się obecnie do ponoszenia nakładów na rozwój nauki i badań podstawowych, czyli tak zwany "public imput" dla działalności gospodarczej. Współcześnie kapitał i własność prywatna są chronione przed groźbą "wywłaszczania przez wysokie opodatkowanie" przez otwartość gospodarek i konkurencję o kapitał, prowadzącą do konkurencji systemów podatkowych. Zagrożony nadmiernym opodatkowaniem kapitał może zostać ulokowany w innym kraju i w innym systemie podatkowym.

Doświadczenia z własnością państwową oraz niska skuteczność wysokiego poziomu opodatkowania jako źródła wysokich dochodów państwa w otwartych, konkurencyjnych gospodarkach sprawiają, że zmienia się rozumienie źródeł siły i efektywności państwa. Państwo silne to nie koniecznie państwo z rozległym sektorem własności państwowej i wielkim redystrybucyjnym budżetem (wprost przeciwnie, państwo o takich cechach będzie na ogół państwem słabym i podatnym na wewnętrzne procesy psucia i biurokratyzacji). Współcześnie na znaczeniu zdają się zyskiwać uwagi jednego z nowożytnych prekursorów analiz roli państwa, Jean Bodin , który podkreślał, że silne państwo jest państwem ograniczającym się, że siła państwa może płynąć z ustanowienia i respektowania granic jego dyskrecjonalnej ingerencji. Współczesne państwo powinno więc oddziaływać jako swoisty "gwarant ostatniej instancji", a nie pierwszoplanowy i zaangażowany na szerokim obszarze działań aktor. Przeanalizujmy działanie państwa, jeśli ograniczymy się do jednej dziedziny, jaką jest ochrona środowiska przed nadmierną emisją zanieczyszczeń. Chcąc uzyskać dany cel, jakim może być na przykład redukcja ilości zanieczyszczeń o 20 procent, państwo może opracować i nakazać stosowanie określonych standardów procesu produkcji czy też urządzeń produkcyjnych o danych cechach. Stosowanie tych standardów pod groźbą kar może przynieść oczekiwany skutek. Jednakże taki sposób oddziaływania państwa ogranicza innowacyjność przedsiębiorstw, gdyż nie można wykluczyć, że w danym przedsiębiorstwie podobne, a może nawet lepsze wyniki można osiągnąć wprowadzając inne standardy produkcji czy urządzenia o innych cechach. Zamiast narzucać dany standard i kontrolować jego wdrożenia, państwo może oddziaływać w sposób pośredni poprzez nałożenie opłat za dany poziom szkodliwej emisji. Czyniąc tak, państwo wycenia społeczne szkody danej emisji, lecz pozostawia konkretnemu przedsiębiorcy prawo do decydowania czy bardziej opłacalne jest kontynuowanie emisji i płacenie opłat za zanieczyszczenia, czy też poniesienie nakładów likwidujących emisję, a wraz z nią konieczność ponoszenia opłat. W tym drugim przypadku państwo nie ingeruje w sposób zmniejszania emisji i pozostawia otwartą drogę dla wszelkiego typu technicznych zmian i modyfikacji.

Ograniczenia efektywności działań przy pomocy administracyjnego i prawnego przymusu są szczególnie widoczne, gdy celem działań państwa nie jest zastąpienie rynku, lecz jego wzmocnienie poprzez zmniejszenie liczby negatywnych zjawisk na nim występujących. W nowoczesnej gospodarce wiele rynków to rynki, w których wymieniane są dobra i usługi, których istotną cechą jest wiarygodność. Wiarygodność jest zasadniczym zasobem instytucji finansowych, firm audytorskich, kancelarii prawnych czy indywidualnych konsultantów. Ustanawianie wiarygodności nie jest sprawą prostą. Istotną cechą budowania wiarygodności jest to, że zazwyczaj nie można jej osiągnąć z dnia na dzień. Kumulacyjny, "rozciągnięty" w czasie proces budowania wiarygodności zmusza jednostki i firmy do samokontroli, do modyfikacji własnych działań.

W literaturze ekonomicznej sformułowano dotychczas wiele argumentów na rzecz ekonomicznej roli państwa. Argumenty te związane są po części z czynnikami , które można odnieść do każdego typu gospodarki. Ważniejsze argumenty za ekonomiczną rolą państwa wiążą się zwykle z takimi czynnikami jak:

a) konieczność zabezpieczenia systemu gospodarczego od strony instytucjonalno - prawnej - w gospodarce rynkowej chodzi przede wszystkim o tworzenie przez państwo pewnych norm prawnych i instytucji chroniących prawa własności , regulujących funkcjonowanie systemu prywatnej przedsiębiorczości oraz obsługujących rynek;

b) niedoskonałości rynku i konkurencji w praktyce związane z monopolizacją gospodarki i innymi czynnikami (niedoskonała informacja, ograniczona mobilność czynników produkcji), prowadzące do nieprawidłowej alokacji zasobów gospodarczych oraz obniżania poziomu dobrobytu społeczeństwa. Państwo może te straty ograniczyć podtrzymując konkurencję , wzmacniając system obiegu informacji, usuwając bariery wejścia na rynek, przeciwdziałając praktykom monopolistycznym itp.

c) występowanie negatywnych efektów zewnętrznych w zakresie produkcji i konsumpcji. Państwo może nakłonić podmioty gospodarcze do pokrywania całości lub części kosztów związanych z ograniczeniem negatywnych skutków ubocznych ich działalności w sferze produkcji lub konsumpcji np: kosztów instalowania urządzeń zmniejszających zatrucie środowiska naturalnego lub natężenie hałasu. W ostateczności można nakazać ograniczenie tej działalności lub wprowadzić jej całkowity zakaz;

d) istnienie dóbr publicznych takich jak np. latarnie morskie , chodniki i oświetlenie ulic oraz usługi dostarczane przez armię , policję czy straż pożarną. Ze względu na trudności z egzekwowaniem opłat za korzystanie z tego typu dóbr oraz związane z tym wysokie koszty są one mało opłacalne dla sektora prywatnego i bez odpowiedniego zaangażowania się państwa mogłoby całkowicie zaniknąć;

e) istnienie dóbr szczególnie niekorzystnych lub korzystnych społecznie których konsumpcja ze względów społecznych jest szczególnie niepożądana np. narkotyki, alkohol, tytoń lub szczególnie pożądana np: niektóre szczepionki czy książki. Ocena przydatności takich dóbr dokonywane przez poszczególne jednostki mogą być zdecydowanie rozbieżne z ocenami dokonywanymi przez instytucje reprezentujące szersze społeczności lub społeczeństwa jako całość , co może być m.in. wynikiem niewiedzy jednostek lub świadomego hołdowania przez nie odmiennym powszechnie przyjętych wartościom i postępowania.

f) występowanie takich zjawisk, jak duże wahania aktywności gospodarczej, bezrobocie, niepełne wykorzystanie mocy wytwórczych, oraz inflacja, które prowadzą do destabilizacji gospodarki, niepewności i marnotrawstwa zasobów gospodarczych;

g) istnienie pozbawionych opieki ludzi starych , niedołężnych, upośledzonych i chorych, którzy nie są w stanie sami sobie poradzić;

h) powstawanie zbyt dużych , nie akceptowanych społecznie różnic dochodowych i majątkowych, które osłabiają motywację ludzi o niskich dochodach oraz sprzyjają różnego typu konfliktom i protestom.

Jeśli chodzi o mechanizm rynkowy, to najważniejszym zadaniem państwa jest wspieranie konkurencji poprzez działania zbliżające rzeczywiste warunki w jakich funkcjonują podmioty gospodarcze ,do warunków odpowiadających konkurencji doskonałej. Chodzi w szczególności o usprawnienie systemu obiegu informacji ekonomicznej, zwalczanie struktur i praktyk monopolistycznych, eliminowanie barier wejścia na rynek itp. Regulacja jest działaniem zmierzającym do ukształtowania działań instytucji, przedsiębiorstw i obywateli tak, aby lepiej odpowiadały one interesowi publicznemu. Podstawowym narzędziem regulacji jest prawo.

Regulacje stają się kluczową formą interwencji państwa, w miarę jak państwo rezygnuje z posługiwania się tradycyjnymi narzędziami takimi jak własność czy wydatki publiczne.

Znaczenie regulacji dostrzeżemy łatwiej, jeśli posłużymy się przykładem przedsiębiorcy poruszającego się po rutynowej ścieżce działalności gospodarczej - ścieżce prowadzącej od założenia firmy do sprzedaży wyprodukowanych dóbr. Przedsięwzięcia gospodarcze zaczyna się od założenia firmy, a akt ten jest regulowany przez prawo działalności gospodarczej lub prawo spółek; potem budowana jest fabryka, na budowę której należy uzyskać zezwolenia i potwierdzenie zgodności działań z planem zagospodarowania przestrzennego i wymogami ochrony środowiska; następnie zatrudniani są pracownicy, którzy muszą być zgłoszeni m.in. do ubezpieczenia społecznego i inspekcji pracy. W kolejnym kroku przedsiębiorca podejmuje produkcję i musi ona spełniać wymogi inspekcji pracy i inspekcji ochrony środowiska; prowadząc firmę przedsiębiorca nie może dopuszczać się działań będących przejawem nieuczciwej konkurencji ani wchodzić z innymi przedsiębiorcami w zmowę mającą na celu ograniczenie konkurencji(wszystko to stanowiłoby naruszenie prawa o ochronie konkurencji), a gdy firma już sprzedaje swoje produkty, to produkty te muszą spełniać wymogi ochrony zdrowia konsumenta.

Działalność regulacyjna zyskuje na znaczeniu, gdyż społeczeństwa najbardziej rozwiniętych państw coraz częściej oczekują od państwa regulowania ryzyka społecznego (na przykład ryzyka płynącego ze stosowania żywności modyfikowanej genetycznie, czy płynącego z zanieczyszczenia środowiska ryzyka dla zdrowia), lecz nie regulowania takich kwestii ekonomicznych jak wysokość oprocentowania pożyczek i wkładów w bankach ,czy też cen innych towarów i usług.

Stabilizacyjna rola państwa polega na podejmowaniu przez państwo działań stabilizujących gospodarkę przez realizację głównie takich celów jak: osiągnięcie i utrzymanie w dłuższym okresie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, wyeliminowanie lub przynajmniej ograniczenie inflacji i bezrobocia, zmniejszenie amplitudy wahań poziomu aktywności gospodarczej. Są to najważniejsze cele makroekonomicznej polityki państwa. Spośród nich celem akceptowanym przez wszystkich ekonomistów bez zastrzeżeń jest ograniczenie inflacji. Państwo może osiągać ten cel m.in. przez konsekwentną długookresową politykę ograniczania dopływu pieniądza do gospodarki oraz hamowania wzrostu dochodów i świadczeń społecznych. Redystrybucyjna rola państwa polega przede wszystkim na działaniach zmierzających do niwelowania zbyt dużych, nie akceptowanych społecznie różnic dochodowych i majątkowych oraz pomocy ludziom starym, upośledzonym i chorym, którzy nie są w stanie radzić sobie sami. Głównymi formami pomocy przez państwo są różnego typu świadczenia pieniężne w tym świadczenia dofinansowywane przez państwo np: emerytury, renty, zasiłki inwalidzkie i chorobowe, zasiłki dla bezrobotnych a także świadczenia w naturze, w ramach powszechnej służby zdrowia i oświaty.

Przedsiębiorstwo – to wyodrębniona pod względem ekonomicznym i prawnym jednostka gospodarcza, która samodzielnie prowadzi działalność i podejmuje ryzyko tej działalności po to, aby osiągnąć zysk. Celem istnienia każdego podmiotu gospodarczego jest osiąganie zysku. Działania podmiotów gospodarczych funkcjonujących na rynku skierowane są na konsumenta i jego potrzeby. Jest, bowiem oczywiste, że sprzedać można tylko te produkty, które zaspokajają potrzeby nabywców. Podstawowym celem działania każdej firmy jest więc realizowanie zysku, poprzez zaspokajanie potrzeb nabywców. Cel ten można dostrzegać w dłuższym lub krótszym czasie. Zakres działania przedsiębiorstwa może być bardzo różny. I tak jedne przedsiębiorstwa produkują dobra, inne świadczą usługi, jeszcze inne pełnią funkcję pośrednika handlowego między producentem a nabywcą. Oczywiście w gospodarce rynkowej funkcjonują takie przedsiębiorstwa, które jednocześnie produkują towary, świadczą usługi, zajmują się działalnością handlową lun innym jeszcze rodzajem działalności. Działalność gospodarczą w warunkach gospodarki rynkowej charakteryzują liczne dodatnie cechy, chociaż napotyka ona również istotne trudności wynikające z pewnych słabości systemu gospodarki rynkowej. Wśród dodatnich cech funkcjonowania podmiotów gospodarczych w gospodarce rynkowej należy wyróżnić najwyższy stopień wolności osobistej w działalności gospodarczej, gwarancję własności prywatnej, samodzielności i niezawisłości przedsiębiorstw w zakresie podejmowania decyzji gospodarczych. Są to bardzo dobre warunki do stosowania postępu technicznego we wszystkich dziedzinach gospodarowania, gdyż konkurencja panująca na rynku wymusza wprost korzystanie z najnowszych zdobyczy techniki i organizacji. W gospodarce rynkowej dobrobyt i wzrost stopy życiowej jest – jak dowodzi tego doświadczenie historyczne – wyższy, niż w jakimkolwiek innym z dotychczas realizowanych systemów gospodarczych.

Słabości gospodarki rynkowej, utrudniające działalność gospodarczą, wyrażają się głównie w tym, że:

- tendencje do koncentracji produkcji i sprzedaży są w tym systemie tak silne, że istnieje realna groźba poważnego ograniczenia tego najbardziej istotnego mechanizmu regulacyjnego gospodarki rynkowej, jakim jest konkurencja,

- system ten umożliwia powstawanie bardzo dużych różnic w dochodach, prowadzi więc do znacznych nierówności majątkowych, co może zawierać w sobie zarodek napięć społecznych,

- powstające okresowo rozbieżności między podażą a popytem są wyrównywane przez wahania koniunkturalne, które w okresie wysokiej koniunktury prowadzą do zwyżki cen, wysokiego zatrudnienia, w okresie recesji są natomiast przyczyną masowego bezrobocia, wraz z jego wszystkimi problemami socjalnymi. Przedsiębiorstwo i ich wewnętrzne jednostki jako cząstki całego społeczeństwa są nie tylko związane z organami państwa, ale mają do czynienia również z innymi cząstkami systemu społecznego. Funkcjonują więc w określonym zewnętrznym otoczeniu społecznym i gospodarczym. Otoczenie to możemy podzielić na bliższe, z którym przedsiębiorstwo ma do czynienia bezpośrednio na rynkach, na których zawiera transakcje, a więc wchodzi w stosunki umowno-wymienne. Są to przede wszystkim instytucje rynku zaopatrzenia, rynku pracy, rynku zbytu i rynku finansowego i one tworzą bezpośrednie otoczenie gospodarcze przedsiębiorstwa. Pozostałe elementy otoczenia przedsiębiorstwa, tzw. dalszego, jak polityczno - prawne, socjo - kulturowe, techniczne, pewne elementy otoczenia ogólnogospodarczego. Należy też wziąć pod uwagę, że na rynku zaopatrzenia mogą występować nie tylko dostawcy, a na rynkach zbytu nie tylko klienci, bo znaczną część obu rynków mogą stanowić konkurenci. Polski rząd przygotował w ramach programów o charakterze strategicznym dla państwa i gospodarki dokument pt: „Przede wszystkim przedsiębiorczość”. W programie tym rząd przedstawia działania na rzecz likwidacji formalnych utrudnień w tworzeniu nowych przedsiębiorstw, ułatwianiu działalności przedsiębiorstwom już istniejącym, oraz zwiększaniu zatrudnienia w sektorze wytwórczym i usługowym. Służyć temu będą rozwiązania polepszające kondycję finansową jednostek gospodarczych, przede wszystkim małych i średnich.

Gospodarstwo domowe jest związkiem ludzi wspólnie mieszkających i podejmujących decyzje finansowe. Podstawowym warunkiem istnienia gospodarstwa domowego jest zarabianie pieniędzy przez przynajmniej jednego z domowników. Domownicy pracujący sprzedają swoje kwalifikacje na rynku, które traktowane są przez przedsiębiorstwo jako ich osobowe czynniki produkcji i w zamian za świadczone usługi otrzymują wynagrodzenie.

Wynagrodzenie te w większym stopniu wydawane jest na bieżące wydatki takie jak; żywność, opłaty i rachunki, koszty eksploatacji, odzież, usługi zdrowotne. W drugiej kolejności wynagrodzenie przeznaczamy na wypoczynek, rozrywkę, dodatkowe dobra trwałego użytkowania (np: samochód, meble itp.). Pewna cześć wynagrodzenia oszczędzana jest w banku, w celu powiększenia danej kwoty na poważniejsze zakupy w przyszłości (np: domu, samochodu), lub zabezpieczenia się przed nieprzewidzianymi wydatkami.

Innym sposobem zaoszczędzenia środków finansowych może być inwestowanie w papiery wartościowe. Każdy chce poprawić swoją sytuację życiową. Nigdy nie może zaspokoić wszystkich potrzeb, ponieważ po zaspokojeniu jednej odczuwa nowe. Podstawowym założeniem zaspokojenia ludzkich potrzeb jest to, że działają oni w jakimś konkretnym celu. Dzieje się tak, ponieważ są niezadowoleni z istniejącego stanu rzeczy. Jeśli ludzie działają w celu zaspokojenia swoich świadomie odczuwanych potrzeb, ich decyzje muszą być samodzielne a nie sterowane z zewnątrz. Konsument musi umieć uporządkować swoje potrzeby , od najbardziej intensywnie odczuwanych do najmniej pożądanych. Nawet, jeśli człowiek nie jest w stanie w pełni zaspokoić wszystkich potrzeb, zawsze wybiera te, które według niego są najpotrzebniejsze. Racjonalnie działający konsument zawsze gotowy jest dążyć do osiągania lepszej sytuacji. Członkowie gospodarstwa domowego muszą zdawać sobie sprawę ze stawianych im kryteriów segmentacji rynku przez firmy. Zróżnicowanie nabywców występujących na rynku jest duże i nie wszyscy konsumenci są jednakowi, ale jednocześnie można konsumentów podzielić na pewne grupy o zbliżonych cechach, motywacjach, stylach życia, sposobach postępowania na rynku. Podczas zaspokajania swoich potrzeb konsument zwraca uwagę na kilka podstawowych rzeczy takich jak; dochody, ceny dóbr i usług i upodobania. Każdy konsument dąży do maksymalnego zaspokojenia swoich potrzeb. Aby konsument był usatysfakcjonowany podczas zaspokajania swoich potrzeb musi mieć wybór spośród wielu wariantów konsumpcji. Dokonanie wyboru musi przemyśleć ,aby później nie żałować podjętej decyzji, musi wiedzieć, co dla niego w danym momencie jest bardziej ważne, co zaś mniej. Konsumenci są „podzieleni” na rynku według kilku kryteriów; wieku, płci, wykształcenia, dochodów, miejsca zamieszkania, stylu życia itp. Dzięki takim kryteriom producenci mogą poprawiać swoje dobra i usługi, aby lepiej zaspokajały potrzeby konsumentów.

Rola państwa jest wciąż poważna dla polskiej gospodarki, społeczeństwa i pojedynczego obywatela tego kraju. Państwo musi rozwiązywać kwestie tworzenia nowego ładu prawnego oraz dostosowanie go do standardów obowiązujących w Unii Europejskiej. Ponadto państwo musi tworzyć i wspomagać rozwój instytucji obsługujących rynek, zwłaszcza instytucji finansowych. Nie bez znaczenia jest też rola państwa w planowaniu i przeprowadzaniu reform. Pojawiające się w międzyczasie zjawiska negatywne gospodarki jak; duże bezrobocie, gwałtowny spadek stopy życiowej większości obywateli oraz pojawienie się dużych obszarów ubóstwa przy równoczesnym pogłębianiu się różnic dochodowych i majątkowych to ważne dziedziny życia, z którymi przeciętny obywatel nie jest sobie w stanie sam poradzić. Wiele z nich występuje z różnym natężeniem w obecnym czasie. Duża aktywność państwa w ograniczaniu skali tych negatywnych zjawisk jest pożądana. Cel ogólny państwa polega na zapewnieniu wzrostu gospodarczego, zapobieganiu nadmiernemu bezrobociu i dążeniu do wewnętrznej równowagi płatniczej. Realizacja celu ogólnego możliwa jest poprzez rozwiązywanie problemów cząstkowych, dotyczących poszczególnych dziedzin życia społecznego i ekonomicznego. Państwo realizuje politykę interwencjonizmu w rolnictwie, przemyśle, na rynku pracy, finansuje i organizuje politykę socjalną, politykę regionalną, stymuluje badania naukowe. Zakres interwencji państwa w poszczególne dziedziny jest różny i zmienia się, a decydują o tym ogólne założenia polityki społeczno - ekonomicznej oraz hierarchia celów.