Rola państwa w gospodarce rynkowej
Państwo odgrywa istotną rolę we współczesnej gospodarce opartej na mechanizmach rynkowych. Polega ona na stworzeniu programu gospodarczego wraz z narzędziami oddziaływania na proces gospodarczy, czyli polityki gospodarczej.
Państwo i jego funkcje są reprezentowane przez rząd. Wobec tego polityka gospodarcza odnosi się do problemów ekonomicznych oraz sposobów ich rozwiązania przez rząd. Podstawowym zadaniem państwa, a więc rządu, w gospodarce rynkowej jest przede wszystkim stworzenie warunków do realizacji wzrostu gospodarczego kraju oraz wzmocnienie jego pozycji w
Funkcje interwencyjne to: ochronna zewnętrzna (polityka celna chroni produkcję krajową przed zagraniczną konkurencją), ochronna wewnętrzna (zwalczanie praktyk monopolistycznych i obrona konkurencji, a także łagodzenie skutków nierównej siły ekonomicznej różnych gałęzi gospodarczych), stabilizacyjna (utrzymanie na bezpiecznym poziomie wahań bezrobocia i inflacji), ekonomiczno-rozwojowa (stymulowanie tempa wzrostu poziomu gospodarczego i wpływanie na pożądane zmiany strukturalne w gospodarce), społeczno-socjalna (podział produktu krajowego brutto, obrona i ochrona części społeczeństwa żyjącego z pracy najemnej oraz walka z bezrobociem) i społeczno-usługowa (świadczenie usług socjalnych, np. ochrona zdrowia, pomoc społeczna, ochrona rodziny). Zakres interwencji państwa w gospodarkę jest stale przedmiotem sporów i dyskusji. Zwolennicy teorii liberalnych głoszą, że im mniej państwa w ekonomice tym lepiej. Przeciwne stanowisko zajmują zwolennicy teorii socjaldemokratycznych, uważając, że państwo ma obowiązek podziału produktu krajowego brutto w imię sprawiedliwości społecznej. Wśród ekonomistów panuje zgodność co do następujących zadań państwa: dokonywanie regulacji prawnych, ochrona własności, redystrybucja dochodów przez budżet, eliminowanie zakłóceń rynkowych oraz występowanie w roli podmiotu w stosunkach ekonomicznych.
Funkcje państwa:
a). funkcje zewnętrzne:
-reprezentowanie interesów państwa na arenie międzynarodowej
-utrzymywanie kontaktów politycznych, gospodarczych, społecznych z innymi
krajami
b). funkcje wewnętrzne
-zapewnienie pracy
-dostęp do wiedzy
-powinni zapewnić świadczenie socjalne
-bezpieczeństwo
-służba zdrowia
-walka z inflacja, bezrobocie
-ustalanie przepisów obowiązujących w kraju
-wspieranie i rozwój kultury
Funkcje gospodarcze:
-Funkcja alokacyjna-dotyczy takich zasobów , których rozdział w warunkach współczesnej gospodarki rynkowej bez interwencji państwa mógłby być niekorzystny dla społeczeństwa
-Funkcja regulacyjna- dotyczy funkcjonowania gospodarki, Państwo odgrywa ważną role w tworzeniu i utrzymywaniu warunków konkurencji w gospodarce. największym zagrożeniem konkurencyjnym sa monopole, które mogą sie pojawić nawet w najlepiej zorganizowanych gospodarkach rynkowych,
-f. stabilizacyjna- polega na łagodzeniu skutków trudności pojawiających sie okresowo w gospodarce. efekty długotrwale można osiągnąć rozwijając szkolnictwo, promując rozwój nauki, tworząc dogodne warunki finansowania działalności gospodarczej.
-f. redystrybucyjna- polega na zgromadzeniu nierówności społecznych wynikających z regulowanych przez rynek propozycji podziału dochodu.
funkcja ta przejawia sie w ustaleniu wysokości płacy minimalnej , rodzaju i wysokości podatków, a także w regulacji cen czy udostępnianiu dóbr bezpłatnych.