SYSTEM PREZYDENCKI	SYSTEM PARLAMENTARNY	SYSTEM MIESZANY	SYSTEM PARLAMENTARNO - KOMITETOWY
	Stany Zjednoczone	Włochy	Anglia	Niemcy
GŁOWA PAŃSTWA	- czteroletnia kadencja - wybory powszechne, pośrednie - wiek - ukończone 35 lat - mieszka, co najmniej 14 lat w USA -nie jest obywatelem naturalizowanym^1 - nie popełnił przestępstwa uniemożliwiającego pełnienie funkcji - max. dwie kadencje	- siedmioletnia kadencja - wybierany na posiedzeniu Parlamentu (obydwie izby) z udziałem delegatów rad regionalnych - wiek – ukończone 50 lat - posiadanie pełnych praw politycznych	- dziedziczny monarcha	- pięcioletnia kadencja - wybierany przez Zgromadzenie Związkowe (deputowani do Bundestagu oraz taka sama ilość członków powoływanych przez parlamenty krajowe (Landstagi))
	- głowa państwa, szef rządu - stoi na czele administracji federalnej - powołuje sekretarzy stanu (administracja), dyrektorów CIA, FBI, ambasadorów, sędziów Sądu Najwyższego -kierowanie polityką zagraniczną - naczelny dowódca sił zbrojnych (prawo użycia i dowodzenia siłami zbrojnymi) - brak prawa inicjatywy ustawodawczej - prawo weta wobec ustaw Kongresu (weto obalone 2/3 ilością głosów) - nie może rozwiązać parlamentu - ponosi odpowiedzialność konstytucyjną za działania sprzeczne z prawem - w razie niemożności => wiceprezydent	- głowa państwa - mianowanie osób na określone stanowiska państwowe, mianowanie sędziów - ratyfikowanie umów międzynarodowych - przyjmowanie przedstawicieli dyplomatycznych innych państw - prawo łaski - głównodowodzący sił zbrojnych - wyznacza termin wyborów do obu izb - może zarządzić przedterminowe rozwiązanie każdej z izb - sankcjonuje projekty rządowe oraz zatwierdza uchwalone ustawy - powołuje premiera oraz skład gabinetu (na jego wniosek) - nie ponosi odpowiedzialności politycznej (stan oskarżenia tylko w wypadku oskarżenia o zdradę stanu lub złamanie konstytucji) - W razie niemożności => Przewodniczący Senatu	- głowa państwa, głowa Kościoła anglikańskiego i prezbiteriańskiego, symbol więzi Wspólnoty Narodów - dowództwo nad siłami zbrojnymi - zwoływanie i rozwiązywanie parlamentu - prawo weta wobec wobec ustaw - prawo łaski - mianowanie ministrów, sędziów, lordów - prowadzenie spraw zagranicznych - jednak wszystkie akty woli panującego wykonywane są bezpośrednio przez ministrów w imieniu monarchy, bądź przez monarchę, ale za radą i zgodą ministrów i wymagają każdorazowo kontrasygnaty^2 (król nie może działać sam” -prawo do udzielania rad - prawo do zachęcania -prawo do ostrzegania	- zawieranie umów międzynarodowych - prawo łaski - na wniosek rządu może rozwiązać parlament - nie ponosi odpowiedzialności politycznej - wskazuje kandydata na kanclerza
EGZEKUTYWA		Rada Ministrów: Premier, Zastępca, Ministrowie - uczestniczenie w procesie legislacyjnym (możliwość sprawowania kompetencji prawodawczych)	Rząd – cały aparat administracyjny => gabinet (~20) – powoływani spośród Izby Lordów i Izby Gmin - kieruje polityką państwa - zwierzchnia kontrola nad administracją - koordynacja pracy resortów - siedziba premiera – Downing Street 10	Rząd związkowy: Kanclerz związkowy – wybierany na wniosek prezydenta przez Bundestag, ministrowie -indywidualna odpowiedzialność tylko wobec kanclerza

LEG ISLATYWA	KONGRES: Izba Reprezentantów (435 – podział mandatów w zależności od liczby mieszkańców stanu); Ukończone 25 lat; kadencja – 2 lata; przewodniczący - speaker Senat (100); bezkadencyjność, co 2 lata wymiana 1/3 składu; ukończone 30 lat; przewodniczący - wiceprezydent -- -- -- -- - uchwalanie ustaw - prawo inicjatywy ustawodawczej tylko dla członków Kongresu - uchwala ustawę budżetową - ustala podatki, przyznaje kredyty rządowi - zatwierdza nominacje prezydenckie i traktaty	PARLAMENT Izba Deputowanych (630 deputowanych0 – kadencja 5 lat; wybory proporcjonalne Senat (izba wyższa) (315 + byli prezydenci + 5 dodatkowych obywateli wybranych przez prezydenta) – kadencja 5 lat -- -- -- -- - zatwierdzanie projektu budżetu - ogłaszanie stanu wojny - upoważnienia prezydenta do ratyfikacji umów międzynarodowych, prawie łaski i aktów amnestii - kontrola pracy rządu	PARLAMENT: Izba Lordów – skład zróżnicowany; lordowie duchowni (26 biskupów), lordowie świeccy (dożywotnio mianowani) - prawo weta wobec ustaw Izby Gmin - rola Sądu Apelacyjnego w sprawach cywilnych i karnych Izba Gmin – wybory powszechne; skład zmienny (646 obecnie); bierne prawo wyborcze -21 lat; kadencja nie dłuższa niż 5 lat; przewodniczy obradom – speaker; spośród partii, która zdobyła większość w wyborach tworzony jest rząd Jej Królewskiej Mości - ustawodawstwo i kontrola - Gabinet cieni <– tworzy partia opozycyjna (‘oczekiwanie na władzę’)	PARLAMENT Izba Związku (Bundestag) (reprezentacja ogólnonarodowa) (669) – kadencja 4 lata; wybory powszechne - zmiana konstytucji - uchwalanie ustaw -uchwalanie budżetu - kontrola nad rządem - współudział w wyborze kanclerza Rada Związkowa (Bundesrat) – złożony z członków (w zależności od liczby mieszkańców landu) rządów krajowych	PARLAMENT Zgromadzenie Narodowe – kadencja 5 lat; wybory powszechne i bezpośrednie Senat – kadencja -9 lat, co 3 lata zmiana 1/3 składu; wybory pośrednie -- -- -- -- - ograniczenie uprawnień ustawodawczych (prawa obywatelskie, pracy, obrony, budżet, ratyfikacja umów międzynarodowych) - kontrola rządu	ZGROMADZENIE ZWIĄZKOWE Rada Narodowa (200 posłów) – kadencja 4 lata; wybory powszechne Rada Kantonów (przedstawiciele kantonów) -- -- -- -- - wybór rządu, organów prawodawczych - kontrola rządu - rozstrzyganie sporów pomiędzy organami państwowymi - nie możność ogłoszenia wotum nieufności w stosunku do rządu
INNE	- konstytucja z 1787 roku	- konstytucja z 22 grudnia 1947	- główne źródła prawa: prawo stanowione, prawo precedensowe oraz konwenanse konstytucyjne	- system kanclerski	- konstytucja z 1958 - V Republika	- zasada federalizmu i demokracji bezpośredniej - federacja => kantony - referenda: fakultatywne (dotyczące ustaw) obligatoryjne (zmiany konstytucji)
	Głowa państwa – prezydent George Walker Bush Wiceprezydent - Dick Cheney Speaker - Nancy Pelosi	Głowa państwa – prezydent Giorgio Napolitano Szef rządu - premier Silvio Berlusconi	Głowa państwa – Królowa Elżbieta II Szef rządu - premier Gordon Brown	Głowa państwa - prezydent federalny Horst Köhler Szef rządu - kanclerz federalna Angela Merkel	Głowa państwa - prezydent Nicolas Sarkozy Szef rządu - premier François Fillon	Głowa państwa - prezydent Pascal Couchepin Szef rządu - prezydent Pascal Couchepin zastępca Głowy państwa – wiceprezydent Hans-Rudolf Merz

Cohabitation – stan, w którym prezydent reprezentuje inny układ sił niż większość parlamentarna (prawica/lewica) – Francja

Check and balance – mechanizm wzajemnego powściągania się (funkcjonowanie władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej) – USA

Impeachment – prawo postawienia w stan oskarżenia i skazania członków administracji federalnej, w tym prezydenta – USA

Whip (naganiacz) – osoba odpowiedzialna za porządek i dyscyplinę we frakcji parlamentarnej

Kontrasygnata - współpodpisanie dokumentu, głównie: podpisanie aktu urzędowego głowy państwa przez premiera lub ministra oznaczające, że podpisujący przyjmuje w imieniu rządu odpowiedzialność polityczną za podpisany akt