Sektor Bankowy.

Bank – przedsiębiorstwo zajmujące się operacjami pieniężnymi, nastawione jest na zysk.

System bankowy w Polsce:
1. Bank centralny – Narodowy Bank Polski (NBP) – instytucja centralna, publiczna sprawująca kontrolę nad całym systemem finansowym.
Pełni funkcje:
- emisyjna – bezpośrednio drukuje pieniądze,
- bank banków – bank centralny kredytodawcą ostatniej instancji, reguluje ilość pieniądza wytwarzanego przez banki komercyjne, kształtuje potencjał kredytowy banków komercyjnych, sprawuje kontrolę nad całym systemem bankowym,
- bank państwa – kształtuje równowagę bilansu płatniczego, obsługuje dług publiczny, może udzielić kredytu rządowi, może ustalać kursy walut.
Bank centralny kontroluje banki komercyjne za pomocą narzędzi:
- stopa rezerw obowiązkowych – procentowa wyznaczona ilość pieniądza jaką bank komercyjny musi utrzymywać w banku centralnym w celu utrzymania swojej płynności finansowej wynikającej z wycofywania wkładów,
- kredyt refinansowy – krótkoterminowy kredyt jaki bank centralny udziela bankowi komercyjnemu w celu utrzymania płynności/wypłacalności,
- operacje otwartego rynku – polegają na tym, że następuje skup lub sprzedaż papierów wartościowych.

POLITYKA PIENIĘŻNA (MONETARNA) BANKU CENTRALNEGO

ISTOTA	Oddziaływanie na podaż pieniądza
RODZAJ	Ekspansywna – polityka taniego pieniądza „miękka”
KIEDY STOSOWANA	W okresie dekoniunktury gospodarczej lub recesji i wysokiego bezrobocia
CEL	Zwiększenie płynności banków komercyjnych i zwiększenie podaży pieniądza (globalnego popytu) w celu pobudzenia podmiotów gospodarczych
ŚRODKI	Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych, Obniżenie stóp procentowych banku centralnego, Skup papierów wartościowych przez bank centralny.

2. Banki komercyjne – przedsiębiorstwo zajmujące się operacjami pieniężnymi, nastawione jest na zysk i pośredniczy między kredytodawcą i kredytobiorcą.
Funkcje banków komercyjnych:
- rachunki bieżące,
- udzielanie kredytów,
- lokaty,
- doradztwo finansowe,
- funkcja inwestycyjna,
- kupno/sprzedaż papierów wartościowych/dewiz.
Banki komercyjne nie mogą emitować pieniędzy, mówi się że kreują/wytwarzają pieniądz bankowy.
Stosują różne sposoby by zwabić klientów:
- niższe oprocentowanie,
- marketing bankowy.
Czynniki, które banki komercyjne musza brać pod uwagę przy udzielaniu kredytów:
- przeciętna stopa zysku – ile bank będzie miał zysku z pożyczki,
- popyt i podaż na kapitał pożyczkowy – czy dużo ludzi będzie chciało brać kredyty i czy banki będą w stanie ich udzielić,
- ryzyko – w zależności na co idzie pożyczka,
- czas – im dłuższy czas spłacanie tym oprocentowanie może być niższe.

Kredyty:
1. Krótkoterminowe – na bieżącą działalność.
2. Średnioterminowe – np. na zakup maszyn.
3. Długoterminowe – budownictwo domostw/fabryk, transakcje pozakrajowe.

Kredyt hipoteczny – zabezpieczeniem jest np. mieszkanie na które się dany kredyt wzięło.
Kredyt obligacyjny – zabezpieczeniem są papiery wartościowe.
Kredyt ratalny (konsumpcyjny).

Lokaty:
- typowy wkład – wkład awista – nasze konto, oprocentowanie minimalne,
- wkład terminowy,
- wkłady oszczędnościowe,
-rachunki walutowe (teraz zmarginalizowane).

Zależności:

1. M₁=Bm·Mk

M₁=G_L+D_b

M₁ – wielkość zasobu pieniądza – podaż,
B_m – baza monetarna,
M_k – mnożnik kreacji pieniądza,
D_b – depozyty bankowe,
G_L – suma gotówki znajdująca się w rękach ludności.

2. B_m=G_L+R_g

R_g – suma rezerw gotówkowych.

3. $\mathbf{M}_{\mathbf{k}}\mathbf{=}\frac{\frac{\mathbf{G}_{\mathbf{L}}}{\mathbf{D}_{\mathbf{b}}}\mathbf{+ 1}}{\frac{\mathbf{G}_{\mathbf{L}}}{\mathbf{D}_{\mathbf{b}}}\mathbf{+}\frac{\mathbf{R}_{\mathbf{g}}}{\mathbf{D}_{\mathbf{b}}}}$

$\frac{G_{L}}{D_{b}}$ - stopa ubytku gotówki z systemu bankowego,

$\frac{R_{g}}{D_{b}}$ - stopa rezerw obowiązkowych.

Zadanie 1:
Stopa rezerw obowiązkowych banku komercyjnego wynosi 10%, bank nie utrzymuje rezerw dobrowolnych, baza monetarna wynosi 20mld zł, stopa ubytku gotówki z systemu bankowego wynosi 50%. Oblicz:
a) wielkość podaży pieniądza.
b) ile wyniesie podaż pieniądza jeżeli bank centralny podniesie poziom rezerw obowiązkowych do wysokości 20% wkładu.
c) ile wyniesie podaż pieniądza jeżeli bank centralny wykorzysta operacje otwartego rynku i zmniejszy bazę monetarną o 2mld zł.

a)

$\frac{R_{g}}{D_{b}}$ = 10% = $\frac{10}{100}\ $= $\frac{1}{10}$

B_m = 20 mld zł = 20 000 000 000 = 20·10⁹

$\frac{G_{L}}{D_{b}}$ = 50% = $\frac{50}{100}\ $= $\frac{5}{10}$

M_k = $\frac{\frac{5}{10} + 1}{\frac{5}{10} + \frac{1}{10}} = \ \frac{\frac{15}{10}}{\frac{6}{10}} = \ \frac{15}{10} \bullet \frac{10}{6} = \ \frac{15}{6}$

M₁ = 20 000 000 000 · $\frac{15}{6} = \ \frac{300\ 000\ 000\ 000}{6} = 50\ 000\ 000\ 000$

M₁ = 50 000 000 000 zł = 50·10⁹ zł = 50 mld zł

b)

$\frac{R_{g}}{D_{b}}$ = 20% = $\frac{20}{100}\ $= $\frac{2}{10}$

M_k = $\frac{\frac{5}{10} + 1}{\frac{5}{10} + \frac{12}{10}} = \ \frac{\frac{15}{10}}{\frac{7}{10}} = \ \frac{15}{10} \bullet \frac{10}{7} = \ \frac{15}{7}$

M₁ = 20 000 000 000 · $\frac{15}{7} = \ \frac{300\ 000\ 000\ 000}{7} = 42\ 857\ 142\ 900\ zl\ \approx$ 42,8 mld zł

c)

B_m = 18 mld zł

M₁ = 18 · $\frac{15}{6} = \ \frac{270}{6} =$ 45 mld zł

Zadanie 2:
Bank komercyjny utrzymuje rezerwy gotówkowe na poziomie 5%. Klienci banku część pieniędzy utrzymują w gotówce a część w postaci depozytu. Relacja między gotówką a depozytami wynosi jak 1:4. Baza monetarna wynosi 20 mld zł. Oblicz:
a) mnożnik kreacji pieniądza,
b) podaż pieniądza,
c) mnożnik kreacji pieniądza jeżeli bank centralny obniży rezerwy gotówkowe na poziom 4% wkładu,
d) podaż pieniądza pieniądza jeżeli bank centralny obniży rezerwy gotówkowe na poziom 4% wkładu.