Socjologia Edukacji Wychowania – ćwiczenia – 17.04.2011

Socjolingwinistyczna teoria związków między językiem a edukacją wg Bernsteina

Opiera się na założeniu, że stosunki społeczne wewnątrz danych grup społecznych (stosunki pracy, system przekonań, organizacja życia rodzinnego) powodują powstanie systemu porozumiewania się właściwego wyłącznie danej grupie i jej warunkom bytu. System ten kiedy staje się faktem uwrażliwia i orientuje zarówno używające języka jak i osoby dopiero przyswajające ten język na odrębne klasy znaczeń.

Zdaniem Bernsteina szkoły opierają się na kodzie rozwiniętym stąd też zawsze można oczekiwać od większości dzieci z klasy średniej lepszych wyników.

Wg Bourdieu.

„Każda władza pomocy symbolicznej (tzn. każda władza, której udaje się narzucać znaczenia jako prawomocne), ukrywając stosunki siły, które są podstawa jej mocy, dorzuca swoją własną siłę (tzn. siłę czysto symboliczną) do tych stosunków siły.”

Fakt, że władza przemocy symbolicznej nie pojawia się nigdy w swej prawdzie i otwartości, implikuje – jako konieczny społeczny warunek realizacji działania pedagogicznego – istnienie autorytetu pedagogicznego i relatywną autonomie instancji powołanej do wykonywania go. Autorytet pedagogiczny pojawia się w formie legalnego prawa narzucania znaczeń, wzmacnia więc i ukrywa samowolną władzę, która go ustanawia. Zapoznanie obiektywnej prawdy działalności pedagogicznej jako przemocy stanowi bowiem warunek jej wykonania. Ryzyko ujawnienia faktu, że edukacja jest gwałtem jest tym większa im społeczna definicja prawomocności bardziej zdecydowanie odrzuca uciekanie się do wszelkich form przymusu.

Działanie pedagogiczne za pomocą autorytetu otrzymanego od grupy panującej dąży do zapoznania obiektywnej prawdy kultury, którą wpaja, jako samowoli kulturowej – zarówno u członków klas podporządkowanych jak i klasy panującej. Rodzi to wśród tych ostatnich specyficzny etnocentryzm tzn. przekonanie, że ich własna kultura jest jedyną prawdziwą. Działalność pedagogiczna musi opierać się na systematycznej pracy wpajania prowadzonej tak długo, aby mogła stworzyć habitus.