Dochody publiczne a środki publiczne
Środki publiczne – pojęcie szerokie, obejmuje 5 kategorii środków: dochody publiczne, środki z budżetu UE oraz bezzwrotne środki z pomocy państw EFTA, inne środki (bezzwrotne) pochodzące z zagranicy, przychody budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego pochodzące: ze sprzedaży papierów wartościowych, z prywatyzacji majątku skarbu państwa lub majątku komunalnego, pochodzące ze spłat pożyczek udzielanych ze środków publicznych, z otrzymanych kredytów i pożyczek.
Przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzą z prowadzonej przez nie działalności oraz innych źródeł.
Dochody publiczne (ponad 85% dochodów państwa) oraz opłaty, a także inne obowiązkowe świadczenia pieniężne, przeznaczone na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, bądź ba rzecz funduszy celowych. Mogą być: spadki, darowizny i zapisy w postaci pieniężnej, zapisywanie na rzecz sektora finansów publicznych. Wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczone odpłatnie na rzecz jednostek sektora finansów publicznych, (z najmu, dzierżawy, odsetki od środków na rachunkach bankowych, odszkodowania uzyskane przez jednostki sektora)
Potrzeby pożyczkowe budżetu państwa.
Zapotrzebowanie na środki finansowe niezbędne do:
1) sfinansowania deficytu budżetu państwa;
2) spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań;
3) sfinansowania udzielanych przez Skarb Państwa pożyczek;
4) wykonywania innych operacji finansowych związanych z długiem Skarbu Państwa.
Nadwyżka a deficyt sektora finansów publicznych.
Nadwyżka jest to różnica dodatnia między dochodami publicznymi powiększonymi o środki pochodzące ze źródeł zagranicznych które nie podlegają zwrotowi, a wydatkami publicznymi.
Jeżeli różnica między obu wielkościami jest ujemna, to pojawia się deficyt sektora finansów publicznych.
Deficyt budżetowy – nadwyżka wydatków nad dochodami, dochody zasilające budżet nie wystarczają na pokrycie wszystkich wydatków
Przyczyny deficytu:
natury historycznej – pętla zadłużenia, państwo zaciąga pożyczki i z reguły dane pokolenie nie jest w stanie ich spłacić, przechodzi ono na kolejne pokolenia, które na spłatę tych długów musi zaciągać kolejne kredyty i pożyczki.
natury politycznej – porzucenie dawnego modelu państwa nocnego stróża i przejście do modelu państwa opiekuńczego, które musi zapewnić darmową ochronę zdrowia, darmowe szkolnictwo, opiekę socjalną, itp.
natury ekonomiczno-społecznej – inflacja powoduje wzrost wydatków budżetu państwa, postęp techniczny również powoduje wzrost wydatków, gdyż nowoczesne produkty są drogie, postęp cywilizacyjny, czyli nowe żądania społeczeństwa zgłaszane do państwa (np. ochrona środowiska, podbój kosmosu, badania)
natury psychologiczno-socjologicznej – społeczeństwo porównane do organizmu, które do rozwoju potrzebuje wzrastających wydatków.
Jednostki sektora finansów publicznych.
Do sektora finansów publicznych zalicza się:
1) organy władzy publicznej i podległe im jednostki organizacyjne,
2) państwowe osoby prawne oraz inne państwowe jednostki organizacyjne nie objęte Krajowym Rejestrem Sądowym, których działalność jest finansowana ze środków publicznych w całości lub części, z wyjątkiem:
a) przedsiębiorstw państwowych,
b) banków państwowych,
c) spółek prawa handlowego.
2. Sektor finansów publicznych dzieli się na:
a) sektor rządowy,
b) sektor samorządowy, obejmujący jednostki samorządu terytorialnego i ich organy oraz podległe tym organom jednostki organizacyjne.
formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych
organy władzy publicznej (administracji rządowej, kontroli państwowej i ochrony prawa, władzy państwowej)
gminy, powiaty i samorząd województwa oraz ich związki
jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze
państwowe i samorządowe fundusze celowe
państwowe szkoły wyższe
jednostki badawczo-rozwojowe
samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej
państwowe i samorządowe instytucje kultury
ZUS, KRUS i zarządzane przez nie fundusze
Narodowy Fundusz Zdrowia
Państwowa Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne
Inne państwowe i samorządowe osoby prawne tworzone na podstawie ustaw w celu wykonywania zadań publicznych
Jednostki budżetowe i sposób ich powiązania z budżetem
Jednostki budżetowe – jednostki organizacyjne, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a dochody odprowadzają na rachunek budżetu (tzw. budżetowanie brutto), są to jednostki, które nie prowadzą działalności gospodarczej, a świadczą usługi o charakterze niematerialnym, między innymi w sferze kultury, oświaty i sądownictwa (np. szkoły, uniwersytety, sądy).
5.Konstytucyjne zasady finansów publicznych.
Zasady ogólne finansów, dotyczące gromadzenia i wydatkowania środków publicznych , znalazła odzwierciedlenie w Konstytucji Polski z 1997r. Oraz w ustawnie o finansach publicznych. Z Konstytucji wynika:
1. Zasada zapewnienia ochrony interesów finansowych państwa
2. Zasada wyłącznej, ustawodawczej regulacji prawnej najważniejszych spraw z zakresu finansów.
3. Zasada zapewnienia podstaw finansowych dla działalności jednostki sektora finansów.
4. Zasada zapewnienia ochrony podstawowych interesów i praw ekonomicznych obywatela
Ad 1)
Przejawy ochrony interesów finansowych państwa:
przepis Konstytucji, który określa powszechny obowiązek płacenia na rzecz państwa podatków i innych świadczeń.
Obowiązek prezydenta do uzyskania zgody Sejmu na ratyfikowanie umów międzynarodowych,
Zakaz przekraczania długu publicznego ponad 60% PKB
Zakaz pokrywania deficytu budżetowego z kredytów lub pożyczek z NBP (Zadaniem banku jest dbanie o wartość złotówki, dodrukowywanie jej powoduje psucie pieniądza, nie ma ona pokrycia w dobrach i usługach)
Przepis, który poddaje corocznej kontroli wykonywanie budżetu przez Najwyższą Izbę Kontroli
Obowiązek przedstawiania przez projektodawców danych ustaw skutków finansowych danego projektu.
Ad 2)
Najważniejsze sprawy z zakresu finansów były wyłącznie regulowane drogą ustawową. Uchwalanie budżetu przez Sejm następuje w formie ustawy. W zakresie ustawy budżetowej obowiązuje ważny tryb opracowywania projektu. NIE WOLNO uchwala w trybie pilnym, obowiązują trzy czytania ustawy, wysłuchanie dyskusji, poddanie jej opiniowaniu. Prowizorium budżetowe wymaga ustawy (gdy Sejm nie zdąży w określonym czasie uchwali budżetu (przed początkiem danego roku budżetowego) wówczas są możliwości zastępcze: 1) zamiast budżetu uchwala się ustawę o prowizorium budżetu- krótki (na kwartał) uchwalany budżet 2) opiera się gospodarkę budżetową na projekcie budżetu, który opracowała rada ministrów 3) na zasadzie progresji: opiera się na ubiegłorocznym budżecie z tego samego okresu
W drodze ustawy ustala się;
- zasady zaciągania zobowiązań przez Skarb Państwa: kredytów, pożyczek, udzielania poręczeń i gwarancji
- zasady zbywania mienia państwowego jak i nabywania przez państwo mienia (prywatyzacji, przekształceń własnościowych) regulowanie podatków wyłącznie w ramach ustawy. Wszelkie zmiany w ustawach mogą nastąpi tylko za pomocą innej ustawy.
Ad. 3)
Zasada mająca na celu zagwarantowanie podstaw finansowych dla działalności jednostki samorządu terytorialnego. Od 1990 rozpoczęło się porządkowanie i wprowadzanie nowych przepisów dotyczących jednostek samorządu terytorialnego (wprowadzono gminy) Reaktywowano je z okresu przedwojennego. Te nowe gminy miały być jednostkami którym nadawano nowy status. Te gminy miały być organami bardzo wzmocnionymi, głównym celem było uczynienie z nich prawdziwych gospodarzy terenu. Wzmocniono gminy od strony prawnej, nadano im osobowość prawną. Przekazano na rzecz gmin niektóre podatki i opłaty jako ich dochody własne. Budżet państwa przekazał na rzecz gmin szereg opłat i podatków. Z chwilą utworzenia gmin w zakresie gospodarki finansowej przyjęto zasadę zagwarantowania im dwóch form dofinansowania dochodów: subwencji ogólnej i dotacji celowej.
6. Ochrona interesów finansowych państwa w konstytucji RP z 1997 r.
Do istoty samodzielności finansowej należy zapewnienie jst dochodów pozwalających na realizowanie zadań publicznych tym jednostkom przypisanych, pozostawienie im swobody kształtowania wydatków (z uwzględnieniem jednak zastrzeżeń ustawowych) oraz stworzenie odpowiednich gwarancji formalnych i proceduralnych w tym zakresie. Samodzielność finansowa jst nie ma charakteru absolutnego. Może ona zostać ograniczona w drodze ustawy pod warunkiem, że owe ograniczenia znajdują uzasadnienie w konstytucyjne określonych celach i chronionych wartościach. Ochrona podstawowych praw i interesów finansowych obywateli przejawia się w :
- powszechnym obowiązku świadczenia na rzecz państwa (podatki)
- zakaz przekraczania wielkości państwowego długu publicznego powyżej 3/5 (czyli 60%) produktu krajowego brutto (rocznego).
- zakaz pokrywania deficytu budżetowego ze zobowiązań z NBP (bo NBP dba o wartość polskiego pieniądza)
- obowiązek przedstawiania przez projektodawców ustaw skutków finansowych wprowadzenia ustawy
- obowiązek prezydenta – uzyskanie zgody Sejmu na ratyfikowanych takich umów międzynarodowych, których realizacja wiąże się ze znacznym obciążeniem finansowym państwa
- zakaz zwiększania przez sejm wielkości planowanego rocznego deficytu ponad to co zawarto w projekcie ustawy budżetowej
- poddanie co rocznej kontroli przez NIK wykonania budżetu
- zagwarantowanie odpowiednio długiego czasu na etapy uchwalenia budżetu
Omów istotę i przejawy realizacji dwóch zasad : jawności i przejrzystości.
Zasada jawności domaga się:
- udostępnienia ogółowi społeczeństwa trybu i zasad procesowania w najważniejszych sprawach finansów
- podania do publicznej wiadomości najistotniejszych wiadomości odnośnie aktualnego stanu fp.
Przejawami jej są:
- jawne obroty budżetowe parlamentu,
- jawne obroty jst nad budżetem
- jawne obroty parlamentu oraz rad jst nad sprawozdaniem z wykonania budżetu za dany rok
-obowiązki ministra finansów co do podawania do wiadomości publicznej zbiorczych danych dotyczących fp, jak też informacji o wykonaniu budżetu za okres miesięczny, dotacji udzielonych z bp dla jst a także kwot dotacji udzielonych przez samorządowe i państwowe fundusze celowe.
Zbiorcze dane dotyczą: ogółu operacji finansowych całego sektora fp, kwoty deficytu/nadwyżki w budżecie, wykazu umorzonych zaległości podatkowych wraz z podaniem podmiotów, którym udzielono umorzeń, kwot i przyczyny,
Wszystkie jednostki sektora fp mają obowiązek ujawnienia informacji o stanie finansów, nie podlegają ujawnieniu informacje dotyczące środków publicznych których pochodzenie i przeznaczenie uznano za tajemnicę na podstawie polskiego prawa lub umów międzynarodowych
Zasada jawności finanse publiczne są jawne. W Polsce zasada w dużej mierze jest realizowana. Jawność może być pełna bądź pozorowana (dane są bardzo ogólne). Roszczenie dotyczących jawności nastąpiło w 2004r., nakazano by radnym zapewniono dostęp do dowodów księgowych, dokumentów inwentaryzacyjnych. Radni mogą żądać ujawnienia wyników kontroli przeprowadzonej w jednostce. Ponadto NFZ zobowiązany został jako jedyny podmiot z sektora pozabudżetowego udzielać informacji dotyczących przychodów i kosztów swojej działalności oraz realizowanych świadczeń zdrowotnych. Musi podać z kim zawarł umowy, co było przedmiotem i w jaki sposób ustalono ceny za zamówione świadczenia. Obowiązkowe jest udostępnianie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności, podejmowanie uchwał dotyczących gospodarowania środkami publicznymi w głosowaniu jawnym. Samorząd terytorialny jest zobowiązany do podawania wielu danych tj. kwartalnych informacji wykonania budżetu. Rezydent miasta udziela do wiadomości wykaz osób którym udzielono pomocy.
Zasada przejrzystości – w brew użytej w tytule rozdziału 2 nazwie „Przejrzystość finansów publicznych, nigdzie w ustawie nie wyjaśnia się co należy rozumieć przez przejrzystość, dopiero z analizy art. 16-18 wnioskuje się iż są to przepisy przybliżające treść zasady przejrzystości. Przejrzyste = jasne, nie budzące wątpliwości. Traktowana jest jako ład, porządek, jasność. Przejrzystość finansów publicznych rozumie się jako bezwzględne potrzeby, wymóg gospodarowania środkami. Przejrzyste kryteria otrzymywania i wydatkowania tych środków. Z analizy treści art. 16, 17, 18 można wywnioskować, że przejawami przejrzystości finansów są w Polsce trzy okoliczności: 1) wszystkie jednostki sektora finansów muszą stosować jednakowe zasady podejmowania i wydatkowania budżetu. 2) jednolite zasady przygotowywania i opracowywania sprawozdań finansowych, 3) stosowanie się jednostek sektora finansów do obowiązujących zasad o rachunkowości.
Zasada jedności materialnej – jest sformułowana w art. 31. Zasada domaga się, by dochody publiczne płynące z różnych źródeł stanowiły wspólną pulę (wspólny kocioł) finansowy, dopiero z tej puli w zależności od priorytetów dokonuje się wydatków. Nie pozwala by konkretny dochód z określonego źródła przekazać na określony cel. Zasada ta jest przeciwstawna zasadzie funduszowania. Wyjątkiem od tej zasady jest tworzenie funduszy, które określa odrębna ustawa – wydzielanie pewnych środków, które mają z góry określone przeznaczenie. Sejm decyduje o wydatkach budżetowych, są określona kwotą wydatków i cele na które zostaną wydatkowane.
Zasada zapewnienia wszystkim podmiotom równych szans i możliwości realizacji zadań finansowych ze środków publicznych –podmiot który stara się o przyznanie środków publicznych musi przedstawić ofertę wykonania tego zadania zgodnie z zasadą uczciwej konkurencji, wykonanie zadań w sposób oszczędny, terminowy i efektywny/
Fundusze celowe w Polsce.
Jest to fundusz powołany ustawowo, którego przychody pochodzą ze środków publicznych a wydatki przeznaczone na realizację ściśle określonych zadań. Może utworzyć i powołać go sejm w drodze ustawy. Sejm musi się zgodzić że pewna część środków będzie gromadzona poza budżetem w funduszach celowych. Podstawą działalności finansowej jest roczny plan finansowy, fundusze celowe mogą mieć charakter państwowych funduszy lub charakter gminnych, powiatowych lub samorządowych funduszy celowych . Dokonują wydatków tylko w ramach środków zgromadzonych na rachunkach. Mogą korzystać z pożyczek gdy ustawy utworzenia funduszu dopuszcza taką możliwość.
Zalety:
- zapewnienie niezbędnych środków dla pokrycia najważniejszych potrzeb społeczeństwa (ochrona zdrowia, zapewnienie godziwej starości)
W Polsce występuje 25 funduszy celowych. Wśród nich: Fundusz Ubezpieczeń Społecznych którym zarządza ZUS. Fundusz Emerytalno Rentowy Rolników zarządzany przez KRUS. Obok tych głównych funduszy występuje NFZ, nie jest on uznawany za fundusz celowy.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ma swoje oddziały w terenie. Nie wymaga on dofinansowywania, źródłami są: wpływy z opłat i kar za korzystanie ze środowiska. Co roku notuje nadwyżkę którą gromadzi na lokatach.
Wada:
- pewne środki z góry wyznacza się na określone cele i nie wolno wydatkować na inne mimo potrzeb. Jest to blokowanie i usztywnianie gospodarki
Fundusze motywacyjne – wprowadzono możliwość ich tworzenia w znowelizowanej ustawie po 2005r. Mogą być tworzone przez państwowe jednostki budżetowe, fundusze te są środkami finansowymi gromadzonymi przez państwowe jednostki budżetowe na specjalnych rachunkach budżetowych, pochodzą w części budżetu państwa uzyskane z tytułu przepadku rzeczy bądź z ujawnienia przestępstw i wykroczeń skarbowych przeciw mieniu. Przekazywane na nagrody, premie dla osób które wykryły dane przestępstwo. Jest to instrument który ma zmotywować do starań w wykrywaniu przestępstw
Zasady dokonywania wydatków publicznych.
wydatki publiczne powinny być dokonywane na cele i w wysokości ustalonych albo w ustawie budżetowej bądź uchwale danej jednostkom samorządu terytorialnego bądź w prawie finansów jednostki sektora finansów publicznych. Wielkość i cele wydatków ujętych -w budżecie państwa mają charakter limitów nieprzekraczalnych (przekroczenie = naruszenie dyscypliny finansów publicznych) Zasada celowości i oszczędności dokonywanych wydatków. Na cele niezbędne ale i oszczędnie. Mają być ustalone tak, by objęły terminowość wykonania zadania i powinny być dokonywane w takich wysokościach i terminach które wynikają z wcześniejszych zobowiązań. Jednostki sektora finansów publicznych muszą przy zawieraniu umów przestrzegać przepisów ustawy o zamówieniach publicznych
Główne podatkowe i niepodatkowe źródła dochodów budżetu państwa.
- podatki i opłaty
- cła
- wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa
- wpłaty w tytułu dywidendy
- wpłaty z zysku NBP
- dochody z najmu dzierżawy majątku skarbu państwa
- odsetki zgromadzone na rachunkach bankowych jednostek budżetowych
- dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe
- odsetki od lokat terminowych
- odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek
- grzywny, mandaty, i inne kary pieniężne
-spadki, zapisy, darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa
- środki pochodzące z budżetu UE
Źródła dochodów własnych budżetów jednostek samorządowych.
Samorządowy zakład budżetowy może otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego:
1) dotacje przedmiotowe;
2) dotacje celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3;
3) dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.
4. W zakresie określonym w odrębnych ustawach samorządowy zakład budżetowy może otrzymywać dotację podmiotową.
5. Nowo tworzonemu samorządowemu zakładowi budżetowemu może być przyznana jednorazowa dotacja z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.
6. Dotacje dla samorządowego zakładu budżetowego, z wyłączeniem dotacji, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 3, nie mogą przekroczyć 50 % kosztów jego działalności.
7. Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej.
8. W planie finansowym samorządowego zakładu budżetowego mogą być dokonywane zmiany w ciągu roku w przypadku realizowania wyższych od planowanych przychodów i kosztów, pod warunkiem że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu jednostki samorządu terytorialnego ani zwiększenia dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Dochody podatkowe budżetów gmin.
Dochodem gmin są dochody własne oraz dotacje celowe i subwencje ogólne. Każdej gminie przysługuje roszczenie o subwencję ogólną (jest to kwota środków przyznana z budżetu na obojętnie jaki cel) Gdy gmina nie dostanie subwencji może dochodzi tego drogą sądową. Kolejnym źródłem dochodów są ustalone procentowe udziały gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych.
Udział gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych kształtuje się w granicach 37% ( czyli 37% od podatku płaconego przez osoby zamieszkujące daną gminę)
Udział w dochodach od osób prawnych – czyli od osób, które mają siedzibę, bądź działają na terenie gminy.
Na początku lat 90 dodatkowo przekazano gminom mienie komunalne, jest to istotne wzmocnienie ekonomiczne. Przekazano gminom na własność budynki, grunty. Jest to majątek komunalny którego nie bardzo można sprzedać ze względu na stan prawny.
15. transfery z budżetu państwa dla jst.
1.Dotacje celowe: dochody zew budżetu gminy, dotacje w przeciwieństwie do subwencji ogólnych są przyznawane na określony cel. Niewykorzystane kwoty dotacji zostają zwracane do budżetu państawa. Najogólniej ujmując dotacjami są rozliczenia wydatków budżetu państwa przeznaczone na finansowanie i dofinansowanie min:
-zadań z zakresu administracji jst
-bieżących zadań wł. jst.
-kosztów realizacji inwestycji realizowanych przez jst
Przekazywane z budżetu państwa dotacje celowe mogą być zatem przeznaczone na zadania własne jak i zlecone jst
Kwoty dotacji ustala się wg zasad przyjętych do określania wydatków podobnego rodzaju w budżecie państwa
Dotacje które zostały wykorzystane niezgodnie z zamierzonymi celami podlegają zwrotowi do budżetu państwa. Dotacje mają charakter celowy.
2.Subwencje ogólne (dotowane): są one zew dochodami gmin,. Subwencja ogólna składa się z 3 części:
-Wyrównawczej, skała się na nią kwota podstawowa oraz kwota uzupełniająca
-równoważącej, składa się na nią suma wpłat nadwyżki dochodów gmin charakteryzującym się wysokim poziomem rozwoju. Część ta jest uzupełnieniem dochodów gmin
-oświatowej, odlicza się 0,6% rezerwy części oświatowej. Przeznaczona jest na realizację zadań szkolnych i pozaszkolnych
Kwoty subwencji są przekazywane gminom ratalnie. Subwencje przeznaczone są na uzupełnienie dochodów osiąganych ze źródeł własnych. Ośrodkach przeznaczonych gminom jako subwencje ogólne decyduje rada gminy która może przeznaczyć te środki na realizację własnych zadań i celów które wymagają realizacji.
Kwoty subwencji określa ustawa budżetowa.
17. Pojęcie deficytu i źródła jego pokrycia
Źródła pokrycia deficytu budżetowego:
1. sprzedaż skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym
2. kredyty zaciągane w bankach krajowych i zagranicznych
3. pożyczki
4. prywatyzacja majątku Skarbu Państwa
5. nadwyżka budżetu państwa z lat ubiegłych
6. podwyższenie-stopy podatkowej,
7. dodatkowa emisja pieniądza.
18. Dochody zasadnicze i uboczne państwa.
Dochody zasadnicze to takie, których gł celem jest cel fiskalny; dostarczają one państwu lub samorządom środków pieniężnych niezbędnych do zrealizowania ich zadań. Pozostałe funkcje tych dochodów (stymulacyjna, prewencyjna, represyjna) mają znaczenie drugoplanowe. Np. podatki, opłaty, a także najczęściej cła.
Dochody uboczne są to takie dochody, których podstawowym zadaniem jest realizacja innych celów niż fiskalny. Mogą to być cele prewencyjne czy represyjne. Np. grzywny, kary pieniężne, mandaty.
19.Podatek a opłata podaj główne różnice.
Podatek - świadczenie zasadnicze, bezzwrotne, nieodpłatne, o charakterze ogólnym i przymusowym pobieranym na rzecz państwa lub innego podmiotu publiczno-prawnego.
Oplata od podatku różni się tym, że:
- jest świadczeniem odpłatnym, czyli przysługuje ekwiwalent
- jest świadczeniem fakultatywnym, czyli jest dobrowolna (nie zawsze). Zasadnicza cechą opłat jest to, że ich ponoszenie przez podmioty zawsze łączy się ze świadczeniem ze strony organów władzy i administracji publicznej. Jest to główna różnica pomiędzy opłatą a podatkiem. Rozróżniamy dwa rodzaje opłat stosowanych przez władze publiczne:
♣ opłaty związane z czynnościami organów władz publicznych
♣ opłaty z tyto usług wytwarzanych przez jednostki sektora publicznego
Opłaty pierwszego rodzaju są zbliżone w swoim charakterze do podatków, gdyż koszty są minimalne w porównaniu z wysokością opłat.
Opłaty drugiego rodzaju są kształtowane najczęściej na poziomie rzeczywistego kosztu świadczenia usługi, z możliwością niewielkiego narzutu (zysku)
20. Klasyfikacja opłat w Polsce.
Opłaty: jest to źródło uboczne; świadczenia pieniężne wprowadzone w drodze ustawy; mają charakter przymusowy i bezzwrotny; są jednostronnie ustalone przez organy państwa; opłata jest pobierana w związku z konkretnymi czynnościami organów państwowych, samorządowych lub za konkretne usługi; są indywidualną zapłatą za indywidualne świadczenie; płacący otrzymuje indywidualną korzyść.
a) za czynności urzędowe organów publicznych:
- administracyjne (ogólna opłata administracyjna, specjalne opłaty administracyjne – patentowe, celne, morskie)
- sądowe i poza sądowe
- konsularne
b) za usługi:
- gospodarcze (targowa, melioracyjna, adiacencka)
- socjalno-bytowe
- kulturalne
21. Podatnik, płatnik i inkasent podatkowy.
Podatnik jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Wyróżniamy:
podatnika formalnego - który formalnie zobowiązany jest do zapłaty podatku -ciąży na nim nakaz płatniczy
podatnika rzeczywistego -który ponosi faktyczny ekonomiczny ciężar podatku oraz.
Jeśli podatnik formalny ponosi jednocześnie ekonomiczny ciężar podatku, to mamy do czynienia z tożsamością podatnika formalnego i rzeczywistego.
Płatnik podatku-osoba (fizyczna lub prawna) dokonująca zapłaty lub zobowiązana do jej. Ciążą na nim 3 obowiązki:
1. obliczyć podatek
2. pobrać podatek od podatnika
3. odprowadzić na rachunek odpowiedniego organu podatkowego
Przykłady: zakład pracy, organ rentowy, notariusz, urząd pracy
Inkasent-jest to osoba prawna, fizyczna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Organ podatkowy nie może ściągnąć z inkasenta podatku, jeśli podatnik nie uiścił wcześniej tej daniny. Za pośrednictwem inkasentów może być zarządzony pobór podatków:
rolnego,
leśnego,
od nieruchomości.
22. Zjawisko przerzucalności podatku – rodzaje przerzucalności, podaj przykłady przerzucalności podatku.
Zjawisko przerzucalności podatku polega na żywiołowym, często wbrew woli podmiotu czynnego (państwa lub samorządu), rozczepieniu osoby podatnika formalnego i rzeczywistego i przerzuceniu ciężaru ekonomicznego podatku przez podatnika formalnego na inny podmiot, który staje się przez to podatnikiem rzeczywistym. Przerzualność podatku może się dokonać w dwojaki sposób:
a) poprzez przerzucalność „w przód”,
b) za pomocą przerzucalności „w tył”.
Przerzualność „w przód” polega na obciążeniu ekonomicznym ciężarem podatku konsumenta - nabywcy towaru lub usługi przez podwyższenie ceny sprzedaży. Np. podatek od towarów i usług, akcyza. Przerzucalność „w tył” polega na odrzuceniu ekonomicznego ciężaru podatku na:
-dostawcę surowca: poprzez obniżenie ceny na dostarczany producentowi surowiec,
-zatrudnionego u producenta pracownika: przez obniżenie wysokości płacy temu pracownikowi.
Przerzucalność podatku — zarówno „w tył”, jak i „w przód” — może nastąpić wówczas, gdy nie stoją temu na przeszkodzie bariery prawne lub ekonomiczne.
23. Klasyfikacja podatku wg źródła podatkowego.
Źródłem podatku może być dochód lub majątek.
Dochód: w toku powstawania dochodu bądź jego wydawania – podatki:
a) przychodowe (stawka ma zazwyczaj charakter proporcjonalny)
b) dochodowe (stawka ma zazwyczaj charakter progresywny; CIT, PIT)
c) przychodowo-konsumpcyjne (zazwyczaj stosuje się je do małych gospodarstw rolnych, przedsiębiorstw prowadzonych w niewielkim zakresie. Opodatkowany jest przychód ale w konstrukcji stawek podatkowych uwzględniane są warunki kształtujące dochód)
d) konsumpcyjne (tok wydawania): VAT, akcyza
Podatki majątkowe:
- od posiadania majątku (w stanie statycznym np. podatek od nieruchomości)
- od przyrostu majątku (w stanie dynamicznym): przyrost substancji majątkowej; przyrost wartości majątku – rzadkie opodatkowanie np. wzrost cen nieruchomości, zakup majątku, spadek
Źródło podatkowe – substancja z której uiszcza się podatek, podatek opłacany z dochodu majątkowego
24. Podatki bezpośrednie i pośrednie – podaj konkretne przykłady.
Kryterium stosunku przedmiotu podatku do źródła pokrycia podatku:
a) bezpośrednie – przedmiot podatku jest jednocześnie źródłem pokrycia podatku (dochodowy)
b) pośrednie – nakładane na źródła za pośrednictwem obrotu, pośrednio ujawniającego zdolność płatniczą (podatek od towarów i usług, akcyza)
Pośrednie – zgodnie z nazwą, określa się takie podatki, które tylko pośrednio opodatkowują dochód podatnika. Podstawą opodatkowania i podstawą podatkową jest przychód (utarg ze sprzedaży towarów i usług) Są one z natury przerzucane. W Polsce podatek od towarów i usług ma charakter powszechny, podatek akcyzowy –charakter selektywny)
Bezpośrednie – bezpośrednio obciążają dochód podatnika
25. Zjawisko personalizacji podatku i jego przejawy w podatkach – przykłady.
Źródłem podatku może być dochód lub majątek.
Dochód: w toku powstawania dochodu bądź jego wydawania – podatki:
a) przychodowe (stawka ma zazwyczaj charakter proporcjonalny)
b) dochodowe (stawka ma zazwyczaj charakter progresywny; CIT, PIT)
c) przychodowo-konsumpcyjne (zazwyczaj stosuje się je do małych gospodarstw rolnych, przedsiębiorstw prowadzonych w niewielkim zakresie. Opodatkowany jest przychód ale w konstrukcji stawek podatkowych uwzględniane są warunki kształtujące dochód)
d) konsumpcyjne (tok wydawania): VAT, akcyza
Podatki majątkowe:
- od posiadania majątku (w stanie statycznym np. podatek od nieruchomości)
- od przyrostu majątku (w stanie dynamicznym): przyrost substancji majątkowej; przyrost wartości majątku – rzadkie opodatkowanie np. wzrost cen nieruchomości, zakup majątku, spadek
26. Funkcje systemu podatkowego (fiskalna, stymulacyjna regulacyjna).
FUNKCJA FISKALNA: przypisywania dochodów władzy publicznej. Dochody z podatków stanowią dominujące źródło dochodów publicznych. Powinny być one dostosowane do zakresu i skali zadań jednostek samorządu terytorialnego, innych podmiotów finansów publicznych.
Jeśli rosną zadania władzy publicznej wówczas podatki muszą być podniesione, ich obniżenie jest możliwe gdy zadania te zostaną ograniczone.
Stabilizacyjna, wyraża się w oddziaływaniu za pomocą podatków na stabilizację makroekonomiczną, która ma zapewnić zrównoważenie wzrostu gospodarczego przy możliwie pełnym zatrudnieniu czynników produkcji, zrównoważonym bilansie płatniczym i ustabilizowanym ogólnym poziomie cen.
Redystrybucyjna, wyraża się w oddziaływaniu no rozkład dochodów ukształtowany w wyniku gry sił rynkowych. Funkcja redystrybucyjna, inaczej rozdzielcza finansów polega na rozdzielaniu osiąganych przez podmioty dochodów lub przychodów na część, która zostaje odprowadzona do budżetu państwa lub budżetów samorządowych i część pozostającą do wyłącznej dyspozycji podmiotu. Zarówno przychody, jak i dochody pochodzące z działalności gospodarczej, jak też z innych źródeł dochodów podlegają zgodnie z przepisami prawa finansowego opodatkowaniu.
27. Przedmiot opodatkowania a podstawa wymiaru podatku; podaj różnice między tymi pojęciami
Przedmiot opodatkowania -zjawisko, stan prawny lub faktyczny, który gdy zaistnieje wywołuje powstanie obowiązku podatkowego. Generalnie przedmiotem podatku są czynności polegające na: sprzedaży towarów, świadczeniu usług,
eksporcie i imporcie. Podstawę opodatkowania możemy omawiać pod względem dwóch aspektów. Pierwszy-konstrukcyjny, wg którego jest to skonkretyzowany pod względem ilościowym lub wartościowym przedmiot podatku. Wielkość podstawy opodatkowania kreuje sytuacja faktyczna lub prawna, zaistnienie której wywołuje obowiązek podatkowy. W drugim aspekcie- normatywnym, podstawa opodatkowania jest zespołem norm prawnych, oznaczeniem wielkości podstawy opodatkowania w danym podatku lub ustalona jednostkowo i konkretnie podstawa wymiaru podatku. Podstawa opodatkowania jest samoistnym i samodzielnym elementem podatku jedynie w znaczeniu konstrukcyjnym, w normatywnym zaś jest jedynie prawną konsekwencja przedmiotu opodatkowania
Różnice na przykładach podatków:
- podatek od spadków i darowizn: przedmiotem jest fakt nabycia, natomiast podstawą jest wartość czysta nabytego prawa w zł
- podatek od nieruchomości: przedmiotem są budynki, budowle, podstawą powierzchnia w m2 lub kwota od niej
- podatek dochodowy od osób fizycznych : podstawą jest wysokość dochodu
28.Podstawę opodatkowania określa się w drodze oszacowania, stosując następujące metody:
1) porównawczą wewnętrzną - polegającą na porównaniu wysokości obrotów w tym samym
przedsiębiorstwie za poprzednie okresy, w których znana jest wysokość obrotu;
2) porównawczą zewnętrzną - polegającą na porównaniu wysokości obrotów w innych
przedsiębiorstwach prowadzących działalność o podobnym zakresie i w podobnych
warunkach;
3) remanentową - polegającą na porównaniu wartości majątku przedsiębiorstwa na początku i
na końcu okresu, z uwzględnieniem wskaźnika szybkości obrotu;
4) produkcyjną - polegającą na ustaleniu zdolności produkcyjnej przedsiębiorstwa;
5) kosztową - polegającą na ustaleniu wysokości obrotu na podstawie wysokości kosztów
poniesionych przez przedsiębiorstwo, z uwzględnieniem wskaźnika udziałów tych kosztów
w obrocie;
6) udziału dochodu w obrocie - polegającą na ustaleniu wysokości dochodów ze sprzedaży
określonych towarów i wykonywania określonych usług, z uwzględnieniem wysokości
udziału tej sprzedaży (wykonanych usług) w całym obrocie.
29. SKALA OPODATKOWANIA I STAWKI PODATKOWE
Stawka podatkowa – stosunek wysokości podatku do podstawy opodatkowania 100zł z 1000zł = 10%. Występuje w postaci %. Mogą występować tez w postaci kwotowej np. od placów niezabudowanych układ stawek wraz z odpowiadającymi im podstawami wymiaru określa się mianem skali podatkowej. Jedynym przypadkiem gdzie stawka występuje w postaci kwotowej jest podatek od nieruchomości placów niezabudowanych.
Skala opodatkowania- pojęcie szersze. Jak zachowują się stawki podatkowe w miarę zmiany podstawy opodatkowania w zależności od tego czy rosną podstawy czy maleją, bądź bez względu na zmianę stawka jest stała. W miarę wzrostu podstawy opodatkowania stawki maleją. (progresywna i proporcjonalne) W Polsce nie występuje skala regresywna – w miarę wzrostu podstawy stawki maleją.
Skala podatkowa to wzór wynikający z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na podstawie którego określa się wysokość podatku, jaki zapłaci podatnik od dochodu uzyskanego w jednym roku podatkowym.
30. Na czym polega skala proporcjonalna – podaj przykłady jej stosowania w Polskich podatkach.
Skala proporcjonalna charakteryzuje się stałą stawką podatkową. Oznacza to, iż mimo zmian podstawy opodatkowania stawka jest zawsze niezmienna (stała), a wysokość podatku zmienia się proporcjonalnie do zmiany wielkości podstawy opodatkowania.
Występowanie w Polskim systemie podatkowym:
- podatek od nieruchomości
- podatek rolny
- podatek od spadków i darowizn (tylko w przypadku zasiedzenia)
- podatek od środków transportowych
- podatek od czynności cywilnoprawnych
- podatek od wartości dodanej (VAT)
- podatek akcyzowy
- podatek od osób prawnych
31. Podaj uzasadnienia stosowania progresji w podatkach.
Skala progresywna – wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania rośnie stawka podatkowa, co powoduje wzrost podatku w szybszym tempie niż wzrost podstawy opodatkowania.
Uzasadnienie społeczne – panuje przekonanie iż osoby osiągające większy dochód powinny płacić wyższe podatki
Uzasadnienie ekonomiczne – nawiązuje do prawa Engela: w miarę wzrostu dochodów, dochody te przeznaczane są na dobra luksusowe, wysokie opodatkowanie osób o dużych dochodach jedynie ogranicza zakup tych dóbr
Rodzaj progresji, podaj przykłady.
Progresja podatkowa może występować w dwóch postaciach:
- globalnej, zwanej także skokową,
- szczeblowanej, zwanej także ciągłą.
Progresja globalna polega na stosowaniu jednej stawki, wynikającej ze skali (oczywiście wzrastającej dla zwiększającej się podstawy), do całej podstawy opodatkowania.
Skala progresywna szczeblowana polega na tym, że całą podstawę opodatkowania dzieli się na poszczególne odcinki (szczeble) i do każdego z nich stosuje się inną, wynikającą ze skali stawkę.
Przykłady:
- podatek dochodowy od osób fizycznych
- podatek od spadków i darowizn
32. Co to jest warunek płatności podatków.
Na strukturę podatku składają się także termin i warunki jego płatności. W tym zakresie istotną rolę odgrywają terminy wpłacania podatków oraz zasady i sposób zapłaty.
Termin płatności podatku może być ustalony jako:
1) z góry ustalony dzień, np. każdego 10 dnia miesiąca, lub okres, np. w ciągu 20 dni po zakończeniu roku podatkowego,
2) w nawiązaniu do jakiegoś faktu czy zdarzenia, którego terminu nie można z góry przewidzieć, np. w ciągu 14 dni od doręczenia prawomocnej decyzji w sprawie wymiaru podatku.
Podatek może być płacony sporadycznie, gdy przedmiotem opodatkowania są jednorazowe zdarzenia lub czynności, np. otwarcie spadku, zawarcie umowy darowizny czy sprzedaży. Podatek jest płatny każdorazowo przy zaistnieniu takiego zdarzenia lub dokonaniu czynności prawnej.
Natomiast wówczas, gdy przedmiotem podatku są zdarzenia powtarzające się, np. prowadzenie działalności gospodarczej, zapłata podatku dokonywana jest okresowo.
33. Wymień i omów zasady podatkowe Adama Smitha.
Zasady podatkowe – postulaty nauki, określające warunki jakie powinien spełniać idealny, optymalny, racjonalny system podatkowy (A. Smith)
Zasady opodatkowania:
- dogodności – odpowiednie ustalanie terminu i sposobu poboru podatku. Wyróżniamy 2 sposoby poboru podatku: podatki bezpośrednie – pobierane przy udziale administracji skarbowej; pośrednie w cenie, niepotrzebny udział administracji skarbowej.
- pewności – każdy podatnik powinien mieć pewność jakie są jego obowiązki i prawa. Zasada zapobiega arbitralnemu działaniu aparatu skarbowego. Smith domagał się określenia podatku – jednoznaczny termin, sposób zapłaty, sumę do zapłaty. Nieokreśloność podatku prowadzi do zuchwalstwa i korupcji aparatu skarbowego.
- taniości – postuluje się, aby uzyskiwanie wpływów podatkowych odbywało się przy minimalnych kosztach wymiaru i poboru (wyeliminowaniu nadmiernej liczby urzędników). Częste kontrole podatkowe – negatywne zjawisko. Podatnik wówczas odciąga się od swojej pracy, zmniejszenie dochodu.
- równomierności – Smith połączył dwie koncepcje: korzyści [benefit] – podatnik powinien partycypować proporcjonalnie w stosunku do otrzymywanego świadczenia. W kosztach utrzymania państwa człowiek zamożny powinien płacić więcej oraz zdolności płatniczej [ability to pay] – koncepcja sprawiedliwej ceny; podatek powinien nawiązywać do możliwości zapłaty tego podatku.
A. Smith był przeciwnikiem progresji podatkowej.
34. Wymień i omów zasady podatkowe Adolfa Wagnera.
Wydatki publiczne rosną wraz ze wzrostem dochodów na jednego mieszkańca oraz postępem industrializacyjnym, który przyczynia się do rozwoju działalności gospodarczej i pozagospodarczej. Państwo ma w związku z tym do spełnienia nowe zadania administracyjne. Rozrastające się inwestycje wymagają udziału państwa w finansowaniu. Bogacące się społeczeństwo zgłasza ponadto popyt na dobra luksusowe (kulturę, dobra socjalne). Państwo powinno dbać o porządek publiczny, podejmować działalność socjalno-kulturalną i finansować akumulację.
35. Zakres podmiotowy pdof.
Podmiotowość w polskim podatku dochodowym od osób fizycznych oparta została przede wszystkim na tzw. zasadzie rezydencji, czyli zależy od miejsca zamieszkania osoby fizycznej i jest związana z tzw. nieograniczonym obowiązkiem podatkowym. Osoba posiadająca miejsce zamieszkania na terytorium RP płaci podatek od całości swych dochodów krajowych i zagranicznych, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.
Gdy brak jest przesłanek do przyporządkowania obowiązku podatkowego kryteriom rezydencji, stosuje się przyporządkowanie wg zasady źródła, tj. według miejsca osiągania dochodów i konstrukcję tzw. ograniczonego obowiązku podatkowego. Podatnikami podatku dochodowego mogą być zatem i osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania ani stałego pobytu na obszarze Polski, ale tutaj osiągające dochody. Ograniczony obowiązek podatkowy polega na tym, iż osoba fizyczna niemająca na terytorium RP miejsca zamieszkania podlega opodatkowaniu od dochodów uzyskanych na jej obszarze na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów uzyskiwanych w Polsce (np. z tytułu dywidend, kontraktów menedżerskich). Takie szerokie określenie polskiej jurysdykcji podatkowej może doprowadzić do podwójnego opodatkowania tych samych dochodów osiąganych przez jedną osobę w państwie miejsca zamieszkania i w państwie źródła przychodów. Podwójnemu opodatkowaniu dochodów osób fizycznych zapobiegać mają z jednej strony postanowienia wewnętrznego prawa podatkowego, z drugiej strony natomiast umowy międzynarodowe o unikaniu podwójnego opodatkowania
36. Źródła przychodów, które podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym
1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym również spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca
nakładcza, emerytura lub renta,
2) działalność wykonywana osobiście,
3) pozarolnicza działalność gospodarcza,
4) działy specjalne produkcji rolnej,
5) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych
produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą,
6) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym sprzedaż odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż nieruchomości, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawa wieczystego użytkowania gruntów,
7) odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów, innych rzeczy - jeżeli sprzedaż lub zamiana nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i została dokonana: w przypadku sprzedaży lub zamiany nieruchomości i praw majątkowych przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
8) inne źródła.
37. Podstawa opodatkowania i rodzaje odliczeń do niej w pdof
Podstawa opodatkowania – skonkretyzowany przedmiot opodatkowania co do: wysokości, ilościowo lub co do osoby podatnika, co do wysokości dochodu np. w podatku od spadku i darowizn, podstawą jest konkretna wielkość wyrażona wartościowo bądź ilościowo nabytego prawa. Przedmiotem jest sam fakt nabycia prawa majątkowego (darowizny czy spadku)
Przy podatku dochodowym przedmiotem jest fakt uzyskiwania wynagrodzenia podstawowego, konkretna wartość dochodu uzyskana przez podmiot po roku podatkowym.
Metody ustalania podstawy opodatkowania
Wychodząc z założenia, że podstawa opodatkowania musi być konkretną wielkością wyrażoną jakościowo lub ilościowo, może być ustalana:
-1- Najbardziej rzetelna: oparcie się na zapisach w księgach podatkowych bądź handlowych. Żeby księga mogła być dowodem w postępowaniu wymiarowym musi spełniać następujące warunki: prowadzenia w sposób rzetelny. Gdy urząd skarbowy ustali fałszywość księgi, to pomija ją jako dowód w postępowaniu. Podatek ustala się wtedy na podstawie szacunku urzędu jaki dochód bądź obrót jednostka osiągnęła. Gdy nie ujawni się jakichś przychodów to pobiera się karę 75% nieujawnionych przychodów.
-2- Prowadzenie ksiąg zgodnie z zasadami rachunkowości
-3- Księga musi być prowadzona przejrzyście, nie można wydzierać stron, kreślić.
Gdy księga spełnia wymogi to służy ustaleniu wymiaru podatku.
38. Skala i wysokość aktualnych stawek w pdof.
| Lata 2009-2010 |
|---|
| ponad |
| 85 528 |
Stawka podatkowa - określony procentowo lub kwotowo wskaźnik służący obliczeniu należnej kwoty podatku od podstawy opodatkowania.
W zakresie podatku od towarów i usług (VAT) obowiązują stawki podatkowe:
podstawowa: 22% , 0d 2011 r. 23%
tzw. stawka zwolniona, która jest umownym terminem obejmującym grupę towarów i usług ustawowo zwolnionych od podatku VAT
W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych obowiązuje stawka 19%, a od osób fizycznych 18% i 32%
39. Odliczenia od pdof
- Wydatki na zakup leków, których stosowanie zalecił lekarz specjalista
- Ulga na cele rehabilitacyjne przysługuje osobom niepełnosprawnym bądź podatnikom mającym na
utrzymaniu osoby niepełnosprawne
- Opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa
- Używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły
16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczorehabilitacyjne
- Wydatki ponoszone z tytułu użytkowania sieci Internet w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika
- Wydatki poniesione przez podatnika uzyskującego przychody z pozarolniczej działalności
gospodarczej na nabycie nowych technologii
- Ulga z tyt. wychowywania dzieci
- ulga z tyt. nabycia nowych technologii
40. Ryczałt i karta podatkowa
Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w 2004r. mogą opłacać podatnicy, którzy w 2003r. uzyskali przychody z działalności gospodarczej w wysokości nieprzekraczającej 250.000 euro (kwota ta ulega corocznie waloryzacji).
Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wynoszą:
20 % przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów,
17 % przychodów z tytułu niektórych rodzajów działalności usługowej,
8,5 % od przychodów z działalności usługowej,
5,5 % od przychodów z działalności wytwórczej i budowlanej,
3,0 % od przychodów z działalności usługowej w zakresie handlu
Podstawę opodatkowania stanowi przychód bez pomniejszania o koszty jego uzyskania.
Podatnicy korzystający z tej formy opodatkowania obowiązani są do prowadzenia ewidencji przychodów odrębnie za każdy rok podatkowy
Karta podatkowa - to najprostsza forma rozliczeń, nie wymaga prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.
ZALETY: Zwolnienie z obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, Opłacanie niezmiennej, określonej w zryczałtowanej wysokości kwoty podatku. WADY: Brak możliwości wspólnego opodatkowania z małżonkiem Nie można korzystać z usług osób nie zatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne, By rozliczać się w formie karty podatkowej należy spełnić szereg warunków dot. zarówno formy prowadzenia działalności jak i liczby zatrudnianych przy działalności osób. |
|
|---|---|