1.03.2012

METODY I TECHNIKI BADAŃ SPOŁECZNYCH (W)

Metody i techniki badań:

- zjawiska i procesy wśród ludzi

- nauki społeczne - odniesienie się do świata rzeczywistego, tworzonego przez ludzi (badani empiryczne)

Socjologia - między nauką, a wiedzą zdroworozsądkową.

Przypowieść o marionetce - żyłki to normy i wartości (to co nad) sterujące człowiekiem (marionetką). Socjologia daje odpowiedź na procesy sterujące.

Wiedza zdroworozsądkowa - połączona seria wyobrażeń, które łącznie pomagają uporządkować środowisko dookoła nas i pomagają funkcjonować w nim jak najbardziej efektywnie.

Wiedza naukowa (NAUKA) - podział Kazimierza Ajdukiewicza

1. nauka to rzemiosło uczonych - ogół czynności wykonywanych przez naukowców

2. nauka to wytwór tych czynności - system twierdzeń (teorii), do poznania rzeczywistości

PODZIAŁ METODOLOGICZNY:

I podział:

1. ogólna - opis i analiza reguł postępowania oraz opis i analiza schematów wytworów różnych czynności badawczych. To nauka o strukturze logicznej wiedzy i metodach stosowanych w nauce.

2. szczegółowa - dotyczą konkretnych dyscyplin naukowych. Zajmuje się charakterystyczną dla tych dyscyplin procedurami poznawczymi.

II podział:

1. opisowa - rekonstrukcja i opis postępowania badawczego osób zajmujących się nauką. Metody, techniki i procedury charakterystyczne dla danej dyscypliny - poddawane analizie w sposób czystorejestrujący sposób odniesienia do normatywnych standardów.

2. normatywna - wskazywanie jak realizować czynności badawcze w sposób prawny. Reguły:

- metodologia normatywna jako kryteria oceny nauki istniejącej

- jako normy własnego postępowania badawczego

- jako wzorzec porządanego kształtu efektu postepowania badawczego

III podział:

1. nauk empirycznych - fizyka, chemia, biologia, psychologia

2. nauk formalnych matematyka, logika. Dotyczy nauk, gdzie przeprowadza się dowody formalne.

Metodologia socjologii - nauk empirycznych; szczegółowa; normatywna (kształtuje świadomość metodologiczną badaczy)

Badania ilościowe dokonywane na dużych próbach. Wynika badań jest westepem do dalszych badań; reprezentatywność statusowa.

Badania jakościowe - dokonywane na małych próbach. Polegają na dotarciu i zrozumieniu sesnu. Uzupełnieniem badania jakościowego są badania pogłębiające.

Najważniejszy w badaniach społecznych jest efekt.

BADANIE: pytanie jako problem naukowy.

TEORIA: zbiór twierdzeń

BUDOWA TEORII -

a.) droga indukcyjna - w ciemno

b.) droga dedukcyjna - stawianie hipotezy i dokonywanie badań, aby ją potwierdzić/obalić

BADANIA SPOŁĘCZNE - mają sens, gdy opierają się na teorii. Pojawiają się założenia ogólnometodologiczne (ontologiczne: jaka jest badana rzeczywistość? ; epistemologiczne: jak są granice naszego poznania? ; metodologiczne: jak badać rzeczywistość?)

TEORIA (SOCJOLOGICZNA) wg Piotra Sztompki:

Wszelki zespół założeń ontologicznych, epistemologicznych i metodologicznych, abstrakcyjnych pojęć oraz twierdzeń o rzeczywistości społecznej mający dostarczać wyjaśnień na jej temat oraz ukierunkowywać jej dalsze badania.

Model:

1. orientacja (założenia)

2. model pojęciowy - zespół powiązanych kategorii analitycznych składających się na szczególną wizję świata społecznego, wizję jego budowy, mechanizmów funkcjonowania i zmian

- selektywnie porządkuje badaną rzeczywistość

- zawsze jest sposobem interpretacji świata (pomysł na ujmowanie świata)

3. teoria empiryczna - to zbiór powiązanych ze sobą twierdzeń o zależnościach między zmiennymi cechami obserwowanych zjawisk i procesów

- to zbiór hipotez, które po weryfikacji stają się zbiorem twierdzeń

- twierdzenia odnoszą się do świata empirycznego i orzekają coś o jego tendencjach, właściwościach. Mogą być prawdziwe albo fałszywe (w przypadku, gdy nie uda się ich potwierdzić)

założenia ontologiczne - jaka rzeczywistość?

założenia epistemologiczne - poznanie rzeczywistości