Publicystyka pedagogiczna w czasach Komisji Edukacji Narodowej

Ideę Komisji Edukacji narodowej popularyzowali zdolniejsi nauczyciele szkół: warszawscy, krakowscy, pijarscy poprzez mowy wygłaszane na rozpoczęcie roku szkolnego.
Wzorowym typem nauczyciela był Adrian Dębski profesor wymowy w Pułtusku a potem rektor w Stężycy. Przygotował on w Pułtusku w 1786r. Sejmik uczniowski poprzez co natchnął uczniów do przemówień, pełnych postępowego i obywatelskiego ducha.
Na Sejmach Walnych z okazji sprawozdań przekładanych przez Komisję odbywały się debaty.
Drogę ideom Komisji torowały głosy prasy periodycznej np. Monitor, Zabawy przyjemne i pożyteczne
W 1773r. pojawia się literatura na której czele stoi Ignacy Krasicki wraz z dwoma wielkimi dziełami: Pierwszy- Doświadczyńskiego przypadki, które przedstawiają zaniedbane wychowanie w domach szlacheckich i powierzenie młodzieży francuskim oszustom. Drugi- Pan Podstoli. Ukazany jest w nim obraz dobrze wychowanego obywatela. Zalicza się założenie szkółki  wiejskiej dla ludzi.
Adam Czartoryski pisał o wychowaniu kobiet, które były obojętne względem nieszczęść narodowych. Był przeciwny wysyłania dzieci do cudzych krajów. Potępiał matki popierające to.
Dymitr Krajewski zajmował się kształceniem dziecka w wieku przedszkolnym w dziełku pt. "Gry nauk dla dzieci" . Uważał, że dziecka nie powinno się za wcześnie odrywać od zabaw, lecz pozwalać mu się rozwijać w myśl naturalnych skłonności tzn. nie należy zaczynać nauki od czytania, za wcześnie dawać książkę.
Stanisław Staszic. Najwybitniejszym jego dziełem, które wstrząsneło umysłami to Uwagi nad życiem Jana Zamojskiego- autor rozwija w nim ideę utylitaryzmu, humanitaryzmu w wychowaniu publicznym. Sądzi, że wychowanie obywatela powinno oprzeć się na naukach rzeczowych, więc najpierw na historii naturalnej swojego kraju i geografii ojczystej aby mógł go poznać, pokochać i oddać mu usługi, dalej pójdzie historia sąsiadów i starożytna arytmetyka i geometria.
W 1799 r. podczas gdy sejmiki szlacheckie zażądały obrócenia funuszu edukacyjnego na inne potrzeby państtwowe o groziły bytowi Komisji Kołątaj wystąpił w jej obronie w słynnych Listach anonima do St. Małachowskiego marszałka sejmowego. Rozwinął w nich program rozszerzenia władzy Komisji, potępiał oporność duchowieństwa przeciw Komisji, kładł nacisk na "oświecenie pospólstwa", kształcenie kobiet.