podstawy neurofizjologii wyklady

PODSTAWY NEUROFIZJOLOGII – Paweł Boguszewski

<zaznaczyc kolorowym K, Na, Cl, Ca>

8.02 – EGZAMIN :D (g.12.00 – 14.00)

Podział plus zagadnienia

TEST – 4 odpowiedzi, 1 prawidłowa, duuużo wersji (15-20 wersji), sylabus z zagadnieniami -> zdania – odp jednym zdaniem – 30 pytań, 50%+1

pboguszewski@aps.edu.pl

p. 3616

sr i cz 12.30-13.30

Biologiczne podstawy psychologii – Kalat

Neurobiolofia – Longstaff !!!!!!!!!!!!!

Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt – SadowskiMózg a zachowanie Górska,, Grabowska

CEL PRZEDMIOTU - Zrozumienie

- wrodzone problemy neurologiczne

- choroby neutodegeneracyjne

- starzenie się

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

NEUROFIZJOLOGIA (wikipedia+portalwiedzy,onet.pl - znaleźć)

NEUROFIZJOLOGIA – cel – zbadanie układu nerwowego

= matematyka, informatyka, psychologia, medycyna, filozofia, fizyka, matematyka

PAPIRUS EDWINA SMITHA

965-1039 (Ibn al. – Haythem) – najstarszy znany opublikowany opisy sytemu wzrokowego – publikacja w Europie 1572

Dwaj panowie – Camilo Golgi + Cajal – pierwsi obejrzeli skrawki mózgu pod mikroskopami

Mózg

– narząd ingerujący biologiczne i społeczne uwarunkowania zachowań i procesów psychicznych

- postrzeganie świata

- emocje proste i złożone

- cele nadzieje i leki

- zachowania społeczne

- piękno

- kreatywność

- ograniczenia

- przyczyna wielu kłopotów

Genetyczna determinacja

- wrodzone mechanizmy umożliwiające reagowanie na bodźce, zapamiętywanie, uczenie się, przezywanie emocji, wykonywanie celowych ruchów

Odruchy

Utrzymanie homeostazy

Wrodzone predyspozycje

Instynkty

MÓZG

Plastyczność

- trwała zmiana właściwości komórek nerwowych pod wpływem bodźców ze środowiska – interakcja i rozwój

1) plastyczność rozwojowa

2) plastyczność dorosła – uczenie się i pamięć

2) Plastyczność kompensacyjna - naprawa

OŚRODKOWY i OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

Układ nerwowy – poziomy organizacji

Ogólnie system nerwowy! = struktury, obwody neuronalne, neurony, synapsy, cząsteczki i białka

NEURONY – komórki układu nerwowego

86 miliardow – ulozone obok siebie dadzą linie 1000km – liczone 1 na sekundę 3 171 lat liczenia – ułożone jeden za drugim 4 razy odległość do księżyca

BARDZO ŁATWO GINĄ L

Mózg jest wytworem ewolucji co ma dobre i złe strony!

ILE PROCENT MÓZGU UŻYWAMY – 100%

- zżera 20% energii, jak się myśli – 25%

Mózg Budowa – płat czołowy (kojarzenie, wyższe czynności), ciemieniowy, potyliczny, skroniowy

CZEGO SIĘ NAUCZYMY J : ( maaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaasakra)

10.11.2012

Ośrodkowy uklad nerwowy

– mózg, rdzeń kregowy, nerwy

Ciężar mózgu:

Mężczyźni – 1,375kg

Kobiety – 1,225 kg

Noworodek – 0,350kg

Uklad nerwowy

Płaszczyzna cięcia – przekrój czołowy (koronalny), przekrój strzalkowy, przekrój poziomy (horozytalny) – PRZEKROJE MÓŻGU

OPONY MÓZGOWE

– błony zbudowane z tkanki łacznej otaczającej mozgowie oraz rdzeń kregowy. Ochrona mózgowia przed urazami mechanicznymi

TE trzy opony zapewniają ochronę mózgu

and – reszta : skóra, czaszka, jama podpajęczynówkowa, kora, substancja biała

KOMORY MÓZGU I PLYN MÓZGOWO RDZENIOWY

Rola:

Sklad: jak osocze krwi

Objętość 135ml

Produkcja: 550ml na dobe

Komory: komora trzecia, wodociag mózgowia, komora boczna, otwor międzykomorowy, komora czwarta, kanał środkowy

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY

Naczynia krwionośne i krew

KOLEJNY PODZIAŁ W OśUN

Mózg

w środku

…

PIERWOTNE I WTÓRNE PECHERZYKI MÓZGOWE

Pierwotnie : Przedmózgowie Wtórne – Kresomózgowie i Miedzymózgowie

Pierwotnie: Sródmózgowie Wtorne – tak samo

Pierwotnie: Tyłomózgowie Wtórne – Tyłomózgowie i Rdzeniomózgowie

Pierwotnie: już nic Wtórne: Rdzeń przedłużony

PIEŃ MOZGU – FUNKCJE

Rdzeń przedłużony

USZKODZENIE = SMIERĆ ORGANIZMU

Most

USZKODZENIE = ZESPÓŁ ŚPIĄCZKI RZEKOMEJ, ZESPOŁEM ZAMKNIĘCIA (locked in)

Śródmózgowie

Dopamina – dzięki niej mozemy się ruszać!!!!

+

twór siatkowaty (w śródmózgowiu)– stan czuwania i sny (procesy wzbudzenia)

USZKODZENIE = ŚPIACZKA

MÓŻDŻEK – struktura parzysta

Uszkodzenia: ataksja móżdżkowa- zaburzenie płynności ruchów, oczopląs, zaburzenia postawy ciała, dyzartria móżdżkowa – mowa skandowana

MIĘDZYMÓZGOWIE

Wzgórze

Podwzgórze

MÓZG GADZI = +MIĘDZYMÓZGOWIE – emocje, potrzeby instynkty

KRESOMÓZGOWIE

Struktury Podkorowe

Kora mózgowa

(ZNALEŹĆ SCHEMAT)

OBJAWY USZKODZEŃ KORY PRZEDCZOŁOWEJ

Kora ma zwykle 6 warstw – Podział na pola Brodmanna – numerowanie róznych fragmentów mózgu na podstawie tego jak one w środku fukcjonuja

OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

Nerwy rdzeniowe – kręgi (szyjne – 8, piersiowe – 12, lędźwiowe – 5, krzyzowe – 5, guziczne – 1)

WYJŚCIA NERWÓW Z RDZENIA KREGOWEGO: zwój rdzeniowy, róg boczny, korzeń brzuszny, róg brzuszny, motoneurony ukladu autonomicznego, motoneurony układu somatycznego, ośrodku czucia trzewnego, ośrodku czucia somatycznego

NERWY CZASzKOWE – 12 (I,II,VIII,X,)

AUTONOMICZNY UKŁAD NERWOWY

NEURONY

Zadanie neuronów: przetwarzanie i przesyłanie inf.

Pobudliwość – zdolność do szybkiego przejścia ze stanu spoczynku w stan pobudzenia pod wpływem bodźców.

86 miliardow neuronów i 1 do 100tys synaps na neuronie.

Budowa: dendryty (wypustki), ciało komórki, wzgórek aksonalny, akson, mielina, synapsy

<znaleźć>

Podział ze względu na liczbę wypustek

KOMÓRKI GLEJOWE – NEUROGLEJ (GLEJ)

Oligodendrocyty – ośrodkowy układ nerwowy… akson -> otaczanie aksonu> osłonka mielinowa

Komórka Schwanna – obwodowy układ nerwowy…

Bariera krew – mózg

- fizyczna i biochemiczna bariera pomiędzy naczyniami krwionośnymi a tkanką nerwową

-> zabezpieczene przed szkodliwymi czynnikami

-> selektywny transport substancji

Mikroglej-> naczynie, komórki nabłonkowe, astrocyt, neuron

Astrocyt-> jądro komórki, komórki nabłonkowe, neuron, naczynie, astrocyt

Proliferacja komórek nerwowych – podziały komórkowe i specjalizacja

- zachowanie sekwencyjności podziałów

- kolejne podziały prowadzą do specjalizacji i utraty uniwersalności

- większość podziałów komórkowych ma miejsce w okolicach komór mózgowych

SYGNAŁY W UKŁADZIE NERWOWYM

- chemiczne – neurotransmitery

- elektryczne – impulsy elektryczne

BŁONA KOMÓRKOWA

- błona lipidowa

- białka błonowe

Receptory

Pompy jonowe

Kanały jonowe

WŁAŚCIWOSCI ELEKTRYCZNE NEURONU

Prąd elektyczny

– ładunki elektryczne – przepływ zorganizowany w jedna strone

Woltomierz (V-Volty)

JONY

– atomy lub cząsteczki posiadające ładunek eletryczny czyli nadmiar (ujemne aniony) lub niedomiar elektronów (dodatnie kationy)

PODSTAWE JONY W UKŁADZIE NERWOWYM

- potas K+

- sód Na+

- wapn Ca2+

- chlor Cl-

GRADIENT STĘŻENIA

– Różnica w stężeniu (ilości) (różnica – gdzieś jest mniej a gdzieś jest więcej)

„Idę tam gdzie jest mniej takich jak ja”

GRADIENT ELEKTRYCZNY

– Różnica w potencjale (ładunku) elektrycznym”

„uciekam od takich samych i idę do innych”

„plusy” idą do „minusów: i odwrotnie

POMPA JONOWA

KANAŁ JONOWY

POTENCJAŁ SPOCZYNKOWY – POLARYZACJA NEURONU

Potencjał – neuron sobie żyje i nic nie robi.

POMPA SODOWO – POTASOWA (POMPA JONOWA)

KANAŁ JONOWY – bramkowanie

BRAMKOWANY LINGRADEM = REGULOWANY ZEW. INFORMACJĄ

25.10.2012

IMPULSY ELEKTRYCZNE W UKŁADIE NERWOWYM (będzie na egzaminie!!!)

- następuje po synapsie

- długi i malutki

POTENCJAŁ CZYNNOSCIOWY

POBUDZENIE NEURONU
POTENCJAŁ CZYNNOŚCIOWY (IGLICOWY)
Potencjał czynnościowy w aksonie

FUGU – Rozdymkowate, kolcobrzuchowate – Tetrodotoksyna ( toksyna w skórze, blokuje aksony, impulsy nerwowe – czlowiek się dusi

TTX – tetrodotoksyna

TEA – tetrametyloamonium

OSŁONKA MIELINOWA

zapewnia skokowe przewodzenie potencjałów czynnościowych wzdłuż aksonu

POTENCJAŁ POSTYSYNAPTYCZNY

Przekazywanie sygnałów (chemiczne)

Przesyłanie informacji między komórkami – przesyłanie przez substancje chemiczne

Co potrzebujemy by przekazać substancje chemiczną:

RECEPTOR

SYNAPSA

a) cześć presynaptyczna – mitochondrium, pechęrzyk wydzielniczy, receptory presynaptyczne, kanały wapniowe, egzocytoza, wychwyt zwrotny

b) SZCZELINA SYNAPTYCZNA

c) część postsynaptyczna – receptory postsynaptyczne

LIGANDY

– substancje łączące się z receptorami

Działanie na receptor

A. Agonista – substancja łącząca się z receptorem wywołując reakcje w komórce

B. Antagonista – substancja łącząca się z receptorem i blokująca go – nie wywołując reakcji. Blokuje tez receptor przed aktywowaniem go przez agoniste

Pochodzenie LIGANDÓW

NEUROTRANSMITERY KLASYCZNE

->TE DWIE MUSIMY ZNAĆ, PONIŻSZE FAKULTATYWNE

INNE

Każdy neurotransmiter posiada wiele rodzajów receptorów różniących się lokalizacją w mózgu i funkcją np. Glutaminian – receptory AMPA, NMDA

JAK DZIALA SYNAPSA

/ MÓZG INCOGNITO – ksiazka /

8.11.2012

RECEPTORY

RECEPTORY JONOTROPOWE

– kanał jonowy bramkowany ligandem

Depolaryzacja – zmniejszamy ujemność (psucie polaryzacji)

Hiperpolaryzacja – zwiększamy ujemność

Neuron sumuje pobudzenie na ciele i dendrytach i jeżeli przekroczą one wartość progową wysyła potencjał czynnościowy:

→ synapsy mogą pobudzać (depolaryzować) lub hamować (hiperpolaryzować) neuron

→ synapsy mają różną siłę (wagę), która może się zmieniać – uczenie się i pamięć

→ wpływ synapsy na wysyłanie potencjału czynnościowego zależy od jej wagi i położenia

SUMOWANIE POTENCJAŁÓW

Kodowanie analogowe ( do przekroczenia progu pobudzenia)

Podczas gdy w aksonie informacja jest przewodzona CYFROWO na zasadzie wszystko albo nic

Sumowanie – INTEGRACJA (PRZETWARZANIE) INFORMACJI W NEURONIE

OBWODY NEURONALNE

→ odruch kolanowy (znaleźć gdzies opis jakiś)

NEUROTRANSMITERY

PRZEKAZYWANIE SYGNAŁÓW CHEMICZNYCH

Eksperyment Loevego – pierwszy neurotransmiter

→ odkrył ze jest przekazywana reakcja chemiczna

Co to jest NEUROTRANSMITER-kryteria klasyfikacji

PRODUKCJA I TRANSPORT NEUROTRANSMITERÓW

NEUROTRANSMITERY – ok. 100 znanych

Jonotropowe:

Glutaminian – AMPA, NMDA

GABA – GABAa (a indeks dolny)

SEROTONINA – 5-HT3 (3 indeks dolny)

Acetylocholina – nikotynowy

Dopamina – brak

Noradrenalina – brak

Metabotropowe:

G – mGluR1-8

GABA – GABAb (b indeks dolny)

S-5-HT1 (1 indeks dolny) – 5-Ht7 (7 indeks dolny)

A- Muskarynowy M1-5

D- D1-D4

N – Alfa 1-2, Beta 1-3

PATCH CLAMP – podglądanie pojedynczych kanałów i receptorów

MODuLACJA NEUROTRANMISJI _ UKLAD DOPAMINERGICZNY

ACETYLOCHOLINA

\Receptory

DOPAMINA

Receptory

NORADRENALINA

Receptory

SEROTONINA

REceptory

- (te dwa) 5 – HT3 (jo) %-Ht 1-7 (meta)

15.11.2012

ROZWÓJ UKŁADU NERWOWEGO W ASPEKCIE PLASTYCZNOŚCI

Plastycznosc ukladu nerwowego. Trwala zmiana właściwości komorek nerwowych pod wpluwem bodzcow ze srodowiska

Plastycznosc

UKLAD NERWOWY JEST UKLADEM PLASTYCZNYM – jego wzrost oraz zachodzace w nim zmiany są odpowiedzia na determinujace go program genetyczny oraz jego interakcje ze srodowiskiem

ETAPY ROZWOJU

Poziom narzadowy

Poziom komorkowy

1. POWSTAWANIE KOMÓRKI NERWOWEJ

Rozwoj ukladu nerwowego:

- zaczyna się po porodzie – eliminacja

- przed porodem, po zaplodnieniu – synapsy, roznicowanie, neurogeneza

ZARODEK -powstawanie

oocyt- zygota-morula 4 – morula 8 -morula – blastula

LISTKI ZARODKOWE

KOMÓRKI UKŁADU NERWOWE POWSTAJA Z EKTODERMY

PŁYTKA NERWOWA

ROZWOJ MEZODERMY

1980 – KOLLAR I FISHER – kura z zebami – uruchomiony został genetyczny „program” budowy zebow u ptaka – transplantacja mezodermy myszy z okolicy twarzowej pod wartwe ektodermalna plodu kury

ZAMYKANIE SIE RYNIENKI NERWOWEJ

21 days – glowa i grzbued

22 – zarasta cala

28 days – rozszczep kregoslupa

(płód)\

--->BRAK KWASU FOLIOWEGO POWODUJE NIEPELNE ZAMKNIECIE CEWY NERWOWEJ

2. POWSTAWANIE PECHERZYKOW MOZGOWYCH – pierwotne i wtorne pecherzyki mozgowe

----> CEWA NERWOWA → PECHERZYKI NERWOWE (etap 4-5 tyg – pelen pokroj mozgu) → pecherzyki wtorne....

ETAPY ROZWOJU MÓZGU → jakieś rysunki (cholera ale nie umiem rysować)

→ tygodnie 4,6,7,9-10,12-14,20-40 (od 8 do 40 – rosnie kabluje się łaczy i tak dalej i tak dalej)

POZIOM KOMÓRKOWY

A. POLIFERACJA KOMOREK NERWOWYCH – PODZIALU KOMORKOWE I SPECJALIZACJA

- zachowanie sekwencyjnosci podzialow

- kolejne podzialy prowadza do specjalizacji i utraty uniwersalnosci

- większość podzialow komorkowych ma miejsce w okolicach komor mozgowych

B. MIGRACJA I AGREGACJA

Grzebienie nerwowe / było wczesniej/ - peryferyczne elementy ukladu nerwowego

Inne tkanki

AGREGACJA

Projekcje – aksony i dendryty

Tworzenie się stozków wzrostu, które aktywnie szukaja drogi

TRZY MECHANIZMY

ad 1) Hipoteza powinowactwa chemicznego

ROGER SPERRY – Żaba (HPCh)

NIEROZWIAZANE PYTANIA

ad2) Hipoteza...

Rozwijajacy się uklad nerwowy zawiera specyficzne szlaki chemiczne lub mechaniczne po których wedruja rosnace aksoony w drodze do swoich miejsc docelowych

NIEROZWIAZANE PYTANIA

- -.-

WSKAZOWKI ODLEGLE – powinowactwo i odpychanie chemicznego\

W. BLISKIE – Powinowactwo i odpychanie kontaktowe

ad 3)...

aksony które wyrastaja z jednego zgrupowania neuronow do innego organizuja swoje zakonczenia synaptyczne zgodnie z wzglednym polozeniem swoich cial komorek na powierzchni wyjsciowej – definiowanym przez gradienty

STRUKTURA 1 – ilosc receptorow w neuronach w zaleznosci od ich lokalizacji

STRUKTURA 2 – gradient stezenia substancji w strukturze docelowej

SMIERC NEURONU I REORGANIZACJA SYNAPS

Tworzenie synaps

Darwinizm neuronalny

NEUROTROFINY

– substancja która chroni neuron przed apoptoza – czynnik wzrostu nerwow

APOPTOZA

– zaprogramowana smiercią komórki

MAMY ZA DUZO KOMOREK NERWOWYCH !!!!!!!!!!!!!!!!!! - dokonanie żywota z samych siebie :D

ROZWOJ:

neurogeneza

selekcja

migracja

roznicowanie

synapsy

eliminacja

FAS

– alkoholowy zespol plodowy

POSTNATALNY ROZWOJ LUDZKIEGO MOZGU – dojrzewanie

wzrost rozmiaru mozgu

Synaptogeneza – tworzenie i wyrzucanie zbednych synaps

Mielinizacja

WAZNEEE:

za dużo neuronow

smierc komorek

22.11.2012

PLASTYCZNOŚĆ DOJRZAŁEGO UKŁADU NERWOWEGO I PLASTYCZNOŚĆ KOMPENSACYJNA

Plastyczność układu nerwowego.

Geny – ewolucyjny plan → CZLOWIEK<- Plastycznośc, środowisko i doswiadczenia

Plastyczność, środowisko i doświadczenia

Plastycznosc zwiazana z doświadczeniem.

Pamięć – Uczenie się.

Uczenie się:

a) UCZENIE SIĘ NIEASOCJACYJNE – nauka jednego bodźca, zmiana wrażliwosci

b) UCZENIE SIE ASOCJACYJNE – uczenie się zwiazkow pomiedzy roznymi bodzcami; wykrywanie zaleznosci

LTP – Long Term Potentiation (długotrwale wzmocnienie)

→ jeżeli chcemy zapamiętac cos w mozgu to nie tworzymy nowych komórek, tylko zmieniamy wagę synaps

→ wzmocnić synapse

a) synapsa może wydzielac więcej neurotransmitera – mechanizm

presynaptyczny - bezkregowce

b) ta co odbiera informacje komorke, może mieć większą ilośc

receptorów – mocniejsze np. nasluchiwanie;

Jonotropowe receptory glutaminianu

a) non NMDA receptor – AMPA = koń roboczy

b) NMDA receptor – NMDA= Wykrywacz koincydencji- odkorkowywany wtedy gdy się neuron obudzi; zablokowany magnezem Mg2+, odblokowywany depolaryzacją, przepuszczalny dla Ca 2+

Pamięć

a) Bodziec 1 – pobudzanie AMPA, depolaryzacja błony, zniesienie blokady NMDA

b) Bodziec 2 (lub inne pobudzenie) – pobudzenie AMPSA i NMDA, naplyw Ca do synapsy, uruchomienie kaskady LTP

SZYBKIE LTP – PAMIEC PRAWIE NA ZAWSZE

DŁUGOTRWAŁE LPT – PAMIĘĆ PRAWIE NA ZAWSZE

Niema (milcząca) synapsa – fizycznie wygląda jak synapsa, ale nie ma receptorów w środku – nie spełnia funkcji synapsy

Rozrost drzewek dendrytycznych

→ Wpływ środowiska i stymulacji na zmiany drzewka dendrytycznego u starych szczurów

Zmiana map korowych

→ Rozszerzenie reprezentacji korowych

Zmiana reprezentacji korowych

→ trening manualny

sensorycznej

→ amputacja

NOWE NEURONY

Dowiedzione:

→ potencjalnie niebezpieczny mechanizm

Plastyczność kompensacyjna

Mózg

Obwodowy układ nerwowy

Indcydent naczyniowo mozgowy – UDAR

Udary:

URAZY

UDAR – pojęcie PENUMBRA (!!! egz)

→ strefa półcienia, obszar odwracalnego uszkodzenia tkanki mózgowej

→ tkankowy aktywator plazminogenu (PLAT, tPA)

PRZEBUDOWA REPREZENTACJI KOROWEJ

→ długotrwały trening i stymulacja sensoryczna – powrót reprezentacji

- slabe, istniejące synapsy zmienaija się w silne połaczenia

- istniejace zakonczenia aksonow zajmuja wolne miejsca 0 synapsy

→ terapia długotrwała (po stabilizacji)

REGENERACJA AKSONÓW – ODRASTANIE AKSONÓW

- bardzo niewiele (max 2mm)

-wzrost blokowany przez mieline

- blokowane przez blizne (rdzen)

- 1 mm dziennie (w Konorskiego do 4mm)

- wzrost indukowany przez mielinę – rosną po szlakach

- lepsze zmiażdżenie niż przecięcie – jest po czym roznąć

- aktywnosc celu przyciąga aksony (NGF) – TRENING

PROBLEMY Z ODRASTANIEM

29.11.2012

STARZENIE SIE UKŁADU NERWOWEGO

DLACZEGO SIĘ STARZEJEMY?

EWOLUCYJNE TEORIE STARZENIA SIĘ

1. brak presji ewolucji - dobor naturalny dziala do momentu zakonczenia reprodukcji

2. teoria akumulacji mutacji - muacje o fenotypie późnum nie sa usuwane z popilacji. starość to kolekcja błędów

3. disposable soma theory"jednorazowe ciało" - po zakonczeniu okresu rozmnazania sie wylaczają się mechanizmy naprawcze

4. teoria agonistycznych genów plejotropowych - za negatywne zjawiska obserwowane s starzeniu sie odpowiedzialne sa te same geny ktore w okrosie rozwoju i dojrzewania zwiekszaja prawdopodobienstwo przezycia i sukcesu reprodukcyjnego

5. umieramy by zrobic miejsce - zwolnic zasoby - młodszym pokoleniom

LUDZIE -> generalnie żyjemy coraz dłużej

--- zycie przedłużone sa pieniędzmi

STARZENIE SIE ORGANIZMOW ZYWYCH JEST ZŁOZONYM WIELOCZYNNIKOWYM PROCESEM

1. TEORIE DETERMINISTYCZNE - proces srarzenia sie jest genetycznie zaprogramowany; istnieje okreslona maksymalna dlugosc zycia organizmu i zmiany obserwowane w prociesie starzenia sie sa wynikiem dzialania endogennego zegara biologicznego

Teoria ograniczonego podziału komórek Hayflicka (Telomery) - choroby o podlozu genetycznym, charakteruzujace sie stosunkowo krotkim czasem przezycia ich nocicieli takich jak progeria, zespol Wernera czy Zespół Downa.

Mimo wydłuzenia się średniej gługości życia, jego długość max pozostaje względnie stała - przyjmuje się że u ludzi wynosi ok 120 lat

2. TEORIE STOCHASTYCZNE- nawet proces "zdrowego ztarzenia sie" jest wrzeczywistosci kaskada następujacych po sobie biologicznych bledow i pomylek, a takze jest efektem nagromadzenia się nieusuwalnych produktow przemiany materii.

-> teoria mutacji somatycznych i uszkodzeń DNA

-> teoria wolnorodnikowa i teoria mitochondrialna

ZDROWE STARZENIE SIĘ MÓZGU

ZDROWE STARZENIE SIĘ

Najwazniejszym odkryciem bylo stwierdzenie ze mozg podobnie jak i caly czlowiek moze sie starzec na dewa sposoby - fizjologicznie i patologicznie. Skorzenia neurodegeneracyjne takie jak choroba Parkinsona, choroba Alzheumera lub zespoly otepiennie, wystepujace najczescie u osob w podeszlym wieku maja charakter patologiczny i nie sa wynikiem naturalnego procesu starzenia się

Starzenie się - normalne i patologiczne

Starzenie się:

1. typowe zmiany w układzie nerwowym - zdrowe osoby w podeszlym wieku

2. nietypowie zmiany/ zespoły kliniczne - zespoły otepienne i inne choroby neurodegeneracyjne

NORMALNE, TZW ZDROWE STARZENIE SIE objawia się okreslonymi zmianami strukturalnymi biochemicznymi i czynnosciowymi w ukladzie nerwowym, ktorych efektem jest spowolnienie i pogorszenie jego dzialanie - wzanie nie musza one prowadzic do znacznego obnizenia poziomu intelektualnego u osob w podeszlym wieku

ZJAWISKA KOMPENSACUJNE - osoby starsze przy odpowiednio silnej motywacji takze moga uczyc sie efektywnie, jednak na nauke musza poswiecic wiecej czasu lub stosowac strategie ulatwiające zapamietywanie

PROCESY POZNAWCZE - PAMIĘC

1. Pamięć Krótkotrwała - zmniejsza sie jej pojemnosc i skraca czas przechowywania informacjji / bardzo zła/

2. Pamięc długotrwała - pamiec epizodyczna (informacja o zdarzeniach) mocneij uposledzona w stosunku do pamieci semantycznej (słów i pojęc) -> na pogorszenie pamęci epizodycznej najbardziej wpluwaja problemy z wydobywaniem wspomniem / zła/

3. Pamiec rozpoznawcza (rozpoznawanie innych)- dobrze zachowana / w normie/

4. Pamięć prospektywna - pamietanie o wykonaniu przyszlych czynnosci lepsza niz u młodych i doroslych / dobra/

5. Pamięc emocjji - zachowana i utrzymana zdolnosc uczenia sie / w normie/

Procesy poznawcze - kompensacja obu półkulowa podczas zapamiętywania

PROCESY POZNAWCZE - UWAGA

Obizenie uwagi - trzy elementy procesu przetwarzania informacji (lekkie obnizenie)

1. czułośc - zdolnosc utrzymania uwagi i rozpoznawianie zmian

2. selektywnosc (koncetracja na jednym zjawisku i swiadome pomijanie innych

3. podzielnosc (podział uwagi na kilka jednoczenie wykonywanych zadań)

PROCESY EMOCJONALNE

Zmiany emocjonalne - wzrost poziomu leku, zarowno uznawanego za niepatologuczny jak i klsyfikowanego jako zabujrzenie

objaw wtórny wobec:

- obnizenia sprawnosci intelektualnje ktorej nastepstwem moze byc poczucie zagrozenia, niepewnosc, wzmozona drazliwosc i depresja

- obnizonej sprawnosci ruchowej - emocje jak lek i depresja

- pogorszenie sie z wiekiem sytiacji socjoekonomicznej (emerytura, warunki bytowe gorsze i samotnosc)

PARADOKSALNE - wieksze poczucie szczescia!!!!!

ODWODNIENIE MÓZGU

- utrata wody znajdujacej sie w cytoplazmie neuronow

- odwodnienie mozgu prowadzi do spadku masy (ok 10-15% od wartosci max w wieku 20 lat) powiekszenia komor i poszerzenia bruzd znajdujących sie na powierzcni kory

- u mezczyzn juz w ieku 40 lat

UTRAT KOMÓREK NERWOWYCH

- utrata komorek nerwowych nie jest cecha charakterystyczna dla fizjologicznego procesu starzenia sie

- w korze mozgowej ginie codziennie ok 10 tys neuronow - o, ooo6% ogolnej ich liczny

- zwiazana z wiekiem utrata komorek nerwowych w mozgu ssakow jest neiznaczna i rozna w zaleznosci od typu neuronow oraz ich lokalizacji

- odporne na utratę neuronow:

- struktury pnia mozgu (w tym istota czarna)

- hipokamy

- njsilniejsze ubumieranie (móżdzek - utrata komorek Purkiniego)

ROZROST DRZEWEK DENDRYTYCZNYCH

- u ludzi do ok 50 roku zycia drzewka d. rozna si stają sie bardziej rozgałęzione - proces kompensacyjnym wobec zmiejszajacej sie liczby neuronow i pogorszenia ich fukcjonowania

- stopien rozrostu DD jest zalezny od tego czy uklas nerwowy zostaje poddany stałej aktywacji przez bodźce srodowiskowe

- zwierzeta hodowane we wzbogaconym srodowisku miały na starosc zwiekszoną liczbe połaczeń s...

NIEROZPUSZCZALNE ZŁOGI PIGMENTOW U DEPOZYTY BIALKOWE (substacje trudno usuwalne - zostaja odlozone w tkanach(

- lipofuscyna - barwnik odkladajacu sie wew komorek nerwowych

- neuromelaninina - dromadzi się głównie w neuronach ketacholaminergicznych

- płytki starcze - Beta amyloid w przestrzeniach miedzykomorkowych

- sploty neurofibrylarne - Białka Tau wewnątrz neuronów

ZMIANY FUNKCJONALNE

- zmiany w rekatywnosci ukladu nerwoego - dluzsze wzbudzenie neuronow po zadzialaniu bodzca powoduje obnizenie rozdzielczosci czasowej - metoda potencjalow wywolanych

- obnizenie sprawnosci poercepcji bodzcow wzrokowych i sluchowych - zarowno na poziomie receprorow jak i szlakow przewodzenia informacji

CHOROBA ALZHEIMERA

- zaczyna sie srednio po 65 r. z

- czas trwania 4-16 lt

- objawy

- lekkie zaburzenia pamieci, ktore z czasem ulegaja pogłebieniu

- dezorientacja

- depresja

- niepokoj

-omamy, urojenia

- bezsennosci

-utrata apetytu

- dezintegracja osobowosci

- czynniki ryzyka

- zaawansowany wiek

- genotyp ApoE?4

- genotyp relina

- urazy głowy

- problemy zdrowotne ze strony ukladu sercowo - naczyniowego

- palenie tytoniu

- czynniki obnizajace ryzyko

- podejmowanie czynnosci intelektualnych

- regularne cw fizyczne

- urzymywanie regularnych relacji społecznych

- dieta śródziemnomorska

- powolne niszczenie kory mózgowej, szczególnie rejonów odpowiedzialnych za pamieć i uwagę

- znaczne obniżenie poziomu metabolizmu - zużycia glukozy

ZMIANY BIOLOGICZNE

Fizjologiczne starzenie się

Choroba Alzaimera

Choroba Huntingtona

Choroba Parkinsona

Glutaminian

-

GABA

-

Acetylocholina

Dopamina

Noradrenalina

-

-

Serotonina

ZMIANY HISTOPATOLOGICZNE

- płytki sarcze - beta amyloid w przestrzeniach miedzykomorkowych

- sploty neurofibrylarne - białka Tau wew neuronow

CHOROBA PARKINSONA

- znaczna utrata neuronow dopaminowych w istocie czarnej

- zwoje podstawne mozgu - brak dopaminy powoduje dusfukcje, kluczowa rola w uczeniu sie zautomatyzowanych, zlozonych aktow ruchowych nie wymagajacych swiadomej kontroli

- zaburzona pamiec proceduralna

OBJAWY:

- bradykinezja - spowolnienie u zubozenie rychow

- wykonywanie rychow precyzyjnych

- mikrografizm - bardzo drobne pismo

- chod szurajacu, drobnymi kroczkami

- brak fizjologicznych wpolruchow (balansowania konczyn gornych)

- akinezja (trudnosci w rozpoczeciu ruchow)

- sztywnosc miesniowa

- zwiekszenie napiecia miesniowego

- twarz mskowata

- drżenie spoczynkowe

PODSUMOWANIE

- nadal nie wiemy i dlaczego sie starzejemy; teorie deteministyczne i stochastyczne

- normalne czyli zdrowe starzenie sie objawia sie orkeslownymi zmianami strukturalnymi, biochemicznymi i czynnosciowymi w UN

Obnizenie

- sprawnosci sensorycznej

- reaktywnosci neuronow - szybkosci dzialania

- produkcji neurotransmiterow i receptorow

- obnizenie zjawisk uwagowych

- pogorszenie pamieci krotko i dlugotrwalej

- wzrost poziomu leku

Zmiany

- neiwielka utrata komorek

- rozrost drzewek dendrytycznych

dehydratacja, odwodnienie mozgu

- nierozpuszczalne zlogi pigmentow i depozyty białkowe

6,12.2012

NARZĄDY ZMYSŁÓW

Narzady zmysłów

→Przetwarzanie bodźca->translacja sygnału->Kodowanie sygnału

Ośrodkowy uklad nerwowy

-->Pień mózgu->Kora I-rzędowa-> Kora wyższego rzędu0> Kora polimodalna

Rodzaj bodźca Źródło
Wewnętrzne
Chemiczny Poziom tlenu, Glukozy itp.
Fala elektromagnetyczna
Mechaniczne Priopercepcja wrzeciona mięśniowe. Równowaga
Temperatura Termostat mózgowy

UKŁAD WZROKOWY

Żeby coś zobaczyć – komórka która wykrywa fale elektromagnetyczne które ida do komórek nerwowych – CZOPKI I PRĘCIKI. Są różne rodzaje czopków. Nasz mózg generuje kolory.

GAMA BARW → zielony+niebieski+czerwony (są dokładnie dopasowane do naszych oczu)

Kolory nie istnieją fizycznie.

Czerwień jest sposobem w jaki czerwone przedmioty zmieniają odbite światło

USTONOGIE (SKORUPIAKI)

UKŁAD WZROKOWY

SIATKÓWKA – pręciki czopki

Pręciki

widzenie – nocne

liczba – ok 100mln

barwnik – rodopsyna

czułość – duża

ostrośc – mała

reakcja – wolna

Czopki

widzenie – dzienne

liczba – ok 7mln

barwnik – jodopsyna

czułość – niska

ostrość – wysoka

reakcja – szybka

SIATKOWKA

– obróbka sygnału – sieci neuronalne

Zwojowe X – male drzewa dendrytyczne, odpowiedz toniczna - DROBNOKOMORKOWE

Zwojowe Y – rozległe drzewa d. , odpowiedz fazowa – WIELOKOMORKOWE

Zwojowe W – bardzo duze drzewa d – PYŁKOKOMÓRKOWE

Komorki zwojowe – 2 cele

WIDZENIE ŚWIADOME

WIDZENIE MIMOWOLNE

BLINDSIGHT – zespol widzenia mimo ślepoty

→ niespojnosc doswiadczen percepcyjnych polegajaca na tym ze pacjent nieswiadomie (znaleźć!!)

WAZNE

GDZIE – szlak wielokomorkowy (grzbietowy)

CO – szlak drobnokomórkowy (brzuszny)

…

ZŁUDZENIA WZROKOWE

Twarze vs obiekty – figury dwuznaczne

13.12.2012

SŁUCH

Narzady zmysłów

→Przetwarzanie bodźca->translacja sygnału->Kodowanie sygnału

Ośrodkowy uklad nerwowy

-->Pień mózgu->Kora I-rzędowa-> Kora wyższego rzędu0> Kora polimodalna

UKŁAD SŁUCHOWY

DŹWIĘK - wrazenie słuchowe spowodowane fala akustyczna rozchodzaca się w osrodku sprężystym

Fala – wartości

  1. częstotliwość – skala ludzkiego słuchu 16-20.000 herców (Hz) (u dziecka); u dorosłych – tracimy tony niskie i słyszalność w tonach wysokich

Sklala głośności – decybele

10 – szelest lisci

20 – szept

60 – rozmowa

70- glosna muzyka itp.

Czym słuchamy

  1. przygotowanie sygnału – małżowina uszna (jest tak ukształtowana byśmy najsilniej odbierali sygnały które są z przodu naszego ciała – dwoje uszu – lokalizacja dźwięków), kanal słuchowy – wibruje powietrze, bębenek – zaczyna wibrować pod wpływem powietrze, kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko, strzemiączko), potem wszystko przenoszone do ślimaka (-> wysyłają do mózgu); w uchu jeszcze jest trąbka Eustachiusza

ucho srodkowe – kosteczki, bębenek, trabka, slimak

  1. Ślimak – podwojna rureczka, do niego jest wprowadzane drgania mechaniczne, w narządzie Cortiego (w ślimaku) są komórki rzęsate które gdy cos drzy te komórki są „czochrane”; owo czochranie powoduje impulsy elektryczne – rozkład dźwięku na częstotliwości (odpowiednia wysokość dźwięku powoduje drżenie tylko w jednym miejscu – już wiemy jaką częstotliwość słyszymy).

Komorki rzesate – zmiana drgań mechanicznych na fale/ impulsy elektryczne

Slimak – dokonuje rozkładu dźwięku na składowe częstotliwości (zakres słyszalności 16/20-20.000tys Hz)

AUDIOLOKALIZACJA – STEREO – porównywanie siły(amplitudy) dźwięków docierających do obu uszu

<sowa – mistrz świata audiolokalizacji>

ECHOLOKALIZACJA – SONAR – wyłanie specjalnego dźwięku, od bardzo wysokiej częstotliwości, który się odbija od obietów; zlokalizowanie obiektów

<youtube – virtual Barber shop>

IMPLANTY ŚLIMAKOWE

- urządzenia gdy jakaś część ucha odpowiadająca za słuch jest uszkodzona

Implany pniowy – do jadra ślimakowatego

Żeby zrozumieć – KORA

Kora I rzędowa słuchowa człowieka – tony!

Kora skroniowa – układ słuchowy-> kategorie: czyste tony, szum, muzyka, mowa

20,12.2012

WĘCH, SMAK i DOTYK

WĘCH

Powierzchnia nabłonka wechowego – 2,5cm kwadrat

Liczba receptorow – 25 mil

Czas zycia receptorow – 30 dni

Liczba zapachow – 10 tys

Spadek liczby receptorow – 1%rocznie

Opuszka węchowa – substancje o podobnych zapachy unerwiają te same okolice

- opuszka wechowa

- aksony nerwow wechowych

- nabłonek wechowy

- kom. Receptorowe

- kom. Podporowe

- rzeski – dendryty

- BUDOWA

NOBEL 2004

- 636 genow, w tym 339 aktywnych (ok 2% z około 30 tys wszystkich genow człowieka)

PRZEKAZYWANIE SYGNALOW WECHOWYCH DO MOZGU

- opuszka wechowa

- nerw wechowy

- guzek wechowy

- kora gruszkowata

- ciało migdałowate

- kora śródwęchowa

SMAK

- kubek smakowy

- brodawki językowe

- smaki: gorzki, slony, słodki, umami ^^, kwaśny

- smak jest dużo mniej subtelny

- fenylotiokarbamid – SUBSTANCJA gorzka dla ok 25% ludzi

Smaki

Słony – wywolany przez jony sodu

Kwasny – jony wodoru blokują jony potasy

Slodki, gorzki, glutaminian – połaczenie substancji smakowej z receptorem związanym z białkiem G

Mózg – kora smakowa, wyspa (kora), jądro pasma smakowego

ZMYSŁY SOMATYCZNE

- rownowaga

- dotyk (skóra)

- temperatura

- bol

- czucie głębokie (kinestetyczne)

- mechanoreceptory trzewne

Równowaga

- pozycjonowanie ciala statyczne i dynamiczne

- przyspieszenie liniowe i kątowe

- NARZĄD PRZEDSIONKOY W UCHU WEW

1) Narządy otlitowe –odchylenie i przyspieszenie liniowe (łagiewska – horyzontalne; woreczek- pionowe)

2) Przewody półkoliste – przyspieszenie kątowe

Dotyk

- rozmieszczenie i rodzaje receptorow skórnych

- naskórek, skóra, wolne (gołe) zakończenie nerwowe, Łękotki dotykowe Merkela, ciałka Ruffiniego, Ciałka Paciniego, ciałka Meissnera

-Receptory skórne – adaptacja

Bodziec

Szybka

wolna

- aksony typu A alfa- wrzeciona mięsniowe, a beta- mechanoreceptory skóry, a gamma – ból szybki, temperatura, C

RECEPTORY SKÓRNE

Legenda:

Adaptacja – Szybka – S, Wolna – W, - brak

Włókna – A – sztbkie, C wolne

MECHANORECEPTORY

Płytkie

- ciałka Meissnera

- receptory okołomieszkowe

- łękotki dotykowe

Głębokie

- ciałka Paciniego

- ciałka ruffiniego

S

S

W

S

W

A

A

A

A

A

Wrażenie

Dotknięcie, wibracje, drżenie

Ruch włosa

Stały nacisk, ciśnienie

Rozciągnięcie, wibracje „szybkie”

Rozciągnięcie skóry

Termoreceptory

- ciepła

- zimna

-> gołe zak. Nerwowe

S

W

C

A

Temp. 30-50 C

Temp. 12-35 C

Nocyreceptory (EGZAMIN!!!) – receptory bólu

- mechaniczne

- polimodalne

->gołe zak. nerwowe

-

-

A

C

Ostry ból

Palący ból

Rozdzielczośc przestrzenna dotyku – gęstość receptorów czuciowych zależy od roli jaka pełni dany fragment skóry

Temperatura

- zakres aktywacji skórnych termoreceptorów

- AKTYWACJA

A – ból zimna

B – receptory zimna

C – receptory ciepła

D – ból gorąca

DOTYK – DERMATOM

- obsar skory z którego wlokna….

- kora somatosensoryczna i humunkulus czuciowy

Ból

- nieprzyjemne doznanie czuciowe i emocjonalne, związane z aktualnym, potencjalnym czy tez domniemanym uszkodzeniem tkanek organizmu aspekt subiektywny bólu, komponenty – sensoryczny i emocjonalny

- receptory bólowe – wolne zakończenia nerwowe – maja inną charakterystykę, bol przekazywany jest innymi szlakami niż czucie

- receptor bólowy – bodziec – termoreceptor

- receptory – szybkie włokna – A (szybkie)-> ból wczesny i C (wolne)-> ból wtórny

- neuroprzekaźnik bólu

Umiarkowany – glutaminian

Silny – substancja P

- kapsaicyna – subtancja pobudzajaca bezpośrednio receptory bólowe, które są również odpowiedzialne za wrażenia gorące

-> np. ostre przyprawy

- szlaki wstępujące dotyku i bólu oraz kora somatosensoryczna

Dotyk

- kora – czucie świadome

- istota szara okołowodociągowa – kontrola bólu

- twór siatkowaty – wzbudzenie

Kontrola bólu

- bramka rdzeniowa – blokowanie impulsacji bólowej

- włókno Abeta,mechanoreceptor – włókno C, receptory bólowe – lokalny interneuron hamulcowy,-szlak grzbietowy- neuron czuciowy II, sznury boczne

- ośrodkowa kontrola bólu – endogenne opiody (peptydy opioidowe), enkefaliny, endorfuny, dynorfiny

- wejścia zstępujące z mózgu – lokalny interneuron enkefaliny (blokuje synapsę) – neuron czuciowy II - wlokno C, receptory bólowe

MÓZG POTRAFI NAS ZNIECZULIĆ

03.01.2013

KONTROLA RUCHU

Ruch – podstawowa forma oddziaływania organizmu na otoczenie.

Jego celowość i skuteczność wymaga integracji ruchowych na wielu poziomach układu nerwowego od rdzenia kręgowego poprzez pień mózgu po kore, móżdżek i jądra podstawy

Podstawowe klasy ruchów

- ruchy dowolne – celowe, na ogół wyuczone

- reakcje odruchowe- szybkie, stereotypowe, niezależne od woli

- rytmiczne wzorce ruchowe – kombinacja dowolnych i stereotypowych – chód, żucie

UKŁAD RUCHOWY

Systemy zstępujące (wyższe motoneurony)

Kora ruchowa (planowanie, inicjacja i kierowanie dowolnymi ruchami

Zwoje podstawne (bramkowanie rozpoczęcia ruchu)

Pień mózgu (podstawowe ruchu i kontrola podstawy)

Móżdżek (koordynacja czuciowo ruchowa)

Lokalne siedzi neuronów ( integracja funkcji niższych motoneuronów-)

motoneurony (niższe motoneurony

Co nami porusza

- 400 mięśni szkieletowych (poprzecznie prążkowanych)

-para mięśniowa – zginacz – prostownik

- mięsień przyczepiony ścięgnem do kości

Jednostka ruchowa – motoneuron i unerwiane przez niego włókno; informacja „kurcz się”; najmniejsza jednostka, którą można poruszyć

- jednostki szybkie o największej sile

- jednostki szybkie odporne na zmęczenie

- jednostki wolne o małej sile ale odporne

Wielkość jednostki ruchowej tzn. liczba i rodzaj włókien wchodzących w jej skład zależy od funkcji mięśnia (np. mięsień oka 2-6 włókien, mięsień łydki do 2000)

/Motoneuron – łączy się z mięśniem a nie inną komórką nerwową; /

PŁYTKA NERWOWO – MIESNIOWA

- zbiór synaps

- w przypadku mięsni szkieletowych kązdy akson wydziela na płytce acetylocholinę, która pobudza miesien do skurczu; deficyt Ach lub jej receptorów w mięśniach prowadzi do miastenii

Skurcz – RODZAJE RUCHU

- izotoniczny – skracanie, ruch

- izometryczny – napinanie, postawa ciała

Sensory napięcia mięśniowego

- wrzeciono mięśniowe – rozciąganie

- narząd ścięgnisty Golgiego (stopień napięcia)

Sensory stawowe

- receptory stawowe – ruchy wiązadeł

ŁUK ODRUCHOWY

Odruchy rdzeniowe

- stereotypowe reakcje na pobudzenie czuciowe zachodzące w łukach odruchowych które zawierają neuron czuciowy, motoneuron i jeden lub więcej interneuronow (miotatyczny, zginania, wyprostny, cofania)

- z wyjątkiem kilku obronnych np. cofania się przed bólem, odruchy nie występują jako elementy odizolowane tylko działają w sposób skoordynowany, co pozwala na płynne wykonywanie ruchów

Łuk odruchowy - schemat odruchu (5 ELEMENTÓW zapewniających że ruch działa)

- receptor

- droga dośrodkowa – neuron czuciowy

- ośrodek

- droga odśrodkowa (motoneuron)

- Efektor – mięsień lub gruczoł

Odruch kolanowy – uderzenie w rzepkę, fala przez mięsień – odruch napięcia mięśnia; MECHANIZM po uderzeniu idzie informacja do rdzenia (sensor) w rdzeniu musi uruchomić mięsień (motoneuron)

Nasze mięśnie nie mogą działać przeciwko sobie – zginacze i prostowniki muszą działać w parach!

PIEŃ MÓZGU

- regulacja napięcia mięśniowego przez torowanie lub hamowanie odruchów rdzeniowych

- kontrola odruchów zapewniających prawidłową postawę (posturalnych)

Odruchy posturalne

- utrzymanie stabilnej pozycji ciała i przeciwdziałanie siłom dzięki odpowiedzi na informacje przedsionkową (błędnikową), prioproceptywną (z wrzecion mięśniowych) i wzrokową

Uszkodzenia

- sztywność odmóżdżeniową

- syndrom zatrzaśnięcia (locked – in syndrome)

Korowa reprezentacja ciała – komunkulus ruchowy.

Drogi korowo – rdzeniowe

- szlak grzbietowo – boczny

- szlak brzuszno – przyśrodkowy

MÓŻDŻEK

- utrzymanie równowagi ciała

- wyuczone reakcje ruchowe

- koordynacja ruchów wielostawowych

- kontrola wykonywanych ruchów i korekta

- ruchy balistyczne (pisanie na maszynie, ruchy oczu, gra na pianinie)

Uszkodzenia

- ataksja móżdżkowa – zaburzenie płynności ruchów

- oczopląs

- zaburzenie postawy ciała

- dyzartria móżdżkowa – mowa skandowana

JĄDRA POSTAWY

- skorupa

- jądro ogoniaste

- jądro półleżące

- jądro niskowzgórzowe

- gałka blada

- istota czarna

SCHORZENIA

Podstawowe objawy

Przyczyna

Podstawowe objawy

Przyczyna

10.01.2013

EMOCJE I MOTYWACJE

EMOCJE – 3 elementy

  1. EKSPRESJA EMOCJI – zmiany hormonalne, wegetatywne, behawioralne

  2. Motywacja – ściśle związane z emocjami mechanizmy sterujące zachowaniem ukierunkowanym na realizację potrzeb: biologicznych (popędy) i psychospołecznych

  3. Przeżywanie emocji

CZY ISTNIEJĄ EMOCJE PODSTAWOWE

Podejście ekspresyjne- ekspresja mimiczna jako kryterium klasyfikacji (Ekman i Friesen)

Podejście prototypowe – emocje podstawowe to te które są wymieniane najczęściej i najszybciej w odpowiedzi na pytanie o pojęcie emocji

Podejście ewolucyjne – emocje podstawowe to te które obserwuje się na różnych poziomach filogenezy i które mają znaczenie adaptacyjne dla jednostki i gatunku

WNIOSEK: brak zgodności co do istnienia podstawowych emocji

Wśród teoretyk najczęściej wystepuje strach

STRACH i LĘK

Strach i lęk jako model badań emocji negatywnych

Strach i lek w swojej podstawowej formie istnieje u wszystkich zwierząt. Zaprogramowany przez ewolucje radzenia sobie z niebezpieczeństwem, wykształcony po to by organizm mógł przetrwać.

Ludzie też.

STACH – reakcja obronna an bodziec uruchamiajaca mózgowe mechanizmy defensywne, zapewniajaca przezycia

  1. Strach - reakcja na bodziec awersyjny – aktualne, realne i dobrze określone niebezpieczeństwo. Coś co znamy

  2. Lęk – reakcja bez wyraźnego bodźca np. wywołana poczuciem zagrożenia

Bodziec

<schemat i płat>

PŁAT LIMBICZNY

- rąbkowy, brzeżny

-- układ struktur korowych i podkorowych biorących udział w regulacji zachowań emocjonalnych, motywacje uczenia się pamięci

- środek mózgu

Budowa:

- klasyczny

Ciało migdałowate

Formacja hipokampa

Kora zakrętu obręczy

Sklepienie

Podwzgórze i wzgórze – różnie z tym

- fakultatywny
kora okołowęchowa

Ciało suteczkowate

Opuszka węchowa

Jądro półleżące

Kora przedczołowa

1878 – Paul Broca – wymyślił – układ

2000 – upadek – płat a nie układ

SHAM RAGE

- reakcja wściekłości u kotów po przecięciu mózgu

- spontaniczna i nieadekwatne do sytuacji

- elektryczne drażnienie pewnych regionów podwzgórza wywołuje reakcje wsciekłości i atak

ZEPÓŁ KLUVERA – BUCYego – ślepota psychiczna

CHOROBA URBACH – WIETHE

CIAŁO MIGDAŁOWATE

CIAŁO MIGDAŁOWATE – podstawowa rolą jest analiza i integracja sygnałów sensorycznych i przetwarzanie ich na bodźce biologiczne i przetwarzanie ich na bodźce biologicznie znaczące co w konsekwencji prowadzi do pobudzenia emocjonalnego

NAZEWNICTWO:

CIAŁO MIGDAŁOWATE = AMYGDALA ale NIE -> jadro!

Ciało -> zespół wielu jąder

Centralna rola ciała!

SZYBKA I WOLNA DROGA – KONCEPCJA – EMOCJE CZY POZNANIE

WARUNKOWANIE KLASYCZNE

Bodziec warunkowy

CS -> wzgórze słuchowe -> kora słuchowa

WS i KS -- amygdala -> hormony, znieruchomienie, autonomiczny układ nerwowy

Bodziec bezwarunkowy

CS -> wzgórze czuciowe -> kora czuciowa

WC i KC -> amygdala

HIPOKAMP

KORA PRZEDCZOŁOWA

CECHY

Naturalna reakcja obronna na kotowate (zapach moczu lub sierści) – gryzonie

HIPOTEZ WALENCJI – KORA PRZEDCZOŁOWA

TMS – brak wpływu na nastrój

EMOCJE POZYTYWNE ZWIĄZANE Z ODCZUCIEM PRZYJEMNOŚCI I DĄŻENIEM DO KONTAKTU Z BODŹCEM

EMOCJE POZYTYWNE

UKŁAD DOPAMINERGICZNEGO UKŁADU NAGRODY

W skład układu nagrody wchodzą także zwoje podstawy – zwłaszcza j. ogoniaste

Badania na zwierzętach i ludziach w tym osobach uzależnionych

Osoby badanie – wczesne stadium zakochania

EKSPERYMENT BARTELS I ZEKI

Realkcja na zdjecie

- własnego i cudzego dziecka

- bliskiego przyjaciela vs osoby obcej

- ukochanej osoby vs osoby

-> wszystkie relacje związane są z wysoką aktywnością układy nagrody al.e kazda z nich aktywuje także inne specyficzne dla siebie obszary

ZAKOCHANIE -> STAN ZAŚWIERGOLENIA :D

PODSUMOWANIE

Kora przedczolłowa -> integracja procesów emocjonalnych i poznawczych, kontrola i świadome przeżywanie

Informacja wzrokowa – negatywne i pozytywne

Amygdala – wartościująca analiza bodźców, centrum decyzyjne układu obronnego

Podwzgórze i pień mózgu – ekpresja reakcji emocjonalnych

Wzgórze – stacja przekaźnikowa dla nformacji ze środowiska

Kora wzrokowa – przetwarzanieinf wzrokowej

Hipokamp i kora skroniowa – kontekst i zasoby pamięci

Pęczek przyśrodkowy i przedmózgowia – domapinergiczny układ nagrody

PAMIĘĆ I UCZENIE SIĘ

PAMIĘĆ

KIM PEEK -> PAMIĘĆ EJDETYCZNA / FOTOGRAFICZNA ! – Savant Sydrome

PODZIAŁY PAMIĘCI

  1. Czas trwania

    1. Pamięć sensoryczna

    2. Pamięć krótkotrwała

    3. Pamięć długotrwała

  2. Rodzaj informacji

    1. Pamięć deklaratywna

      1. Semantyczna

      2. epizodyczna

    2. Pamięć niedeklaratywna

      1. Proceduralna

      2. Warunkowa

      3. Habituacja

      4. Torowanie

      5. sensytyzacja

  3. Mechanizm biologiczny

    1. Lokalne przebudzenie

    2. Długotrwałe wzmocnienie synaptyczne LTO

    3. Późne LTP

PODZIALY PAMIĘCI – ZMYSŁY – CZAS TRWANIA INFORMACJI

  1. Rejestry sensoryczne – wzrokowe, słuchowe, dotykowe

  2. Pamięć krótkotrwała – pamięć operacyjna

  3. Pamięć długotrwała – magazyn pamięciowy

RS-> PK -> PD

` CZAS TRWANIA ENGRAMU

Pamięć sensoryczna

Pamięć krótkotrwała

Pamięć długotrwała

MODEL PAMIĘCI OPERACYJNEJ – BADDLEY i WILSON 2002 < ZDJĘCIE>

CENTRALNY OŚRODEK WYKONAWCZY

  1. Pętla fonologiczna – pamięć słuchowa jezyk

  2. Bufor epizodyczny - pamięć epizodyczna

  3. Notes wzrokowo - przestrzenny – pamięć wzrokowa

LTM – PAMIĘĆ słuchowa język – pamięć epizodyczna – pamięć wzrokowa

COW:

BUFOR EPIZODYCZNY

LOKALIZACJA PAMIĘCI OPERACYJNEJ W MÓZGU

NAWIGACJA PRZESTRZENNA - > LABIRYNT PROMIENISTY

  1. Pamięć operacyjna – tu są ciasteczka ! – trzeba pamiętać, że już się tu przed chwila było i zjadło ciasteczko

  2. Pamięc katalogowa – tu nigdy ciasteczek nie było - trzeba pamiętać by tam nie wchodzić

TEST OGRANICZONEGO DOSTOSOWANIA DO WZRORCA

JUDIT POLGAR - szachistka, zapamietuje w kilka sekund dowolny układ – wypracowana pamięć robocza

PAMIĘĆ DŁUGOTRWAŁA – RODZAJ INFORMACJI

Pamieć

  1. Deklaratywna

    1. Epizodyczna (pamięć miejsc i zdarzeń)

    2. Semantyczna (pamięć faktów i wyobrażeń)

  2. Proceduralna/niedeklaratywna

    1. Umiejętności

    2. Zjawisko primingu

    3. Warunkowanie

    4. Uwrażliwianie, habituacja

PAMIĘĆ DEKLARATYWNA

PAMIEĆ EPIZODYCZNA

NAWIGACJA PRZESTRZENNA – Labirynt wodny Morrisa

PAMIĘĆ SEMANTYCZNA

PAMIĘĆ NIEDEKLARATYWNA/ PROCEDURALNA

PAMIĘC UMIEJETNOSCI

PRIMING – torowanie

Ułatwienie przetwarzania i pamiętania informacji dzięki preekspozycji

WARUNKOWANIE

LOKALIZACJA PAMIĘCI DŁUGOTRWAŁEJ – HISTORIA

  1. Pawłow – łączenie w zespoły regionów odpowiadających na dany rodzaj bodźca

    1. Bodziec bezwarunkowy - UCS

    2. Reakcja bezwarunkowa - UCR

    3. Bodziec warunkowy – CS

  2. Lashley – nie zaobserował, aby któreś z cieć lub ich kombinacja zakłóciły nabytą przez szczury drogę

  3. Pacjent H.M. – Henry Gustav Molaison

    1. Operacyjne usunięcie części hipokampa i kory okołowęchowej w celu wyleczenia uporczywej padaczki

    2. Całkowita amnezja następcza przy zachowaniu wspomnień

    3. Uczenie proceduralne OK

HIPOKAMP

- ustalanie i przechowywanie asocjacji związanych z kontekstem – poszczególne bodźce i związki miedzy nimi – pamięć epizodyczna, przestrzenna

- konsolidacja śladów pamięciowych (wraz z innymi strukturami przyśrodkowego płata skroniowego)

CIAŁO MIGDAŁOWATE

- struktura kluczowa dla warunkowania strachu, siedlisko pamięci emocjonalnej, kojarzenie bodźców ze wzmocnieniem

Lokalizacja pamięci

Mózg przechowuje część wspomnień w poszczególnych obszarach kory czuciowej odpowiadających modalnością tym wspomnieniom

- przednia część płatu ciemieniowego – pamięć dotyku

- tylna część platu ciemieniowego – ruchy wyuczone

- plat potyliczny – ośrodek pamięci i zrozumienia widzianego obrazu

- tylna część zakrętu skroniowego górnego – czuciowy ośrodek mwwy

- zakręt kątowy – pamięć znaków pisarskich – czytanie, pisanie

- zakręt skroniowy górny – zrozumienie i pamięć dźwięków

ZESPÓŁ KORSAKOWA (WERNICKIEGO – KORSAKOWA)

CHOROBA PARKINSONA

CHOROBA ALZHEIMERA

- dezintegracja osobowości

-> powolne niszczenie kory mózgowej, szczególnie rejonów odpowiedzialnych za pamięć i uwagę

-> beta amyloid przyjmuje nieprawidłową formę – agregacja w złogi zakłóca aktywność neuronów. Białka Tau niszczą neurony od środka

PODŁOŻE BIOLOGICZNE – MECHANIZM

Pamięć krótkotrwała -> KONSOLIDACJA -> pamięć długotrwała

Pamieć długotrwała -> REKONSOLIDACJA -> pamięć krótkotrwała

Elektrowstrząsy (epilepsja) kasują p. krótkotrwałą bez wpływu na długotrwałą

P. KRÓTKOTRWAŁA

-> pobudzenie neuronów

-> niezależna od produkcji białek

P. DŁUGOTRWAŁA

-> zapisana fizycznie w synapsach – połączenia pomiędzy neuronami

-> zalezna od produkcji białek

-> nowe synapsy

-> zmiana siły synaps LTD i LTP

P. DŁUGOTRWAŁA – historia koncepcji

- Santiago Ramon y Cajal – prekurson neurobiologii, odkrywca neuronu i synaps; uczenie się – nowe synapsy

- Jerzy konorski

- Donald Hebb

…. <znaleźć>

24.01.2013

PAMIĘĆ i UCZENIE SIĘ – cd

UCZENIE SIĘ

PODZIAŁ:

UCZENIE SIĘ PERCEPCYJNE (nieasocjacyjne)

IMPRINTING

UCZENIE SIĘ NIEASOCJACYJNE – zmiana znaczenia bodźca

HABITUACJA

UWRAŻLIWIENIE (sensytyzacja)

Sensytyzacja - interneuron torujący, wydłuża wydzielanie neuroprzekaźnika

UCZENIE SIĘ ASOCJACYJNE

  1. METODA PRÓB I BŁEDÓW

    • Eliminowanie ruchów, które kilkakrotnie wykonane okazały się nieskuteczne

    • Utrwalanie tych które prowadzą do właściwego efektu – osiągnięcia nagrody lub uniknięcie bodźca awersyjnego

    • Przez zwierzęta przy rozwiązywaniu nowych nieoczekiwanych zadań

    • Prawo efektu (THORDIKE) – uczenie polega na eliminowanie ruchów które po kilkakrotnym wykonaniu nie doprowadziły do właściwego efektu, a utrwalaniu tych które są skuteczne

  2. PRZEZ WGLĄD

  1. Naśladowanie

    • Wykonywanie przez osobnika nowych działań podobnych do zaobserwowanych aktualnie lub wcześniej u innych osobników

    • Przejecie cudzego zachowania i przejawianie go później bez obserwowania wzoru

    • Uczenie kulturowe

<paradoks monty halla -> to z drzwiami ;)>

WARUNKOWANIE

- Forma uczenia się asocjacyjnego. W toku warunkowania wytwarzają się odruchy nabyte ( w odróżnieniu od wrodzonych) powstające w określonych warunkach w konfrontacji organizmu ze środowiskiem

a. KLASYCZNE (Pawłowskie) – uczenie się wzajemnego występowania zjawisk

b. INSTRUMENTALNE (sprawcze) – uczenie się zachowań preferowanych i hamowanie zachowań karanych

WARUNKOWANIE KLASYCZNE

RODZAJE WARUNKOWANIA KLASYCZNEGO

  1. Apetytywne – procedury warunkowania klasycznego w których bodziec warunkowy ma pozytywną wartość dla organizmu

  2. Awersyjne - …. Ma negatywną wartość dla organizmu

WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE – uczenie się relacji między reakcją a jej konsekwencjami

RELACJE ZACHODZĄCE MIĘDZY ZACHOWANIEM A JEGO KONSEKWENCJAMI

JERZY KONORSKI –

ZACHOWANIA ZABOBONNE -> tendencja do wykonywania ruchów które zostały przypadkowo wzmocnione zwierzę nabrało przekonania, że mogą mu przynieść nagrodę


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Podstawy neurofizjologii wykład 1
Wykład 7, Podstawy Neurofizjologii
Wykład 11, Podstawy Neurofizjologii
Wykład 6, Podstawy Neurofizjologii
Wykład 10, Podstawy Neurofizjologii
Wykład 12, Podstawy Neurofizjologii
Podstawy zarządzania wykład rozdział 05
Sem II Transport, Podstawy Informatyki Wykład XXI Object Pascal Komponenty
Podstawy Informatyki Wykład XIX Bazy danych
PODSTAWY FINANSÓW WYKŁADY I ROK 2
Podstawy Informatyki Wykład V Struktury systemów komputerowych
Podstawy zarządzania wykład rozdział 14
Podstawy Zarządzania wykład 7 (1)
Podstawy zarządzania wykłady (1)
Zadanie z pasowania otwarte, PWR Politechnika Wrocławska, podstawy metrologii, Wykłady 2011
Pytania egzaminacyjne 2011, uczelnia, Podstawy finansów wykłady
odpowiedzi -zarządzanie, Studia - Mechatronika PWR, Podstawy zarządzania - wykład (Teresa Maszczak)
Podstawy edytorstwa wykład cz IIa, Edytorstwo

więcej podobnych podstron