17.12.2009
Wykład 10
Temat: Emocje i motywacje.
Emocje stanowią jeden z czynników adaptacyjnych, regulujących zachowanie:
Towarzyszą wzbudzaniu i zaspakajaniu popędów
Służą komunikacji społecznej
Są podstawowym wymiarem temperamentu i osobowości
Motywacje - ściśle związane z emocjami mechanizmy sterujące zachowaniem ukierunkowanym na realizację potrzeb:
Biologicznych
Psychospołecznych
Ekspresja emocji - zmiany hormonalne, wegetatywne i behawioralne w odpowiedzi na bodźce znaczące
Przeżywanie emocji - subiektywne, świadome doświadczanie określonych doznań lub stanów przyjemnych lub przykrych
Brak zgodności, co do istnienia podstawowych emocji.
Strach i lęk jako model do badań emocji negatywnych:
Osiowy symptom wielu patologii
Dostępne jako przedmiot badań eksperymentalnych
Strach - reakcje obronne na bodziec, uruchamiające mózgowe mechanizmy defensywne, zapewniające przeżycie.
Mózgowe mechanizmy defensywne:
Wrodzone - przekazywane dziedzicznie, wbudowane wzorce bodźców
Nabyte - wyuczone na drodze własnego lub cudzego doświadczenia
Układ limbiczny - układ struktur korowych i podkorowych mózgu biorący udział w:
Regulacji zachowań emocjonalnych
Uczeniu się i pamięci
Koordynacji czynności układu somatycznego i autonomicznego
Motywacji
Sham rage:
Reakcja wściekłości u kotów, po przecięciu mózgu
Spontaniczna i nieadekwatna do sytuacji
Elektryczne drażnienie pewnych rejonów podwzgórza wywołuje złość i atak
Choroba Urbach Wietha (zwapnienie i atrofia przśrodkowego płata skroniowego) - upośledzenie rozpoznawania strachu
Ślepota psychiczna (u ludzi):
Zanik reakcji emocjonalnych
Upośledzenie adekwatnego reagowania
Hiperseksualność
Żarłoczność
Ciało migdałowate (amygdala) - analiza i integracja sygnałów sensorycznych i przetwarzanie ich na bodźce biologicznie znaczące, co w konsekwencji prowadzi do pobudzenia emocjonalnego. Zbiera informacje z bardzo wielu struktur i zarządza wieloma strukturami.
Hipokamp:
Podstawowa rola w ustaleniu przechowywaniu asocjacji związanych z kontekstem
Wraz z innymi strukturami bierze udział w formowaniu i odtwarzaniu śladów pamięciowych w emocjach (ciało migdałowate wtedy reaguje)
Kora przedczołowa:
Myślenie abstrakcyjne
Twórcze rozwiązywanie problemów abstrakcyjnych
Dostosowanie zachowania do okoliczności
Phineas Gage - pręt w głowie:
Brak samokontroli
Impulsywność
Labilność emocjonalna
Brak umiejętności społecznych
Brak elastyczności umysłowej
Nieumiejętność planowania
Deficyty uwagi i koncentracji
Prawa półkula - emocje negatywne
Lewa półkula - emocje pozytywne
Emocje pozytywne związane z odczuciem przyjemności i dążeniem do kontaktu z bodźcem:
Samodrażnienie jako model do badania nauronalnego substratu emocji pozytywnych
Układ nagrody - struktury leżące wzdłuż przebiegu włókien
Samodrażnienie prądem ma charakter nagradzający, nie związany np. z popędem głodowym, nie wysyca się
U ludzi - wrażenie uogólnionej rozkoszy, błogostanu - pęczek przyśrodkowy
Koncepcja dopaminergicznego układu nagrody:
Korelacja ilości dopaminy w jądrze półleżącym, a częstotliwością samodrażnienia
Inhibitory wychwytu zwrotnego w DA powodują wzrost częstotliwości samodrażnienia
Lezje DA i antagoniści receptorów blokują samodrażnienie
Nagradzająca komponenta psychosymulatorów - wzmaganie przewodnictwa DA
Samopodawanie kokainy i amfetaminy jest blokowane uszkodzeniami receptorów DA
Opiaty (morfina) - pobudzają neurony DA
W skład układu nagrody wchodzą także zwoje podstawy - zwłaszcza jądra ogoniaste (wysoka aktywność przy odczuwaniu przyjemności)
Eksperyment Bereth i Zeki:
Reakcje na zdjęcia:
Własnego i cudzego dziecka
Bliskiego przyjaciela i osoby obcej
Ukochanej osoby i osoby obcej
Relacje związane są z wysoką aktywnością układu nagrody (również amygdala, kora przedczołowa).