Mowa Buddy Siakjamuniego w Benares
T艂umacz nieznany
W drodze do drzewa Bodhi - drzewa przebudzenia - do Gaya, asceta Upaka zwr贸ci艂 si臋 do O艣wieconego:
Twoje rysy b艂yszcz膮 w pogodnym spokoju, drogi przyjacielu, twoje odbicie jest czyste i klarowne. Dla czyjego imienia wyrzek艂e艣 si臋 swego domu, kto jest twoim mistrzem, jak膮 nauk臋 uznajesz?"
Budda odpowiedzia艂 mu:
Wszystko pokona艂em i wszystko zrozumia艂em. Przerwa艂em kajdany, pokona艂em pragnienie. Wszystkiego si臋 wyrzekaj膮c pozna艂em wolno艣膰. Sam tego dokona艂em, kog贸偶 mia艂bym wymieni膰? Nie mam nauczyciela, nikt nie jest mi r贸wny, ani tu na ziemi, ani w kr贸lestwie nieba. 艣wi臋ty najwy偶szy mistrz, oto, kim jestem. Jedyny w pe艂ni przebudzony, po wieczno艣膰 pokoju. W Benares zosta艂o za艂o偶one kr贸lestwo prawdy. 艢lepemu 艣wiatu triumfalnie obwieszcza nie艣miertelno艣膰." Tak s艂ysza艂em:
Raz przebywa艂 Czcigodny w gaju gazeli Isipatany pod Benares. Tam przem贸wi艂 do pi臋ciu bhik贸w:
Kto d膮偶y do dobra, niech unika dw贸ch skrajno艣ci: Jedn膮! jest 艂ase szcz臋艣cia oddawanie si臋 przyjemno艣ci膮 zmys艂贸w; jest ono niskie, nikczemne, 艣wiatowe, nieszlachetne, bezcelowe. Drug膮 jest oddawanie si臋娄 samoudr臋czeniu; jest ono bolesne, nieszlachetne, bezcelowe.聽
Tych dw贸ch skrajno艣ci unikn膮艂 Doskona艂y i ca艂kowicie zrozumia艂 艣rodkow膮 艣cie偶k臋, bardzo po偶膮dan膮, kt贸ra ofiarowuje poznanie, kt贸ra prowadzi do spokoju, do najwy偶szej prawdy, do przebudzenia, do Nirwany. 艣rodkow膮 艣cie偶k膮 jest ta o艣mioraka droga: S艂uszny wgl膮d, s艂uszna postawa, s艂uszna mowa, s艂uszne dzia艂anie, s艂uszne prowadzenie 偶ycia, s艂uszna walka, s艂uszne rozmy艣lanie, s艂uszne skupienie umys艂u. To jest szlachetna prawda o tym, co z艂e: Narodziny s! z艂em, choroba jest z艂em, umieranie jest z艂em; troska, 偶al b贸l, zgryzota i zw膮tpienie s! z艂em; by膰 z艂膮czonym z niekochanym i by膰 rozdzielonym z kochanym jest z艂em; nie osi膮gn膮膰 tego, co si娄 pragnie jest z艂em; kr贸tko, pi臋膰 grup chwytania jest z艂em. To jest szlachetna prawda o 藕r贸dle z艂a: Jest nim pragnienie, kt贸re wytwarza ponowne narodziny, kt贸remu towarzyszy powodzenie i przyjemno艣膰, kt贸ra szuka zaspokojenie raz tu, raz tam, mianowicie pragnienie 偶ycia, pragnienie samo u艣miercenia. To jest szlachetna prawda o prowadz膮cej do ko艅ca z艂a 艣cie偶ce: Jest to o艣mioraka droga, mianowicie: s艂uszny wgl膮d, s艂uszna postawa, s艂uszna
mowa, s艂uszne dzia艂anie, s艂uszne prowadzenie 偶ycia, s艂uszna walka, s艂uszne rozmy艣lanie, s艂uszne skupienie umys艂u. Te nauki nie zosta艂y przekazane, lecz ja jestem tym, kt贸ry pierwszy rozpozna艂, czym jest z艂o i co nale偶y czyni膰, aby pozna膰 jego istot臋 i jasno sobie u艣wiadomi艂em, 偶e s艂usznie to rozpozna艂em. Tak samo jako pierwszy ca艂kowicie jasno rozpozna艂em 藕r贸d艂o z艂a, koniec z艂a i 艣cie偶k臋 prowadz膮c膮 do jego ko艅ca. To jest szlachetna o艣mioraka 艣cie偶ka: S艂uszny wgl膮d, s艂uszna postawa, s艂uszna mowa, s艂uszne dzia艂anie, s艂uszne prowadzenie 偶ycia, s艂uszna walka, s艂uszne rozmy艣lanie, s艂uszne skupienie umys艂u.
S艂uszny wgl膮d oznacza: zrozumie膰 cztery szlachetne prawdy: o tym, co z艂e, o 藕r贸dle z艂a, o ko艅cu z艂a i o prowadz膮cej do ko艅ca z艂a 艣cie偶ce.聽
S艂uszna postawa oznacza: wyrzec si臋 (wewn臋trznie) 艣wiata, nie 偶ywi膰 偶adnych z艂ych zamiar贸w, nie powodowa膰 cierpienia.聽
S艂uszna mowa oznacza: nie k艂ama膰, nie obmawia膰, nie u偶ywa膰 pustych s艂贸w i nie papla膰 bez sensu. S艂uszne dzia艂anie oznacza: nie niszczy膰 偶adnego 偶ycia, nie bra膰 tego, co nie zosta艂o (dobrowolnie) dane, nie prowadzi膰 si臋 nieskromnie.聽
S艂uszne prowadzenie 偶ycia oznacza: unika膰 fa艂szywego prowadzenia 偶ycia.聽
Fa艂szywe prowadzenie 偶ycia to nieszczero艣膰, zdrada, pos膮dzenia, wypytywanie, lichwa, handel broni膮, 偶ywymi istotami, mi臋sem, odurzaj膮cymi napojami lub trucizn膮.聽
S艂uszna walka oznacza: walczy膰 z ca艂ych si艂 i swoim umys艂em tak kierowa膰, aby nie powstawa艂y 偶adne z艂e, szkodliwe my艣li, ju偶 istniej膮ce z艂e i szkodliwe my艣li usuwa膰, budzi膰 s艂uszne my艣li, a kiedy ju偶 si臋 pojawi膮 pilnowa膰 ich i strzec.
S艂uszne rozmy艣lanie oznacza: gorliwie, z jasnym umys艂em w rozwadze, zapominaj膮c o wszystkich pragnieniach i troskach, rozmy艣la膰 o ciele, uczuciach, o my艣lach i o przedmiotach nauki.聽
S艂uszne skupienie umys艂u oznacza: 膰wiczy膰 pierwszy, drugi, trzeci i czwarty stopie艅 koncentracji.
Jednak tak powiedzia艂 Czcigodny; tak to s艂ysza艂em:聽
Wszystko, co mo偶emy uczyni膰 dla polepszenia naszego przysz艂ego losu, traci na warto艣ci wobec dobra wybawiaj膮cego serce. Wybawiaj膮ce serce dobro wch艂ania w siebie wszystko i 艣wieci i l艣ni i b艂yszczy tak samo jak blask gwiazdy znika przy blasku ksi臋偶yca, kt贸ry wch艂ania blask gwiazd i 艣wiec i l艣ni i b艂yszczy.聽