Europejska Strategia Bezpieczeństwa

Została przyjęta 12 grudnia 2003 roku przez Radę Europejską w wyniku inicjatywy Prezydencji greckiej, nieformalnej Rady Ministrów Spraw Zagranicznych (Kastellorizon, maj 2003 r.) i konkluzji ze szczytu Rady Europejskiej w Salonikach (19-20 czerwca 2003 r.), w celu przeciwdziałania i zwalczania nowych zagrożeń, które są bardziej zróżnicowane, mniej widoczne i mniej przewidywalne.

ISTOTA DZIAŁANIA

ESB została stworzona by bronić kontynent europejski przed czynnikami destabilizującymi. Są to przede wszystkim:

1. Terroryzm:

• zagraża życiu ludzi

• powoduje wzrost wydatków

• prowadzi do osłabienia otwartości i tolerancji naszych społeczeństw

• oraz stanowi coraz większe zagrożenie strategiczne dla całej Europy

2. Rozprzestrzenianie broni masowego rażenia

3. Konflikty regionalne

4. Rozpad państwa

5. Przestępczość zorganizowana

CELE STRATEGICZNE:

Zmierzając do obrony europejskiego bezpieczeństwa i wspierania jego wartości, Unie Europejska stawia przed sobą trzy cele strategiczne:

1. Odpowiedź na zagrożenia
Unia Europejska aktywnie przeciwdziała głównym zagrożeniom:

• W odpowiedzi na wydarzenia z 11 września 2001 r. wprowadziła środki, które obejmują: przyjęcie europejskiego nakazu aresztowania, przeciwdziałanie finansowaniu terrorystów oraz porozumienie w sprawie wzajemnej pomocy prawnej z USA. UE wciąż rozwija współpracę w tej dziedzinie i ulepsza środki obrony.

• UE prowadziła politykę przeciwdziałania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia. Unia uzgodniła program działań, który zakłada podjęcie kroków mających na celu wzmocnienie Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, środków zaostrzających kontrolę eksportu oraz zwalczających nielegalne przewozy i niedozwolone zaopatrzenie. UE chce doprowadzić do przestrzegania zapisów traktatów wielostronnych oraz wzmocnienia traktatów i postanowień dotyczących weryfikacji ich przestrzegania.

• Unia Europejska i państwa członkowskie podjęły kroki zmierzające do zapewnienia pomocy w zakresie rozwiązywania konfliktów regionalnych oraz przywrócenia równowagi w państwach, które uległy rozpadowi, w tym na Bałkanach, w Afganistanie i w Demokratycznej Republice Konga. Przywrócenie dobrego rządu, wspierającego demokrację i umożliwiającego organom państwa zwalczanie przestępczości zorganizowanej, jest jednym z najbardziej skutecznych środków walki z przestępczością zorganizowaną w UE.

2. Budowanie bezpieczeństwa w naszym sąsiedztwie

3. Porządek międzynarodowy oparty na skutecznym multilateralizmie

UŻYCIE SIŁ ZBROJNYCH:

Unia Europejska może podejmować decyzje o akcjach zbrojnych w okolicznościach:

1. zapobiegania konfliktom w ramach rozwiązywania kryzysów (np. Macedonia)

2. wymuszania pokoju z koniecznością użycia siły (np. Kosowo)

3. stabilizacji po konflikcie

4. klasycznych interwencje humanitarne lub ratownicze

WNIOSKI:

Tworzenie Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa trwa od pół wieku. Przez ten czas zrobiono wiele, ale proces ten nie skończył się. W ostatnich latach zdecydowano o organizacji europejskich sił reagowania kryzysowego, ale mimo licznych deklaracji poparcia proces powstawania przedłużał się z powodu konieczności unifikacji sprzętu i procedur. Nie obyło się bez wątpliwości i sporów. Większość państw jest niechętna ponoszeniu dodatkowych wydatków. W UE są państwa należące do NATO, ale także nie będące jego członkiem. Takie które całkowicie zdają się na Sojusz Północnoatlantycki i takie, które chcą oparcia obrony na Europie. Część państw chce widzieć armię europejską jako swoisty kontyngent ekspedycyjny, część jako wzmocnioną jednostkę “czerwonego krzyża”. Poważną przeszkodą są Stany Zjednoczone i istnienie NATO.USA przeciwstawiają się temu kierunkowi europejskiej polityki starając się poddać ten proces kontroli NATO.

Europejska Strategia Bezpieczeństwa /ze str. mon/

Założenia Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa W grudniu 2003 r. Rada Europejska przyjęła Europejską Strategię Bezpieczeństwa (ESB). Dokument za trzy podstawowe cele UE uznaje: wniesienie wkładu w stabilizację i dobre rządzenie w najbliższym sąsiedztwie Unii, tworzenie porządku międzynarodowego opartego na efektywnym multilateralizmie, przeciwdziałanie zagrożeniom - zarówno nowym jak i tradycyjnym. W ESB podkreśla się, że UE ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo międzynarodowe i powinna odgrywać ważną rolę w jego zapewnieniu. Definiując zagrożenia, jakim Unia musi się przeciwstawić, wymienia się konflikty regionalne, terroryzm, proliferację broni masowego rażenia oraz możliwość jej użycia przeciw terytorium UE, upadające państwa i wybuchające w nich oraz w ich sąsiedztwie konflikty, a także przestępczość zorganizowaną. Aktualizacja ESB Rada Europejska w grudniu 2008 r. zaaprobowała Raport Sekretarza Generalnego/Wysokiego Przedstawiciela ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB) w sprawie implementacji ESB. Raport, opracowany na mocy mandatu zawartego w Konkluzjach RE z grudnia 2007 r., nie stanowi przełomowego kroku w strategicznym podejściu UE do polityki bezpieczeństwa i obrony. Zawiera jednak szereg nowych elementów i rekomendacji, które stanowić będą wytyczne działań UE w dziedzinie bezpieczeństwa w najbliższych latach. Raport nie zastępuje istniejącej Strategii, lecz ma na celu jej wzmocnienie, przeanalizowanie jak była ona do chwili obecnej wprowadzana w życie oraz wskazanie obszarów i działań, w których UE powinna zwiększyć wysiłki. Zawarta w Strategii z 2003 r. ocena szeregu zagrożeń dla bezpieczeństwa pozostaje aktualna. Dokument identyfikuje także nowe zagrożenia dla bezpieczeństwa Europy, jak też te wyzwania, które znacznie zwiększyły swój wymiar od czasu przyjęcia Strategii w 2003 r. Do najważniejszych należą: bezpieczeństwo energetyczne, zwłaszcza potrzeba dywersyfikacji źródeł energii, wzrastające znaczenie oddziaływania zmian klimatycznych na bezpieczeństwo międzynarodowe, bezpieczeństwo cybernetyczne oraz piractwo. Autorzy odnotowali też ze szczególnym zaniepokojeniem eskalację zamrożonych konfliktów, a zwłaszcza wybuch otwartego konfliktu pomiędzy Rosją a Gruzją. Istotnym czynnikiem stabilizującym sąsiedztwo UE pozostaje proces rozszerzenia. Raport pozytywnie ocenia rozwój Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, zachowując równowagę pomiędzy wymiarem śródziemnomorskim i wschodnim. Wskazuje na zasadnicze znaczenie współpracy z USA, fundamentalną rolę ONZ w systemie międzynarodowym oraz współpracę z organizacjami regionalnymi, m.in. Unią Afrykańską. Podkreśla potrzebę pogłębiania strategicznego partnerstwa z NATO, zwłaszcza poprawy współpracy operacyjnej. Kluczowy dla wzmocnienia pozycji UE w świecie pozostaje rozwój cywilnych i wojskowych zdolności reagowania kryzysowego. Poprawa struktur dowodzenia, mechanizmów finansowania, zdolności planistycznych oraz prowadzenia łączonych operacji cywilno-wojskowych pozostają głównymi wyzwaniami dla Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Ponadto rozwój zdolności wczesnego ostrzegania, kompleksowe podejście do problematyki bezpieczeństwa, obejmujące reagowanie kryzysowe oraz pomoc rozwojową, a także współpraca międzynarodowa powinny pozostać głównymi kierunkami działań UE w przeciwdziałaniu nowym zagrożeniom. Pozytywnie należy ocenić ujęcie w Raporcie postulowanego przez Polskę odniesienia do kwestii bezpieczeństwa energetycznego oraz Partnerstwa Wschodniego. Jakkolwiek kwestie te na stałe zostały włączone do debaty nad bezpieczeństwem UE, ich rozwój wymaga jednak dalszego aktywnego zaangażowania Polski, zmierzającego do wzmocnienia i utrwalenia tych inicjatyw. Ponadto, konflikt w Gruzji i rozmieszczenie misji EUMM (EU Monitoring Mission), odnotowane w Raporcie wraz zapotrzebowaniem partnerów na zaangażowanie Unii w działania stabilizacyjne, stwarzają nowe perspektywy zasięgu działania misji reagowania kryzysowego UE.