prawo cywilne 14.12.14 I WYKLAD

solidarność czynna- wielu wierzycieli

solidarnosc bierna- wielosc dluznikow + wierzyciel moze sie zwrocic np. o zaplate wedlug swojego wyboru do jednego dluznika lub do wszystkich. Ta zasada sie wyczerpuje w momencie spelniania w calosci dlugu. Żadna czynność pomiędzy dłużnikami nie ma wpływu na sytuacje prawną samego wierzyciela.

Mimo,ze wierzyciel jest uprawniony do zadania tylko jednego swiadzcenia ale to swiadczenie moze miec rozny charakter, tzn. ze kazdy z dluznikow moze byc zobowiazany do spelnienia swiadczenia odmiennego, ale ta odmiennosc ma swoje granice, moze sie odnosic np. do miejsca spelnienia swiadczenia. Dzialania dluznikow pomiedzy soba nie wplywaja na sytuacje prawna wierzyciela.

Zrodla solidarnosci:

a) ustawa- wyraznie stanowi o tym przepis ustawy, np.art 370 k.c.<- kilka osob wspolnie zaciagnelo zobowiazanie dotyczace ich wspolnego mienia (tytaj by mowic o solidarnosci, wszyscy wspolwlasciciele musza byc strona umowy).

lub art. 441 k.c.- jezeli kilka osob wyrzadzilo szkode innej osobie, to odpowiadaja one solidarnie za naprawe tej szkody.

b) czynnosc prawna (umowa)- tylko taka sytuacja w ktorej dluznicy zawierajac umowe zastrzegli w niej wyraznie, ze beda za zaciagniete zobowiazanie odpowiadac solidarnie!!!

za zobowiazania spolki cywilnej odpowiadaja solidarnie wspolnicy tej spolki- solidarnosc wynikajaca z ustawy(przyklad do pkt. a)

UWAGA: soldarnosc jest wtedy, gdy w tresci umowy zawarto wyrazna klauzule wskazujaca na solidarna odpowiedzialnosc osob zaciagajacych dane zobowiazanie. Sam fakt, ze kilka osob wspolnie pod jednej stroni zawarlo umowe, nie swiadczy jeszcze o tym ze mamy do czynienia z solidarnoscia!

WZAJEMNE RELACJE POMIEDZY WSPOLDLUZNIKAMI- generalnie sytuacja prawna jednego z wspoldluznikow jest niezalezna od sytuacji pranwej innych dluznikow.

art. 371 k.c- podstawowa regulacja prawna - dzialania jednego z dluznikow nie wplywaja na sytuacje pozostalych (nie moga te dzialania szkodzic). Chodzi tu przede wszystkim o odpowiedzialnosc odszkodowawcza (kontraktowa) wynikajaca ze zlego wykonania zobowiazania, np. dostarczenie jakiegos materialu do niewlasciwego miejsca przez jednego z dluznika. W tej sytuacji odszkodowawczo odpowiada tylko ten z dluznikow, ktory zle wykonal to zobowiazanie.Oprocz zaplaty odszkodowania mozna jeszcze pozwac dluznika o zaplate odsetek za zwloke.

Czasami moze sie zdarzyc, ze opoznienie jednego z dluznikow nie bedzie jednoszesnie opoznieniem pozostalych dluznikow. Moze sie to zdazyc w sytuacji, gdy kazdy z dluznikow ma wyznaczony inny termin na spelnienie swojego zobowiazania.

art. 372 k.c. - przerwanie biegu przedawnienia w stosunku do jednego z dluznikow nie skutkuje przerwaniem biegu przedawnienia w stosunku do pozostalych. Biega przedawnienia przerywa:

- wstapienie na droge sadowa

- wszczecie ponowne egzekucji

- ugoda, czyli deklaracja dluznika wobec wierzyciela, w ktorej to zobowiazuje sie do wyplenienia swojego swiadzcenia w okreslonym terminie.

art. 373 k.c- zwolnienie jednego z dluznikow z dlugu nie ma skutkow wobec pozostalych - to zwolnienie oznacza umowe wierzyciela z dluznikiem (tzn. ze jest tutaj wymagana obydwu stron).

wyjatki od tej zasady:

a) odnowenie (nowacja) art.506k.c.

b) sytuacja zwloki wierzyciela (art. 486k.c.) zwolka wierzyciela jest zachowanie wierzyciela,kiedy to oswiadcza on ze nie przyjmie swiadczenia lub nie podjemuje zadan, ktore sa koniecze do spelnienia swiadczenia. Tak zwloka odnosi skutek wobec pozostalych dluznikow,polgajacy na tym ze dluznik (kazdy) moze zwolnic sie spod zobowiazania poprzez zlozenie do depozytu sadowego. Np. mamy kilku sprzedawcow jednego samochodu. Jedne z nich jedzie do kupca, by ddac mu samochod ale ten go nie przyjmuje. Wowczas kazdy juzze sprzedawcow moze zlozyc przedmiot do depozytu sadowego.

Roznica pomiedzy zwloka a opoznieniem: opoznienie ma charakter niezawiniony natomiast zwloka ma charakter zawiniony!

art. 375 k.c- zarzuty wspoldluznikow solidarnych, ktorymi moga sie oni bronic przed wierzycielem.

zarzut to argument dluznika pozwalajacy na uchylenie sie przed roszczeniem na stale lub czasowo.Np. zarzut, ze termin spelnienia tego swiadczenia jeszcze nie nastapil (a powodztwo o spelnienie rszczenia mozna wytoczyc tylko wtedy, gdy swiadczenie stalo sie juz wymagalne. W innym przypadku takie powodztwo zostanie oddalone).

Inny przyklad zarzutu to np. sytaucja w ktorej dluznik twierdzi, ze umowa z ktorej wynika dane zobowiazanie, byla niewazna.

zarzuty tzw. wspolne ze wzgledu na sposob powstania zobowiazania, np. zarzut niewlasciwej formy w jakiej zostala zawarta umowa lub zarzut wspolny ze wzgledu na niewlasciwa tresc. -> wyrok korzystny (oddalone powodztwo lub art. 189 k.c. ustalajacy) wobec jednego ze wspoldluznika wydany na podstawie danego zarzutu wspolnego, to wtedy ten wyrok przedklada sie na pozostalych dluznikow w sposob:

a) wierzyciel nie moze po takim wyroku wytoczyc powodztwa przeciwko pozostalum dluznikom

b) przeciwko jednemu z wspoldluznikow zapadl juz wyrok wczesniej, jest egzekucja, ale pozniej wierzyciel wytoczyl pwoodztwoprzeciwko drugiem z dluznikow i wtedy zapadl w/w wyrok. W takiej sytuacji ten pierwszy dluznik moze wytoczyc powodztwo opozycyjne, na mocy ktorego moze zadac uchylenia/zmienienia zapadlego w stosunku do niego wyroku.

Zarzut wspolny odnoszacy sie do niewlasciwej tresci umowy moze sie odnosic do ustalonychw niej odsetek, ktore przewyzszaja odsetki maksymalne.

ROSZCZENIA REGRESOWE art. 376 k.c.

kto ostatecznie ponosi ciezar zobowiazania, decyduje o tym:

a) rozwazanie ustawowe z art. 376 k.c. lub szczegolne, np. art.441kc.

b) tresci wewnetrznego stosunku prawnego tj. umowa lub ustawa, np. 197k.c. -> gdy istnieje taki stosunek wewnetrzny pomiedzy dluznikami istnieje, to ma on pierwszenstwo pomiedzy art. 376k.c. Gdy taki stosunek nie istnieje, zgodnie z trescia art. 376 k.c. kazdy z dluznikow jest zobowiazany w takiej samej czesci rownej.

Roszczenia regresowe powstaja z chwila zaspokojenia wierzyciela -> tak naprawde powstaje ono juz wtedy, gdy jeden ze wspoldluznikow spelnil roszczenie wierzyciela w zakresie przewyzszajacym jego czesc wynikajaca ze stosunku wewnetrznego, np. pan X mial oddac wierzycielowi 500 zl, pan Y 500zl, pan Z 500zl. Pan X oddal wierzycielowi 700 zl, wobec czego przysluguje mu juz roszczenie regresowe.

Jezeli wspoldluznicy nie maja stosunku wewnetrznego to wydawalo by sie, ze o wymagalnosci roszczenia regresowego powinna nastapic po wezwaniu dluznika do spelnienia wierzyciela.

SYTUACJA GDY MAMY WIELU PODMIOTOWPO STRONIE DLUZNIKOW ALE NIE MAMY PODSTAWY DO PRZYJECIA, ZE CI DLUZNICY SA SOLIDARNI -> np. gdy w umowie pozyczki nie ma zawartej klauzuli o odpowiedzialnosci solidarnej pozyczkobiorcow.

a) art. 379$1 k.c. - jezeli dluznicy sa zobowiazani do spelnienia swidczenia podzielnego to mamy tutaj wielosc zobowiazan (kilka odrebnych stosunkow zobowiazniowych) i na pewno nie ma solidarnosci. Swiadczenie podzielne mozna spelnic w czesciach bez zasadniczej zmiany przedmiotu lub wartosci tego swiadczenia, np. swiadczenie pieniezne.

b) gdyby kilka podmiotw sie zobowiazalo do spelnienia niepodzielnego (art. 370k.c) to nawet jezeli nie ma podstaw do przyjecia solidarnosci dluznikow to i tak bedziemy stosowac przepisy odpowiednio do solidarnosci dluznikow. Np. X i Y sa niezaleznymi podmiotami wzgledem siebie i zobowiazuja sie, do dokonania remontu domu Z. W tresci tej umowy nie ma wyraznego wskazania o solidarnosci obydwoch wykonawcow, a pomimo tego stosujemy wobec nich odpowiednio przepisy o solidarnosci biernej. (niby dluznicy solidarnia).Do zobowiazania stosuje sie w pelni przepisy o solidarnosci tylko do momenty, w ktorym swiadczenie niepodzielne przeksztalci sie w podzielne. Np. gdy swiadczenie niepodzielne zostanie przeksztalcone w swiadczenie pieniezne, ktore jest juz swiadczeniem podzielnym i od tego momentu przestajemy stosowac przepisy o solidarnosci.

SOLIDARNOSC NIEPRAWIDLOWA (odpowiedzialnosc in solidum) nie jest uregulowana w przepisach prywatnoprawnych. Sporwadza sie to do tego, ze w pewnych sytuacjach jezeli kilka podmiotw jest zobowiaznych do spelnienia swidczenia tego samego rodzaju wobec tego samego wierzyciela, to stosuje sie do nich znowu odpowiednio przepisy do solidarnosci. Zobowiazania tych osob maja odrebne podstawy prawne- odpowiedzialnosc odszkodowawcza kilku osob za te sama szkode ale w roznych rezimach prawnych. np. do hurtowni wlamuje sie zlodziej, wobec czego ponosi on odpowiedzialnosc deliktowa a firma ochroniarska z kolei ponosi odpowiedzialnosc kontraktowa. Jezeli jeden z tych podmiotow naprawi szkode, to poszkodowany (wierzyciel) nie moze juz zadac od drugiego podmiotu kolejnego spelnienia tego samego swiadczenia. Wynika to z tego, ze podstawa pociagniecia kogos do odpowiedzialnosci odszkodowawczej jest istnienie szkody. Jezeli np. firma ochroniarska naprawila szkode, to wlasciciel hurtowani nie jest juz poszkodowanym wiec nie moze znowu zadac kolejnego odszkodowania.

O istnieniu tej odpowiedzialnosci decyduja przeslanki:

a) kilka osob jest zobowiazanych wobec tego samego wierzyciela

b) ich zobowiazania maja samodzielne podstawy prawne

II WYKLAD 14.12.14

tematyka: instytucje ktore moga doprowadzic do zmiany podmiotu w stosunku zobowiazaniwym (po stronie wierzyciela lub dluznika)

zamine wierzyciela -> art.509k.c.- przelew wierzytelnosci- pojawia sie nowy podmiot po stronie wierzyciela. Przelew dokonuje sie w drodze umowy dotychczasowego wierzyciel a(cedenta) a nabywcy wierzytelnosci (cesjonariuszem). Tutaj nie jest wymagalna (co do zasady) zgoda dluznika na dokonanie takiego przelewu.

Przelew (cesja), jako taki, to umowa o charakterze rozporzadzajacym (trensfer prawa pomiedzy podmiotami). Moze sie dokonywac w postaci roznego rodzaju umow obligacyjnych, zobowiazujacych do przeniesienia wierzytelnosci. Genaralnie tutaj z momentem zawiazania takiej umowy obligacyjnej, przeniesienie wlasnosci nastepuje automatyczne, chyba ze strony umowia sie inaczej.

Sens gospodarczy takiego przelewu?

* np. mam wierztelnosc 100 000zl ktor bedzie wymagalna dopiero za 2 lata, a potrzebuje gotowki "na juz". Wobec czego sprzedaje swoja wierzytelnosc za 80 000zl i nie musze czekac jeszcze 2 lata na pieniadze.

* forma zabezpieczenia swojego interesu- wierzyciel obawia sie niewyplacalnosci dluznika jaka moze sie pojawic w miedzyczasie, dlatego sprzedaje swoja wierzytelnosci, dzieki czemu otzrymuje pewna gotowke.

* wierzyciel przelewa swoja wierzytelnosc na bank, by zabezpieczyc swoj kredyt-> jezeli nie bede w stanie splacic tego kredytu, to bank ma na to moja wierzytelnosc.

PRZEDMIOT PRZELEWU:

wierzytelnosc- jakies prawo podmiotowe wierzyciela o spelnienie jakiegos swiadczenia.W tej strukturze, wierzycielowi moga przyslugiwac jeszcze inne uprawnienia (oprocz roszczenia) , np. uprawnienie ksztaltujace- wierzyciel moca swojego oswiadczenia woli moze w jakis sposob uksztaltowac sytuacje prawna drugiej osoby, np. odstapienie od umowy, uchylenie.

Jednoczescnie art. 509$2- na cesjonariusza wraz z wierzytelnoscia przechodza zwiazane z nia prawa, tzn ze oprocz roszczen przechodza rowniez na nabywce uprawnienia ksztaltujace, tzn. ze moze on odstapic od umowy.

Na cesjonariusza zmocy prawa nastepuje rowniez roszczenie o zaplate odsetek od kwoty glownej.

Strony maja swobode w zakresie ksztaltowania sytuacji tego przelewu, tzn. ze nie musi nastapic przelew calej wierzytelnosci ale np. tylko jej polowa. Oprocz tego strony moga uregulowac kwestie odsetek, tzn.ktora z nich otzrymuje prawo do ich dochodzenia.

Przelew maa charakter sukcesji syngularnej.

sukcesja generalna- nastepca prawny nabywa sytuacje prawna swojego poprzednika wcalosci, np. spadkobranie

sukcesja syngularna- nastepca prawny wkracza jedynie w pewien wycinek sytuacji prawnej swojego poprzednika i to wlasnie dotyczy przelewu. To pojecie wiaze sie tez z pojeciem "nabycia translatywnego nabycia prawa" czyli cesjonariusz jako nastepca prawny wkracza w taka identyczna sytuacje prawna w zakresie przelewu, jaka przyslugiwala cedentowi (czyli zmienia sie tylko osoba samego wierzyciela i nic wiecej. Np. jezeli dluznik mial zapalcic do 20.03.2015r. 100 000zl, to to sie nie zmienia).

Problem przelewu wierzytelnosci przyszlych, czyli takich, ktorych powstanie zalezy od ziszczenia sie jakiego warunku w przyszlosci. Cesja takiej jeszcze nieistniejacej wierzytelnosci jest oczywiscie dopuszczalna ale powstaje problem, czy mozna do niej stosowacart. 509k.c. tzn. czy moja umowa sprzedazy wierzytelnosci wywoluje skutek rozporzadzajacy (ziszczenie warunku powoduje ze tak wierzytelnosc z momencie ziszczenia sie warunku wierzytelnosci powoduje, ze ona autamtycznie przechodzi do majatku nabywcy wierzytelnosci) czy obligacyjny (tzn. ze sam fakt ziszczenia sie danego warunku wywolujace powstanie wierzytelnosci nie oznacza od raz to, iz dana wierzytelnosc przechodzi od razu do majatku nabywcy. Ona przejdzie dopiero w wyniku kolejnej umowy cedent z cesjonariuszem). Tuatj dobrym przykladem jest instucja rekojmi za wady fizyczne. Kupilam samochod,ktory potem sprzedalam i moj kupiec zauwazyl, ze samochod ma wady. On oczywiscie moze zadac naprawienia szkody ode mnie ale woli zeby jednak naprawy dokonal pierwotny sprzedawca. Wtedy moge z moim kupcem dokonac umowy sprzedazy mojej wierzytelosci , na mocy ktorej bedzie on mogl zadac od pierwotnego sprzedawcy dokonania naprawy samochodu (przenioslam na mojego kupca uprawnienia z tytulu rekojmi).

ZAKRES PRZELEWU:

Jezeli strony nie ureulowaly w umowie np. kwestii roszczenia o zaplate odsetek za spoznienia, to na zasadzie art.509$2, przechodzi to roszczenie na nabywce.

+ odsetki kapitalowe

+kwota glowna

FORMA PRZELEWU art. 511 k.c.

nie ma konkretnie wymaganej formy, chyba ze ustawa stanowi inaczej -> patrz. art. 511 k.c. -> musi byc forma pisemna ale tylko wtedy, gdy wierzytelnosc byla stwierdzona pismem. Wierzytelnosci stwierdzone pismem to takie, ktore sa potwierdzone umowa pisemna lub wyzsza forma. Sa to tez wierzytelnosci wynikajace z umow obojetnie jakiej formy,ale nastepnie zostaly udokumentowane w jakikolwiek sposob (nawet maile).

Gydbysmy nie zachowali dyretywy z at. 511k.c. czyli nie zachowalibysmy tej formy pisemnej, to ta umowa byla by i tak wazna,bo art. 511 k.c. nie przewiduje zadnej sankcji niewaznosci wobec zle zawartej umowy. Tutaj konsekwencja bedzie jedynie ograniczenie mozliwosci dowodzenia, ze taka umowa zostala zawrta -> tzn ze np. nie moge przed sadem powolac swiadkow na okolicznosc potwierdzenia zawarcia takiej umowy (sankcja dowodzenia).

Skad wiemy, ze w art. 511 k.c. nie mamy do czynienia z sankcja niewaznosci a jedynie z sankcja dowodzenia? Posluzyc sie musimy tutaj art. 76 {?} k.c.-> musi byc wyraznie wskazana w przepisie ta sankcja niewaznosci.

------------------------------------------------------------------------------------

DLA PRZYPOMNIENIA:

art. 720 k.c. - umowa pozyczki powinna byc zawarta w formie pismnej i nie mamy tutaj mowy o sankcji niewaznosci, wobec czego mamy do czynienia z sankcja ad probationem (art. 74 k.c.)czyli pozyczkodawca nie moze sie powolac na zeznania sasiadki, ktora byla przy zawarciu, na okolicznosc zawracia umowy. ALE jezeli nie ma sporu o fakt zawracia umowy, to sad nie bedzie nawet tutaj dowodzic tego faktu zawiazania umowy, wiec moze spokojnie przesluchac sasiadke na okolicznosc warunkow, jakie zostaly wskazane przez strony w trakcie zawierania umowy i tutaj art.74 k.c. nie stanowi zadnej przeszkody. !! - MOZE TO BYC NA EGZAMINIE!!!

------------------------------------------------------------------------------------------------

przepisy K.P.C. odnosnie zachowania jakiejs formy:

art. 788$1 k.p.c - na podstawie wyroku nadanego na wczesniejszego wierzyciela, jego nastepca moze domagac sie spelnienia swojego roszczenia pod warunkiem, ze przelew wierzytelnosci byl dokonanej w wyzszej formie niz pisemna.

--------------------------------------------------------------------------

DOPUSZCZALNOSC PRZELEWU: on nie wymaga zgody dluznika ani poinformowania go o tym. Wyjatki:

art. 449 k.c. - dotyczy wierzytelnosci wynikajacej z deliktu o naprawienie szkody wyzradzonej na osobie- wierzytelnosc moze byc przelana tylko wtedy, gdy zostala uznana przez dluznika lub zapadl w tej sprawie wyrok sadu

wierzytelnosc wynikajaca z tytulu renty/ alimenty nie moze zostac przelana ale tylko wtedy, gdy nie jest ona jeszcze wymagalna.pactum de nono cedento- przelew nie moze zostac dokonany jezeli pomiedzy w umowie, z ktorej wynika wierzytelnosc zawarto klauzule, ktora uniemozliwia dokonanie przelewu wierzytelnosci przez wierzyciela w przyszlosci. Taka klauzla moze rowniez wynikac z pozniejszej jakiejs umowy dotychczasowych stron tosunku zobowiazaniowego.

PRZYKLADY

Gdy w umowie pomiedzy wierzycielem a dluznikiem, nie tyle wylaczono mozliwosc przelania wierzytelnosci a jedynie uzalezniono ja od zgody dluznika. <- czy takie ustawowe ograniczenie przelewu jest dopuszczalne jezeli ustawa traktuje jedynie o wylaczeniu (509k.c)a nie o uzaleznieniu przelewu od zgody wierzyciela? Jest i wynika to z wnioskowania z wiekszego na mniejsze.

Jezeli wierzyciel przeniosl na swojego nastepce wierzytelnosc ale umowil sie z nim, ze ten juz dalej nie rozporzadzi wierzytelnoscia na niczyja rzecz. Czy taka klauzula jest dopuszczalna? -> jezeli ustawodawca ustanowil jakies prawo jako zbywalne, to strony nie moga ustanowic je niezbywalnymi. Wierzytelnosc jest prawem zbywalnym wiec niestrony nie moga ograniczyc jej zbywalnosci w wyniku zawartej pomiedzy soba umowy.

------------------------------

Cedent przestae byc wierzycielem, a w jego miejsce wchodzi cesjonariusz, ktory jest weirzycielem na takich warunkach, na jakich bl zbywca.

Istotane konsekwencje pojawiaja sie wtedy, kiedy wierzytelnosc bedaca przedmiotem przelewu w ogole nie istnieje, czyli:

- albo zbywca oszukuje nabywce

- wierzytelnosc juz wygasla ale zbywca o tym nie wiedzial

W takiej sytuacji cesjonariusz nigdy sie nie staje nowym wierzycielem, to po pierwsze.

Po drugie w zaleznosci od tego co bylo podstawa przelewu,pojawia sie problem odpowiedzialnosci odszkodowawczej. Podstawa jest najczesciej umowa kupna-sprzedazy, wiec tutaj z odpowiedzialnoscia kontratowa za niewykonanie zobowiazania.

Jezeli byla to darowizna, to zbywca bedzie odpowiadac na podstawie przepisow o darowiznie wobec cesjonariusza.

W odniesieniu to prawa jakim jest wlasnosc zasada nemo plus iuris (....) quam ipse habet nie zawsze ma zastosowanie.

-> jezeli nabywam wlasnosc nieruchomosci od kogos, kto jest ujawniony w KW jako wlasciciel nieruchomosci, to staje sie jej wlascicielem -> rekojmia wiarygodnosci ksiegi wieczytej. Nabywca moze nabyc prawo wlasnosci tylko, jezeli dziala w dobrej wierze.

-> w stosunku do ruchomosci - art. 169 k.c. - nabyc wlasnosci nieruchomosci mozna tylko w dobrej wierze a oprocz tego musi uplynac wskazany w przepisie okres czasu.

SKUTKI PRZELEWU DLA SAMEGO DLUZNIKA- generalnie nie moze sie pogorszyc sytuacja prawna dluznika w skutek tego przelewu.

jezeli dluznik nie wie o przelewie wierzytelnosci i zwraca pieniadze pierwotnemu wierzycielowi -> art. 512 k.c. -> zwalnia sie spod zobowiazania

art. 515 k.c.- dluznik zwraca wierzytelnosc nowemu wierzycielowi ale pozniej okazuje sie, ze umowa przelewu byla niewazna, wobec czego wierzycielem dluznika bylw dalszym ciagu wierzyciel pierwotny. W takiej sytuacji dluznik zwalnia sie spod zobowiaznia, chyba ze wiedzial o niewaznosci tej umowy cesji.

art. 513 k.c. - dluznikowi przysluguja wszystkie te zarzuty, ktorymi moze bronic sie przed wierzycielem, np. termin swiadczenia jeszcze nie nastapil.