Wyjaśnić pojęcia: środowisko zewnętrzne, środowisko wewnętrzne, homeostaza.

ŚRODOWISKO WEWNĘTRZNE-to co wewnątrz [warunkuja układy ruchu,pok,oddech,kraz,wydal], utrzymanie stałości:1.precyzyjna kontrola czynności układów związanych z metabol. OUN z pniem mozgu i AUN(czesc układu nerw.ktora unerwia uk.wewn.i nie zalezy od naszej woli),układ dokrewny czyli hormony 2.termoregulacja receptor-efekto a.utzrym. stałości środowiska wewn,sygnal b.sprzezenie zwrotne ujemne np.przysadka wydziela hormon tyrotropowy,pobudzajacy tarczyc do wydzielania hormonow,z kolei tarczyca daje sygnal zwrotny,ze wystarczy i jest zahamowanie wydzielania hormonow c.przestrzeni plynowe czyli woda 60%,now80%,mezcz62%kob55%

ŚRODOWISKO ZEWNĘTRZNE -otoczenie org.,treść zawarta w przewodzie pok.,powietrz w dro oddech i pęch.pł.np.drogi wyprow. Mocz

HOMEOSTAZA- zdolnosc zachowania stałości srod.wewnatrz org.pomimo zminiajacych się war.zewn.

Zawartość wody w organizmie. Przestrzenie płynowe.

PŁYN ZEWNĄTRZKOM.płyn tkankowy,osocze,chlonka

PŁYN TRANSKOMÓRKOWY= przestrzen trzecia,plyn mozg-rdz.,maz staw.,plyn w jamach surowiczych,oplucna,osierdzie,otrzewna,soki trawienne

%WODY W ORG=slina 99,5%,szkliwo 0.2%,subs szara 84%, subs biala 70%

Co to jest metabolizm? W jakim środowisku przebiega? Jakie układy w nim uczestniczą? Jakie układy regulują metabolizm?

METABOLIZM(przemiana materii)wspolna cecha org.zywych,warunek zycia biol.org.przebiga w srod.wewn.ale sr.zewn.ma istotny wpływ na przebieg; wymaga: odzywianie,oddychanie, krazenie,wydalanie

ANABOLIZM=asymilacja,gromadzenie energii w org.zywych[dominuje do ukoncznia wzrostu]

KATABOLIZM=dysymilacja,zmniejszanie zapasow energii[dorosłość,starosc]

Co to są hormony? Jakie są podstawowe zasady działania hormonów?

HORMONY-przekazniki chem.wytworzone w 1 narzadzie,tkance lub kom sa przenoszone przez plyny ustrojowe i oddziałują na czynność innych narządów,tkanek i kom.; powstaja w:wyspecjaliz.narz (gruczol dokrewny),kom.rozsian układu wydziel wewnątrz, kom. O mniej wyspecjaliz.funkcji; podzial chem: pochodne aminokw w tym peptydy i bialka, pochodne chole (maja czast steranu w budowie)

MECH.DZIAŁANIA HORMONÓW 1wydziel hormonu do krwioobiegu jest regulowane w zależności od odp kom docelowych 2kom docel rozpoznaja hormon jako specyficzna cząst 3kom docel przekładają inf przekaz przez hormony w taki sposób ze ich wlasne enzymy właściwe na nie nie reaguja 4odp kom docelowej jest stopniowana i jest pochodna ilości docierającego do niej hormonu 5uklad jest czuly na tyle,by ragowac na hormony,których stezenie jest nizsze w krwioobiegu niz reszty

Molekularny mechanizm działania hormonów – pochodnych aminokwasów.

HOR.POCHODNE AMINOKWASOW- 1 podwzgorza-w międzymózgowiu OUN a także rola dokrewna 2.cz.gruczolowej i pośredniej przysadki 3.szyszynki melatonina 4.gruczolu tarczowego tyroksyna kalcytonina 5gruczolow przytarczycznych parathormon 6wysp trzustkowych langerharsa insulina glukagon 7rdzenia nadnerczy adrenalina 8angiotensyna

Molekularny mechanizm działania hormonów – pochodnych cholesterolu.

HOR.POCHODNE CHOLESTER =steroidowe 1.kory nadnerczy glikokortykoidy 2.kom śródmiąższowych jader leidiga testosteron 3kom pech jajnikowych pech Graafa-estrogeny,pech cialka zoltego-progesteron 4aktywna forma witD

Regulacja wydzielania hormonów.

MECH.DZIAŁANIA HORMONÓW 1wydziel hormonu do krwioobiegu jest regulowane w zależności od odp kom docelowych 2kom docel rozpoznaja hormon jako specyficzna cząst 3kom docel przekładają inf przekaz przez hormony w taki sposób ze ich wlasne enzymy właściwe na nie nie reaguja 4odp kom docelowej jest stopniowana i jest pochodna ilości docierającego do niej hormonu 5uklad jest czuly na tyle,by ragowac na hormony,których stezenie jest nizsze w krwioobiegu niz reszty

Hormonalna czynność podwzgórza.

HOR.PODWZGÓRZA wazopresyna,oksytocyna, tyreoliberyna, kortykoliberyna, gnadoliberyna, somatokrynina, somatostatyna, prolaktostatyna(dopamina)

WAZOPRESYNA I OKSYTOCYNA 1neurohormony syntezowane w podwzgórzu 2transportowane do tylnego plata przysadki mozgowej(tr.aksonalny) 3uwalnianie do krwioobiegu z czesci tylnej nerwowej przysadka mozgo-egzocytoza pech z zakończeń aksonow podczas depolaryzacji bl.kom.

WAZOPRZYNA AVP 1kurczy miesnie naczyn krwionośnych receptor V1A 2przyspiesza resorpcje zwrotna wody w nerkach (horm. Antydiuretyczny) recept.V2(w kanalikach nerkowych-zageszczanie moczu)

OKSYTOCYNA OXY 1kurczy miesnie przewodow mlecznych sutka i wydala mleko w nich nagromadzone-po podrażnieniu recept.w brodawce sutkowej 2wywoluje skurcze miesni macicy po podrażnieniu podczas porodu i stosunku płciowego-recept.w szyjce macicy i pochwie

HOR. PODWZGÓRZA UWALNIAJĄCE(liberyny)-pobudzajace i hamujące wydzielanie do krwi-krazenia wrotnego podwzgórzowo-przysa. 1.liberyny pobudzające przysadke mozgowa do wydzielania opow. hormonow tropowych tyreoliberyna, kortykoliberyna, gonadoliberyna, somatokrynina 2hamujace synteze somatostatyna dopamina

Hormonalna czynność przedniego płata przysadki mózgowej

Hormonalna czynność części pośredniej przysadki mózgowej.

Czynność tylnego płata przysadki mózgowej.

HOR. CZESCI PRZEDNIEJ(GRUCZOLEJ)PRZYSADKI MOZGOWEJ w niej występują kom kwasochłonne i zasadochłonne oraz barwnikooporne, kwasochlonne-kom. somatotropowe wydzielające hormon wzrostu i kom.prolaktynowe, zasadochłonne-to kom. tyreotropowe,folikulutropowe, luteinizujące

HOR.WZROSTU somatotropina bierze udzial w syntezie bialek,przemiana weglow.,tłuszczów,mineralna; pobudza watrobe i inne tk.do wydzielania czynnikow wzrostu,bierze udzial w syntezie bialek org,przemiana weglow,tluszczow i przem.mineralnej, prow do przewagi procesow anab nad katab, dodatni bilans, wysokie stez glukozy we krwi hamuje synteze glikogenu i niskie zuzycie glukozy w mies szkieł,wysoka glikoneogeneza,dzialanie lipolityczne, zatrzymuje większość kationow, jego uwalnianie jest regul przez podwzgórze za pośrednictwem somatokryniny i somatostatyny,wraz ze starzeniem przewage ma niedobor

PROLAKTYNA podwyzsza synteze bialka w kom w org,jej wydzielanie jest stale hamowane przez dopamine,bardziej aktywne wydzielanie w czasie snu,wysilku fizycznego i stresu,u kobiet w czasie ciazy wydzielanie podwyższone osiągając max przed porodem

HOR.TROPOWE tyreotropina,kortykotropina oraz gonadotropiny i h.folikutropowy i h.luteinizujacy

MELANOTROPINA wywoluje zmiane w rozmieszczeniu melaniny oraz uwalnianie wolnych kw.tluszcz.z tk.tluszcz.

Czynność szyszynki.

HOR.SZYSZYNKI MELATONINA wpływa na osr snu i czuwania-h.snu,na kontrole czynności przysadki mozg,w zakresie FSH i LH opoznia dojrz płciowe, wydziel kontrol przez siatk oka, synteza i wydziel melat sa hamowane w ciagu dnia kiedy swiatlopada na siatkowke

Hormonalna czynność tarczycy.

Parathormon i kalcytonina.

HOR.GRUCZ.TARCZOW. TRÓJJODOTYRONINA T3 TYROKSYNA T4 stymuluja synteze bialek kom w tym enzymow,bezposr z recept jadr wiaze T3, rT3 nie wykazuje dzial T3 i hamuje konwersje T4->T3,tyroksyna wnikajaca do kom w duzej ilości zaostaje pozbawione 1at.jodu i metaboliz.do trojjodotyr.lub rewers trojjodotyr. rT3, T3 nie wykazuje dzialania T3 i hamuje konwersje T4->T3; biol.efekt dzialania T3 i T4:duze zapotrzebowanie na tlen-mala prężność tlenu w tkankach,przysp.spalanie wewnatrzkom.-wytworz.ciepla,podwyższ.wydzilanie hor.wzrostu,wzmozona synteza bialek-przy fizjol.stez.T3 i T4,nadmiar T3 i T4-nadczyn tarczycy powoduje rozpad bialek,podwyz.przem.miner.-przyspiesza wydalanie wody i soli mineralnych,wzmozona synteza i rozpad cholesterolu w kom.watr.i jego wychwyt z krwi

KALCYTONINA jest u peptyd,dziala bezp na tk.kostna,wydzielana przez kom.przypecherz.,wydziel.kalcyt.jest pobudzane przez zwiekszone stez jonow wapnia we krwi,to dzialanie antagonistyczne do parathormonu,kalcyt dziala bezp.na kosci spada w nich zawartość cAMP hamując resorpcje wapnia i odwapnie kosc

GRUCZOŁY PRZYTARCZYCOWE PARATHORMON pobudza:uwalnianie jonow wapnia w postaci fosforanow z tk.kostnej do krwi,tworza się w nerkach Wit D3,która przyspiesza wchłanianie jonow wapnia w jelitach,resorpcje zwrotna jonow wapnia w kanalikach nerkowych oraz wydalanie z moczem fosforanow:wtórnym przekaz nikim PTH w kom.docelowych jest cAMP,który aktyw cyklaze adenylowa obniza stezenie wapnia zjonizowanych we krwi powoduje wzrost wydzielania PTH przez przytarczyce, podwyzsza stezenie jonow wapnia hamuje wydzielanie PTH

Hormonalna czynność kory nadnerczy.

HOR.KORY NADNERCZY MINERALOKORTYKOSTEROIDY(ALDOSTRON) podwyzsza resorpcje zwrotna jonow sodu i wydzielanie jonow potasu w kanal.nerk.,a także sluzowce przewodu pokar,co podwyzsza objętość plynu zewnatrzkom,w kom. miesniowych i nerwowych zwiększają zawartość potasu,obniza zawartość sodu; czynniki rgulujace wydzielanie:angiotensyna II,wysokie stezenie potasu,spadek sodu,ACTH,androgeny-dehydroegiandrosteron,testosteron,estradiol(przys synteze bialek i wzrost organizmu oraz rozwoj niektórych drugorzędowych mskich cech płciowych

GLIKOKORTYKOSTROIDY(KORTYZOL,KOSTERON)oddzial.na metab.weglow.,tłuszczów, bialek, przysp.synteze glikogenu i aktyw.enzym glukozo-6-fosfataze wysokie stez glukozy we krwi, utrzymuja prawidlowa pobudliwość miesni szkieletgladkich, m.sercowego ,podwyższone wydzielanie soku żołądkowego i podwyzsza filtracje klebuszkowa w nerkach,obniza ilość krążących we krwi granulocytow obojętnochłonnych oraz limfocytow(głównym czynnikiem regulującym wydzielanie glikokortykosteroidow którzy nadnerczy jest ACTH)

Hormonalna czynność rdzenia nadnerczy.

HOR.RDZENIA NADNERCZY ADRENALINA I NORADRENALINA dzilaja przez recp alfa i beta adrenergiczne powodując: rozsz naczynia krwionośne m.szkiel., zwężenie naczyn w skorze, bl.sluzowych i narządów j.brzusznej,przysp akcji serca,podwyzszona pojemność wyrzutowa serca i podwyz cisn tet,pobudz OUN,szczególnie osr podwzgórza,przysp rozpadu troglicerydow w tk.tluszcz. i przech.wolnych kw.tluszcz.do krwi,wysokie stez glukozy we krwi, rozkurcz m.gladkich przew.pokarm.; czynniki pobudzające wydzielanie:spadek cisnienia tet krwi wskutek spadku objętości krwi krążącej,spadek glukozy we krwi,spadek prężności tlenu we krwi tetniczej,spadek temp ciala,czynniki emocjonalne

Hormonalna czynność trzustki.

HOR.TRZUSTKI/WYSP TRZUSTKOWYCH GLUKAGON wydzialanie w kom A wysp trzustk,podwy stez glukozy we krwi,przyspiesza rozklad glikogenu w watrobie to polimer glukozy

INSULINA wydziela kom B wysp trzask,w watrobie spada uwalnianie,rosnie wchłanianie glukozy,obniza wytworzenie mocznika,rosnie wychwytywanie fosforanow i potasu z krwi,podwyzsza synteze a hamuje rozklad glikogenu

INSULINA w kom miesni podwyzsza dokomorkowy transport glukozy,aminokw ,jonow potasu i fosforowych, przysp metabolizm,weglow, syntezy bialek i kwasow tluszczowych INSULINA I GLUKAGON SA PODST REGULATORAMI PRZEMIANY WEGLOWODANOWEJ,DZIALAJA ANTAGONISTYCZNIE, WPŁYWAJA NA AKTYWNY TRANSPORT PRZEZ BLONY KOM I SYNTEZE BIALEK,TLUSZCZ W KOM

AMYLINA wydzielana przez kom B wysp trust, antagonistycznie do insuliny, w war fizjol wpływ na metabolizm jest mniejszy niż insuliny

SOMATOSTATYNA wydzie przez kom D wysp trzus, hamuje wydzielanie enzymow trawiennych i motoryke przewodu pok

Hormonalna czynność jajników.

HOR.JAJNIKA ESTROGENY(ESTRADIOL, ESTRON, ESTRIOL)powstaja w pech jajnik drugorz Graafa pod wpływem h.folikutropowego, największe wydzielanie w fazie folikularnej cyklu miesiączkowego,powoduja rozrost bl.sluz.macicy w fazie folik.i wydziel.przez nia sluzu w fazie lutealnej,przerost miesni gładkich macicy,jajowodu, podwyzsza pobudliwość i ukrwienie,wpływają na rozwoj II-rzed cech płciowych żeńskich,wyzwalaja poped płciowy w kierunku plci meskiech działając na osrodki motywacyjne w mozgowiu

PROGESTERON wytw.przez kom.cialka zoltgo w fazie lutealnej cyklu miesiaczk,obniza pobudzenie bl.sluz.macicy hiperpolaryzujac bl.kom.kom.m.gladkich,w gruczołach sutkowych powoduje rozwoj kom.gruczolowatych

Hormonalna czynność jąder.

CZ.WEWNĄTRZWYDZIELNICZA JĄDER TESTOSTERON wydzielany przez kom śródmiąższowe jadra pod wpływem h.lutenizujacego powoduje:u 2 plci przysp syntezy bialka,zatrzymanie wody i elektrolitow ustroju,w płodów plci meskiej roznicowanie się osrodka

Hormonalna czynność nerki.

HOR.NERKI RENINA h i enzym protelityczny katal reak ANGIOTENSYNOGEN-angiotnsyna I ERYTROPOETYNA pobudza erytropoeze w szpiku kostnym czerwonym

Hormonalna czynność serca.

HOR.SERCOWE peptydy natiuretyczne ANP,BNP wydzielane pod wpływem rozciągnięcia sciany przedsionka komory serca, podwyższ wydziel sodu i wody w kanal nerk, spadek obj krwi krążącej i cisninie tetn krwi

Hormony żołądkowo-jelitowe

HOR.ŻO-JELIT. Wydzielane przez kom bl.sluz przewodu pokarm,kontroluja wydzielanie sokow trawiennych i motoryke przewodu pokarm, gastryna, sekretyna, cholecystokinina, peptyd hamujący czynn.zoladka

Hormonalna czynność śródbłonka naczyniowego.

HOR.SRÓDBŁONEK NACZYNIOWY liczne subst o dzialaniu rozsz nacz krwi NO,hamujących agregacje plytek krwi prostacyklina,kurczacych nacz krwion endoteliny

Hormonalna czynność tkanki tłuszczowej.

HOR.TK.TŁUSZCZ. liczne subst o dzianiu przekaźnik LEPTYNA sytości ADIPONEKTYNA podwyzsza wrażliwość na insuline,dzialanie przeciwmiazdz i przeciwzapal

Pochodne kwasu arachidonowego.

POCHODNE KW.ARACHIDONOWEGO EIKOZANOIDY prostacyklina I2,tromboksan A2,Leukotrien B4,C4,D4,E4

Czynniki wzrostu.

TKANK CZYNN WZROSTU insulinopodobny czyn wzrostu I:powst gl w watr, powstaje wiecej kosci i ; insulinopod.czyn wzrostu II:w watrobie,pows wieksz narz plodu

Budowa i czynność komórki nerwowej.

Wyjaśnić pojęcia: pobudliwość, pobudzenie, refrakcja bezwzględna, refrakcja względna.

REFRAKCJA niewrażliwość kom na określone bodzce, bezwzgledna-kom całkowicie niewrazliwa na bodzce powyżej potencjalu progowego, wzgledna potrzebny silniejszy bodziec poniżej potencjalu spoczynkowego

Błonowy potencjał spoczynkowy i potencjał czynnościowy.

POTENCJAŁ SPOCZYNKOWY neuron 60-80mV,m.poprz.pr. 85-90mV,m.gladkie 45-55

Przewodzenie we włóknach rdzennych i bezrdzennych.

Co to jest synapsa? Na czym polega przewodzenie synaptyczne?

Budowa i rola autonomicznego układu nerwowego.

AUN czesc wspolczulna sympatyczna adrenergiczna, przywspolczulna parasympatyczna cholinergiczna; unerwia narz wewn, gruczoly,sciany nacz krwion,m.serca i gładkie, czesc przywsp.90% włókien przebiega w nerwie blednym , zwoje nerwowe sa w pobliżu narządów unerw,dlugie aksony kom przedzwojowych krotkie zwoj, we wspolcz odwrotnie, cz współ walki i ucieczki, cz przywspol odpoczynku i snu, neurotransmiterem neuronow przedzwojowych jest acetylocholina, zwojowych noradrenalina, receptorem neuronow sa receptory nikotynowe,w zwojach cz wspolcz sa dodatk neurony pośredniczące wydzilajace dopamine,która jest transmiterm hamującym, układ pwspolczulny unerwia rdzen nadnerczy

Mediatory autonomicznego układu nerwowego.

Wpływ autonomicznego układu nerwowego na czynność serca.

Wpływ autonomicznego układu nerwowego na przepływ wieńcowy.

Wpływ autonomicznego układu nerwowego na naczynia obwodowe.

Wpływ autonomicznego układu nerwowego na oskrzela.

Wpływ autonomicznego układu nerwowego na czynność przewodu pokarmowego.

Wpływ autonomicznego układu nerwowego na czynność trzustki.

Wpływ autonomicznego układu nerwowego na czynność pęcherza moczowego.

Termoregulacja.

Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej poprzecznie prążkowanej.

Wyjaśnić pojęcia: jednostka kurczliwa, płytka motoryczna, jednostka motoryczna.

Rodzaje skurczów mięśni szkieletowych.

Energetyka skurczu mięśnia.

Mechanizm skurczu komórki mięśniowej gładkiej. Czynniki wyzwalające skurcz mięśnia gładkiego.

Potencjał czynnościowy komórki roboczej mięśnia sercowego.

Budowa i rola układu bodźcoprzewodzącego.

Funkcje krwi.

Skład krwi.

KREW transportuje: tlen z pluc do tk, co2 z tk do pluc,prod energet i budulc wchłonięte z przewodu pokar do tkank, prod przem materii z tkan do ner,hormony i Wit magazynuje:hor stroidowe i tarczycy po związaniu z bialk osocza wyrownuje:cisn osmot w tkank,stez jonow wodor w tk,roznice temp miedzy poszczególnymi narzad i tkank pelni funkcje obronna:tworząc zapore przed drobnoustrojami fagocyt przez leukocyty, eliminuje za pomoca przeiwcial i ukl doplelniacza subst obce; wiaze się z bialkami osocza leki hormony to nie dziala; krw czerw bezjadrza m4,5-5,8 k 4,1-5,1 hemoglob 8,7-11,2 k7,5-10 mmol/l; krw biale calk liczba 3,5-10,dzielimy na granulocyty, limfocyty,monocyt; plytki krwi nie sa kom tylko fragme 140-440

Składniki osocza krwi

OSOCZE KRWI skl nieorga:kationy sodowe,potasowe,wapniowe,mag magnez,fosforowe,wapn całkowity, organ:bialko calkowi,aminokwasy,glukoza na czczo, mocznik,kreatynina, bilirubina,kw.moczowy, cholesterol całkowity, cholest LDL,HDL,trojglicerydy; surowica to osocze podst włóknika; globuliny alfa1 i 2,beta,gamma

Elektroforeza białek surowicy

Erytropoeza

ERYTROPOEZA kom pnia-erytoblast zasadochłonny-eryt polichromatyczny-eryt ortochromatyczny-retikulocyt-erytrocyt

Mielopoeza

MIELOPOEZA kom pnia-prekursor mieloblastow i monoblastow 1mieloblast-promielocyt-metamielocyt granulot paleczkowaty-granulocyt segmentowany 2monoblast-promonocyt-monocyt (zasadochl-bazofile, kwasochlo-metafile, obojetnochl- neutrofile)

Limfocytopoeza

LIMFOCYTOPOEZA kom pnia-limfocyt multipotencjalny-limfocyt B,NK,,pre-T(limf T)

Trombocytopoeza

TROMBOCYTOPOEZA kom pnia-megakarioblast-megakariocyt-plytki krwi

Rola krwinek czerwonych

ERYTROCYTY są bezjądrzaste i przenoszą tlen.

Grupy krwi i ich dziedziczenie.

A, AB, B, O, może być Rh+ lub Rh-. Dziedziczy się wg krzyżówek Mendla.

Wyjaśnić pojęcia: hemoglobina utlenowana, hemoglobina utleniona, karboksyhemoglobina.

Transport tlenu we krwi.

Transport dwutlenku węgla we krwi.

HEMOGLOBINA 4 lancuchy polipeptyd,każdy czas hemu,hem A1 97% 2 lan alfa i 2 beta, hem A2 2,5% 2 lan alfa i 2omega, hem plodowa 0,5%2 alfa i 2 gamma;kazda ma atom żelaza 2+ który wiaze 1 czast o2 tworzac hem utlenowana czyli oksyhemoglobine Hb4O8; stopien wysycenia zalezy od prężności o2, powinowactwa: prężności co2,temp krwi, stez h+ (im nizsze tym wyższe powinow); hem utleniona=methemoglobina:ma fe3+,nie ma zdolności wiazania i uwalniania o2,powstaje pod wpływem zw.utleniajacych; CO kom petycyjnie wypiera o2 z polaczenia z hemo tworząc hemo tlenkowoweglowa; transport CO2:w postaci jonow wodoroweglan HCO3- ul buforowy erytrocyt i osocza CO2+H2O-H2CO3-H++HCO3-, transp rozpuszcz fizjol CO2 w osoczu i cytoplazmie erytrocyt,transp w postaci karbominianow CO2 zwiazany z NH2, Nkonca bialek i hemoglo R-NH2-CO2---R-NH-COOH; karbaaminohemoglobina czyli co2 zwiazany za pomoca karbaminiany

Rola krwinek białych

Odpowiadają za odporność organizmu

Rola krwinek białych.

Co to jest odporność? Jaki znasz rodzaje odporności?

Mechanizmy odporności nieswoistej.

ODPORNOŚĆ niewrażliwość na czynnik zakazny lub szkodliwe dzialanie innych drobnoustr dziedziczna i nabyta:sztuczna:czynna i bierna; mech nieswoistej odporn dziedzicznej mech humoralne-ukl dopełń,oponiny(subst ulatw wiazanie fagocytow z czasek fagocytowanymi),lizozym,interferony alfa,beta,gamma; mech kom:fagocytoza, dzianie limfocytow NK niszczacych kom zakazone wirusem lub nowotworowe przy 1 kontakcie; mech odp swoistej nabytej antygeny heterogeniczne, homogeniczne, autogeniczne

Wyjaśnić pojęcia: antygen, przeciwciało.

Rozpoznanie antygenu i pierwotna odpowiedź immunologiczna.

Wtórna odpowiedź immunologiczna.

Co to jest krzepnięcie krwi? Jaki jest mechanizm krzepnięcia?

CZYNNIKI KRZEPNIĘCIA KRWI fibrynogen,protrombina,tromboplastyna tkankowa,jony wapnia,proakceleryna,akceleryna,prokonwertyna,czynnik przeciwhemofilowy A,globulina przeciwhemofilowa AHG,czynnik przeciwhemofilowy B,czynnik Christmana, PTC,cz.stuarta-prower’a,cz.przeciwhemofilowy C, cz Rosenthala,PTA,cz kontaktowy,cz stabilizujący

Co to jest fibrynoliza? Jaki jest jej mechanizm?

Co to jest chłonka? Jaki jest jej skład?

Co to jest elektrokardiogram? Co oznaczają poszczególne jego składowe?

Rejestracja elektrokardiogramu

EKG v1czerw 4przestrzen miedzyz po prawej, v2zolty 4 przest po lewej,v3zielony w Polowie odl v2 i v4, v4brazowy 5 przest miedzyz lewej linii srodkowoobojcz,v5czarny w linii pachowej przedniej na wys v4, v6 biala/Roz/fiolet linia pach srodk wys v4 i v5

ZAŁAMKI P-depolaryzacja przeds, Q ujemny załamek rozpoczynajacy depolaryzacje komor, R dodatni zal depol komor, S ujemny zal depol komor, T fala powodowana przez repolaryzacje komow RR odstep miedzy 2 zalamkami

Czynność mechaniczna serca.

Tony serca

TONY SERCA 1.zamyk zas przed-kom 2 zamyk Polk aorty i pnia pluc

Wyjaśnić pojęcia: objętość wyrzutowa, frakcja wyrzutowa, pojemność minutowa, wskaźnik sercowy.

Ciśnienia w jamach serca i zbiornikach tętniczych.

CIŚNIENIE TĘTNICZE warunk pojemn minut LK i wielkością oporu obwod,zalezy od dopływu i odpływu krwi ze zbiornika tetniczego

Prawidłowe wartości częstotliwości rytmu serca i ciśnienia tętniczego.

Co to jest fala tętna?

Od czego zależy ciśnienie tętnicze krwi? Jakie czynniki je warunkują?

Od czego zależy przepływ krwi w żyłach krążenia systemowego?

Przepływ krwi przez poszczególne narządy w spoczynku.

Rola naczyń oporowych.

Funkcja naczyń włosowatych.

Krążenie wieńcowe i jego regulacja.

KRĄŻENIE WIEŃCOWE przeplyw krwi przez tk wiencowe w fazie rozkurczu, w miare wzrostu cisnienia gwalt spada,regul przepal wienc 1nagle niedotl-podwyzsz przepływu wienc spowodowany uwolnieniem adenozyny, prostaglandyny,histaminy i choliny 2wzrost prężności co2-spadek prezn o2-jak w PL 3 neurotransmitery Ach rozkurcz nn wienc,NA,A recep beta erg,rozk nn wienc,NA,A recep alfa erg i skurcz naczy wienc 4 wazopresyna skurcz nn wienc

Regulacja krążenia.

Rola układu renina-angiotensyna-aldosteron.

Miejscowa regulacja przepływu krwi.

Regulacja oporu naczyniowego.

Regulacja ciśnienia tętniczego krwi.

Charakterystyka krążenia płucnego.

Rodzaje wysiłków fizycznych.

Częstotliwość rytmu serca, ciśnienie tętnicze i pojemność minutowa serca w czasie wysiłku fizycznego.

Redystrybucja przepływu krwi podczas wysiłku fizycznego.

Co to jest oddychanie? Jakie są jego etapy?

Funkcje układu oddechowego.

ODDYCHANIE- procesy życiowe związane z uzyskiwaniem przez organizmy energii użytecznej biologicznie: 1.Oddychanie zewnętrzne, respiracja, oddychanie – zespół procesów fizjologicznych, podczas których ze środowiskiem wymieniane są gazy oddechowe.2.Oddychanie komórkowe, oddychanie wewnętrzne, utlenianie biologiczne, oddychanie – proces metaboliczny polegający na uzyskiwaniu energii użytecznej biologicznie podczas utleniania substratów

Wyjaśnić pojęcia: wdech, wydech, wentylacja minutowa, przestrzeń martwa anatomiczna, przestrzeń martwa fizjologiczna.

WDECH- Jednym wdechem wciągamy średnio około 0,5 litra powietrza. Wdech jest możliwy dzięki skurczowi przepony i mięśnie międzyżebrowych. Przepona jest to duży mięsień oddzielający klatkę piersiową od jamy brzusznej. Ma ona zdolność opuszczania się w dół zwiększając przez to pojemność klatki piersiowej. Skurcze mięśni międzyżebrowych powodują uniesienie żeber do góry i zwiększenie objętości klatki piersiowej. Płuca przy wdechu rozszerzają się wypełniając całą przestrzeń w klatce piersiowej. Powietrze zawarte wewnątrz płuc uzyskuje niższe ciśnienie niż ciśnienie powietrza atmosferycznego. Następuje więc wdech, czyli dopływ powietrza w celu wyrównania poziomu ciśnień.

WYDECH- Przy wydechu następuje rozkurcz przepony oraz mięśni międzyżebrowych - powoduje to zmniejszenie objętości klatki piersiowej.

Wymiana gazowa zachodzi w pęcherzykach płucnych. Gazy dyfundują pomiędzy pęcherzykiem a naczyniem włosowatym. Cząsteczki O2 dyfundują z pęcherzyków płucnych do krwi, a w odwrotnym kierunku wędruje dwutlenek węgla. Tlen i dwutlenek węgla dyfundują z miejsc o większym stężeniu do miejsc o stężeniu niższym. Wynika to z zasady dyfuzji zgodnej z gradientem stężeń.

Przestrzeń martwa anatomiczna- w czasie swobodnego wdechu do dróg oddechowych dostaje się około 500ml powietrza, stanowiącego objętość oddechową TV ,z tej obj. Powietrza wdychanego do pęcherzyków płucnych dostaje się ok. 350ml a 150ml wypełnia te przestrzeń, tworzą ją drogi oddechowe, w których nie ma warunków anatomicznych do wymiany gazów pomiędzy powietrzem a krwią (jama nosowa, gardło, krtań, tchawica, oskrzela)

Objętości i pojemności płuc.

Płuca - występują u płazów, gadów, ptaków i ssaków. Ich budowa przypomina cienkie, rozciągliwe worki, które w toku ewolucji ulegały coraz większemu pofałdowaniu dla zwiększenia powierzchni oddechowej. Najlepiej rozwinięte płuca o największej powierzchni oddechowej posiadają ssaki. W ich płucach znajdują się pęcherzyki płucne, w których zachodzi wymiana gazowa.

Pojemność płuc: czyli objętość powietrza zawartego w płucach. Objętość całych płuc mierzy się za pomocą aparatu zwanego spirometrem w badaniu zwanym spirometrią, a zapis spirometrii nazywany jest spirografem. U dorosłego człowieka wynosi ok. 5l powietrza. Wyróżniamy różne rodzaje pojemności płuc: tlc - Pojemność całkowita płuc, na którą składają się dwie wartości:1. VC  - Pojemność życiowa płuc 2.RV - Pojemność zalegająca (nie wymieniana podczas standardowego oddechu.

Warto zaznaczyć, że nie oddychamy przez cały czas całym spektrum VC - pojemności życiowej. Musielibyśmy wykonać pełny, aż bolesny wydech.

Przeciętna pojemność życiowa płuc u dorosłego mężczyzny wynosi około 4500 ml, a u dorosłej kobiety 3200 ml. Regularnie uprawiane ćwiczenia fizyczne wpływają na zwiększenie pojemności życiowej płuc. U sportowców może ona wynosić nawet 6000-8000ml.

Badanie spirometryczne i jego znaczenie.

Dyfuzja gazów w płucach i tkankach.

Dyfuzja gazów, wzajemne przenikanie się gazów w wyniku przemieszczania się cząsteczek jednego gazu pomiędzy cząsteczki drugiego. W medycynie najczęściej dotyczy dyfuzji gazów w płucach. Jest to dyfuzja przez tzw. barierę pęcherzykowo-włośniczkową pomiędzy środowiskiem gazowym pęcherzyków płucnych a środowiskiem płynnym krwi przepływającej przez włośniczki płucne.

Dyfuzja gazów w tkankach- Dyfuzja gazów w tkankach – krew tętnicza dopływająca do tkanek ma większą prężność tlenu i mniejszą prężność dwutlenku węgla w porównaniu z odpływającą krwią żylną. Zgodnie z gradientem ciśnień tlen zgromadzony w erytrocytach przenika do komórek, dwutlenek węgla zaś w kierunku przeciwnym - z komórek do osocza. Cząsteczki tlenu dyfundują przez błonę komórkową krwinek czerwonych do osocza, następnie przez ścianę naczyń włosowatych do płynu międzykomórkowego i w końcu przedostają się do komórek. W zależności od intensywności metabolizmu występują duże różnice w prężności tlenu w poszczególnych tkankach. W tkankach o intensywnym metabolizmie prężność tlenu w komórkach jest mała i jednocześnie te tkanki zużywają więcej tlenu. Dlatego też krew z nich odpływająca zawiera mniej tlenu i więcej co2. Stopień zużycia tlenu określa się tzw. różnicą tętniczo-żylną w zawartości tlenu. W okresie aktywności ruchowej zwiększa się pojemność minutowa serca i wentylacja minutowa płuc, co ma na celu zapewnienie mięśniom wystarczającej ilość tlenu do pracy. W trakcie wysiłku fizycznego zużycie tlenu przez organizm może zwiększyć się kilkakrotnie.

Oddychanie wewnątrzkomórkowe.

Oddychanie komórkowe, oddychanie wewnętrzne, utlenianie biologiczne, oddychanie – proces metaboliczny polegający na uzyskiwaniu energii użytecznej biologicznie podczas utleniania substratów

Bilans energetyczny glikolizy.

Glikoliza- pierwszy etap oddychania wewnątrzkomórkowego. Zachodzi w cytoplazmie. Istotą glikolizy jest rozkład glukozy na dwie cząsteczki trójwęglowego kwasu pirogronowego. Powstają również dwie cząsteczki NADH + H⁺ i cztery cząsteczki ATP. Glikoliza jest wspólnym etapem zarówno oddychania tlenowego, jak i beztlenowego. W oddychaniu beztlenowym glikoliza jest jedynym źródłem energii.

Regulacja oddychania.

Czynność układu oddechowego podczas wysiłku.

Badanie gazometryczne i jego znaczenie.

Podstawowa przemiana materii.

Podstawowa przemiana materii- najmniejsze tempo przemiany materii zachodzące w organizmie człowieka, który na 12 godzin przed badaniem nie spożywał żadnych posiłków i płynów. W zależności od wieku oraz stylu życia podstawowa przemiana materii pochłania od 45% do 70% dziennego zapotrzebowania energetycznego człowieka.

Czynniki wpływające na przemianę materii w organizmie.

Czynniki wpływające na PPM: 1.Praca fizyczna,2. Praca umysłowa i stany emocjonalne, 3. Niska lub wysoka temperatura otoczenia,4. Wzrost zawartości niektórych hormonów we krwi, zwłaszcza h.tarczycy i h. rdzenia nadnerczy5. Trawienie i przyswajanie pokarmów.

Regulacja przyjmowania pokarmów

Przyjmowanie pokarmów- kontrole nad ilością spożywanych pokarmów, czyli kontrole nad ilością przyjmowanej E pełni ośrodek pokarmowy w podwzgórzu, jedna część- ośrodek głodu wyzwala mechanizm poszukiwania, zdobywania pokarmów, druga część- ośrodek sytości hamuje łaknienie. Ukł. Limbiczny hamuje ośr. Głodu, a kora mózgu i inne ośrodki podkorowe wywierają wpływ pobudzający lub hamujący na ten ośrodek. W hamowaniu łaknienia biorą udział cholecystokinina –CCK, peptyd uwalniający gastrynę GRP i insulina. Pobudliwość ośr.pokarmowego zależna od stężenia glukozy we krwi to: podwzgórzowy mechanizm glukostatyczny. Zmniejszenie się stężenia glukozy we krwi wyzwala łaknienie, zwiększanie- stan przeciwny- hamowanie łaknienia.

Rola jamy ustnej i przełyku w trawieniu pokarmów.

Trawienie pokarmów- złożony proces enzymatycznego przekształcenia wielkocząsteczkowych związków chemicznych w prostsze, w celu ich wchłonięcia i przyswojenia przez organizm. W procesie trawienia zaangażowanych jest wiele mechanizmów i układów (hormonalny, autonomiczny układ nerwowy), które w skoordynowany sposób doprowadzają do rozbicia składników pokarmowych do postaci, która będzie zdolna do wchłaniania (absorpcji) w przewodzie pokarmowym.

Jama ustna, przełyk, ślina-U ludzi proces trawienia zaczyna się już po pobraniu pokarmu do jamy ustnej. Dochodzi tam do zwiększenia wydzielania śliny, która zawiera enzym trawienny – amylazę ślinową. Pożywienie jest rozdrabniane, mieszane ze śliną i przeżuwane za pomocą zębów i języka. Amylaza rozpoczyna trawienie węglowodanów zawartych w pożywieniu. Następnie pokarm formowany jest w kęs pokarmowy i w trakcie połykania jest przemieszczany przez gardło i przełyk do żołądka.

Funkcje żołądka.

Motoryka żołądka.

Wydzielanie soku żołądkowego i jego regulacja.

Żołądek-W żołądku pokarm mieszany jest z sokiem żołądkowym, który ze względu na wysokie stężenie kwasu solnegoinaktywuje amylazę ślinową. Jednak do momentu zakwaszenia pokarmu amylaza ślinowa jest wciąż aktywna - w konsekwencji 20-40% wielocukrowców zostaje rozłożonych. W żołądku częściowemu strawieniu ulegają także białka - pepsynogen wydzielany przez komórki główne ściany żołądka przekształca się pod wpływem działania kwasu solnego w aktywną pepsynę, która częściowo rozkłada większość białek na krótsze łańcuchy polipeptydowe. Lipaza żołądkowa zapoczątkowuje trawienie tłuszczów, ale tylko zemulgowanych (których źródłem są m.in. jajka i mleko). Brak trawienia tłuszczów jest spowodowany brakiem emulgacji - żółć jest wydzielana dopiero do dwunastnicy.

Żołądek może pełnić swoje funkcje dzięki złożonej budowie. Ściana żołądka, idąc od strony jego światła, zbudowana jest z błony śluzowej, mięśniowej i surowiczej. Błona śluzowa tworzy fałdy, jest wrażliwa na dotyk i temperaturę, zawiera liczne gruczoły umożliwiające trawienie. Środkowa warstwa ściany żołądka to tkanka mięśniowa gładka. Możemy tutaj wyróżnić warstwę podłużną, okrężną i włókna skośne. Od zewnątrz żołądek pokryty jest błoną surowiczą.
Żołądek ze względu na swą aktywność wydzielniczą i mechaniczną posiada bogate unaczynienie. Praca żołądka jest niezależna od naszej woli a jego czynnościami kieruje autonomiczny układ nerwowy. Pusty żołądek w kilka godzin po opróżnieniu wykazuje silne skurcze błony mięśniowej, są to tzw. skurcze głodowe.

Kontrola skurczów błony mięśniowej żołądka- mają na to wpływ czynniki nerwowe i humoralne. Nerw błędny poprzez przywspółczulne neurony śródścienne nasila skurcze i przyspiesza perystatykę żołądka. Przeciwnie działają nerwy współczulne. Rozciągnięcie ścian dwunastnicy przez pokarm wychodzący z żołądka, czemu towarzyszy zmniejszenie pH, zawartość kw.tłuszczowych, częściowo strawionych białek i węglowodanów, sekretyna i cholecystokinino- pankreozymina pows. W dwunastnicy oraz wysokie ciśnienie osmotyczne treści żołądkowej dostającej się do dwunastnicy są to czynniki, które hamują na drodze odruchowej i humoralnej perystaltykę żołądka i zwalniają jego opóźnianie.

Kontrola wydzielania soku żołądkowego- Sok żołądkowy – jeden z soków trawiennych, który jest wydzieliną gruczołów trawiennych znajdujących się w błonie śluzowej żołądka. Płyn bezbarwny, przezroczysty, o kwaśnym odczynie. W skład soku żołądkowego wchodzą: podpuszczka trawi białka mleka, pepsynogen (w kwaśnym pH aktywowany do pepsyny) i rozpoczyna trawienie białek, kwas solny w dużym stężeniu, który nadaje sokowi żołądkowemu odczyn kwaśny (ok. 1,5 pH), lipaza, która rozpoczyna trawienie tłuszczów, śluz chroniący ściany żołądka przed kwasem solnym, czynnikami mechanicznymi, chemicznymi, termicznymi, biologicznymi, a także samostrawieniem. Warstwa śluzu ma grubość ok. 1 mm. Działa bakteriobójczo.Fazy wydzielania soku żołądkowego: głowowa - inaczej faza nerwowa, występuje wydzielanie soku żołądkowego pod wpływem impulsacji z nerwów błędnych. W fazie tej uczestniczą zarówno odruchy warunkowe jak i bezwarunkowe. żołądkowa - pokarm pojawia się w żołądku, na skutek mechanicznego podrażnienia błony śluzowej żołądka zachodzi odruchowe i bezpośrednie oddziaływanie na komórki dokrewne G znajdujące się w błonie śluzowej żołądka. Wydzielają one do krwi gastrynę, która pobudza do wydzielania gruczoły błony śluzowej żołądka. jelitowa - pod wpływem treści pokarmowej przechodzącej z żołądka do dwunastnicy na drodze nerwowej i humoralnej zachodzi zarówno pobudzanie jak i hamowanie czynności żołądka. Wytwarzane w dwunastnicy gastryna icholecystokinina pobudzają wydzielanie soku żołądkowego natomiast sekretyna działa hamująco. Za pośrednictwem odruchu jelitowo-żołądkowego następuje hamowanie opróżniania żołądka i wydzielania soku żołądkowego.

Rola jelita cienkiego.

Motoryka jelita cienkiego

Jelito cienkie- najdłuższa część przewodu pokarmowego, która ciągnie się od żołądka aż do jelita grubego, od którego oddziela się poprzez zastawkę krętniczo-kątniczą. Zajmuje ono okolicę pępkową, podbrzuszną i obie okolice biodrowe, a częściowo i miednicę małą. Długość jego zależy od indywidualnych genów, zmienia się także osobniczo, w zależności od wieku i od stanu skurczu błony mięśniowej. Średnia długość jelita cienkiego to 5-6 m, a średnica (światło jelita) ok. 3 cm. Podczas badania endoskopowego ulega

skróceniu. U noworodków i dzieci, jelito cienkie jest stosunkowo dłuższe, niż u dorosłych – przypuszczalnie w związku z większą pojemnością jamy brzusznej.

Ruchy jelit- jest to nazwa aktywności motorycznej w przewodzie pokarmowym, która powoduje przesuwanie pokarmu z przełyku aż do jego końcowego odcinka, czyli odbytnicy. Potocznie mianem perystaltyki określa się czasem wyłącznie ruchy perystaltyczne w jelicie.

Trawienie w jelicie cienkim- ma za zadanie trawienie spożytych i nadtrawionych w żołądku pokarmów oraz wchłanianie produktów powstałych w wyniku trawienia. Fałdy błony śluzowej jelit pokryte są bardzo licznymi kosmkami, a nabłonek okrywający te kosmki ma na swej powierzchni mikrokosmki. Dzięki takiej strukturze wnętrze jelit osiąga olbrzymią powierzchnię, dochodzącą do 200 m2. Powierzchnia ta wydziela soki i wchłania produkty powstałe w wyniku trawienia spożytych pokarmów. Poza śliną i sokiem żołądkowym do światła jelit wydziela się w ciągu doby ok. 1 l żółci i ok. 2,5 l soku trzustkowego oraz ok. 2 l soku jelitowego. Soki te dzięki ruchom jelit są nieustannie mieszane ze spożytymi i nadtrawionymi w żołądku pokarmami. Mieszanina ta tworzy t. zw. mleczko pokarmowe, w którym zachodzą procesy trawienne. Zakończona mikrokosmkami powierzchnia błony śluzowej jelit wchłania wodę, witaminy, składniki mineralne i wszystkie produkty rozkładu białek, tłuszczów i węglowodanów w górnej trzeciej części jelita cienkiego. Pozostałe dwie trzecie jelita w normalnych warunkach stanowią strefę rezerwową trawienia i wchłaniania.

Trawienie i wchłanianie węglowodanów.

WCHŁANIANIE WĘGLOWODANÓW

Węglowodany wchłaniane są z przewodu pokarmowego w formie cukrów prostych – glukoza i galaktoza głównie na drodze transportu czynnego w symporcie z sodem, natomiast fruktoza na drodze transportu biernego. Transport czynny glukozy związany jest z wykorzystaniem energii z ATP. Przebiega on w sprzężeniu z działaniem ATP – azy sodowo –potasowej. Energia z ATP nie jest potrzebna bezpośrednio do transportu glukozy, ale konieczna jest dla działania pompy sodowej, która wyrzuca sód z komórki wbrew gradientowi stężeń. Sód wraca do komórki na zasadzie różnicy stężeń, a w symporcie z nim transportowana jest glukoza. W ten sam sposób wchłaniana jest również galaktoza.

Węglowodany - związki pochodzenia głównie roślinnego, stanowią wagowo oraz jako źródło energii znaczną część naszego pożywienia. Są najłatwiej dostępnym źródłem energii, jednak w przeciwieństwie do tłuszczów szybko się wyczerpują. Węglowodany przyjmowane w pożywieniu mają różną budowę, dlatego zróżnicowany jest ich proces trawienia. Wszystkie węglowodany trawione są w różnych odcinkach przewodu pokarmowego do cukrów prostych, ponieważ tylko w takiej formie mogą zostać wchłonięte.

Sacharoza – jest trawiona dopiero w jelicie cienkim, gdzie działa sacharoza. Enzym ten produkowany jest przez ścianę jelita cienkiego.

Laktoza – również rozkładana jest w jelicie cienkim przez laktozę. Aktywność tego enzymu jest największa u osesków i zmniejsza się z wiekiem.

Skrobia – Trawienie skrobi rozpoczyna się w jamie ustne, gdzie działa amylaza ślinowa, będąca składnikiem śliny. Rozbija ona wiązania 1,4-α- glikozydowi powstają różne długie dekstryny. Enzym ten działa jednak stosunkowo krótko. Jego optymalne pH wynosi 6,7 idlatego nie działa już w żołądku, gdzie unieczynniany jest przez niskie pH ( 1,5 – 2,0 ).

Dekstryny trawione są dopiero w dwunastnicy. Wraz sokiem trzustkowym dostaje się amylaza trzustkowa. Enzym ten kontynuuje działanie amylazy ślinowej, rozbijając wiązania 1,4 –α- glikozydowe. Amylaza trzustkowa działa jednak dłużej, w wyniku czego z dekstryn powstają maltoza i izomaltoza. Obydwa trawione są w jelicie cienkim, którego ściana maltazę i izomaltazę. Enzymy te rozbijają wiązania glikozydowi w maltozie i izomaltozie, uwalniając glukozę. W podobny sposób jak skrobia trawieniu ulega glikogen.

Trawienie i wchłanianie tłuszczów.

Wchłanianie tłuszczów- Tłuszcze w procesie trawienia ulegają rozszczepieniu na kwasy tłuszczowe i glicerol. Trawienie części tłuszczów jest nie całkowite i prowadzi tylko do uzyskania jedno- i dwuglicerydów. Większość kwasów tłuszczowych oraz glicerol. A także jedno- i dwuglicerydy przenikają do wnętrza komórki nabłonka jelita. W jej wnętrzu powstają z tych związków własne tłuszcze ustrojowe, które następnie przechodzą do naczyń chłonnych, a stąd poprzez układ limfatyczny dostają się do krwi. Niewielka część kwasów tłuszczowych przechodzi bezpośrednio do krwi i zostaje przetransportowana do wątroby. Tłuszcze we krwi tworzą drobne kuleczki o średnicy około 1 mikrona, otoczone cienką warstewką białka i fosfolipidów. Kuleczki te, zwane chylomikronami, stanowią formę transportu tłuszczów i w tej postaci zostają rozprowadzone po całym organizmie.

Wchłaniane tłuszczów w organizmie człowieka odbywa się w górnym i środkowym odcinku jelita cienkiego. Są one wchłaniane niemal całkowicie; w kale pojawiaj się jedynie niewielka ilość tłuszczu, którego źródłem są bakterie saprofitując w jelicie grubym.

Tłuszcz jest wykorzystywany przez organizm człowieka przede wszystkim jako źródło energii. Duża część spożytego tłuszczu nie jest jednak zużytkowana zaraz po spożyciu, ale zostaje odłożona w tkance tłuszczowej jako rezerwa ustrojowa.

Trawienie i wchłanianie białek.

Gazy jelitowe.

Funkcje jelita grubego.

Motoryka jelita grubego. Oddawanie kału.

Jelito grube- końcowy odcinek jelita kręgowców łączący jelito cienkie z odbytem. W jelicie grubym odbywa się końcowy proces formowania kału. Błona śluzowa jelita grubego nie tworzy kosmków jelitowych. Jest również silnie pofałdowana, co zwiększa jego powierzchnię. W jelicie grubym zachodzi końcowy etap wchłaniania wody, elektrolitów i soli mineralnych z resztek pokarmowych. Występują tutaj także bakterie symbiotyczne, produkujące witaminę K, oraz niektóre witaminy z grupy B. Na jelito grube (na ilustracji zaznaczone kolorem brązowym) ssaków składają się następujące części: jelito ślepe, inaczej kątnica – tutaj z przyśrodkowej ściany wychodzi wyrostek robaczkowy leży wewnątrzotrzewnowo, okrężnica (colon), która z kolei dzieli się na wstępnicę  (zewnątrzotrzewnowo), poprzecznicę – (wewnątrzotrzewnowo), zstępnicę – (zewnątrzotrzewnowo) i esicę –  (wewnątrzotrzewnowo), odbytnica, czyli (jelito proste); leży zewnątrzotrzewnowo. Jelito grube uchodzi na zewnątrz pojedynczym otworem (odbyt). Jelito grube oddzielone jest od jelita cienkiego zastawką krętniczo-kątniczą. U wszystkich kręgowców poza ssakami łożyskowymi końcowy odcinek jelita grubego (odbytnica) tworzy kloakę, do której wydalane są stałe i płynne odpadowe produkty przemiany materii, a także do której otwierają się nasieniowody i jajowody.

Oddawanie kału- odpadowe produkty procesu trawienia. Kał powstaje w jelicie grubym. Resztki pokarmowe przemieszczane z jelita cienkiego do jelita grubego mają konsystencję stosunkowo płynną; dopiero w jelicie grubym dochodzi do końcowej fazy resorpcji wody i zagęszczenia kału. W skład kału wchodzą resztki pokarmowe, śluz, bakterie, resztki nabłonka, woda itp. Kał przesuwa się w jelicie w skutek ruchów perystaltycznych; ostateczne jego formowanie zachodzi w odbytnicy. Wydalany jest w czasie defekacji przez odbyt dzięki skurczom ścian odbytnicy.

Kał człowieka i innych ssaków charakteryzuje się dość znaczną gęstością, natomiast w przypadku kręgowców innych niż ssaki (z wyłączeniem stekowców) może być znacznie rozcieńczony. Wiąże się to z faktem, że w końcowej części jelita grubego (kloaka) znajduje się u nich ujście moczowodów. To właśnie z tej przyczyny kał ptaków(guano) charakteryzuje się znaczną płynnością.

Zewnątrzwydzielnicza funkcja trzustki.

Wydzielanie soku trzustkowego- płynna wydzielina zewnątrzwydzielniczej (gruczołowej) części trzustki, jeden z soków trawiennych. Sok trzustkowy wydzielany jest przewodem trzustkowym głównym (Wirsunga) i dodatkowym (Santoriniego) dodwunastnicy. W ciągu doby wydziela się ok 2 litrów soku trzustkowego o pH 7,1 - 8,4. Zasadowy sok trzustkowy neutralizuje kwaśną treść pokarmową i trawi wiele składników pokarmowych, przygotowując je do wchłaniania. Uczynnienie enzymów trawiennych soku trzustkowego w obrębie trzustki zamiast w świetle przewodu pokarmowego prowadzi do ciężkiej choroby - ostrego zapalenia trzustki.

Funkcje wątroby.

Rola żółci, wydzielanie żółci.

Wydzielanie żółci-  płynna wydzielina wątroby, jedna z substancji wspomagających soki trawienne.

Jest to zielonkawo-brunatny, lepki i kleisty płyn, o odczynie obojętnym. Zawiera barwniki żółciowe, kwasy żółciowe i ichsole, cholesterol, lecytynę, mocznik, sole mineralne, sole kwasów tłuszczowych. Żółć jest niezbędna w procesieemulgowania tłuszczów, czyli rozbijania ich na drobną zawiesinę umożliwiającą trawienie.

Wydzielana przez wątrobę, a magazynowana w pęcherzyku żółciowym, z którego spływa do dwunastnicy po zadziałaniu cholecystokininy, w czasie trawienia pokarmów. Żółć wspomaga trawienie i wchłanianie tłuszczów oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E, K i F. Razem z żółcią wydalany jest cholesterol, kwasy żółciowe, leki, toksyny, barwniki żółciowe i substancje nieorganiczne, takie jak związki miedzi, cynku i rtęci.

Wydzielone do jelita kwasy żółciowe po zakończeniu swego udziału w trawieniu podlegają reabsorpcji w procesie krążenia wątrobowo-jelitowego. W pewnych stanach chorobowych dochodzi do odkładania jej składników, w wyniku czego wytrącają się kamienie żółciowe, prowadząc do kamicy dróg żółciowych.

Czynność wątroby- Wielofunkcyjny gruczoł obecny u wszystkich kręgowców, a także o u niektórych innych zwierząt. Stanowi część układu pokarmowego położony wewnątrzotrzewnowo. U większości zwierząt dzieli się na dwa płaty. U człowieka jej masa wynosi ok. 1500–1700 g u dorosłego mężczyzny, a u kobiety 1300–1500 g. Masa przyżyciowa jest o 500–800 g wyższa, ze względu na zawartą w niej krew.

Wątroba pełni następujące funkcje: 1. wytwarza żółć, która rozbija tłuszcze na małe kropelki 2. odtruwa krew z szkodliwych substancji, jak leki, alkohol, amoniak, glutamina3. magazynuje krew4. bierze udział w syntezie glikogenu, mocznika, barwników 5. syntezuje białka osocza krwi, jak albuminy, α - globuliny, β – globuliny i fibrynogen 6. wydziela do krwi enzymy i czynniki krzepnięcia krwi 7.magazynuje glikogen, tłuszcze 8.magazynuje witaminy : A, D, E i K 9.gromadzi Fe w postaci ferrytryny.

Wątroba jako filtr organizmu

Wątroba jest najbardziej wielostronnym narządem ludzkiego ciała i pełni w nim kilkaset zadań, a więc bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w większości procesów zachodzących w organizmie. W tej sytuacji samo wymienienie wszystkich funkcji wątroby wypełniłoby długą listę, nie mówiąc już o opisaniu wszystkich tych funkcji. Z tego względu zazwyczaj opisywane są pojedyncze funkcje wątroby, w zależności od tego, która z tak licznych funkcji tego niezwykle skomplikowanego organu jest opisywana. I tutaj należałoby tak postąpić, opisując tylko jej funkcję wydalniczą. Jednak, chociaż bez niej wydalanie substancji toksycznych nie byłoby w ogóle możliwe, wątroba nie jest imponującym narządem wydalniczym. Można ją porównać raczej do zakładu recyklingu śmieci, którego zadaniem przede wszystkim jest odzyskanie surowców wtórnych, by wykorzystać je ponownie. Wśród owych śmieci pojawiają się także odpadki, których użyć ponownie nie można, a więc należy zneutralizować ich trujące właściwości i wysłać do innego zakładu, zajmującego się utylizacją.

Czynność zewnątrzwydzielnicza wątroby- kom.wątroby tworzą ściany kanalików żółciowych i wydzielają do światła kanalików wszystkie skł.żółci.w postaci glukuronianów wydzielane są barwniki żółciowe, h.kory nadnerczy i gruczołów płciowych oraz ich pochodne. pozostałymi skl.żółci są: sole kw.żółciowych, cholesterol, kw.tłuszczowe, tłuszcze obojętne, sole nieorganiczne i woda.

Czynność wewnątrzwydzielnicza wątroby- białka osocza krwi- albuminy, alfa i beta-globuliny oraz fibrynogen, syntetyzowane są w wątrobie. Jedynie gamma-globuliny nie są syntetyzowane w wątrobie,tylko w węzłach chłonnych. Kom. Wątroby wydzielają do krwi enzymy oraz czynniki krzepnięcia krwi.funkcją wątroby jest magazynowanie znacznych ilości krwi, która w odpowiedniej chwili, np. podczas krwawienia, może być uwolniona do krwiobiegu. Wątroba jest także olbrzymim magazynem ustroju, a mianowicie gromadzi glikogen, niektóre witaminy (A, D, B12), a także znaczne ilości żelaza. Zapasy witaminy A wystarczają

nam na okres ok. 2 lata, a witaminy D i B12 nie zabraknie nam dzięki wątrobie przez cały rok.

Przemiana bilirubiny.

Utrata wody przez organizm człowieka.

Utrata wody i elektrolitów:

Organizm człowieka wydala wodę:
1. z moczem przez nerki, 2. z potem wydzielanym przez gruczoły potowe, 3. poprzez powierzchnię skóry w wyniku parowania, 4. z powietrzem wydychanym przez płuca, 5. ze śliną.
Najwięcej wody i elektrolitów, około 1,5 l na dobę, organizm traci wraz z moczem. Utrata wody na skutek parowania z powierzchni skóry i wydzielania gruczołów potowych zależy od temperatury własnej ciała i otoczenia oraz wilgotności powietrza. W temperaturze nie wyższej niż 28°C organizm traci w ciągu doby około 500 ml wody przez parowanie z powierzchni skóry i wydzielanej z potem. Utrata wody przez płuca zależy również od temperatury własnej ciała i otoczenia oraz od wilgotności powietrza. W warunkach przeciętnych człowiek traci w ten sposób około 300 ml wody na dobę. Z kałem wydalane jest z organizmu 100-200 ml wody na dobę. Utrata wody ze śliną w zwykłych warunkach jest nieznaczna, ale może być duża przy oddychaniu ustami (jako następstwo parowania) lub u osób mających zwyczaj spluwania śliną.

Zasady obliczania bilansu wodnego.

Wydalnicza czynność nerek.

Czynność nerek- narząd stanowiący najistotniejszą część układu wydalniczego większości zwierząt (głównie stałocieplnych). Nerki są narządem parzystym, którego kształt przypomina ziarno fasoli, są koloru czerwonobrązowego (wskutek dużej zawartości krwi.

Co to jest klirens substancji? W jaki sposób jest wyliczany?

W jaki sposób oznaczamy filtrację kłębuszkową?

Filtracja kłębuszkowa-  pierwszy etap powstawania moczu; w wyniku filtracji powstaje w ciągu doby ok. 150 l moczu pierwotnego, który, przepływając przez kanaliki nerkowe, ulega zagęszczeniu do ok. 1,5 l/dobę moczu ostatecznego.

Wzór Cockrofta-Goulta i jego ograniczenie. Wzory MDRD i ich ograniczenie.

Resorpcja i sekrecja kanalikowa.

Resorpcja i sekrecja kanalikowa są to zasadnicze frakcje bliższych i dalszych kanalików nerkowych. Związki chemiczne krążące we krwi i przefiltrowane w kłębuszkach nerkowych do przesączu kłębuszkowego przepływają następnie przez kanaliki nerkowe, gdzie:

nie są wchłaniane w kanalikach ani wydzielane przez nabłonek kanalików, n inulina

zostają wchłaniane całkowicie lub częściowo np. glukoza

zostają dodatkowo wydzielane przez nabłonek kanalika np. kwas para-aminohipurowy

są jednocześnie wchłaniane i wydzielane np. jony potasowe

Związki należące do pierwszej grupy występują w moczu ostatecznym w tej samej ilości, w jakiej zostały przefiltrowane w kłębuszkach. Dzięki temu klirens dla tych związków wskazuje na wielkość filtracji kłębuszkowej.

Resorpcja kanalikowa ma charakter:

-resorpcji biernej, zgodnej z gradientem stężenia i potencjału elektrycznego

-resorpcji czynnej, wbrew gradientom

Do związków, które są w kanalikach wchłaniane biernie wraz z wodą, należą mocznik i chlorki.

Związki resorbowane czynnie dzielą się na związki:

o największej proporcjonalnej wchłanialności ograniczonej stężeniem

o największej proporcjonalnej wchłanialności ograniczonej stężeniem i czasem wchłaniania

Związki pierwszej grupy są aktywnie transportowane przez nabłonki kanalików nerkowych proporcjonalnie aż do określonego ich stężenia w przesączu kłębuszkowym. Największe stężenie tych związków w przesączu kłębuszkowym, przy którym ulegają one jeszcze całkowitej resorpcji w kanalikach nerkowych określa wartość Tm.

Sekrecja kanalikowa. Przez kom nabłonka do światła kanalików wydziela się szereg związków endogennych i egzogennych. Wydzielanie każdego z tych związków odbywa się na zasadzie jednego z trzech mechanizmów:

biernego wydzielania- dyfuzji zgodnego z gradientem stężenia

aktywnego wydzielania o bezwzględnej ograniczonej największej pojemności wydzielniczej

aktywnego wydzielania, którego pojemność wydzielnicza jest ograniczona gradientem stężenia i czynnikiem czasu

Bierne wydzielanie na zasadzie dyfuzji dotyczny wydzielania słabych zasad np. soli amonowych i słabych kw np. kw salicylowego.

Regulacja tworzenia się moczu.

Wydalanie moczu.

Wydalanie moczu. Mocz wydostający się z kanalików nerkowych zbiorczych gromadzi się w miedniczce nerkowej. Na skutek ruchów perystaltycznych moczowodu porcje moczu przemieszczane są z miedniczki nerkowej do pęcherza moczowego.

Wypełnianie pęcherza moczowego powoduje rozciąganie jego ścian i podrażnienie receptorow. Na drodze odruchowej poprzez ośrodek oddawania moczu w części krzyżowej rdzenia kręgowego występuje jednoczesny skurcz mięśnia gładkiego w ścianie pęcherza moczowego, zwanego mięśniem wypielaczem, rozkurcz mięśnia gładkiego zwieracza wewnętrznego cewki moczowej i rozkurcz mięśnia poprzecznie prążkowanego stanowiącego zwieracz zewnętrzny cewki moczowej. Na skutek zwiększonego cisnienia w pęcherzu moczowym i rozkurczu zieraczy mocz zostaje wydalony przez cewkę moczową na zewnatrz.

Wyjaśnić pojęcia: odruch, łuk odruchowy, odruch bezwarunkowy, odruch warunkowy.

Odruch-automatyczna reakcja na bodziec zewnętrzny lub wewnętrzny, zachodząca przy udziale ośrodkowego układu nerwowego. Droga nerwowa od receptora, będącego źródłem odruchu, do narządu wykonawczego (efektora) nosi nazwę łuku odruchowego. Łuk odruchowy od receptora biegnie neuronem czuciowym (aferentnym) do ośrodkowego układu nerwowego, stamtąd neuronem ruchowym (eferentnym) biegnie do efektora. Najprostsze odruchy składają się tylko z dwóch neuronów, połączonych jedną synapsą (odruch monosynaptyczny), ale przeważnie składają się z większej liczby neuronów. Te dodatkowe neurony nazywają się pośredniczymi (interneuronami). Wyróżnia się odruchy proste, np. kolanowe i bardziej złożone, np. kończyny górnej albo ruch źrenicy.

Odruch wrodzony(bezwarunkowy)-reakcja wrodzona (odruch), automatyczna, zachodzi przez pobudzenie odpowiednich receptorów, zakończeń nerwowych, nerwów czuciowych oraz pobudzenie organów efektorowych (głównie mięśni) poprzez nerwy ruchowe lub autonomiczne. Reakcja odruchowa przebiega bez uświadomienia, to znaczy, że nerwy wywołują odruch (pobudzają mięśnie) przed powiadomieniem mózgu. Np.:odruch kolanowy,krztuśmy,ruchy oka

Odruch nabyty(warunkowy)- nabyta reakcja organizmu. Odruch warunkowy klasyczny powstaje podczas życia osobnika na bazie odruchu bezwarunkowego. Występuje dopiero po analizie danego bodźca przez ośrodek kojarzenia w mózgowiu, głównie w pniu mózgu. Powstawanie odruchów warunkowych wynika z powtarzalności pewnych sytuacji oraz integracyjnej funkcji mózgowia, które korzystając z danych przekazywanych przez różne zmysły może postrzegać otoczenie wieloaspektowo. 

Łuk odruchowy- sklada się z 5czesci: 1.receptora 2.dośrodkowego włokna nerwowego3.osr.nerwowego4.odsrodkowego włókna nerwowego5. Efektora. Luk odruchowy-jest to droga jaka przebywa impuls nerwowy od receptora do afektora.

Co to jest elektroencefalogram? Jak się go rejestruje?

Czynność bioelektryczna mózgu samoistna

Bada się ją za pomocą elektrod odbierających przystawionych do skóry. Zarejestrowane zmiany to: EEG-ELEKTROENCEFAGRAMEM. Elektrody można przystawic tez bezposr.do odsłoniętej w czasie operacji kory mozgu i zaresestrowac potencjaly elektryczne nazywane ELEKTROKORTYKOGRAMEM-ECoG. Kazdy człowiek ma indywidualny zapis potencjałów elekrt.mózgu,potencjały te zapisane na taśmie papieru mają postać fal o różnej amplitudzie i częstotliwości: wyroznia się fale alfa, beta,theta, delta.

Synchronizacja czynności elektrycznej mózgu-EEG jest sumą potencjałów wytwarzanych przez pobudzone ciała neuronów i ich wypustki. im wiecej neuronow jest pobudzanych rytmicznie w krotkich odstępach czasu tym wypadkowa tych potencjałów jest wyższa.

Co to są potencjały wywołane?

Wyjaśnić pojęcia: czucie, precepcja.

CZUCIE- wrażenie zmysłowe polegające na subiektywnej ocenie bodźców pobudzających odpowiednie receptory.

PERCEPCJA- rozpoznanie bodźca, który pobudza wiele receptorów. Obejmuje kilka rodzajów czucia, co umożliwia organizację i interpretację wrażeń. Percepcja może być związana z wyobraźnią i z inteligencją. System percepcyjny człowieka umożliwia widzenie, słyszenie, czucie smaku, zapachu, dotyku i odczuwanie zmiany temperatury. Jest to też poczucie świadomości.

Rodzaje czucia.

Podzial czucia:a) teleceptywne- np. widzenie, słyszenie b) czucie powierzchniowe (eksteroceptywne), odbierane przez receptory skórne (np. czucie dotyku, bólu, temperatury, smaku) c) czucie głębokie (proprioceptywne), odbierane przez proprioreceptory, odpowiedzialne za wystąpienie odruchów głębokich, czyli ścięgnistych, znajdujące się w mięśniach, ścięgnach, powierzchnia stawowych i błędniku (czucie równowagi), 4) czucie trzewne (interoceptywne), odbierane przez interoreceptory w narządach wewnętrznych i ścianach naczyń krwionośnych.

Czucie węchu. Droga węchowa.

Zmysł powonienia- część błony śluzowej jamy nosowej w górnej części tej jamy, zwana błoną węchową, w której znajdują się między komórkami nabłonkowymi komórki dwubiegunowe.
Jedna wypustka takiej komórki zaopatrzona we włoski węchowe zwrócona jest na powierzchnię błony śluzowej, a druga jako neuryt (akson) przechodzi do mózgu. Prog pobudzenia-jest rózny w zaleznosci od rozpoznanego zapachu-kom.węchowe słabo reagują na eter etylowy, silniej na kw.masłowy, najsilniej na merkaptan metylowy

Adaptacja- zalezy od charakteru bodźca. Jedni ludzie szybko przystosowują się do zapachu inni wolniej.w przypadku 2zapachow jednoczesnie wyczuwalnych odbierany jest ten, którego wolniej przebiega adaptacja.czlowiek odroznia od 2tys.do 4 tys. Rożnych zapachow.

Zmysł wzroku. Droga wzrokowa.

Zmysł wzroku- zdolność odbierania bodźców świetlnych przez organizm ludzki i zwierzęcy, zespół czynności związanych z widzeniem. Receptory wzroku znajdują się w siatkówce oka. Z komórek zwojowych siatkówki biegną do wzgórza mózgu nerwy wzrokowe. Korowe ośrodki wzroku umiejscowione są w płacie potylicznym mózgu, pamięć bodźców złożonych - w płacie skroniowym.

Wady refrakcji.

Oko niemiarowe-(ametropia) - oko, którego układ optyczny w sposób nieprawidłowy skupia promienie świetlne. W efekcie obraz uzyskany na siatkówce jest nieostry. Do najczęstszych wad refrakcji należą:
1.krótkowzroczność w przypadku skupiania promieni przed siatkówką, 
2.dalekowzroczność, gdy promienie skupiają się za siatkówką, 
3.astygmatyzm, kiedy promienie skupiają się w różnych miejscach zależnie od zmian krzywizny rogówki.

Akomodacja i konwergencja oczu.

Akomodacja oka- (nastawność oka) – zjawisko dostosowania się oka do oglądania przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach. Dostosowanie to polega na odpowiednim doborze ostrości widzenia. Istnieją dwa zasadnicze mechanizmy akomodacji: 1.zmiana kształtu soczewki oka, a wskutek tego zmiana jej ogniskowej i co za tym idzie zmiana jej zdolności zbierającej 2.zmiana odległości soczewki od siatkówki.

Konwergencja oczu- zdolność oczu do śledzenia obserwowanego przedmiotu poprzez zmianę położenia gałek ocznych; dzięki temu zjawisku człowiek może określać swoją odległość od przedmiotu; osie patrzenia przecinają się.

Czynność pręcików.

Czynność czopków.

Siatkówka-– część oka, która jest elementem odbierającym bodźce wzrokowe. Jest specyficznej budowy błoną znajdującą się wewnątrz gałki ocznej, na jej tylnej powierzchni. Jest jednym z pierwszych elementów drogi wzrokowej. Podstawowymi elementami budowy siatkówki są ułożone w kilka warstw komórki nerwowe, które z mózgiem łączy nerw wzrokowy. Zmodyfikowane neurony: czopki i pręciki, są jej światłoczułymi receptorami. Siatkówka ludzkiego oka zawiera ok. 6 mln czopków i 100 mln pręcików^.Innym rodzajem neuronów występującym w siatkówce są komórki dwubiegunowe i komórki zwojowe siatkówki. Pręciki są wrażliwe na natężenie światła i pozwalają na widzenie czarno-białe. Są wydłużonymi, cienkimi komórkami które w swej zewnętrznej części zawierają zawarty w ok. 2000 dyskoidalnych strukturach światłowrażliwy barwnik - rodopsynę. Pręciki nie występują w dołku środkowym, za to jest ich dużo w częściach peryferyjnych siatkówki. Czopki skupiają się w centralnej części siatkówki i odpowiadają za widzenie barwne. Zawierają trzy barwniki wrażliwe na światło niebieskie, zielone i czerwone. Czopki są też odpowiedzialne za ostrość widzenia. Największa ilość receptorów znajduje się w plamce żółtej, zaś w plamce ślepej nie ma ani jednego.

Ostrość wzroku. Badanie ostrości wzroku.

Widzenie barw. Badanie rozpoznawania barw.

Badanie widzenia obuocznego.

Badanie pola widzenia.

Zmysł słuchu. Droga słuchowa.

Ucho- narząd słuchu występujący jedynie u kręgowców. Najbardziej złożone i rozwinięte uszy występują u ssaków. Ucho odbiera fale dźwiękowe, przekształca je w drgania mechaniczne, a drgania w impulsy nerwowe. Odpowiada także za zmysł równowagi (błędnik).BUDOWA: Ucho składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, ucha środkowego oraz ucha wewnętrznego. Ucho zewnętrzne występuje jedynie u ssaków. Ucho zewnętrzne i środkowe odpowiadają głównie za słuch, ucho wewnętrzne zawiera także elementy odpowiedzialne za równowagę.

Fale dźwiękowe dochodzące do błony częściowo się odbijają a pozostała część wprowadza błonę bębenkową w drgania, które są następnie przenoszone na łańcuszek kosteczek słuchowych (młoteczek, kowadełko i strzemiączko) trafiając ostatecznie na okienko owalne a dalej do ślimaka.

Oprócz przewodnictwa (drogą kosteczek słuchowych), fale dźwiękowe docierają też przez błonę bębenkową za pośrednictwem przewodnictwa powietrznego - przez jamę bębenkową bezpośrednio na okienko owalne.

DROGA IMPULSÓW SŁUCHOWYCH- impuls słuchowy dociera do małżowiny usznej, następnie przewodem słuchowym zewnętrznym do błony bębenkowej, powietrze wprowadza w drgania błonę bębenkową, która wprawia w ruch młoteczek. Drgania z młoteczka są przekazywane na kowadełko i strzemiączko. Przez okienko owalne trafiają do ucha wewnętrznego, tam drgania

są zamieniane na impulsy nerwowe, które nerwem słuchowym docierają do ośrodków słuchowych w korze mózgowej

Badanie słuchu

Czucie dotyku i ucisku.

DOTYK – receptorem czucia dotyku są ciałka dotykowe. Impulsy nerwowe wywołane pobudzeniem tego receptoru przewodzone są przez zwoje rdzeniowe, korzenie grzbietowe i wstępują do mózgowia w sznurze tylnym, w pęczku smukłym i w pęczku klinowatym do II neuronu czuciowego w jądrze smukłym i jądrze klinowatym. Gęstość z jaką występują receptory w skórze, jest różna dla poszczególnych okolic. Największe zagęszczenie receptorów występuje w skórze końca nosa, w opuszkach palców i w wargach. Najmniej receptorów jest w skórze grzbietu, ud i ramion. Okolice o dużej gęstości receptorów wykazują jednocześnie dużą wrażliwość na dotyk i mają dużą reprezentację korową. Przeciwnie okolice mało wrażliwe na dotyk są reprezentowane przez małe pola w korze mózgu. 

Czucie ciepła i zimna.

CIEPŁO ZIMNO – spadek temp skóry jest odbierany przez kolbę końcową, wzrost temp zaś przez położone głębiej w skórze ciałka zmysłowe. Bodźcem progowym dla receptorów jest spadek temp skóry o 0,004 st C/s w przedziale od 10 do 41 st C, dla receptorów ciepła wzrost temp skóry o 0,001 st C/s w przedziale od 20 do 45 st C. Receptory ciepła i zimna odbierają wzrost lub spadek temp tylko wtedy, kiedy temp otoczenia różni się od temp powierzchni skóry. Przy jednakowej temp powierzchni i otoczenia receptory nie są pobudzane. I neuron czuciowy znajduje się w zwojach rdzeniowych, II neuron w rogach tylnych rdzenia kręgowego, III neuron w jądrze brzusznym tylno bocznym wzgórza i IV neuron w zakręcie zarodkowym kory mózgu. 

Czucie bólu powierzchownego. Hamowanie czucia bólu.

Hamowanie czucia bólu- Pobudzenie z nocyreceptorów jest hamowane przez drogi zstępujące wychodzące z pnia mózgu. Główny element tego układu stanowi istota szara okołowodociągowa. Jest ona bogata w neurony zawierające enkefaliny. Przeciwbólowe neurony istoty szarej okołowodociągowej pobudzają serotoninergiczne i enkefalinergiczne komórki w jądrze wielkim szwu. Ich zstępujące aksony hamują komórki rogów grzbietowych, zarówno bezpośrednio, jak i presynaptycznie oraz za pośrednictwem interneuronów enkefalinergicznych. Efektem tego jest "zamknięcie bramki bólu". Zarówno istota szara, jak i jądro wielkie szwu są pobudzane przez kolaterale neuronów drogi rdzeniowo-wzgórzowej (jądro wielkie szwu za pośrednictwem jądra siatkowatego rdzenia przedłużonego). Przewodzenie impulsów bólowych jest zmniejszane w czasie trwania pobudzenia grubych włókien aferentnych mechanoreceptorów – mówi o tym teoria bramki rdzeniowej. 
Stres powoduje zmniejszenie wrażliwości na ból (analgezja opioidowa, przy bardzo silnym stresie – nieopioidowa). Przy bardzo silnym przewlekłym bólu wykonuje się chordotomię – przecięcie drogi rdzeniowo-wzgórzowej bocznej.

Czucie smaku.

Czucie smaku- Czucie smaku – rodzaj czucia odbieranego przez chemoreceptory pokrywające kubki smakowe położone na języku. Reagują one tylko wtedy, kiedy substancja wywołująca czucie smaku rozpuszczona jest w śluzie pokrywającym ich powierzchnię. 

Czucie głębokie. Badanie czucia głębokiego.

Czucie proprioceptywne (kinestezja, zmysł kinestetyczny, czucie głębokie) - Proprioreceptory wysyłają informacje do ośrodkowego układu nerwowego o stanie układu kostno-stawowo-mięśniowego oraz ruchu całego ciała. W układzie szkieletowym i mięśniowym znajdują się receptory pobudzane pracą statyczną i dynamiczną mięśni szkieletowych (kinesthetic receptors). Znajdujące się tam receptory odbierają napięcie oraz rozciągnięcie mięśni i ścięgien, a także ucisk wywierany na powierzchnie stawowe. Ruch ciała zarówno po prostej, jak i obrotowy jest odbierany przez receptory znajdujące się w błędniku (labyrinthus) stanowiącym narząd równowagi. 

Czucie równowagi. Badanie równowagi.

Czucie bólu trzewnego.

Czucie bólu trzewnego- Receptory są pobudzane przez bodźce mechaniczne lub chemiczne. Procesy chorobowe toczące się w obrębie jakiegoś narządu wewnętrznego silniej pobudzają ten rodzaj receptorów i w ten sposób umożliwiają odczuwanie bólu trzewnego.

Kontrola ruchów i postawy ciała. Droga ruchowa.

Ruchy i postawa ciała- osrodki kontrolujące ruchy dowolne i postawę ciała znajdują się w: korze mózgu, w jądrach podkorowych i kseromózgowia, w móżdżku,

Rola układu pozapiramidowego.

Układ pozapiramidowy- Impulsacja układu ruchowego podkorowego bezpośrednio wysyłana jest przez jądra kresomózgowia, ale bezpośrednio pochodzi z kory mózgu (neurony korowe wysyłają wypustki do jąder kresomózgowia).

Do układu ruchowego podkorowego należą: jądro ogoniaste, jądro soczewkowate (skorupa i gałka blada)jądro brzuszno-boczne wzgórza, jądro niskowzgórzowe, istota czarna i jądro czerwienne.

Funkcją układu ruchowego podkorowego jest współdziałanie w wyzwalaniu ruchów dowolnych i regulowanie napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych. Funkcje te układ ruchowy podkorowy spełnia dzięki występowaniu sprzężeń zwrotnych między korą mózgu, a jądrami kresomózgowia, oraz dzięki połączeniom o typie sprzężeń zwrotnych między strukturami podkorowymi. Tak więc impulsacja biegnąca z kory mózgu powraca do niej z powrotem przez szereg neuronów tworzących łańcuchy neuronów.

Funkcje móżdżku.

Móżdżek-część mózgowia występująca u wszystkich kręgowców, odpowiadająca za koordynację ruchów i utrzymanie równowagi ciała. żdżek dostaje informacje z wielu ośrodków mózgu, szybko je analizuje i odpowiednio moduluje, aby ruchy były płynne i dokładne. Decyduje, które mięśnie mają się kurczyć, a których odruch rozciągania ma być zahamowany, z jaką siłą etc. Móżdżek także stale kontroluje przebieg ruchu i wprowadza do niego automatyczne poprawki. Aby to obrazowo wyjaśnić posłużmy się przykładem: widzimy walizkę, którą mamy podnieść. Nie wiemy jednak, że została ona wcześniej przez kogoś opróżniona i teraz jest bardzo lekka. Móżdżek podejmuje więc decyzję, że siła przyłożona ma być dość duża. Efektem jest, że walizka ta "wylatuje w powietrze", a my sami tracimy równowagę. W ułamku sekundy móżdżek redukuje przyłożoną siłę, a nawet każe przeciwstawnemu mięśniowi wyhamować walizkę, aby np. nie został on uszkodzony. Zmienia także napięcie innych mięśni szkieletowych, aby przywrócić równowagę.

Rola wstępującego układu siatkowatego.

Rola zstępującego układu siatkowatego.

Układ siatkowy pnia mózgu- sztuczne pojęcie na określenie czynności tej częściośrodkowego układu nerwowego, która pełni w nim funkcje integrujące i kontrolujące. Układ siatkowaty jest zlokalizowany w pniu mózgu. W jego obrębie mieszczą się: 1) niezbędne dla życia ośrodki nerwowe zlokalizowane w rdzeniu przedłużonym (tj.: oddechowy, naczyniowo-ruchowy, sercowy), 2) połączenia z podwzgórzem, przez które wpływa na regulację jego czynności neurosekrecyjnych (neurohormony podwzgórza) oraz funkcjonowanie ośrodków podwzgórzowych regulujących np.: temperaturę ciała, stan głodu lub sytości itp., 3) ośrodki odpowiedzialne za sen i czuwanie, 4) drogi nerwowe łączące rdzeń kręgowy z korą mózgową, zapewniające odpowiedni stan wzbudzenia kory do przyjmowania informacji napływających z obwodu (dotyczących bodźców czuciowych) oraz przekazywania informacji z ośrodków w korze na obwód (dotyczących odpowiedzi ruchowej organizmu), 5) połączenia pomiędzy podwzgórzem i układem rąbkowym odpowiedzialne za reakcje emocjonalne organizmu.
Część anatomiczną układu siatkowatego tworzy twór siatkowaty zbudowany z neuronów o bardzo różnorodnej budowie, kształcie wypustek, złożonym systemie wzajemnych połączeń i pełnionych funkcji (pobudzających lub hamujących).
Jest to typowy układ nieswoisty, który charakteryzuje się tym, iż pobudzenie jednego neuronu przenosi się na rozległe obszary układu siatkowatego i odwrotnie – pobudzenie wielu struktur może spowodować uaktywnienie tylko określonego obszaru.

Sen i jego stadia

Sen- stan czynnościowy ośrodkowego układu nerwowego, cyklicznie pojawiający się i przemijający w rytmie okołodobowym, podczas którego następuje zniesienie świadomości (z wyjątkiem świadomego snu) i bezruch. Sen charakteryzuje się ustępowaniem pod wpływem czynników zewnętrznych. Ewolucyjna rola snu w fizjologii nie jest dokładnie znana, jednakże ze względu na powszechność przypuszcza się że ma fundamentalne znaczenie dla układu nerwowego. Istnieje dodatnia korelacja pomiędzy rozwojem układu nerwowego a występowaniem snu. Hipotezy wyjaśniające sen obejmują:1.oszczędność energii (spadek temperatury), 2.gospodarkę hormonami, 3.konsolidacja pamięci 4.stymulacje neuronów które nie były aktywne podczas czuwania (aby zapobiec zaniknięciu nerwów – podejrzewa się, że nieużywane narządy zanikają, 5.zaniknięcie aktywności neuronów w rejonie miejsca sinawego (aby zapobiec zmianie wrażliwości – ciągle stymulowany neuron podwyższy swój próg pobudliwości)

Uczenie się i zapamiętywanie.

Zapamiętywanie- jest to czynność i pierwsza faza procesu pamięciowego tzw. faza nabywania określonej formy zachowania lub przyswojenia tego, co na daną jednostkę oddziałuje. Zapamiętywanie może mieć postać jednego aktu spostrzeżeniowego lub być złożoną aktywnością.

Pamięć świeża- pamięć trwająca do kilkunastu minut po poznaniu informacji. W tym czasie łatwo można odtworzyć informacje. W tym czasie impulsy elektryczne krążą w wieloneuronalnych łańcuchach zwrotnego pobudzenia m.in. wzgórza i kory mózgowej.

Trwała pamięć- powstaje w wyniku wielokrotnego przejścia przez te same synapsy impulsów krążących w wieloneuronanych łańcuchach. Po przewodzeniu przez te synapsy w krótkim odcinku czasu wielu impulsów następuje utorowanie dla nich drogi, która zostaje utrwalona w postaci zmian w metabolizmie kom.

Wyższe czynności nerwowe. Rola kory kojarzeniowej.

Ośrodki mowy.

ośrodki mowy- pola sąsiadujące w korze mózgowej człowieka z ośrodkami ruchowymi, słuchowymi i wzrokowymi związane z wytwarzaniem i odbiorem informacyjnego kodu dźwiękowego, jakim jest mowa; w płacie czołowym dominującej półkuli (w ponad 90% lewej), w pobliżu bruzdy bocznej mózgu zlokalizowany jest o. m. ruchowy – ośrodek Broca, zwany też polem Broca (Broki), koordynujący ruchy mięśni odpowiedzialnych za artykulację głosek; w płacie skroniowym znajduje się o. m. słuchowy (ośrodek Wernickego, pole Wernickego), a na pograniczu płata ciemieniowego i potylicznego – o. m. wzrokowy, dzięki któremu rozróżniane są i kojarzone z dźwiękami znaki pisma; uszkodzenie o. m. ruchowego powoduje tzw. afazję ruchową, tj. niezdolność artykulacji dźwięków, uszkodzenie o. m. słuchowego – tzw. afazję czuciową, tj. niezdolność rozumienia mowy, a o. m. wzrokowego – tzw. aleksję, czyli utratę możliwości rozpoznawania znaków pisma.

Determinacja płci.

Spermatogeneza i oogeneza.

Cykl płciowy żeński.

Zapłodnienie i ciąża. Czas trwania ciąży.

Zmiany fizjologiczne w układzie rozrodczym podczas ciąży.

Przystosowanie ciążowe w zakresie krwi.

Przystosowanie ciążowe w zakresie układu krążenia.

Przystosowanie ciążowe w zakresie układu oddechowego.

Przystosowanie ciążowe w zakresie nerek.

Przystosowanie ciążowe przemiany materii.

Przystosowanie ciążowe gruczołów dokrewnych.

Zmiany w przewodzie pokarmowym związane z ciążą.

Czynność łożyska.

Poród. Okresy porodu.

Połóg i laktacja.