Krótki zarys wszystkich epok literackich:
Starożytność = antyk (łac. antiqus - dawny) - termin antyk dotyczy krajów Europy Zachodniej i Bliskiego Wschodu. Okres dziejów najstarszej cywilizacji od około 4000 roku pne do IV- V w ne. Za koniec tego okresu przyjmuje się często rok 476, czyli datę upadku cesarstwa zachodniorzymskiego. Wyróżniony okres obejmuje około 1400 lat i jest wewnętrznie bardzo zróżnicowany.
Gwałtowny rozwój cywilizacji ludów basenu Morza Śródziemnego był efektem powstania wielu zróżnicowanych kultur, gdzie prym z pewnością wiedzie kultura grecka, a także wzorująca się na niej rzymska. Inne wspaniałe kultury antyczne to np. egipska, hebrajska, a znacznie później także chrześcijańska.
Średniowiecze - początek epoki to IV/V w, a trwa ona do XV w, czyli do zdobycia Konstantynopola przez Turków. Na myśl średniowieczną wielki wpływ miała doktryna religijna Kościoła. Sztuka miała służyć Kościołowi.
W epoce panował uniwersalizm, czyli podporządkowanie państw Europy jednej władzy kościelnej i świeckiej : papieżowi i cesarzowi. W myśli dominował teocentryzm, czyli zasada, że centrum świata stanowi Bóg i że to on jest najważniejszy. Językiem uniwesalnym stała się łacina, obok niej ukształtowały się języki narodowe i piśmiennictwo w tych językach.
Renesans = odrodzenie - we Włoszech rozwijał się już od drugiej połowy XIV w i trwał co najmniej do pierwszej połowy XVI w. W krajach europejskich na północ od Alp rozwinął się trochę później: na początku lub nawet przy końcu XV w. Zdarzało się, że trwał do początków XVII w.
Ta epoka nawiązywała do starożytności, przede wszytkim do greckiej i rzymskiej. Istotna była moralna odnowa człowieka. Na życie intelektualne epoki składały się głównie: humanizm i reformacja. Renesnas obejmował przemiany w rozmaitych dziedzinach życia, filozofii, ideologii, sztuce. Sztuka zyskała sobie nową funkcję, a mianowicie stał się źródłem przyjemności dla człowieka, a artysta zyskał wysoką pozycję społeczną.
Barok - objął Euopę od Portugalii do Rosjii i od Anglii do Bałaknów. W większości krajów krystalizował się na przełomie XVI i XVIII w. We Francji wygasł już w połowie XVII w . W Polsce trwał do połowy XVIII w.
Barok miał wiele nieraz bardzo róźnych przejawów. Typowe dla niego było łączenie elementów chrześcijańskich z mitologią i orientem. Wielkie znaczenie w owych czasach miała kontrreformacja. W sztuce elementy religijne łączyły się ze świeckimi.
Oświecenie - okres w kulturze europejskiej od końca XVII w po schyłek wieku następnego. Oświecenie to wielki ruch umysłowy związany z zachodzącymi żywiołowo zmianami np. Wielka Rewolucja Francuska.
Nastąpił wzrost znaczenia mieszczaństwa, odkrycia naukowe, wymyślono nowe schematy filozoficzne (J. Lock, J.J. Rousseau). W literaturze i sztuce znowu dominuje klasycyzm. Wiodące miejsce wśród pisarzy zajmowali: Wolter, Diderot, Defoe, Swift.
Polskie oświecenie zostało podporządkowane celom reformatorsko- wychowawczym, czego przykadem może być powstanie Komisji Edukacji Narodowej czy Teatru Polskiego.
Romantyzm - prąd umysłowy i literacki trwający od Wielkiej Rewolucji Francuskiej po lata czterdzieste XIX w. W Polsce romantyzm datuje się na lata 1822-1863. Cechuje go wewnętrzne zróżnicowanie filozoficzne, światopoglądowe, artystyczne, różnością tendencji w poszczególnych kulturach narodowych.
Epoka przesycona buntem i ideałami rewolucji. W romantyzmie odwoływano się niekiedy do średniowiecza (stanowczo odrzucano klasycyzm), sztuki ludowej, akcentowano indywidualizm. Romantyzm polski ukształtowała w znacznej mierze nasza sytuacja polityczna, utrata niepodległości, problemy walki o jej odzyskanie, klęska powstania listopadowego.
Pozytywizm - nazwa pochodzi od doktryny filozoficznej A. Comte'a. W Polsce zaczął się kształtować po klęsce powstania styczniowego, a wygasł na początku lat 90 XIXw.
Był ruchem społecznym i literackim. Powodzeniem cieszyły się hasła pracy organicznej i pracy u podstaw. Literatura podporządkowała się owym hasłom, co z kolei spowodowało podporządkowanie literatury celom społecznym a także rozwój gatunków publicystycznych.
Najwybitniejszym prozaikiem polskiego publicyzmu był B. Prus. Dominującym gatunkiem była powieść, a jej wielcy twórcy to np. H. Sienkiewicz czy E. Orzeszkowa. '
Młoda Polska = modernizm = neoromantyzm - przypada na przełom XIX i XX w. Od początku publicyści Młodej Polski zdecydowanie atakowali założenia pozytywizmu, nawiązywali natomiast do tradycji romantycznej. Uświadomiano nikły wpływ ideologi pozytywistycznej na relne życie ludzi. Odrzucono empiryzm i racjonalizm i zastąpiono go metafizyką. Stopniowo skłaniano się ku społecznej aktywności.
Dwudziestolecie międzywojenne - okres był wewnętrznie bardzo zróżnicowany. Nastapił przełom w światowej myśli cywilizacji wywołany I wojną światową. Znalazł najpełniejsze odbicie w twórczości Awangardy krakowskiej np. J. Przyboś, T.Peiper. Bezpośrednio po wojnie debiutowali poeci Skamandra, ale nadal byli czynni poeci starszych generacji np. L. Staff, B. Leśmian.
W dwudziestoleciu tworzyło wielu znakomitych pisarzy np. Gombrowicz, Schulz, Miłosz, Dąbrowska, Nałkowska, Witkiewicz. W ich dorobku można odnaleźć pogłosy niemal wszystkich światowych prądów myślowych tamtej epoki.
Literatura współczesna = powojenna - można ją generalnie podzielić na cztery okresy zgodne z przemianami politycznymi w Polsce:
Lata bezpośrednio powojenne odznaczały się względną swobodą wypowiedzi i przyniosły interesujące dyskusje literackie
1948-1955 dominował reazlim socjlalistyczny
Przełom 1956 roku jest datą wspaniałych debiutów np. Herbert, Białoszewski oraz przemiany piśmiennictwa autorów starszych np. Andrzejewski
Zniesienie wszelkich ograniczeń twórczości po 1989 rozpoczęło okres ostatni. Nastąpiło ostateczne zniesienie podziału pomiędzy oficjalnym i tzw. drugim obiegiem oraz udostępnienie krajowym czytelnikom literatury emigracyjnej np. prozy Gustawa Herling-Grudzińskiego.