Co to jest model nomotetyczny? W jakim celu psychologia go stosuje?

Jest modelem typowym dla nauk przyrodniczych, jego istotą jest ujmowanie faktu naukowego, jako zjawiska powtarzalnego, możliwego do wielokrotnego zaobserwowania. Opiera się na rozumowaniu indukcyjnym, którego istota polega na formułowaniu przesłanek dotyczących konkretnego zjawiska i uogólnianiu przesłanek w postaci prawa psychologicznego.

Model idealny, umożliwia badanie bardziej złożonych procesów takich jak myślenie czy podejmowanie decyzji.

Jaki związek metodologiczny ma psychologia z naukami przyrodniczymi?

Psychologia wiele zapożyczyła z tych nauk i jest uprawiana w modelu nauk przyrodniczych (w modelu nomotetycznym, dzięki któremu można ustalić prawa sterujące ludzkim zachowaniem). Dochodzi do uogólnień, w których istota metodologiczna jest podobna do istoty nauk przyrodniczych.

Na czym polega interpretacja redukcjonistyczna w psychologii? Podaj przykład.

Jest to taka interpretacja zachowania ludzkiego, która zmierza do tego, aby wyjaśnić do końca zachowanie się człowieka w danej sytuacji poprzez odniesienie do redukcjonizmu.

Do pewnego momentu intensywności bodźca ludzie zachowują się podobnie – tzw. Poziom redukcjonistyczny. Gdy jednak intensywność bodźca np. irytogennego przekroczy pewien punkt, jednostki zaczynają reagować inaczej. Mamy przynajmniej 3 typy zachowań: wzrost poziomu reakcji, zmniejszenie poziomu reakcji oraz poziom pozostanie niezmieniony. W tym momencie psychologia staje się potrzebna, ponieważ teorie psychologiczne próbują nam wyjaśnić dlaczego ludzie różnią się od siebie.

Jakie znaczenie ma model Bayesa w badaniach psychologicznych? Podaj jego wzór i przykład eksperymentu.

Model Bayesa dotyczy zmiany oceny probabilistycznej – jak pod wpływem nowej informacji ma się zmienić osąd prawdopodobieństwa . Jest to model idealny. Zakłada, że człowiek opiera się na zachowaniu zgodnym z aksjomatami (zdaniami prawdziwymi). Uznano go, jako podstawę eksperymentów.

Przykładem jest eksperyment z ruletką, w którym brały udział dzieci. Było to zadanie typu PROBABILISTYCZNEGO (takie, w którym nie ma pewności). W początkowych etapach eksperymentu dzieci kierowały się konserwatyzmem poznawczym, miały tendencję do niedocenienia informacji wysyłanej przez sygnał, który był nośnikiem informacji probabilistycznej. W końcowych fazach eksperymentu już mają tendencje do odgadywania, przewidywania, która tarcza jest w pudełku zgodnie z modelem Bayesa- jest to wrodzona tendencja probabilistyczna i przejawia się już u małych dzieci w wieku przedszkolnym. W przedostatnim cyklu osoby badane były prawie pewne, a w ostatnim cyklu już zupełnie pewne – wykluczając, że jest to tylko prawdopodobieństwo. Tendencja do spadania konserwatyzmu (niedowierzania) oraz wzrostu radykalizmu (pewności).
WNIOSKI: Niektóre procesy poznawcze, intuicje są głęboko zakorzenione już we wczesnym dzieciństwie, później się jeszcze rozwijają. Tendencję tę można było wykryć tylko, jeśli psycholog dysponował modelem idealnym (modelem Bayesa).

P(B|A(*p(A)=p(AnB)=P(A|B)*p(B)

Co to jest psychologia matematyczna?

Nie jest to dział, ani kierunek. Jest to sposób uprawiania psychologii zakładający wykorzystanie w szerszym stopniu metod matematycznych.
Możemy wyróżnić dwa podejścia:

Podejście oparte na rozumowaniu indukcyjnym np. statystyka, teoria prawdopodobieństwa

Podejście oparte na wykorzystaniu modeli idealnych w badaniach odchyleń od tych modeli.

Jakie są założenia epistemologiczne i metodologiczne skalowania wielowymiarowego?

Skalowanie wielowymiarowe- technika statystyczna, mająca na celu wykrycie zmiennych ukrytych, które choć nieobserwowane bezpośrednio, wyjaśniają podobieństwa i różnice pomiędzy badanymi obiektami. Proponuje opracowanie danych takich jak: obiekty świata fizycznego ( dzieła sztuki, ludzie itp.).

- Przestrzeń systematyzacyjna jest ukształtowana za pomocą relacji systematyzacyjnej.

- Punkt wyjścia skalowania: rzeczywistość spostrzegana przez człowieka jest wieloraka, wielowymiarowa.

- Jeden z aksjomatów teorii użyteczności (teorii G): [(A>B) ^(B>C)] => (A>C)

- Człowieka nie można sprowadzić do jednego z wymiarów jego funkcjonowania, ponieważ człowiek jest racjonalny w wielu wymiarach.

- Trzeba wziąć pod uwagę także różnorodność wymiarów dla człowieka.

- Każdy z nas funkcjonuje w hipotetycznych systemach systematyzacyjnych- mamy uporządkowana rzeczywistość w głowie.

- Skalowanie jest oparte na modelu indukcyjnym.

- Rodzaje przestrzeni systematyzacyjnych, którymi operuje człowiek:

Przestrzenie przyrodnicze- znaczenie poszczególnych elementów przyrody, funkcjonowanie w systemach ekologicznych. Przestrzeń spostrzeżeniowa jest wzbogacana o elementy przyrody.

Postrzeganie społeczne- przestrzeń spostrzeganych osób, przestrzeń fenomenów społecznych, przestrzeń relacji interpersonalnych, przestrzeń ról społecznych, przestrzeń grup społecznych: rodziny, partii politycznych, grupy na studiach itp., percepcja zagrożeń społecznych, pozytywnych i negatywnych zmian społecznych, postrzeganie nowych zjawisk społecznych np. spotkanie z Janem Pawłem II, manifestacje masowe.

Percepcja własnych uczuć emocjonalnych – skala emocjonalna towarzyszy wszystkim przeżyciom i zrachowaniom człowieka.

Przestrzeń psychologiczna wartości akceptowanych przez człowieka.

Przestrzeń semantyczna- struktura skojarzeń związanych z wypowiadanymi przez nas sławami.

Przestrzenie specjalistyczne ( są kształtowane przez wykształcenie zawodowe) – ułatwiają funkcjonowanie zawodowe np. policjantom marynarzom, górnikom – praca zawodowa w każdym środowisku pracy wymaga funkcjonowania według wielowymiarowej skali.

-, Jeśli zakładamy, że istnieją hipotetycznie jakieś przestrzenie wielowymiarowe – to ta przestrzeń istnieje w umyśle osoby badanej, naszym zadaniem jest jej rekonstrukcja.

- psychologiczny fakt operowania przez ludzi skalami wielowymiarowymi:

Istnieje metoda pozwalająca zrekonstruować przestrzeń psychologiczną, na podstawie znajomości odległości elementów tej przestrzeni-, w jaki sposób człowiek, który posiada tę umiejętność ocenia jak odległe są elementy siata spostrzeganego.

-Ludzie operują skalami, ale nie potrafią odtworzyć przestrzeni, na której opierają się te skale – przestrzeń psychologiczna jest zbyt bogata, aby mogła być przedmiotem badania. Można ograniczyć się jedynie do sondowania i starać się odtworzyć fragment przestrzeni.

- Sondowanie- rekonstrukcja fragmentu przestrzeni psychologicznej ( można sondować w zakresie do jednej osoby a także do całych grup).