2. System finansowy państwa lub innego podmiotu to system instytucji prawnych połączonych w sposób celowy i logiczny w całość, który służy racjonalnemu gospodarowaniu środkami pieniężnymi. 

System finansowy powinien być:

• Efektywny- powinien skutecznie oddziaływać na przebieg procesów rzeczowych przy pomocy pieniądza

• Wewnętrznie zgodny- regulacje powinny uwzględniać ich charakter przyczynowo- skutkowy

• Prosty w konstrukcji- każda norma powinna być skonstruowana w mało skomplikowany sposób, ponieważ w przeciwnej sytuacji może się pojawić zjawisko, tzw. Szarej strefy( podziemia gospodarczego)

• Zdolny do samoregulacji- powinien dostosowywać się do ciągłych zmian warunków gospodarczych i społecznych

System finansowy spełnia następujące funkcje:

• Płatnicza- zapewnienie sprawnego mechanizmu rozliczeń transakcji gospodarczych

• Płynności- umożliwia zamianę różnych aktywów na pieniądz

• Kredytowa- wspieranie inwestycji i konsumpcji

• Oszczędności- podmioty mają różne możliwości lokowania oszczędności i akumulacji na atrakcyjnych warunkach

• Zabezpieczająca przed ryzykiem- można wygenerować instrumenty ochraniające przedsiębiorców, konsumentów oraz państwo( rząd) przed nadmiernym ryzykiem

• Realizowanej polityki pieniężnej( ekonomicznej)- stworzenie możliwości polityki dbającej o wzrost gospodarczy, niskie bezrobocie, niską inflację, ustabilizowane kursy walut, równowagę budżetową

Fazy ewolucji systemu finansowego gospodarki rynkowej: 

WYSZCZEGÓLNIENIE	FAZA GOSPODARKI RYNKOWEJ( KAPITALIZMU)
	K. WŁAŚCIWY
TYP GOSPODARKI	Dominacja rolnictwa z początkowymi procesami intensywnej industrializacji
GŁ. INSTYTUCJE POŚREDNICTWA FINANSOWEGO	Banki komercyjne
SPOSÓB ZARZĄDZANIA	Styl rodzinny
ZALETY SYSTEMU	Brak sprzeczności pomiędzy właścicielami a zarządem
WADY SYSTEMU	Mała rola finansów zewnętrznych (niewykorzystywanie efektu dźwigni fin.)

 

4. Funkcje finansów publicznych.

6. Cechy i wymiary budżetu. Zasady budżetowe.

Cechy:

• scentralizowany fundusz redystrybucyjny służący do realizacji i funkcji państwa

• gromadzenie środków w budżecie z pewnymi wyjątkami, ma charakter przymusowy i bezzwrotny

• ma charakter ustawy

• jest urządzeniem planistycznym

• nie odzwierciedla całokształtu operacji finansowych państwa

Wymiary:

• finansowy – zestawienie planowanych dochodów i wydatków państwa

• prawny – jest uchwalony w formie ustawy

• programowy – wyraża założenia polityki gospodarczej rządu

8. Formuły podziału dochodów publicznych między państwo a samorząd terytorialny.

System konstrukcji dochodowej – wszystkie podmioty publicznoprawne mają możliwość wykorzystania dowolnego źródła dochodu

- rozgraniczenie źródeł dochodów – każdy podmiot publicznoprawny ma własne źródło dochodów.

- dodatki podatków – do podatków państwowych dolicza się dodatek, tzw. „komunalny”

- udział w podatkach – poszczególne jednostki samorządu terytorialnego mają określony procentowy udział w podatkach

10. Wymień i opisz podstawowe elementy konstrukcyjne podatku.

- podmiot podatku – to osoba fizyczna lub prawna ponosząca ciężar świadczenia podatkowego

- przedmiot podatku – zjawisko lub podmiot, którego występowanie rodzi konieczność uiszczania podatku

- podstawa opodatkowania – wartość przedmiotu, od której nalicza się podatek zgodnie z obowiązującą stawką podatkową

- stawka podatkowa – określa sposób naliczenia podatku w zależności od wielkości podstawy opodatkowania

- skala podatkowa – zestawienie wielkości podstawy opodatkowania i odpowiadających im stawek podatkowych

- zwolnienie od podatku , ulgi – zwolnienia to wyłączenia podmiotu z poboru podatku, zaś ulgi to częściowe ograniczenie ciężaru podatkowego

12. Formy ucieczki przed podatkami 

• Unikanie podatku- świadome powstrzymywanie się przed dokonywaniem pewnych czynności, które powodują powstanie stosunku podatkowego albo na wyszukiwaniu luk w przepisach podatkowych w aspekcie międzynarodowym, polega to na:

  • Unikaniu nałożenia podatku- tworzenie tzw. oaz podatkowych

  • Unikanie uiszczenia podatku- tworzenie holdingów międzynarodowych w celu transferów albo przemieszczania zysków

• Oszustwa podatkowe, które mogą polegać na:

  • Fałszywe kwalifikowanie- stworzenie fikcyjnej sytuacji prawnej

  • Zatajenia rachunkowe- prowadzenie podwojonej rachunkowości

  • Zatajenia materialne- ukrywanie przedmiotów podlegających opodatkowaniu

14. Podatek a pożyczka

Podatek: przymusowy charakter; natychmiastowe zubożenie; bardzo często inflacjogenny; może wywoływać niezadowolenie społeczeństwa

Pożyczka: dobrowolny charakter; potencjalne zubożenie podatnika; prowadzi do zmniejszenia globalnej siły nabywczej; może być narzędziem zmiany struktury gospodarki.

16. Deficyt budżetowy. Teorie równowagi budżetowej.

Deficyt budżetowy – to sytuacja, w której dochody ze źródeł zwyczajnych nie wystarczają na pokrycie zaplanowanych wydatków.

Teorie:

- klasyczna – charakterystyczna dla gospodarki liberalnej; opiera się na matematycznej równości dochodów i wydatków; trudno osiągnąć stan równowagi; budżet planowany jest jako zrównoważony, wykonywany jako niezrównoważony.

- systematycznego deficytu- deficyt nie jest niczym nagannym o ile nie współpracuje z deficytem bilansu płatniczego; deficyt jest korzystny ponieważ jego finansowanie powoduje zwiększenie krajowej siły nabywczej; deficyt jest porządny- może być sposobem na zmniejszenie bezrobocia

- budżetów cywilnych – deficyt jest dopuszczalny w pewnym okresie, o ile zostanie skompresowany nadwyżkami w latach przyszłych; trudności: nadwyżki mogą być natychmiast przechowywane przez silne lobby polityczne, cykle koniunkturalne są nieregularne, nie istnieją żadne gwarancje że wysokość nadwyżek w okresie dobrej koniunktury wystarczy na pokrycie późniejszych deficytów

- impasu – opiera się na przypuszczeniu , że rozwój gospodarczy będzie taki , a nie inny; impuls jest nadwyżką; wyróżnia się dwa warianty: w okresie ożywienia koniunktury emisja podatkowego pieniądza musi być skompensowana większą produkcją ; dopuszczalna wysokość impasu powinna odpowiadać tej części przyrostu oszczędności jaką będzie mógł ściągnąć skarb państwa na pokrycie tych dodatkowych wydatków

18. Jednostki organizacyjne (czyli formy organizacyjno-prawne)

Jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej, działają w imieniu i na rachunek instytucji publicznej. Zaliczamy do nich:

- jednostki budżetowe – charakteryzują się tym, że swoje wydatki pokrywają ze środków pochodzących z budżetu państwa, a dochody przekazują do tego samego budżetu

- zakłady budżetowe – niektóre koszty może pokrywać zakład

- gospodarka pomocnicza – wyodrębnia organizacje i rachunkowo cześć jednostki budżetowej; realizuje zadania rzeczowe o charakterze produkcyjno – usługowej na zasadzie odpłatnej.

20. Działalność budżetowa

Działalność budżetowa jednostek organizacyjnych państwa nie jest jednolita. Wyróżniamy działalność budżetową:

- NETTO:

* zakład budżetowy

*gospodarstwo pomocnicze

-BRUTTO :

* jednostka budżetowa

22. Budżet zadaniowy – istota, etapy przygotowania.

Istotą budżetu zadaniowego jest to, że podstawą jego skonstruowania są zadania, a nie jak w dotychczasowym budżecie działy.

Etapy:

I. opracowanie procedury budżetu i przebudowa administracji

II. definiowanie zadań budżetowych i mierników

III. planowanie wieloletnie

IV. przygotowanie budżetu oraz określenie kto? i za co? Odpowiada

26. Ochrona ubezpieczeniowa.

Dział prewencji: techniczne środki ochrony-prawne – ekonomiczne

Dział finansowania – gromadzenie środków pieniężnych, tworzenie rezerw

Dział inwestycyjny: inwestycje na rynku finansowym, inwestycje na rynku nieruchomości

2. Istota i rodzaje kredytów.

Kredyt bankowy – umowa zawarta w formie pisemnej pomiędzy bankiem a kredytobiorcą.

Rodzaje, np:

• podmiotowe:

  • obrotowe ( rewolwingowy, czekowy)

  • inwestycyjny

• forma realizacji kredytu:

  • w rachunku bieżącym

  • w rachunku kredytowym

• forma bezpieczeństwa:

  • wekslowa ( dyskontowe , akceptacyjne)

  • hipoteczne

  • lombardowe

• okres na jaki udzielony jest kredyt:

  • długoterminowe

  • średnioterminowy

  • krótkoterminowy

• waluty:

  • złote

  • dewizowe

• podmiotu:

  • gospodarcze

  • ludności

4. Zabezpieczenie kredytów.

• osobiste:

  • weksel własny in blanco

  • poręczenie wekslowe

  • poręczenie wg prawa cywilnego

  • gwarancyjne

  • przelew wierzytelności

  • przystąpienie do długu

  • pełnomocnictwo

• rzeczowe:

  • zastaw ogólny

  • zastaw na prawach

  • bankowy zastaw rejestrowy

  • zastaw ustawowy

  • kaucja

  • zabezpieczenie hipoteczne

  • blokady środków na rachunku bankowym

6. Istota depozytów.

Depozyt bankowy - pewna suma pieniędzy lub innych wartości powierzona na przechowanie bankowi.

Podmiot: depozyt jednostki finansowych; depozyt jednostki niefinansowych

Przedmiot: lokaty celowe, bez określenia celu

Czas przechowywania: środki awista; terminowe

Waluta: wkłady złotowe, dewizowe

Dokumenty: rachunki bankowe; bankowe papiery wartościowe

Ustalanie stopy procentowej: zmienna; stała

Wartość lokaty: detaliczna; hurtowa

Określenie właściciela: na okaziciela; imienny

10. Lokaty międzybankowe.

Lokaty międzybankowe- forma lokowania nadwyżek pieniężnych przez posiadający je bank w drodze pożyczenia ich innemu bankowi. Na ściśle określony czas i stopę %

Tradycyjne lokaty międzybankowe to lokaty krótkoterminowe na 1,3,6 miesięcy.

Lokaty dla banku przyjmującego pieniądze to operacja bierna, a dla banku lokującego to operacja czynna. Do tej pory banki lokowały pieniądze we własnym imieniu i na własne ryzyko. Banki mogą wykonywać operacje pośredniczące lub komisowe. Banki komercyjne mogą sprzedawać lub nabywać walory

12. Rozliczenia gotówkowe.

Rozliczenia gotówkowe polegają na dokonywaniu rozliczeń pieniężnych za pośrednictwem banku lub innych instytucji.. Obrót gotówkowy realizowany jest przez kasjera, który ponosi pełną odpowiedzialność materialną za stan gotówki w kasie oraz za prawidłowość operacji kasowych. Obroty gotówkowe powinny być udokumentowane dowodami źródłowymi lub w przypadku jej braku zastępczymi dowodami kasowymi.

Rodzaje:

a)rozliczenia przy pomocy poleceń przelewu

b)rozliczenia za pomocą czeków rozrachunku

c)rozliczenia za pomocą weksli

d)w formie polecenia zapłaty

14. Czek gotówkowy i rozrachunkowy.

Czek gotówkowy stanowi polecenie wystawcy czeku do wypłaty z jego rachunku przez bank, oznaczonej kwoty wskazanej osobie. Czek pełni rolę czeku rozrachunkowego, jeśli jest na nim zamieszczona klauzula „do rozrachunku".

Czek rozrachunkowy – rodzaj czeku stanowiącego dyspozycje wystawcy czeku udzieloną bankowi, aby obciążył jego rachunek bankowy kwotą, na jaką czek rozrachunkowy został wystawiony i uznał tą kwotą rachunek bankowy posiadacza czeku. Służy tylko do rozliczeń bezgotówkowych i nie można z niego wydawać reszty.

16. Rodzaje rachunków bankowych.

• bieżący

• pomocniczy

• lokat terminowych

• skonsolidowany

• oszczędnościowo- rozliczeniowy

• wspólny

• powierniczy

• maklerski

• przejściowy

18. Organizacja emisji papierów dłużnych.

Papiery dłużne przedsiębiorstw są papierami wierzytelnościowymi wykorzystywanymi przez przedsiębiorstwa do regulowania swej bieżącej płynności finansowej, są instrumentem rynku pieniężnego. Ich ceną jest dyskonto. Swym charakterem zbliżone są do klasycznego kredytu bankowego, jednakże są znacznie tańsze i bardziej elastyczne od kredytu. Rynek pierwotny krótkoterminowych papierów dłużnych ma miejsce w momencie wykupu emisji od emitenta przez organizatora emisji (agenta), który to organizuje dla tych papierów rynek wtórny. Agent wykupuje papiery z rynku wtórnego w terminie ich zapadalności. Poprzez emisję krótkoterminowych papierów dłużnych przedsiębiorstwo zwiększa swą wiarygodność na rynku finansowym oraz buduje na nim swój wizerunek.

20. Obrót papierami na rynku wtórnym.

Rynek wtórny charakteryzuje się tym, iż nie następuje zasilanie emitenta papierów wartościowych w kapitał. Stronami na tym rynku są inwestorzy. Wtórny publiczny obrót jest w całości rynkiem regulowanym, czyli systemem obrotu dopuszczonymi do publicznego obrotu papierami wartościowymi, zorganizowany w taki sposób, że przy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia tych papierów zapewniony jest w tym samym czasie powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej oraz zachowane są jednakowe warunki nabywania i zbywania papierów wartościowych.

Poza rynkiem regulowanym można dokonać transakcji w obrocie wtórnym jedynie wówczas, gdy zezwala na to ustawa albo Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, która jako podmiot sprawujący nadzór nad rynkiem kapitałowym może udzielić domowi maklerskiemu lub bankowi prowadzącemu działalność maklerską zezwolenia na prowadzenie poza rynkiem regulowanym wtórnego obrotu papierami wartościowymi dopuszczonymi do publicznego obrotu, jeżeli zapewnione zostaną ustawowo określone warunki oraz może w niektórych przypadkach zezwolić na przeniesienie papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu poza rynkiem regulowanym.

22. Sekurytyzacja aktywów.

Sekurytyzacja- jest to złożony proces, mechanizm lub w najprostszych przypadkach pojedyncza transakcja, które służą zamianie aktywów bankowych na papiery wartościowe emitowane przez spółkę celową lub jednostki uczestnictwa, jeśli bank korzysta z usług funduszu sekurytyzacyjnego. Sekurytyzacja jest sposobem pożyczania pieniędzy lub optymalizacji adekwatności kapitałowej.

Podstawowe cele sekurytyzacji:

a) poprawa płynności banku przez:

-dywersyfikację źródeł finansowania i docieranie do nowego typu inwestorów;

-możliwość pozyskiwania dodatkowej płynności bez zmniejszania dostępnych dla banku linii kredytowych;

-możliwość dopasowania terminów zapadalności długoterminowych aktywów i pasywów przez emisję długoterminowych pasywów w formie papierów wartościowych, bądź jednostek uczestnictwa w funduszu sekurytyzacyjnym.

b)optymalizacja zarządzania adekwatnością kapitałową, czyli zmniejszenie wymaganego

kapitału regulacyjnego i podniesienie wskaźnika wypłacalności