10 wykład XV

XV. POCZĄTKI NOWOŻYTNEJ MYSI PEDAGOGICZNEJ.

Krytyka humanistycznej szkoły i wykształcenia

Humanistyczna szkoła i wykształcenie upowszechniło się w całej Europie i w cieszyły się dużym uznaniem. Jednak już od samego początku zaczęto zwracać uwagę także na ich negatywne aspekty. Zwrócono uwagę na to, że zwalczając jednostronny, teologiczny i filozoficzny kierunek średniowiecza, szkoła humanistyczna została poddana innemu, także jednolitemu – klasycznemu (starożytnej łaciny i literaturze). Ówczesne humanistyczne wykształcenie uniemożliwiło harmonijny rozwój człowieka – jego samodzielność i praktyczność. Było więc bardzo powierzchowne.

Pomimo narastającej krytyki typowa szkoła humanistyczna trwała przez cały wiek XVII i dopiero w XVIII wieku nastąpił przełom, który jednak przygotowywany był już wcześniej – właśnie w końcu XVI i w XVII wieku – dzięki pracom takich myślicieli jak:

Michał de Montaigne (1533-1592)

Poglądy Montaigne’a

Krytykował program szkolny za jałową edukację, nie związaną z zyciem, wyłączne i niepotrzebne obciążenie pamięci. Jego program to wychowanie młodzieży zgodne z potrzebami przyszłego zycia – nie uczonych i literatów, ale człowieka (szlachcica) w ogóle. Nie książka, ale obserwacja życia pozwoli na przygotowanie do niego. Zadaniem szkoły powinno być wyrobienie zdrowego rozsądku i uczciwego charakteru. Nauczanie powinno być podporządkowane ogólnej pracy wychowawczej, której jest czescią. Był zwolennikiem łagodnej stanowczości w wychowaniu, oraz wychowania fizycznego. Przeciwnik kształcenia kobiet.

Franciszek Bacon (1561 – 1626)

Autor programu reformy wszystkich nauk, które pojmował jako środek do praktycznych celów – obdarzenie ludzkości nowymi wynalazkami i bogactwami.

Bacona Krytyka wobec szkoły humanistycznej

Bacon krytykował zacofanie szkół, wskazując, że przeszkadzają postępowi nauk. Zajęcia są tak zorganizowane, że nie mogą sprzyjać samodzielnemu myśleniu. Powodowane to jest podtrzymywaniem przez szkołę mniemaniem że w dziełach starożytnych zawarta jest najwyzsza mądrość i nikt nie potrafi stwożyć nic doskonalszego, a wiec trzeba jedynie analizować dokonania starożytnych i brać z nich przykład. Bacon uważał, że szkoła powinna zająć krytyczne stanowisko wobec autorów starożytnych. Ponadto proponował skoncentrowanie się na naukach przyrodniczych, a nie tylko filologicznych i historycznych, budowanie wiedzy metodą indukcyjną, w oparciu o fakty.

Bacon program pozytywny

Bacon uważał, że należy uczyć faktów, a nie słów. W wykładzie naukowym odróżniał dwie metody:

Był za wyraźnym oddzieleniem problematyki teologicznej od naukowej. Wysunął postulat wprowadzenia do szkoły świeckiej nauki moralnej, uczącej obowiązków wobec społeczeństwa.

Kartezjusz (1596 – 1650)

Kartezjańskie zasady poszukiwania prawdy naukowej

  1. Nie uznawać żadnej rzeczy za prawdziwą, dopóki nie przekonam się z całą pewnością, ze jest taką.

  2. Dzielić każdy trudny problem na tyle części, ile tylko można i ile wymaga całkowite jego rozwiązanie.

  3. Prowadzić myśl po porządku, zaczynając od przedmiotów najprostszych i do poznania najłatwiejszych, aby posuwać się powoli, jakby stopniami, aż do najbardziej złożonych.

  4. Robić na każdym kroku obliczenia i sprawdzania, aby być stale pewnym, że niczego nie opuściłem.

( z rozprawy o metodzie)

Konsekwencje zasad kartezjańskich dla wychowania szkolnego

Jan Amos Komeński (1592 – 1670)

Program wychowania Komeńskiego

Zgodnie z ideologią Braci Czeskich, był za udostępieniem wykształcenia całej młodzieży, bez względu na płeć, pochodzenie społeczne i majątek bowiem wiedza jest niezbędnie potrzebna każdemu człowiekowi. Proces wychowania rozpoczyna się zaraz po urodzeniu – dlatego Komeński wiele miejsca poświęca wychowaniu przedszkolnemu, które nazwał szkolą macierzyńską (kładą nacisk na wychowanie fizyczne i moralne). Głównym celem nauczania przedszkolnego miało być przygotowanie do szkoły.

Komeński dzielił młodość człowieka na 4 6-letnie okresy:

Program szkoły ojczystego języka

Miała obejmować wszystkie dzieci, powinna istnieć w każdej miejscowości i być wstępem do dalszego kształcenia. Nauka miała się odbywać w języku ojczystym i trwać 6 lat. Nauka miała obejmować : czytanie, pisanie, rachunki, geometrię, śpiew, religię, ekonomię, politykę, historię powszechną, kosmografię, fizykę (wszystko dostosowane do wieku i możliwości poznawczych dzieci). Miała przygotować do życia. Jeśli porównamy ten program i długość nauki z dawną szkółką parafialną, która uczyła tylko czytać i pisać, trwając zdecydowanie krócej, możemy zrozumieć jak postępowy i światły był to projekt.

Program szkoły średniej i wyższej

Wg Komeńskiego, szkoła średnia nie miała być instytucją kształcącą młodzież uprzywilejowaną, ale najzdolniejszą. Ulegając tradycji zamierzał połączyć wiedzę filologiczna i retoryczną z naukami przyrodniczymi. Wprowadzał 4 języki: łacinę, grekę, hebrajski, ojczysty język. – wszystkie traktując równorzędnie. Szkoła miała dzielić się na 6 jednorocznych klas, nauczać miano w niej tych przedmiotów, które wchodziły w skład tradycyjnego trivium i quadrivium, ale nadano im nową, nowożytną treść. Generalnie szkoła średnia miała dawać wykształcenie o charakterze encyklopedycznym, stanowić przygotowanie do sześcioletnich studiów wyższych, które wg Komeńskiego powinny mieć charakter zawodowy.

Dydaktyka Komeńskiego

Komeński podobnie jak Bacon, Kartezjusz i wielu innych uczonych w tamtych czasach, był przekonany, że głównym powodem niepowodzeń ówczesnej szkoły była niedobra metoda nauczania. Chciał jak Kartezjusz, żeby uczyć jasno i gruntownie jako analogię wskazywał na naturę, która najpierw przygotowuje materiał, a dopiero potem nadaje mu formę. Również w nauczaniu należy wychodzić od rzeczy, a dopiero potem przechodzić do ich objaśnienia słownego. W związku z tym uważał, że przy nauczaniu języka praktyka wypowiedzi powinna wyprzedzać gramatykę, przykłady powinny wyprzedzać sformułowanie reguły, język macierzysty powinien wyprzedzać język obcy , a poszczególne nauki powinny wyprzedzać sztukę, dialektykę i retorykę, czyli dziedziny formalne.

W tym duchu napisał Janua lingua rum reserata (Drzwi języków otwarte) – oryginalny podręcznik języka łacińskiego dla szkoły średniej, znany w całej Europie. Połączył w tym podręczniku nauczanie łaciny z nauką o świecie. Kolejnym krokiem w doskonaleniu nauczania języków było opracowanie kolejnego podręcznika do nauki łaciny: Orbis sensualium pictus, pod względem dydaktycznym Orbis pictus był najlepszym podręcznikiem wydanym w XVII wieku. Łączył treść czytanek z umieszczonymi w tekście rycinami i stał się wzorem dla wielu autorów podręczników.

Podsumowanie

Przedstawione początki nowożytnej myśli pedagogicznej były konsekwencją filozoficznych założeń i poglądów takich myślicieli jak: Montaigne, Bacon i Kartezjusz, które z kolei tacy pedagodzy jak Jan Amos Komeński potrafili twórczo rozwinąć i zweryfikować.

Jednak będzie musiało upłynąć jeszcze sporo czasu, aby przynajmniej część tych poglądów znalazła odbicie w systemie edukacyjnym i programach większości szkół europejskich.

Spis wykładów obowiązujących w semestrze letnim


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
10 Wykład (15 12 2010)
15Prawo Cywilne Wykład XV 4 marca
10. Wykład z językoznawstwa ogólnego - 20.01.2015, Językoznawstwo ogólne
9 10 wykład
19 10 wykład etologia II
Wykład 10 2, Wykład 10
Wykład XV.2
socjologiczneaaspekty problemow spolecznych, SAPS 10, WYKŁAD 11 (29
10 wyklad 05 2013
Wyklad 10, Wykład 10
Wyklad 10, Wykład 10
10 wyklad
10.A Wykład OiSE
Wykład XV Mikroprogramowane układy sterujące
10 wyklad inflacja WIGE dzienne Nieznany (2)
10 A Wykład OiSEid 10783
10 wyklad, Studia, IV rok, IV rok, VII semestr, Waloryzacja przyrodnicza, wyklady cwiczenia w word

więcej podobnych podstron