5 marca 2014
Temat: Między rewolucją przemysłową a rewolucją moralną
Słownik Warszawski (5 tomów) wyjaśniający słownictwo z XIX wieku
Maciej Kozłowski Rewolucja moralna:
Autor pisał o tym, jak postrzega osoby, o których opowiada
Historie nieudanych zamachów na władzę
Skala i stopień represji carskich (abstrakcyjne podejście do cywili: więziono ludzi, skazywano, katowano; tak naprawdę podziemie mogło działać czynnie)
Ingerencje w życie religijne (zabraniano śpiewać np. Boże coś Polskę) lub gdy wychodzący z kościoła kondukt pogrzebny został pomylony z demonstrantami
Studenci czynnie działali, włączali się w protesty i manifestacje, np. protest przeciwko dodatkowym egzaminom w Akademii Medyko-chirurgicznej, biorą również udział w Straży Obywatelskiej, nie wpuszczają Oddziałów Rosyjskich do Warszawy,
Studenci wyróżniali się na ulicach – poszczególne uczelnie miały swoje uniformy; na UAM każdy wydział miał odmienną czapkę
Strój: zabraniano naszywek, odznaczeń, obcinano nawet rogi w czapkach – konfederatkę (kojarzyły się patriotycznie) naruszanie prywatności, brak moralności ze strony carstwa;
Jednolitość stroju scalała społeczeństwo – przyjęto żałobę narodową (kiedy władze zamknęły kościoły) czarne suknie, czarne stroje, konfederatki, noszono biżuterię patriotyczną (krzyże z rozpiętym orłem, pierścionki w kształcie kajdan i cierni wykonane z żeliwa: przyczyna – żeliwo było modnym materiałem i związanym z postępem technologicznym, używane jako materiał związany z przemysłem)
Normy każ pieniężnych nakładane od 1861 r. (system płatnych biletów w czasie żałoby, ludzie mieli chodzić po zmroku z latarkami, zakazano noszenia lasek do ubiorów) kobiety w czarnych sukniach obdzierano do krynolin, nakładano kary pieniężne za chodzenie w czarnych ubraniach – te wszystkie represje miały wpływ na wybuch powstania styczniowego
Powstanie styczniowe w perspektywie lat 1861-62: Powstańcy chcieli zawrzeń ugodę, ustępstwa, w końcu niepodległość. Możliwość reformowania państwa opierała się tylko na strukturach obecnego państwa. Polska była wówczas państwem uzależnionym i podporządkowanym Rosji i carowi. Wielkopolski chciał wprowadzać reformy odgórnie, ale nie o to chodziło – najważniejsze było odzyskanie niepodmiotowości i autonomii.
Aleksander II Romanow (1856-1881) – car, który objął tron po Mikołaju I; kiedy obejmował tron, miał opinię Europejczyka i liberała – człowieka nastawionego przychylnie do tendencji wolnościowych i przywiązanego do idei wolności; carat inaczej jednak definiował wolność niż ludzie tęskniący do demokracji.
Słowa Aleksandra II do deputacji szlachty i duchowieństwa 23 maja 1856 r. w Pałacu Łazienkowskim: Koniec marzeń, panowie! Lub Żadnych marzeń, panowie!
Marzenia były utożsamiane z wolnością – przekaz: wolność nie jest dla was, panowie.
Rewolucja 1905 r. – władze carskie wydały szereg ukazów (dokumentów) rozluźniających różne rygory, m.in. cenzurę
Pięciu poległych podczas wyjścia pogrzebowego w kościele św. Krzyża: (kondukt wychodził na początku krakowskiego przedmieścia) 27 lutego 1861 r.
Michał Arcichiewicz (1844-1861) zginął mając 17 lat; jeden z bohaterów ówczesnych wydarzeń; (uczeń)
Zdzisław Rutkowski (ziemianin)
Marceli Karczewski (ziemianin)
Karol Brendel (rzemieślnik)
Filip Adamkiewicz (robotnik)
początek wydarzeń to:11 czerwca 1860 r. – pogrzeb wdowy po gen. Sowińskim,
29 listopada 1860 r. – rocznica powstania listopadowego (postać studenta Szkoły Sztuk Pięknych – Karola Nowakowskiego) Karol Nowakowski nadał rangę powieści Boże coś Polskę (w Łodzi śpiewano po niemiecku, szczegół mówiący wiele o ówczesnych czasach)
21 stycznia 1860 r.– obchody bitwy pod Olszynkiem, podczas protestu ze śmieci została wyjęta flaga i pogoń
27 luty 1861 r. – zamówiona msza przez Józefa Narzymskiego – był on pisarzem o konserwatywnych poglądach; jego pieśń Ojczym; oprócz studentów manifestowali: nauczyciele, młodzi księża różnych obrządków, kolejarze, pracownicy poczty – poczta była wówczas istotną instytucją.
2 marca 1861 r. – Pogrzeb Pięciu poległych: obecny Fijałkowski – uważany (podobnie jak Zamojski) za zastępcę króla, byli również duchowni kościołów protestanckich (kalwiniści), rabin; ta współobecność duchowieństwa katolickiego, protestanckiego i żydowskiego (jeden z pięciu poległych był protestantem stanu szlacheckiego) wspólnota ludzka stała się wówczas ważniejsza niż wspólnota religijna; Polegli mieli (i mają do dziś) wspólny grób – reprezentowali różne stany, a jednak zostali pochowani razem. Wspólny grób mówi o jedności ówczesnej ludności warszawskiej, o równości, o zmianie mentalności
Andrzej hr. Zamoyski – prezes Towarzystwa Rolniczego rozwiązanego w wielką Sobotę 6 kwietnia 1861 r.
Przeczytać wiersz Cypriana Norwida Żydowie polscy
Branka – sporządzono listy najbardziej aktywnych młodych ludzi; carat skazywał np. na zesłania za samo zachowania – bez dochodzenia, bez sądu, bez wyroku;