26. Przedstaw system ochrony praw człowieka w ramach Rady Europy
Łoś – Nowak T., Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota – mechanizmy działania – zasięg, Wrocław 2009.
Rada Europy jest jedną z najstarszych i najliczniejszych organizacji rządowych. Do jej powołania przyczyniły się powojenne tendencje do zjednoczenia państw zachodnioeuropejskich. Statut Rady został podpisany 5 maja 1949 w Londynie. Obecnie organizacja liczy 47 członków i jej siedzibą jest Strasburg. Celem RE jest osiągnięcie większej jedności między członkami, aby wcielać w życie ideały i zasady stanowiące ich dziedzictwo. Istotny jest też rozwój ekonomiczny i społeczny.
Najważniejsze kwestie w działalności Rady zajmują kwestie związane z przestrzeganiem praw człowieka oraz ochroną praworządności i demokracji. Podstawowym dokumentem dotyczącym ochrony praw człowieka jest Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPCz) podpisana w 1950(weszła w życie w 1953). Zawiera katalog fundamentalnych praw i wolności politycznych i obywatelskich. Należą do nich m.in.: zakaz dyskryminacji, prawo do życia, wolność od tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania, lub karania, wolność od niewolnictwa i pracy przymusowej, wolność myśli, sumienia i wyznania, wolność słowa oraz prawo do rzetelnego procesu sądowego. EKPCz została uzupełniona 14 protokołami rozszerzającymi dotychczasowy katalog praw. Są to m.in.: prawo do edukacji, prawo do wolnych wyborów, a także zniesienie kary śmierci.
EKPCz jest jednym z najskuteczniejszych instrumentów ochrony praw człowieka. Wynika to z przyjętych mechanizmów implementacyjnych. W przypadku naruszenia któregokolwiek z praw, system ochrony zagwarantowany w konwencji zakłada możliwość złożenia skarg indywidualnych bądź państwowych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Orzeczenia Trybunału są wiążące, a ich wykonanie jest monitorowane przez Komitet Ministrów RE.
Innym ważnym dokumentem w kwestii ochrony praw człowieka jest Europejska konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu, poniżającemu traktowaniu lub karaniu(1987). Dokument różni się od innych konwencji, ponieważ w przeciwieństwie do nich nie działa post factum(po naruszeniu praw jednostki), lecz ma charakter prewencyjny. Na podstawie Konwencji powołano do życia Europejski Komitet do Zapobiegania Torturom. Jest on uprawiony do lustracji i badania sposobów postępowania z osobami pozbawionymi wolności na terytorium państw-stron Konwencji.
Rada Europy podejmuje wiele działań na rzecz ochrony praw człowieka. Do znaczących dokumentów należą: Ramowa konwencja o ochronie mniejszości narodowych(1995), Europejska karta języków regionalnych i mniejszościowych(1992). RE zaczęła skupiać swoją uwagę na problematyce nietolerancji, ksenofobii i rasizmu. W 1994 ustanowiono specjalną Komisję Przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji, której zadaniem jest przeciwdziałanie niepożądanym zjawiskom poprzez podejmowanie programów działań.