TURCJA (notatka)
Turcja jest po Rosji najważniejszym sąsiadem UE pod względem demograficznym, ekonomicznym i militarnym.
Ma znaczne i rosnące wpływy w częściach świata, które posiadają kluczowe znaczenie w unijnej polityce zagranicznej, tj. Bliski Wschód, Bałkany Zachodnie, basen Morza Czarnego i Azja Centralna.
Soft Power jako podstawa strategicznego partnerstwa Turcji i Unii Europejskiej
Turcja jest 16 gospodarką świata.
Populacja Turcji: ponad 72 miliony. Według prognoz w 2050 roku będzie wynosiła około 100 milionów.
Nie ma dużych złóż surowców energetycznych, jednak dysponuje dużym potencjałem do wytwarzania energii odnawialnej.
Ankara jest członkiem G20, NATO, OBWE, OECD, WTO, Rady Europy, Organizacji Krajów Islamskich, jest ważnym sojusznikiem USA
Ogólny zarys relacji UE – Turcja
pomiędzy Turcją a Unią istnieją silne powiązania ekonomiczne (unia celna, inwestycje, handel), społeczne i instytucjonalne (trwający proces akcesyjny). Członkostwo Turcji wywołuje opozycję społeczeństwa i elit europejskich.
Turcja podpisała umowę stowarzyszeniową w 1963 roku. Wniosek o przyznanie statusu kandydata złożyła w 1987 roku. W 1999 r. Ankara uzyskała status kandydata. Unia uzależniła rozpoczęcie negocjacji od kryteriów kopenhaskich. W latach 2002 – 2005 w ramach procesu europeizacji zostały przeprowadzone w Turcji bezprecedensowe reformy demokratyczne, dzięki którym Turcja rozpoczęła negocjacje akcesyjne w 2005 roku.
Wzajemne relacje zaczęły się psuć w połowie 2004 r. gdy do UE został przyjęty Cypr, nie uznawany przez Turcję, która jako jedyna uznaje Turecką Republikę Północnego Cypru (KKTC)
Notowania Turcji w Europie pogorszyły się wraz ze zmianą układu sił w Europie. Od 2005 roku kanclerzem Niemiec jest Angela Merkel, od 2007 r. prezydentem Francji jest Sarkozy – oboje są przeciwnikami akcesji tureckiej.
Polityka zagraniczna Turcji pod rządami AKP:
AKP jest ugrupowaniem, które wywołuje silne emocje. Z jednej strony dokonała największych w historii kraju reform demokratycznych, z drugiej islam nigdy nie był tak bardzo obecny w przestrzeni publicznej.
polityka AKP próbuje wprowadzić w życie koncepcję „strategicznej głębi” Ahmeda Davutoglu. Według niego Turcja zajmuje wyjątkową pozycję na świecie, ponieważ jest krajem europejskim i azjatyckim, położonym blisko Afryki, na pograniczu światów chrześcijańskiego i muzułmańskiego. Jest krajem centralnym posiadającym „strategiczną głębię”. Owa koncepcja opiera się na postrzeganiu Turcji jako spadkobiercy Imperium Osmańskiego. Tak więc na Ankarze spoczywa odpowiedzialność za rozwój wydarzeń na obszarze post-imperialnym.
Kluczowym narzędziem dla budowy pozycji Ankary w sąsiednich regionach powinien być soft power oraz poprawa relacji z sąsiadami.
W 2008 roku Turcja została wybrana do Rady Bezpieczeństwa ONZ uzyskując dobre wyniki. Od 2004 r. przedstawiciel Turcji pełni funkcję sekretarza generalnego OIC .
Turcja pozostaje krajem biednym, borykającym się z problemami wewnętrznymi, co znacznie ogranicza możliwość pełnego wykorzystania jej własnego potencjału.
WSPÓLNA POLITYKA BEZIECZEŃSTWA I OBRONY:
Turcja jest zainteresowana udziałem w CSDP, Ankara jest skłonna zaakceptować mniejsze uprawnienia w jej ramach od państw unijnych jedynie pod warunkiem otrzymania klarownej perspektywy członkostwa w UE. Turcja obecnie jest sceptycznie nastawiona na współpracę NATO – UE ze względu na nie uznawanie Cypru. W związku z problemami na 23 misje unijne wojskowe i cywilne, Turcja uczestniczyła jedynie w siedmiu.
ENERGETYKA:
relacje Turcji z UE w wymiarze energetycznym odbywają się na dwóch płaszczyznach: instytucjonalnej i współpracy w ramach wspólnych projektów gazowych. Ankara zainteresowana jest dywersyfikacją dostaw, szczególnie rolą kraju tranzytowego. Dywersyfikację dostaw gazu do UE ma zapewnić rozwój południowego korytarza energetycznego. Od 2007 r. funkcjonuje Turecko-Grecki-Interkorektor łączący Turcję z Grecją, który ma zostać przedłużony do Włoch i Bułgarii.
Kluczowym projektem unijnym jest budowa gazociągu Nabucco. Turcja jest najważniejszym uczestnikiem tego projektu. Umowa międzyrządowa w sprawie Nabucco została podpisana w Ankarze w lipcu 2009. Obecnie do Turcji dostarczany jest gaz z Azerbejdżanu i Iranu.
W ostatnich latach Turcja prowadzi bardzo aktywną politykę energetyczną, podpisując liczne umowy i przedstawiając projekty nowych gazociągów.
BAŁKANY ZACHODNIE:
Region aktywnej i ścisłej współpracy między Turcją i UE. W grudniu 2009 w Sarajewie doszło do konferencji państw bałkańskich zorganizowanych w ramach Sojuszu, w któ®ej uczestniczyli również przedstawiciele UE. Uczestnicy przyjęli opracowaną przez Ankarę Regionalną Strategię zakładającą intensyfikację współpracy na rzecz akcesji integracji Bałkanów Zachodnich.