Kompetencje parlamentu

Jeżeli mam do czynienia z nadrzędnością sejmu nad senatem to większość tych kompetencji przysługuje sejmowi. Zazwyczaj decyzja rozstrzygająca należy do sejmu

Funkcja kontrolna tylko do sejmu należy.

Najważniejsze kompetencje (zazwyczaj wyróżnia się 3)

1. Ustawodawcza

2. Kreacyjna – powoływanie innych naczelnych organów państwowych

3. Kontrolna

1. Funkcja ustrojodawcza – określanie ustroju państwa, ustanawianie konstytucji i zmienianie jej

2. Funkcja ustawodawcza – uchwalanie ustaw (funkcja uchwałodawcza (ustalanie np. regulaminu sejmu)

Są to funkcje prawotwórcze (I, II)

1. Określnie zasadniczych kierunków polityki państwa w zakresie spraw finansowych ,budżetowych,

2. Funkcja Kreacyjna – powoływanie lub udział w powoływaniu innych organów państwowych

3. Funkcja kontrolna – sprawowanie kontroli nad innym organami (należy do Sejmu)

Szczegółowe kompetencje

• decydowanie o skróceniu kadencji parlamentu (tylko Sejm)

• Kompetencje, których skutki dotyczą kwestii polityki zagranicznej (wyrażanie zgody na ratyfikacje i wypowiedzenie umów międzynarodowych (Sejm i Senat)

• Decydowanie o wprowadzenia stanu wojny i zawarciu pokoju (tylko sejm)

• Decyzja dotycząca zarządzenia referendum

• Współdecydowanie o wprowadzeniu 2 stanów nadzwyczajnych (wojennego – w przypadku zagrożenia z zewnątrz lub wyjątkowego – w przypadku zagrożenia wewnętrznego (zamach stanu itp.) w Polsce, w przypadku klęski żywiołowej decyzja o wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej nie wymaga zgody parlamentu, ale przedłużenie tego stanu wymaga zgody sejmu

• (Art. 171 Konst.) rozwiązanie rady gminy, powiatu lub sejmiku wojewódzkiego na wniosek premiera w przypadku rażącego naruszenia (sejm tylko)

Funkcja organizacyjna Sejmu i senatu

• wybór własnych wewnętrznych organów

• Uchwalanie regulaminu

• odpowiedzialność dyscyplinarna senatorów i posłoów

• wyrażanie zgody na aresztowanie posłów i senatorów

• Uchylanie immunitetów

FUNKCJA USTAWODAWCZA – uchwalanie ustaw. Podstawowa funkcja każdego parlamentu.

Tryb uchwalania ustaw (zwykłych)

Etapy uchwalania ustaw

1. Przygotowanie projektu ustawy

2. Inicjatywa ustawodawcza – wniesienie projektu ustawy do sejmu (przedłożenie)

3. Prace w sejmie nad projektem ustawy

4. Prace w senacie nad projektem ustawy

5. (ma charakter fakultatywny) ponowne prace w sejmie

6. Przekazanie ustawy Prezydentowi

7. Podpisanie ustawy przez prezydenta i ogłoszenie w Dzienniku Ustaw ( ewentualnie veto prezydenta, które polega na ponownym skierowaniu ustawy do Sejmu prace w sejmie…/ skierowanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego tylko wtedy gdy wcześniej tej ustawy nie wetował – alternatywność tych 2 decyzji istnieje dopiero od 1997r. (weto nie może być wykorzystywane w ustawach budżetowych)

8. Po skierowaniu do trybunału losy ustawy zaeżą od niego: jeżeli uznaja, ze ustawa jest zgodna z konstytucją prezydent musi ją podpisać, ogłosić i musi ona wejść w życie, natomiast jeżeli uznał, ze jest ona niezgodna z konstytucją:

• Do 1997r. prezydent nei podpisywał tej ustawy i ustawa nei wchodziłą w życie

• Wg nowej Konstytucji mamy 2 możliwości: nie podpisuje i nie wchodzi w życie, druga: prezydent podpisuje i ustawa wchodzi w życie – gdy sprzeczność z konstytucją dotyczy tylko części przepisów, prezydent podpisuje tylko tę część, która jest z konstytucją zgodna, reszta zostaje z ustawy wyrzucona. Alternatywna możliwość – gdy tylko część jest niezgodna, prezydent kieruje ustawę do Sejmu.

Przygotowanie projektu ustawy i inicjatywa ustawodawcza

Każdy może przygotować projekt ustawy.

Inicjatywa ustawodawcza - Jest to prawo wniesienia projektu ustawy do sejmu Przysługuje tylko organom określonym w konstytucji (art. 118):

• posłom (grupa co najmniej 15 posłów lub komisje sejmowe)

• Senatowi

• Prezydentowi RP

• Radzie Ministrów

• Obywatelom (100 tys. obywateli)

Nie ma znaczenia to, kto przygotowuje projekty.